(1205)

Mechanizmy fizjologicznego działania zabiegów fizykoterapeutycznych

Związane z zabiegami fizykoterapeutycznymi bodźce termiczne, mechaniczne, osmotyczne, elektryczne i inne, działają na receptory znajdujące się nie tylko w skórze i błonach śluzowych, lecz także w głębiej położonych tkankach, w strategicznych miejscach układu krążenia, oddychania, przewodu pokarmowego oraz w ośrodkowym układzie nerwowym. Wzbudzają więc nie tylko reakcje miejscowe, ale działają ogólnie, uruchamiając mechanizmy fizjologiczne mające przeciwdziałać zakłóceniom homeostazy.

Organizm ludzki jest układem samoregulującym się, charakteryzującym się jednością procesów psychicznych i somatycznych, powiązanym sprzężeniem zwrotnym ze środowiskiem zewnętrznym, z którym pozostaje w dynamicznej równowadze w zakresie wymiany materii i energii.

Każde zakłócenie w środowisku zewnętrznym, którego siła przekracza możliwości wyrównawcze mechanizmów homeostazy, wywołuje zaburzenia w środowisku wewnętrznym, będące w swej istocie chorobą. Równocześnie, wielokrotnie powtarzane oddziaływanie na organizm zakłóceń w środowisku zewnętrznym o odpowiednim nasileniu, mowa tu o bodźcu fizykoterapeutycznym, wywołuje reakcję adaptacyjną. Oznacza to usprawnienie mechanizmów homeostazy, nie dopuszczając do jej zakłóceń mimo działania bodźca, który w innym przypadku by do tego doprowadził.

W fizykoterapii stosuje się bodźce o małej i średniej sile. Można więc, poprzez celowe zastosowanie ich na określoną część ciała, wzbudzać reakcje fizjologiczne korzystne dla zdrowia, w tym również i te, które mają na celu przeciwdziałanie wynikom bezpośrednich reakcji. Wykorzystuje się je w leczeniu, rehabilitacji i profilaktyce.

Reakcje miejscowe

Po zabiegach fizykoterapeutycznych występuje zarówno reakcja miejscowa, jak i ogólna. Bodźce fizykoterapeutyczne, działając na skórę, powodują najpierw miejscowe zmiany o typie pobudzenia w błonach komórek zarówno przewodzących, jak i nieprzewodzących, zaś wielkość tych zmian zależy od siły bodźca. Równocześnie następuje uwolnienie hormonów tkankowych, które mogą powodować określone działanie miejscowe bądź wywoływać działanie ogólne drogą humoralną lub nerwową. Następuje też zmiana pobudliwości zakończeń nerwowych, a w przypadku odpowiedniej siły bodźca pobudzenie, wywołujące powstanie odpowiednich odruchów, skurcze mięśni lub ból.

Niektóre zmiany miejscowe, np. przekrwienie tkanek pokrywnych, mogą rozszerzać się na inne obszary ciała, zarówno położone w bezpośrednim sąsiedztwie, jak i dzięki reakcji konsensualnej. na części ciała położone po

18