I. Kość promieniowa
Analizie poddano wymiary 85 egzemplarzy koić i promieniowej. Należały one do zespołów chronologicznych C, D i E (tab. 2).
TABELA 2. Średnie wymiary kości promieniowej [mm]
Symbole |
Zespół chnmoloficzny1) | |||
sutystyetne |
ABC |
D |
E | |
Długość najwięksi | ||||
X |
306,0 |
321,7 |
317,5 | |
I |
- - - |
10,7 |
20,9 | |
H |
- 2 |
10 |
73 | |
Długość boczni | ||||
X |
296,0 |
307,7 |
305,0 | |
t |
19,8 |
8,0 |
20,6 | |
n |
2 Szerokość nasady Milszej |
10 |
73 | |
X |
77,5 |
78.1 |
77,0 | |
i |
2.9 |
5,8 | ||
n |
2 Sza rok ość trzonu |
10 |
73 | |
X |
36,5 |
37,0 |
36,5 | |
i |
1,4 |
3.7 | ||
n |
2 Szerokość nasady dalszd |
10 |
73 | |
X |
72,0 |
71,5 |
70,7 | |
s |
— — — |
3,4 |
5,5 | |
n |
- 2 |
10 |
73 |
ł) Zespoły chronologiczne: A - 3500 - 2500 L p.n.e., B - 2500-1500 L p.n.e., C - 1500-500 L p.n.e., D - 500 I. p.n.e. - 500 I. n.e., E - 500 - 1500 L n.e.)
Długość największa tej kości, niewielka w zespole C, wzrasta wyraźnie w zespole D I ponownie, w nieznacznym stopniu, maleje w zespole E. W związku z tym, te zmniejszenie w zespole E jest nieznaczne i prawdopodobnie przypadkowe, można przypuszczać, te wymiar ten w dużej próbie mógłby mieć inną tendencję. Z przebiegu krzywej wyrównanej wynika, te wspomniany wymiar prawdopodobnie tnógł wzrastać w ciągu całych 3 tysięcy lat (rys. 1). Podobnie do poprzedniego wymiaru, także długość boczna mogła się zwiększać w miarę upływu czasu (tab. 2, rys. 1).
Wyniki baekń 25
RYSUNEK 1. Długość największa I długość boczna kości promieniowej: A, B, C, D, E - zespoły chronologiczne;-- długość największa,-----długość boczna
Odmiennie natomiast w ciągu trzech omawianych tysiącleci wyglądają wymiary szerokości nasad: bliższej i dalszej. W obu przypadkach, jeśli pominiemy minimalny wzrost w zespole A można mówić o tendencji spadkowej wartości bezwzględnych tych cech w ciągu trzech wydzielonych zespołów (tab. 2). Szerokość trzonu natomiast wykazuje nieznaczny wzrost w zespole D. podobnie jak dwa poprzednie wymiary szerokościowe, po czym ulega ona zmniejszeniu w zespole £', osiągając stan z tysiąclecia początkowego.
W kości promieniowej notuje się więc, w ciągu i tys. lat, wzrost długości, przy jednoczesnej nieznacznej tendencji do smuklenia.
Wskaźniki szerokościowo-długościowe omawianej kości w ciągu trzech rozpatrywanych tysiącleci zmieniają się w stopniu niewielkim i charakteryzuje je nieznaczna skłonność do obniżania wartości (tab. 3). Największe różnice tych wskaźników spostrzega się między zespołem chronologicznym C i D.
TABELA 3. Wskaźniki szerokościowo-długościowe wymiarów kości promieniowej (wielkości średnic!
Wskaźnik |
Zespół chronologiczny*^ |
• | ||
A B |
C |
D |
E | |
Szerokości nasady bliższej |
—' _ |
25.3 |
23,S |
24.3 |
Szerokości trzonu |
- - |
12,0 |
IU |
11,5 |
Szerokości nasady dalszej |
— - |
23,6 |
22.1 |
22,3 |
'* Oznaczenia jak w tabeli 2.
Kości promieniowe, pod względem ich długości największej, ustawiono w analityczny szereg statystyczny aby podzielić je na 4 grupy według następujących kryteriów: