PICT6404(1)

•

susowycli dóbr materialnych (akie zastrzeżenie jest zgodne / warunkami poprawności wynikania: .leżeli racja jest fałszywa, to następstwo może być albo prawdziwe albo fałszywe

Także zamiłowanie do muzyki, które badacz stwierdza empirycznie, nic upoważnia do twierdzenia, ze dana osoba musi posiadać instrument muzyczny; ze osoba u której występują zakłócenia w funkcjonowaniu organizmu, że musi tracie przytomność, zaś osoba zamożna, że musi posiadać luksusowe dobra materialne Zastrzeżenia te są zgodne z prawem wynikania: .leżeli następstwo jest prawdziwe, to racja może być prawdziwa bądź fałszywa

Zaletą wskaźników empirycznych jest to. że stosunkowo łatwo można stwierdzić fakt ich zaistnienia, np. posiadanie instrumentu muzycznego, posiadanie luksusowych dóbr. np. super samochodu, willi, luksusowego mieszkania, ładnego ubioru, zjawisko utraty przytomności, obrączki na ręce, itp. Natomiast występowania danego zjawiska, np. zamiłowania do muzyki, stanu zdrowia, poziomu zamożności, stanu małżeńskiego czy innych zjawisk, może być trudne a niekiedy nawet niemożliwe. Zatem dobranie wskaźnika polega na |łoszukiwa-niu takiego obscrwowalncgo zjawiska empirycznego; które świadczyłoby o występowaniu zmiennej przez ten wskaźnik wskazywanej.

c) Wskaźniki inferencyjnc

O inlerencyjnych wskaźnikach mówimy wówczas, gdy wskaźnik nie definiuje zjawiska oraz gdy zmienna nie daje się bezpośrednio zaobserwować. Wystąpienie danego zjawiska wnioskujemy w sposób pośredni, infcrując z występowania pewnych objawów, stanów czy procesów. Np. trzęsące się podczas egzaminu ręce. można przyjąć za wskaźnik infcrcncyjny stanu i poziomu zdenerwowania studenta, zaś systematyczne uczęszczanie na zajęcia pozalekcyjne np. malarstwa, można przyjąć za infcrcncyjny wskaźnik zainteresowania danej osoby malarstwem. /. udzielanych np. przez jakąś osobę odpowiedzi na stawiane jej pytania, możemy inferować o poziomic jej wiedzy, a z udzielanych przez respondenta odpowiedzi na pytania ankietowe, możemy wnioskować o jego aspiracjach, celach życiowych, postawach, wartościach, itp.

Chcąc np. poznać, jakie jest emocjonalne nastawienie uczniów do wychowawcy klasy, możemy w ankiecie postawić m.in. takie pytania:

1)    Jeżeli miałbyś możliwość wyboru wychowawcy swojej klasy spośród nauczycieli uczących w klasie tło której uczęszczasz, to komu powierzyłbyś wychowawstwo klasy?;

2)    Które z poniższych stwierdzeń najbardziej odzwierciedla Twoje odczucia? (odpowiednie podkreśl);

a)    Jak to dobrze, że moim wychowawcą klasy jest Pan(i)

b)    Nic jest to najlepszy wychowawca, ale i nie najgorszy.

c)    Na gorszego wychowawcę nie mogłem już trafić.

Uzyskane od respondentów odpowiedzi na stawiane im pytania, przyjmujemy za wskaźniki ich nastawienia do wychowawcy. Czynimy tak wówczas, gdy nic mamy innej możliwości zdobycia informacji o badanej osobie czy zjawisku.

d) Inne wskaźniki

Przytoczone przykłady wskazują, że ocena interesujących badacza zmiennych nieobscrwowalnych, nic musi być potwierdzona obserwacją. Możemy dokonać oceny zjawisk czy pewnych stanów w sposób pośredni, infcrując z innych zjawisk, stanów czy zachowań, fakt ich zajścia. Wskaźniki infcrcncyjnc, mimo iż nastręczają niemało trudności w interpretacji, są często wykorzystywane przez nauczycieli w pracy zawodowej.

W badaniach naukowych nic zawsze można posługiwać się jednym „czystym” wskaźnikiem, gdyż istnieją liczne ograniczenia związane z wnioskowaniem o zjawiskach nieobscrwowalnych bądź ukrytych, na podstawie zachowań i wypowiedzi badanych czy obserwacji zjawisk przyjętych za wskaźniki. Zakres wskazywanych przez wskaźnik zjawisk, może być niekiedy szerszy od zakresu obiektów określanych prze/, indicatum. Np. dla takiej wartości zmiennej, jak np. mężczyzna, wskaźnikiem nic musi być koniecznie „osoba w spodniach", ponieważ spodnie stanowią normalny element ubioru niektórych kobiet. Zakres wskazywanych zjawisk, może być także węższy ni/ zakres obiektów określanych przez dane zjawisko. Np. dla takiego zjawiska, jak „uczniowie - uspołecznienie" właściwym wskaźnikiem nic musi być uczeń należący do organizacji młodzieżowych, gdyż wśród pozostałych uczniów, którzy nie należą do jakiejś organizacji. mogą być także uczniowie uspołecznieni. Metodologicznie idealnym byłby taki stan, w którym zakres wskaźnika i właściwości przez niego wskazywanej, zachodziłyby na siebie lub były bliskie równoważności. Z tych m.in. względów, niekiedy zachodzi konieczność wykorzystania w badaniach jednocześnie kilku wskaźników. Zależy to od rodzaju problemów ora/ umiejętności dobom do badań wskaźników. Wiele zmiennych w badaniach pedagogicznych jest złożona, co wpływa nierzadko na potrzebę jednoczesnego dobom wszystkich uprzednio wymienionych wskaźników lub ich kombinacji. Przyjmijmy, ze przedmiotem badania jest taka zmienna jak „zamożność”. Za jego wskaźnik można np. przyjąć posiadanie przez daną osobę „luksusowej willi". Zjawisko to nie wyczerpuje oczywiście całej treści składającej się na pojęcie „zamożności", gdyż na pojęcie to składać się może wiele innych luksusowych dóbr. takich np. jak: posiadanie luksusowego samochodu, drogich mebli, wystawny tryb życia, wyjazdy na wczasy zagraniczne, ładne stroje, itp. Jeżeli przyjmiemy, że wszystkie wymienione objawy zamożności są ze sobą powiązane i uznany je za zespół właściwości składających się na pojęcie „zamożność”, wówczas fakt posiadania „luksusowej willi", dla całości tego zjawiska jest wskaźnikiem definicyjnym, jako że jest częścią definicji pojęcia „zamożność". W stosunku do pozostałych cleinen-