skanuj0059

matura

ciągu roku szkolnego — w maju i styczniu; komisja okręgowa oprać, szczegółowy opis wymagań, kryteriów i form przeprowadzenia egzaminu dla każdego przedmiotu (zw. sylla-busem) na dwa lata przed jego terminem; komisja powierza realizację części wewn. szkolnemu zespołowi egzaminacyjnemu; zdanie części wewn. egzaminu z danego przedmiotu stanowi dopuszczenie do jego zdawania w części zewn. (wynik negatywny z jednego przedmiotu w części wewn. uniemożliwia jego zdawanie w części zewn., natomiast nie stanowi przeszkody w zdawaniu drugiego przedmiotu, o ile w części wewn. uzyskało się ocenę pozytywną); część zewn. przeprowadza komisja okręgowa w wyznaczonych placówkach posiadających odpowiednie warunki; w części zewn. egzamin z przedmiotów obowiązkowych można zdawać na dwóch poziomach; podstawowym i rozszerzonym; absolwent zdał egzamin maturalny, jeżeli w części wewn. i zewn. uzyskał pozytywne oceny (w zakresie poziomu podstawowego) ze wszystkich przedmiotów obowiązkowych oraz jednego przedmiotu, wybranego przez siebie; absolwent, który nie zdał egzaminu z danego przedmiotu może przystąpić do odpowiedniej części egzaminu z tego przedmiotu w ciągu 5 lat. Program nowej matury wchodzi w życie dla absolwentów: czteroletnich szkół średnich — od roku szkolnego 2001/2002, pięcioletnich szkół średnich — 2002/2003, a liceów profilowanych — 2004/2005.

matura międzynarodowa, program oświat, realizowany przez International Bac-calaureate Organisation, z siedzibą w Genewie, współpracującą z UNESCO i Radą Europy; celem programu jest edukacja międzykulturowa, m.in. przez przekazanie uczniom wiedzy i umiejętności, umożliwiających poruszanie się w obrębie różnych kultur krajowych, oraz promowanie porozumienia mię-dzynar.; w systemie m.m. funkcjonuje kilkaset szkól w wielu państwach; w Polsce m.m. wprowadzono 1993 w XXXIII Liceum Ogólnokształcącym w Warszawie oraz w III Liceum Ogólnokształcącym w Gdyni.

mechanizmy obronne, nieświadome czynności psych, pojawiające się w sytuacjach wywołujących poczucie osobistego zagrożenia (np. naruszających pozytywną samoocenę jednostki), umożliwiające redukcję tego poczucia bez zmiany obiektywnej sytuacji; działanie mechanizmów obronnych polega na wewn. deformacji obrazu rzeczywistości; „stosowanie” wiąże się z przewagą motywacji obronnej, która zastępuje bardziej przystosowawcze nastawienie na uporanie i| czynami zagrożenia. Pojęcie m.o. W|

S. Freud, upatrując przyczyn n»UI histerii w wyparciu, czyli nieświadoi waniu ze świadomości przykrych nień; m.o. ujmował on jako techniki, posługuje się ego w celu zapobieżenl*; tom wewn.; koncepcję tę rozwinęła która opisała szczegółowo m.in. tak!*; niżmy obronne, jak: wyparcie (uau nieświadomości zagrażających trel emocji), regresję (cofanie się do WZ0| chowań z okresu dzieciństwa), projel towanie swoich odczuć czy wyobraźni nych), sublimację (wyrażanie nieaki nych dążeń bądź popędów w formie społecznie) czy racjonalizację (nieadel przeintelektualizowane wyjaśnianie wistości polegające na zastępowaniu [( nych motywów przez motywy „mile" ne); współcz. uważa się, że umiarkował stępowanie m.o. może sprzyjać lepszei dzeniu sobie z konfliktami wewn. I pod warunkiem, że mechanizmy te są rzystywane” jedynie w pierwszej fazie nia sobie z konfliktem, redukując nadl zagrożenie i lęk dla ułatwienia późnie|i bardziej racjonalnego działania; próby ri nia sobie z zagrożeniami struktury eg0; łącznie za pomocą m.o. stanowią cechf dojrzałej, neurotycznej osobowości.

H. GRZEGOLOWSKA-KLARKOWSKA Mecte* obronne osobowości, Warszawa 1986.

mediana [łac. medius 'środkowy’], jedl miar tendencji centralnej; gdy wszystkie niki uporządkuje się według ich wartości bowej, to środkowy wynik jest traktów jako mediana (tyle samo wyników bęi wyższych, jak i niższych od mediany).

medytacja [lac. meditatio 'namysł’], tecS ka polegająca na koncentrowaniu uwagi jednym niezmiennym źródle bodźców I oczekiwaniu na doświadczenie specyili nych doznań; metoda samodoskonalenia, a szerzania granic własnej świadomości, wyli rzystywana także w psychoterapii.    |

melancholik [gr. melanchoUkós 'smutny! jeden z 4 typów temperamentu (obok cholj ryka, flegmatyka i sangwinika) wyróżnij nych przez Hipokratesa; człowiek o usposj bieniu łagodnym, biernym, którego cechuj brak impulsywności, silne, wolno narastają! reakcje uczuciowe; w działaniu mało odpo ny, niewytrwały; wg I.P. Pawłowa fizjol. poi stawę temperamentu m. stanowi tzw. słał typ układu nerwowego.

