skanuj0036

glottodydaktyka

dernizmu; gł. dzieła: Schooting and the Struggle for Public Life: Critical Pedagogy in the Modem Age (1988), Curriculum Discourse as Postmodemist Critical Practice (1990), Post-modemism, Feminism and Cultural Politics (red. 1991), Border Crossing. Cultural Wor-kers and the Politics ofEducation (1992).

Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, red. Z. Kwieciński, L. Witkowski, Warszawa 1993; Nieobecne dyskursy, red. Z. Kwieciński, t. 1-5 Toruń 1991-1997.

glottodydaktyka [gr. glotta 'język’, 'mowa’], dydaktyka języków obcych; dyscyplina pedag. (powstała w latach 80. XIX w.), zajmująca się uwarunkowaniami procesu opanowywania języka obcego, jego wspomaganiem i kontrolą.

„Głos Nauczycielski”, tygodnik społecz-no-oświat„ organ Związku Nauczycielstwa Pol.; zał. 1917 jako czasopismo Zrzeszenia Nauczycielskiego Pol. Szkół Początkujących i Związku Pol. Nauczycielstwa Szkół Powsz., a następnie ZNP; ob. jest pismem o opcji lewicowej, promującym ten nurt związkowego myślenia i działania oświat.; red. nacz. jest W. Sierakowski (e-mail: [e-mail]).

Gmeiner Hermann (ur. 1919, zm. 1986), austr. pedagog i organizator społ.; twórca idei wiosek dziecięcych SOS; zał. pierwszej wioski w Imst; przewodn. Międzynar. Stów. SOS.

Gnitecki Janusz (ur. 29 X 1945, Łęg Piekarski), pedagog; prof. zw. UAM w Poznaniu; 1987-90 wicedyr. Instytutu Pedagogiki, od 1995 kier. Zakładu Metodologii Pedagogiki UAM; czł. Kom. Nauk Pedag. PAN; zajmuje się metodologią badań, zagadnieniami pedagogiki ogólnej oraz epistemologicznymi przesłankami edukacji; gł. dzieła:    Pomiar

i przetwarzanie wyników badań w pedagogice empirycznej (1992), Zarys metodologii badań w pedagogice empirycznej (1993), Zarys pedagogiki ogólnej (1994), Elementy metodologii badań w pedagogice hermeneutycznej (1996), Supemauczanie. Perspektywy nowej edukacji (1997), Zasada ambiwalencji zrównoważonej i zasada spójności w filozofii, nauce i edukacji (1998).

gnoseologia [gr. gnósis 'poznanie’] -► epistemologia.

godzina wychowawcza, godzina lekcyjna oddana do dyspozycji wychowawcy klasy; służy analizie postępów uczniów w realizacji programu nauczania, omówieniu zagadnień wych.; a także podejmowaniu zagadnień moralnych, kulturowych czy politycznych.

Gordon Thomas, pedagog i psychotiri amer.; autor bestsellerowych poradniki rodziców, nauczycieli, wychowawców] matorów kształcenia dorosłych, w prezentuje swoją koncepcję kon9ln! nych i symetrycznych stosunków ffll ludzkich „bez zwycięzców i bez pól nych”; prowadził w USA kursy dla pił/ ców, kierowników i pracowników aq[ stracji; wykładał na Uniw. w Chicaga] doradzał utworzonemu 1972 Nar. Kont Przeciwdziałania Maltretowaniu (NCPCA); wraz z C. Rogersem, R. Fart! i P. LIoyd’em prowadził badania w CalM( Institute of Technology nad stosunkami 1 personalnymi; od 1962 pracował w Pasali w Kalifornii nad programem szkolenia dli dziców w zakresie nabywania partneitl umiejętności w wychowywaniu wla«| dzieci — w USA powstało ponad 200 olj ków szkoleń dla rodziców, które ukońcl kilkaset tysięcy matek i ojców oraz szal ruch społ. — Stowarzyszenie „Wychów/ bez porażek”; gł. dzieła: Wychowanie bet§ rożek (1991), Wychowanie bez port tu praktyce (1994), Wychowanie bez pon w szkole (1995), Wychowanie bez porażek ( fów, liderów, przywódców (1996), WychtĄ nie w samodyscyplinie (1997).

Górniewicz Józef (ur. 7 I 1956, Tucholi pedagog; prof. Uniw. Warmińsko-Mazurski go w Olsztynie; 1983-1994 pracownik nai! Instytutu Pedagogiki UMK w Toruniu; 1991 -99 prorektor WSP w Olsztynie; kier. Zaklaf Teorii Wychowania w WSP, a ob. UW-M; ( PTP, Tow. Nauk. w Toruniu, ZG Akad. Kotl sji Akredytacyjnej Wyższych Szkół Pedagl European Counsil of High Ability w Holandf zainteresowania badawcze skupione są problematyce pedagogiki ogólnej i współdj teorii wychowania, szczególnie wychowań estetycznego; gł. dzieła: Sztuka i wyobra (1989), Wstęp do pedagogicznej analizy pn tematyki wyobraźni. Główne stanowiska, i wyobraźni moralnej, kształcenie (1991), Roi wój i kształtowanie wyobraźni dziecka (1992)1 Szkice z teorii wyobraźni i samorealizacją (1995), Teoria wychowania. Wybrane próbie my (1996), Kategorie pedagogiczne (1997).

gra dydaktyczna, metoda prowadzenia zajęć dydakt.; wyróżnia się następujące ro4 dzaje g.d.: 1) symulacyjne, mające charaktet] retrospektywny i autentyczny (wdrażając* uczniów do analizy zagadnień, które już byłyl dla kogoś rzeczywistymi problemami, przyj czym wyniki rozwiązań proponowane przez! uczniów porównuje się z rozwiązaniami!

Gruszczyk-Kolczyńska

(Millęlyiiill, .’.) sytuacyjne, mające |iiin!|ir|'ivwny i prognostyczny -m I.iI.i |Mislawieni wobec ko-|^^B}il tnMVt]-'linia problemu fikcyjnego, )ii ><»li>hnego, który dotąd w uli ivv:il.||iit), 3) inscenizacyjne t- mmmmiii intelekt, jak i emocje ■jjpti i- |iińbą odtworzenia pewne-WfjMnini i ii walorach wych. -> drama),

ff iiiiiit Młii'f;uw.

jfilhtlHilii Ir.i unipliein 'pisać’], dziedzina fnu I.,.......... ,i całość zagadnień związa

li* « (iIuhi iii lęrznym — jako czynnością i jp .......im tej czynności; wspólcz. bada

li jajMni iv* Mego skupiają się wokół 2 za-fjii.i: h iilintylih.tcji pisma (graficzna eks-111" i u 111 oraz psychol. analizy pisma, j    |mi n.iic/.ęściej utożsamiana; prace

i- ,1 mmi w lej ostatniej dziedzinie zmie-:»*t|ą .Im ii il.ilciila. czy i jakie związki istnieją »:_lt I-, ni liiiini osobowości człowieka a ce-t liiii ii)ęi jiimna, czy i w jaki sposób obraz _: i -Mih iiia się wraz ze zmianami stanu . i- , _v wieku człowieka; wyniki tych ba-i iii i* •, hn/.ystywane w praktyce, m.in. w i i I, il icil.-.inach, jak psychologia klinicz-_;i ii,min,illnlyka.

|HliimiflMlM Igr. grdpkein 'pisać’, mania -iii-tłsiwM¹1, upodobanie do pisania pseudo-i a li id; pscudoliterackich tekstów.

4l*i«wakl Jan (ur. 1868, zm. 1924), peda-„ g Im liowiiy i działacz oświat.; 1893-1900 i nr, in i.i w szkołach warsz.; 1905 jeden z inlmw strajku szkolnego i współzało-. M Mul Macierzy Szkolnej; 1907-15 zało-1,1 i Mci . eksperymentalnej internatowej 11,1v minlniej p.n. „Ognisko” w Starej Wsi , i Ilu iImi Mazowieckiego.

