HPIM4464

192 Anders Guiiaiiuj,,

jakim jest poprawa warunków życia często pozbawia ludu ich autonomii i możliwości wpływania na te warunki. Jen i„ ważna informacja pozwalająca zrozumieć, w jaki sposób reformy w zakresie integracji i normalizacji zmniejszają autonomię objętych nimi osób. Jednak sądzę, że lepiej /.rozumiemy cen paradoks i jego konsekwencje w kontekście relacji opiekuńczych, istniejących pomiędzy osobami upośledzony' mi umysłowo a wieloma innymi członkami tej subkultury.

„Einsprirtgmde " i _nvorausspringende fursorge”

Niemal wszystkie relacje między osobami upośledzonymi a ich rodzicami lub personelem fachowym zaczynają się w iej subkulturze jako relacje opiekuńcze. Niemiecki filozof Martin Heidegger (1926; 1981 *) analizując liczne rodzaje opieki (fursorge), wśród zasadniczo pozytywnych opisuje dwa skrajne typy, które pomagają nam dostrzec, dlaczego opieka nad osobami upośledzonymi wywiera wpływ na ich autonomię. Heidegger przeprowadza rozróżnienie między „einsprin-gettde fursorge" i „irorattsspringcndc Fursorge ". Pierwszy typ charakteryzuje się tym, że osoba sprawująca opiekę przejmuje (wskakuje w — jur ihn etnspringerr. Heidegger 1981: 161) odpowiedzialność za upośledzoną osobę i działa w jej imieniu. Nawet jeżeli punkt wyjścia w tym pra>padku przejęty jest od samego podopiecznego, a skutki są takie, jakie bvłv zamieszane, opieka oznacza, że osoba ją sprawująca w znacznej mierze sprawuje też kontrolę.

W przeciwieństwie do tego rodzaju opieki, „roraussprirh gende fursorge nie polega na przejmowaniu odpowiedzialności ani na działaniu w niczyim imieniu. Tutaj opiekun

■ Poniicj odwołujemy się do szwedzkiego wydania i roku 1981.

„wyskakuje do przodu" („ibm... uorauupringr"; Heidegger 1981: 161), dzieląc się z podopiecznym swoim doświadczeniem lub w inny sposób przyczyniając się do lego. by icn podopieczny sam zatroszczył sie (Sorjjd o swoje życie.

Sam charakter upośledzenia zdaje się w pewnym stopniu wpływać na to, że opieka przybiera formę działania w imieniu osoby upośledzonej, a to rodzi problem przejmowania odpowiedzialności i kontroli związany z „riwpńngen-ie Fursorge'. W subkulturze zbudowanej na idei wsparcia dla osób z upośledzeniami lub pewnymi słabościami, prawdopodobne jest również, że stosunki opiekuńcze będą przebiegały Zgodnie z zasadą ..einspńngcnde Fursorge\ Osoby z pierwszego pokolenia integracji, które poznałem, podawały liczne przykłady na to. jak rodzice czy profesjonaliści przejmowali kontrolę nad ich życiem.

W konkluzji można zatem stwierdzić, że inspiracja płynąca z reform opiekuńczych i centralna pozycja reprezentacji społecznego wsparcia dla osoby słabej, powolnej lub upośledzonej w subkulturze integracji, mogą z dużym prawdopodobieństwem stwarzać takie relacje społeczne, w których rodzice i profesjonaliści przejmują kontrolę nad żydem osób upośledzonych umysłowo, zmniejszając w ten sposób ich osobistą autonomię.

Gtębsze rozumienie stygnuuyzacji

Na koniec należy stwierdzić, że zagrożenie autonomii osób z upośledzeniem umysłowym stwarza specyficzną formę scygmatu, nie opisaną przez Goffmana (1%3). Kanadyjski filozof, Charles Taylor, w sposób istotny rozwinął teorię Goffmana, analizując to, co nazwał polityką uznawania. Taylor nic nawiązuje bezpośrednio do rozważań nad stygmatyza-