metoda

łt

jlBli i lll|i, wlaśc. Schwartzert (ur. __|ł,    zm. 19 IV 1560, Witten-

filolog klas., teolog pro-(jiMii n i l oświatowy, zwt.Praeceptor liWr rn.iiic/.yciel Niemiec’); prof. ^rtt tyliieiilintizp, 1523 rektot; najbliż-|i!!||imi nwnik M. Lutra; autor pier-ili.pHi nvli luterańskiej oraz części ttyA Wr/n.iiiiowych Kościoła Luterań-II iv,iui;i'licko-Augsburskiego);    od

^p iiallóiw.il reformę studiów na uniw. Iłitliiilieiil/.r; koncepcję Melanchtona di iiiiiw w Tybindze (1536), Lipsku ||i li|. i.ieilswaldzie (1539), Kopenha-i (H wi. I t.uikfurcie n.O. (1543), Królew-BilMiL 'cnie (1548) oraz Heidelbergu , nut 1*>;ii Unterricht der Visitatoren, ij luitęlhtw szkolnym Ełektoratu Saksori-Ęiię:: niiinmMil |K)dstawę reorganizacji szkol-tiiioi In w ponad 50 miastach niem.; 1526 pis sjlnżeiiia dydakt. i program wzorco-figH Diiiiiuzjuin humanist. w Norymberdze ipf» pni.'.,|ilek przejęło wiele szkół niem. iif i _F('śi gimnazjów akad. w Polsce), iritiwiii inhiyjiniki religijnej, red. B. Milerski, War-

IJasg ffiM

Mlht*lk óliyszko (ur. 25 IV 1956, Poznań), pisani!, prof. UAM w Poznaniu; czł. Kom. ■łoii Prtktg. PAN; zajmuje się interdyscypli-amirni kulaniem kultury i edukacji amer. sin spili, kulturowych kontekstów edukacji s 'ipiihr/cństwach postmodernistycznych; i    inni. wizytujący w University of Virginia

i i li.iilnllensville (USA) oraz w Nazareth i Hllnjje w Rochester (USA); gl. dzieła: Współ-sf oir iimeiykańskie spory edukacyjne — liii/, i* socjologią edukacji a pedagogiką ontmilrrnistyczną (1994), Postmodemis-iii. iif kontrowersje wokół edukacji (1995), ln,‘onuosć, dolo i władza. Teksty kulturowe mLi (kon)teksty pedagogiczne (1996), Ciało i oltowie w społeczeństwie konsumpcji (red.

(Wiiii nimitalność, całość poglądów, przekonań, iMai.iwień i nawyków myślowych danej jed-liiinilu lub grupy społecznej.

mntnpedagogika, teoria pedag. „wyższe-iin 'ilopnia”, zajmująca się pojęciami (słow-nii lwem) i teoriami (językiem) pedagogiki; w m. można wyróżnić: warstwę opisową l mniej lub bardziej abstrakcyjne i ogólne opisy obserwowanych zjawisk lub przedmio-low), warstwę hipotetyczną (eksplikacje przyczynowego czy funkcjonalnego związku między dwoma lub więcej obserwowanymi liililami) i metawarstwę (twierdzenia metodologiczne, reguły koordynacji systemu hipotez oraz twierdzenia epistentologiczne dotyczące warunków i możliwości uzyskania wiedzy pedagogicznej).

metateoria wychowania, teoria posługująca się „metajęzykiem” i zajmująca się badaniem i opisywaniem innych teorii wychowania; m.w. jest opisującą (deskryptywną), wartościującą (krytyczną) i normatywną teorią każdego systemu twierdzeń o wychowaniu, dysponującą kryteriami, zasadami czy normami do badania rożnych teorii wychowania, by analizować ich postacie, także ograniczenia i zalety.

metoda akroamatyczna -> akroamatycz-na metoda.

metoda audiolingwalna, metoda nauczania języka obcego; kładzie nacisk na rozumienie języka mówionego oraz na czynne posługiwanie się językiem, traktowanym jako środek komunikacji; do nauczania zostają wprowadzone serie ćwiczeń mówionych mających pomóc w opanowaniu określonej struktury językowej; m.a. — odwołując się do zasad behawioryzmu, ujmującego język jako zespół określonych nawyków — opiera się na przesłance, że opanowanie określonej liczby struktur językowych w sposób zautomatyzowany pozwoli uczniowi na sprawne, areflek-syjne posługiwanie się językiem.

metoda bezpośrednia, metoda nauczania języka obcego, zw. metodą Berlitza; do podstawowych założeń m.b. należy eliminacja języka ojczystego z procesu nauczania oraz uczenie się języka zamiast o języku; celem nauki jest nie tyle opanowanie sprawności czytania i pisania w języku obcym, ile czynne posługiwanie się językiem.

metoda erotematyczna -+ erotematycz-na metoda.

metoda gramatyczno-tłumaczeniowa,

metoda nauczania języka obcego; koncepcja głosząca, iż warunkiem koniecznym w nauczaniu języka jest opanowanie dostatecznego zasobu słownictwa oraz reguł gramatycznych, co ćwiczono i sprawdzano poprzez tłumaczenie zdań na język obcy. metoda kognitywna, metoda nauczania języka obcego, zw. metodą świadomego uczenia się kodu językowego; unowocześniona wersja metody gramatyczno-tłumaczenio-wej; traktuje proces dydakt, jako drogę od przyswojenia kompetencji leksykalnych i gramatycznych do prakt. stosowania języka w sytuacjach komunikacyjnych.