ąiMiuntyka [gr. grammatike 'czytanie i pi-- mm, |. zespól środków formalnych i seman-11 z i h organizujących tekst językowy; po-i jiulnc teorie języka różnorako modyfi-■ 111.i ii esc i zakres pojęcia g.; w językoznaw->> le n.idycyjnym dominowała interpretacja ,s iiiniaiyczna — g. była ujmowana jako l i,u przepisów prowadzących do opanowani i lęzyka; językoznawstwo strukturalistycz-H analizujące język jako system znaków, i l,ni.,.ic nacisk na dwustopniowość tego sys-i, mmi, opartego na jednostkach diakrytyczne li na niższym szczeblu hierarchii struktu-i iliu-l i na jednostkach semantycznych na -v "izyin; pojęciem g. obejmuje się na ogól wyższy szczebel, tj. system jednostek u u zących języka; tak rozumiana g. dzieli a, u.i morfologie i składnie, natomiast poza jej granicami pozostaje fonologia; przy rozszerzeniu pojęcia „język na wszelkie systemy semiotyczne g. jest zbiorem instrukcji, jak organizować jednostki danego języka (systemu) w ciągi linearne, stanowiące poprawne wyrażenia tego języka (systemu) lub jak interpretować takie ciągi.

grant [ang. grant 'przyznawać np. nagrodę’, 'subwencja’], rodzaj dotacji finans. udzielanej w drodze konkursu na realizację danego projektu badawczego; granty mogą być przyznawane przez agendy rządowe (w Polsce — KBN) bądź stów. i fundacje.

Groos Karl (ur. 10 XII1861, Heidelberg, zm.

27 III 1946, Tybinga), pedagog i psycholog niem.; przedstawiciel koncepcji -> funkcjonalnej; twórca teorii zabawy; gl. dzieła: Die Spiek der Menschen (1896), Dos Seelenleben des Kindes (1904).

Grundtvig Nikolai (ur. 8IX 1783, Udby, zm.

2 IX 1872, Kopenhaga), duń. pedagog i poeta; twórca idei uniwersytetów ludowych, przeznaczonych przede wszystkim dla ludności wiejskiej, z których pierwszy powstał 1844 w Rodding; kształcenie opierał na kulturze nar. — historii, literaturze i folklorze.

„Grupa i zabawa”, kwartalnik Pol. Stów. Pedagogów i Animatorów Zabawy KLANZA, wyd. od 1995 w Lublinie; adresowany do pedagogów zainteresowanych metodyką pracy z grupą w każdym przedziale wiekowym, do teoretyków i praktyków pedagogiki Gestalt, pedagogiki zabawy, terapii pedag. i edukacji humanistą pismo zawiera 6 działów: 1) opinie, poglądy, przesłania, rozważania teoretyczne z dziedziny pedagogiki, psychologii i socjologii, 2) „Lekcja inaczej” — artykuły i konspekty zajęć o charakterze dydakt., 3) pomysły i wskazówki dotyczące organizowania zajęć z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi w szkole i poza szkołą, w placówkach opiekuń-czo-wych., kulturalnych, sanatoriach i domach opieki społ., 4) prezentacja instytucji i postaci, 6) prezentacja książek, filmów, kaset wideo, pomocy dydakt. do pracy z grupą; red. nacz. jestE.B. Kędzior (adres redakcji: 20-113 Lublin, ul. Jezuicka 4/9).

Gruszczyk-Kolczyńska Edyta (ur. 9 x 1940, Pruchna), pedagog; 1991-98 prof. WSPS; od 1998 prof. Chrzęść. Akad. Teol. w

Warszawie, kier. Katedry Wspomagania Rozwoju i Edukacji Dzieci; zajmuje się problemami dzieci doznających niepowodzeń w uczeniu się mat. (przyczynami, diagnozą i działaniami naprawczymi), rozwijaniem u dzieci uzdolnień mat. oraz korektą rozwoju umysło-