IMAG0702 (4)

• du'H. M. Kral Slellet im chcmaligen Schlo8arrhiv Ncschwitz fest, daB die Hm-schaft 1653 einen „Pfeiffer" bełm Herm Meichcr von Gcrsdorf auf Licske anfor-derte und filr desscn „Losbrief" 10 Talcr zahlte. Dem begehrtrn Musikanten ObcrlicB man unentgeltlich ełn Hiiuschen, sowie Holz zum Bau eincr Scheunc. Von der Fronarbeit wurde er befreit, abgcsehen von 6 Wochen leichter „Fraucn* fron ", die er zu Lebzciten nbleisten sollte. „Auficrdem mufi er in dem Nesch-w i l zer und Zeschaer Wirthaus, sooft dies die Wir te fordem, recht mit der Sack-pfeife aufwartm". Dem Nnchfolger dieses Dudclsnckspiclers, der 1682 des Vor* giingers Anwesen erwarb, trug man in den Kaufbrief cin: „Und er darf ohne herrschaftlichc Erlaubnis nirgend anderswo pfeiffen gehen". Audi die Volks-uberlicfcrung berichtet vom Spici sorbischcr Volksmusikanten auf dem Nesch* witzer SchloB. Haupt zełchncte eine oberlausitzer Volkssagc auf, die erzJihlt, man konne auf dem Wege von Trebitz nach Kosel, dort wo ein SchloB versun-. ken sei, „in stillen NUchten... die schrillen Tóne der wendischen Geige und Ta* rakawa unterscheiden, welche den Gesang eines be kann ten wendischen Tanz-liedes begleiten", und zweifellos kann a uch die Darstellung eines Dudelsack* spielers unter den Putten des Schmochtitzer Schlosses ais Anzeichen daftir gel-ten, daB „wendische Musik" audi auf liindlichen Adełssitzen Bcaehtung fand (Raupp 1963:66*67].

Fragment zachowanej w ludowej tradycji legendy przytoczył Raupp ze zbioru Karla Haupta Sagntbuch der Lnusitz (1863:169).

We wskazanych już wyżej uwagach badaczy na temat dziejów dud w pierwszej Rzeczypospolitej zarysowuje się dwojaki aspekt zagadnienia - można je rozpatrywać z geograficznego lub społecznego punktu widzenia. Badanie według pierwszego kryterium przynosi skromniejsze efekty, gdyż dokładniejsze wiadomości na ten temat pojawiają się dopiero od ostatniej ćwierci XVI wieku, gdy działalność dudziarzy w konkretnych miejscowościach potwierdzają rejestry poborowe. Znacznie rzadziej lokalizują tych muzykantów, biorąc pod uwagę przede wszystkim miejsca ich praktyki, inne dokumenty, jak np. rejestry wydatków dworskich czy miejskich, księgi cechowe, akta sądowe. Niedostatek bezpośrednich poświadczeń źródłowych uniemożliwia dokładniejsze określenie geograficznego rozpowszechnienia tradycyjnej praktyki dudziarskiej w osiemnastowiecznej Polsce. Staropolska literatura z reguły nie konkretyzuje miejsc muzycznej aktywności dudziarzy. Często jednak udaje się je określić w ogólniejszym, regionalnym zakresie, chociaż - ze względu na podlegającą prawu „licentia poetica" specyfikę utworów literackich - tylko hipotetycznie. Niemniej dokonywane w ten sposób próby umiejscowienia tradycji dudziarskiej są zasadniczo zgodne ze wskazaniami źródeł bezpośrednich. Praktykę dudziarską mogą też lokalizować źródła ikonograficzne, związane z określonymi miejscami przez powstanie lub. zamówienie. Przedstawiają one jednak zarówno miejscowych, jaki i zamiejscowych (np. wędrownych) muzykantów. Nie zawsze też artyści uwieczniali muzyków „z natury", w pełni realistycznie. Nierzadko