Historia Polski

HISTORIA POLSKI

Od prehistorii do wczesnego średniowiecza Prasłowiańskie początki

Pierwsze ślady człowieka na ziemiach dorzecza Wisły i Odry sięgają ok. 100 tysięcy lat p.n.e. Neandertalscy łowcy (homo sapiens neandertalis) penetrowali głównie tereny na południu dzisiejszej Polski. Pierwsze ślady stałego osadnictwa człowieka (homo sapiens sapiens) w Polsce sięgają czasu mezolitu (8000 - 5500 p.n.e.). Wówczas mieszkańcy, którzy przybyli na tereny Polski z kręgu kultur naddunajskich, zaczęli zakładać osady.

Z czasem (m.in. w związku z najazdami wojowniczych plemion azjatyckich) mieszkańcy ziem dzisiejszej Polski zaczęli organizować się w większe grupy społeczne i wznosić warowne osady. Przykładem tej formy budownictwa jest gród w Biskupinie (VIII w. p.n.e.), położony na wyspie i otoczony wałem, w którym mieszkało ok. 1000-1200 osób.

W wiekach późniejszych (od VI w. p.n.e.) Polska stała się terenem najazdów plemion scytyjskich, sarmackich (ze wschodu) oraz celtyckich i germańskich (z zachodu). Najeźdźcy często asymilowali się, osiadając na pobitych terenach. Wyprawy owe - poza zniszczeniami -przyniosły jednak naszym ziemiom zdobycze świata cywilizowanego. Wywołały także zainteresowanie kupców - pierwsze ślady tzw. szlaku bursztynowego (znad Bałtyku po Rzym) datowane są na V w. p.n.e.

Osiedlenie się Słowian

Wzmianki o ziemiach dzisiejszej Polski zaczęły pojawiać się w dziełach autorów rzymskich i bizantyjskich od I i II w. n.e. (Tacyt, Ptolemeusz, Pomponiusz Mela, Jordanes, Prokopiuszz Cezarei). W VI w n.e. na ziemiach dzisiejszej Polski pojawiły się plemiona słowiańskie, które w ciągu kolejnych wieków stały się grupą dominującą. Nie tylko były w stanie stworzyć prężne ośrodki administracyjne, oparte na wiecu plemiennym i władzy naczelnika (Wiślica, Poznań, Gniezno), handlowe (Szczecin, Wolin), czy religijne (Góra Ślęża), ale także skutecznie odeprzeć najazdy koczowniczych plemion azjatyckich czy sąsiedniego państwa wielkomorawskiego.

W początkach IX wieku w "Opisie grodów z północnej strony Dunaju" autorstwa Geografa Bawarskiego (ok. 850) pojawiły się już nazwy konkretnych plemion słowiańskich, zamieszkujących dorzecze Wisły i Odry: Goplanie, Dziadoszanie, Ślężanie, Bobrzanie, Opolanie, Wiślanie i Lędzianie

Dzięki ożywionym kontaktom handlowym rozwijały się miasta, położone wzdłuż szlaków handlowych, a za sprawą konfliktów zbrojnych powstawały wokół nich fortyfikacje oraz wzrastało znaczenie naczelnika, a potem plemiennego księcia. Najsilniej zauważyć to można było na terenach Wielkopolski, gdzie plemię Polan szybko zdobyło pozycję dominującą i w połowie wieku X rozpoczęło ekspansję na tereny położone na wschodzie (Mazowsze) i zachodzie (Ziemia Lubuska i Łużyce). Polanie kolejno podporządkowywali sobie sąsiednie plemiona słowiańskie, tworząc zwarte państwo ze sprawnym aparatem administracyjnym.