znakomity prosty monofoniczny superreakcyjny odbiornik UKF wymaga wzmacniacza

SUPERREAKCYJNY ODBIORNIK UKF

S    62

G2	S
BF960	BF900
BF 961	BF 905
BF 966

Zaprzestanie nadawania programów radiowych w dolnym zakresie UKF sprawiło wielu słuchaczom niemały kłopot.

Nie wszystkie bowiem odbiorniki dadzą się należycie przestroić. Dla mniej wymagających słuchaczy, którzy zrezygnują z odbioru stereofonicznego stacji UKF, proponuję wykonanie opisanego niżej odbiornika - przystawki.

Od Redakcji

Zamieszczając poniższy opis odbiornika zwracamy uwagę na wady układów superreakcyjnych i związane z tym ograniczenia w ich stosowaniu. Otóż układy tego rodzaju wytwarzają zakłócenia w zakresie wielkich częstotliwości, które mogą pogarszać pracę odbiorników radiowych i telewizyjnych. Dotyczy to przede wszystkim sprzętu z antenami teleskopowymi, a w mniejszym stopniu instalacji, w których sygnały do urządzenia są doprowadzane za pomocą przewodów koncentrycznych.

Po skonstruowaniu i uruchomieniu niżej opisanego odbiornika, trzeba koniecznie upewnić się czy nie przeszkadza on najbliższym sąsiadom w korzystaniu z ich sprzętu AV.

Schemat superreakcyjnego odbiornika UKF jest zamieszczony na rys. 1. Pracuje on w układzie superreakcji z samowygaszaniem, co zapewnia dużą czułość. Odbiornik jest przestrajany elektronicznie za pomocą diody pojemnościowej D, której katoda otrzymuje napięcie przestrajające ze ślizgacza potencjometru R1, za pośrednictwem rezystora R3. Przy wartości rezystora R2 wynoszącej 6,8 k£2 odbiornik pokrywa zakres częstotliwości od 80 do 112 MFIz. Zawężenie zakresu (88 do 108 MFIz) można uzyskać dobierając wartość rezystora R2, przy jednoczesnym niewielkim rozszerzaniu lub ściskaniu zwojów cewki L1.

Cewka L1 jest nawinięta drutem DNE 0,7 mm. Część oznaczona Lla ma 4 zwoje drutu, a L1 b dwa zwoje. Obydwie części uzwojenia należy traktować jak jedną cewkę z odczepem. Cewkę nawinięto jako powietrzną "samonośną”, ciasno zwój przy zwoju, na pręcie średnicy 5 mm. Cewkę antenową -0,5 zwoja stanowi odcinek drutu 0 0,5 mm w izolacji igelitowej, umie-

Rys. 2.

Rozkład wyprowadzeń tranzystorów polowych typu MOS szczony półkoliście w odległości 2 mm nad cewką L1.

T1 jest tranzystorem polowym typu MOS. W układzie modelowym zastosowano tranzystor typu BF900.

Na rys. 2 przedstawiono rozkład wyprowadzeń i typy tranzystorów, które mogą pracować jako T1. Z rezystora R8 jest pobierany sygnał m. cz., który przez kondensator C6 jest doprowadzany do bazy przedwzmacniacza pracującego z tranzystorem T2.

Wyjście z przystawki należy połączyć przewodem ekranowanym z wejściem dowolnego wzmacniacza m. cz., znajdującego się np. w posiadanym odbiorniku.

Anteną może być typowa antena teleskopowa lub odcinek przewodu miedzianego długości ok. 75 cm.

Elementy przystawki zmontowano na płytce drukowanej wykonanej według rys. 3. Jeżeli montaż był poprawny, a elementy sprawne, odbiornik działa od pierwszego włączenia. Dowodem poprawnej pracy przystawki jest słyszany z głośnika szum superreakcji. Po dostrojeniu do stacji szum znika. Tranzystor T1 należy wlutować do układu po zakończeniu montażu. Tranzystory połowę są bardzo wrażliwe na ładunki statyczne i łatwo mogą ulec uszkodzeniu. Wyprowadzenia tego tranzystora należy przed wlutowaniem do płytki zewrzeć, zakładając na nie kawałek cienkiej folii aluminiowej. Po wlutowaniu tranzystora można usunąć folię za pomocą małej pęsety. Ewentualne poprawki w montażu wymagające lutowania należy wykonywać przy wyłączonym napięciu zasilającym. Układ jest zasilany napięciem 9 V. Pobór prądu ok. 2 mA. Napięcie należy stabilizować.

Za pomocą opisanej przystawki odbieram w Krakowie 15 programów. Odbiór jest bardzo czysty. Po przyłączeniu wysokoomowych słuchawek do kondensatora C8 i do masy, można słuchać audycji -oczywiście z niewielką siłą dźwięku.

Zbigniew Nowak

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 4/2001