" Lignofol - materiał warstwowy ze sklejonych wodoodpornym klejem syntetycznym cienkich warstw
drewna, charakteryzujący się dużą wytrzymałością i twardością. Jest stosowany m.in. do wyrobu
części maszyn, szybowców; drewno warstwowego.
" Płyty pilśniowe - otrzymywane są z rozwłóknionej masy drewna (rozwłóknieniu poddaje się
odpady tartaczne - ścinki, odpadki) sklejonej z równoczesnym sprasowaniem. W zależności od
stopnia sprasowania i ewentualnego wykończenia powierzchni rozróżniamy płyty:
o porowate - podczas klejenia, płyty poddane są tylko
podwyższonej temperaturze (bez podniesionego
ciśnienia), otrzymany materiał jest porowaty i miękki.
Płyty używane są do izolacji akustycznych w miejscach nie
narażonych na działanie wilgoci. Grubość płyt wynosi 9,5 -
25,0 mm
o twarde - podczas klejenia poddane są obróbce termicznej
pod ciśnieniem Używane są do robót stolarskich jako
okładziny np. skrzydeł drzwiowych. Płyty są produkowane o
grubości 2,4 - 6,4 mm.
o bardzo twarde - proces produkcji przebiega analogicznie jak płyt twardych. Płyty dodatkowo nasączane
są olejem lub żywicami, albo mają wierzchnią powierzchnię pokrytą emalią. Przeznaczone są do robót
stolarskich.
" Płyty wiórowe - produkowane są z odpadów tartacznych rozdrobnionych
do postaci wiórów. Cząsteczki drewna zespala się przy pomocy kleju
podczas obróbki termicznej pod ciśnieniem. Płyty produkowane są z
okleiną zewnętrznej powierzchni lub bez okleiny. Jako okleiną można
zastosować fornir naturalny lub fornir (laminat) z żywic syntetycznych.
Płyty są produkowane o grubości od 10 - 56 mm. Stosowane przy
robotach stolarskich, meblarstwie
" Płyty wiórkowo  cementowe  otrzymuje się je z wełny drzew iglastych, którą poddaje się
mineralizacji, następnie miesza z cementem portlandzkim 32,5, formuje i prasuje. Są one niepalne,
ulegają jedynie zwęgleniu podczas palenia. Są odporne na działanie wilgoci. Płyty wiórkowo
-cementowe stosuje się do izolacji cieplnej i dz
więkowej ścian, stropów i dachów, a ponadto na
warstwy pod posadzki w celu tłumienia dz
więków wywołanych uderzeniem
" Płyty MDF i HDF - są to płyty drewnopochodne nowszej generacji. Produkowane z włókien
drzewnych klejonych w podniesionej temperaturze pod ciśnieniem. Otrzymany materiał ma
jednorodny przekrój. Jest twardy, Może być produkowany w okleinach naturalnych (fornir) lub
sztucznych albo tylko pokryty lakierem. Stosowany jest do produkcji paneli podłogowych, płyt dla
powered by GeX3M 1
przemysłu meblarskiego, do robót stolarskich. Oprócz płyt, z masy można wytłaczać elementy do
dekoracyjnego wykończenia powierzchni (np. listwy o różnym profilu).
" Płyta OSB - to jest płyta drewnopochodna opracowana specjalnie dla budownictwa, tak zwana
płyta o ukierunkowanych wiórach płaskich. Zawiera ponad 90% drewna. Słada się z trzech warstw.
W warstwie górnej i dolnej wióry o wymiarach 100x0,6 mm kierunkowo umieszczone są wzdłuż
długości płyty natomiast w warstwie środkowej w poprzek płyty.
Wysokie parametry techniczne płyt OSB wynikają z zachowania włóknistości drewna, zazębiania się
długich wiórów, a przez natryskiwanie wiórów specjalnym klejem i emulsją parafinową w tzw.
zaklejarkach uzyskuje się dużą odporność na wpływy warunków atmosferycznych.
