(1206)

Tabela 4

Mechanizmy działania zabiegów fizykoterapeutycznych

1.    Miejscowe

A. W⁷ skórze i odpowiednio w błonach śluzowych

•    Zmiany naczynioruehowe

•    Zmiany przepuszczalności ścian naczyń

•    Zwiększenie dostaw' tlenu, substratów energetycznych, czynnościowych

•    Zwiększenie wydalania odpadowych produktów przemiany materii

•    Uwolnienie hormonów tkankowych

•    Zmiany pobudliwości zakończeń nerwowych

•    Pobudzenie receptorów

•    Wywołanie odruchów aksonowych i rdzeniowych

•    Zmiana funkcji gruczołów potowych i łojowych

•    Przyspieszenie procesów przemiany materii B. W mięśniach

•    Zmiana ukrwienia

•    Zwiększenie dostaw tlenu, substratów energetycznych itd.

•    Zwiększenie w'ydalania odpadowych produktów przemiany materii

•    Przyspieszenie przemiany materii

•    Zmiana napięcia i kurczliwości

•    Wywoływanie skurczów

2.    Ogólne (na drodze humoralnej i nerwowej)

•    Zmiana i usprawnienie funkcji poszczególnych układów narządów

•    Poprawa wydolności ogólnej i odporności

•    Usprawnienie procesów adaptacji i jej rozwój

•    W przypadku kuracji pitnych i kąpieli w wodach leczniczych oraz inhalacji działanie substytucyjne lub swoiste składników

stronie przeciwnej. Odpowiednie bodźce wywołują więc nie tylko reakcję ipsilateralną, ale również kontralateralną. Poza tym w grę wchodzi antagonizm istniejący między ukrwieniem skóry i narządów wewnętrznych, który odzwierciedla prawo Dastre-Morata — naczynia krwionośne narządów wewnętrznych zachowują się przeciwnie do naczyń krwionośnych skóry, co oznacza, Że w przypadku rozszerzenia naczyń krwionośnych skóry naczynia głębiej położonych narządów ulegają zwężeniu i odwrotnie. Jest to mechanizm kompensujący przesunięcie krwi w obrębie układu krążenia w celu zapewnienia należytego dopływu krwi do serca. I\ie podlegają temu prawu naczynia nerek, śledziony, głowy i naczynia wieńcowe serca, ponieważ zachowują się tak samo jak naczynia krwionośne skóry. Naczynia krwionośne zachowują się bowiem tak, jak gdyby stanowiły dwa duże obszary. Do jednego należą naczynia skóry, mózgu, mięśni, śledziony i nerek, do drugiego pozostałe tętnice narządów wewnętrznych, a zwłaszcza żołądka i jelit. Przepełnienie krwią jednego obszaru naczyniowego powoduje zmniejszenie objętości krwi w naczyniach drugiego obszaru. Odwrotnie też, zmniejszenie objętości krwi w jednym obszarze naczyniowym powoduje zwiększenie jej w drugim. Odruchowe reakcje wyrównawcze, przywracające chwilowo zachwianą wskutek działania bodźca fizykoterapeutycznego homeostazę, przede wszystkim w układzie krąże-

19