(1191)

Podstawowe dane o pobudliwości tkanek i bodźcach

Podstawę leczniczego działania zabiegów fizykoterapeutycznych stanowi pobudliwość tkanek, czyli zdolność oddziaływania na bodźce. Bodźcem jest każdy stan środowiska zewnętrznego lub wewnętrznego, który może wpłynąć na przebieg procesów życiowych w poszczególnych komórkach, narządach lub w całym organizmie i chociażby na krótko zakłócić homeostazę.

Jeśli organizm i jego składowe mają zdolność reagowania na bodźce, to odpowiedzą wtedy zawsze we właściwy im sposób. Każda tkanka i każdy narząd reaguje na bodźce zawsze w ściśle określony sposób, właściwy dla nich ze względu na budowę i funkcje. Powstające wtedy zakłócenia homeostazy zostają usunięte odruchowymi mechanizmami wyrównawczymi.

Bodźce podzielić można na dwie grupy:

•    bodźce działające na receptory, tj. swoiste struktury zakończeń nerwów czuciowych, przystosowanych do ich odbioru;

•    bodźce działające na cytoplazmę każdej żywej komórki.

Do pierwszej grupy zaliczyć należy bodźce powodujące powstanie swoistych wrażeń zmysłowych, np. energię światła widzialnego, akustyczną itp.

Bodźce tej grupy wywołują potencjały czynnościowe w swoistych receptorach, którymi są odpowiednio: pręciki i czopki siatkówki oraz komórki włoskowate narządu Cortiego.

Do drugiej należą bodźce termiczne, mechaniczne, kinestetyczne, chemiczne, osmotyczne itp. Powodują one pobudzenie w powłokach lub wewnątrz ciała, odpowiednio: termoreceptorów, mechanoreceplorów, nocyceptorów, chemoceptorów, osmoceptorów i in. Dla ścisłości dodać należy, że bodźce drugiej grupy, działając z odpowiednio dużą siłą na receptory pierwszej grupy, mogą również wzbudzać swoiste wrażenia zmysłowe.

Niektóre bodźce działają poprzez wpływ na powstawanie i uwalnianie w organizmie określonych związków chemicznych, na ogół pobudzających bardzo szybko wiele struktur tkankowych, np. histaminy, prostaglandyny, bradykininy, serotoniny, acetylocholiny, adrenaliny.

Podstawy dawkowania zabiegów fizykoterapeutycznych

Czynniki determinujące reakcje na bodziec

Reakcja na bodziec zależy od rodzaju bodźca (jakości), siły (ilości, natężenia) i sposobu jego działania (szybkie lub powolne narastanie siły bodźca), długości czasu działania, okolicy oraz wielkości powierzchni ciała, na którą

4