Zastosowanie płyt OSB - w budownictwie szkieletowym na poszycie ścian zewnętrznych i wewnętrznych
oraz poszycie podłóg i dachu.
W ofercie handlowej znajdują się płyty OSB w następujących rodzajach:
" wodoodporne OSB-3 grub.12,15,18,22 mm
" szalunkowe grub.16,18,22 mm
" antypoślizgowe grub.16,18,22 mm
" Materiały podłogowe:
o deski podłogowe - tarcica podłogowa, to deski o szerokości 100 - 200 mm, długości 3,0 -
5,5 m i grubości 28, 32, 38, 45, 50 mm. Najczęściej spotykane są deski z iglastych gatunków
drzew.
powered by GeX3M 2
o deszczułki posadzkowe (parkiet) - produkowane są najczęściej z liściastych gatunków
drzew. Deszczułki mają grubość od 16 - 22 mm, szerokość 30 - 100 mm, długość 200 - 500
mm. Produkowane są o różnych kształtach przekroju, który umożliwia łączenie na styk, wpust
i pióro na dwóch lub czterech krawędziach.
o płyty
posadzki
mozaikowej - produkowane są z
liściastych gatunków drzew, z listewek o grubości 8 - 10 mm. Listewki układa się w zestawy o
boku kwadratu, płyta złożona jest z 16 takich zestawów ułożonych w "kratkę" i naklejonych
na papier. Parkiet mozaikowy układa się na na twardym równym podłożu, na klej. Do podłoża
przyklejana jest powierzchnia płyty bez papieru. Papier odkleja się po nawilżeniu go wodą po
związaniu kleju z podłożem.
o panele podłogowe i ścienne - produkowane są z płyt HDF z bardzo cienką i twardą
warstwą okleiny. Układane są na twardym, równym podłożu "na sucho". Panele łączone są na
pióro i wpust.
Budowa paneli laminowanych: zwykłych; od góry: Budowa paneli laminowanych: z dodatkową warstwą
odporna na ścieranie warstwa wierzchnia, papier dekoracyjny, wyciszającą; od góry: odporna na ścieranie warstwa wierzchnia,
płyta nośna (MDF, HDF lub płyta wiórowa), warstwa papier dekoracyjny, impregnowane podkładki przeciwudarowe,
przeciwprężna płyta nośna (MDF, HDF lub płyta wiórowa), warstwa wyciszająca,
Rys. Krzysztof Rodak warstwa przeciwprężna
Rys. Krzysztof Rodak
o kostka brukowa drewniana - produkowane z drewna iglastego. Kostka miała kształt
najczęściej graniastosłupa lub walca o wysokości od 60 - 100 mm. Układana była w halach
powered by GeX3M 3
fabrycznych, magazynowych w taki sposób, że widoczny był przekrój poprzeczny drewna.
Obecnie raczej nie stosowana.
Układanie bruku Po ułożeniu bruku dociskamy go i Impregnowane ciśnieniowo elementy
wyrównujemy do poziomu cegieł, bruku pokrywamy dodatkowo preparatem
używając listwy i młotka. Trzeba zwrócić zabezpieczającym powierzchniowo.
uwagę
na wypoziomowanie elementów.
WYBRANE WADY I ZALETY DREWNA I MATERIAA
ÓW DREWNOPOCHODNYCH
Drewno jako odnawialny i ekologicznie czysty surowiec, jest w swym charakterze materiałem
unikatowym. Niepowtarzalność malownicza wzorzystość, głębia barwy, specyficzny zapach  to cechy, które
stanowią
o jego naturalnym pięknie.
Dzięki dużej porowatości (ok. 60-70%) drewno należy do najcenniejszych materiałów
konstrukcyjnych jako tworzywo konstrukcyjne wykazuje najwięcej zalet w porównaniu z innymi materiałami.
Struktura komórkowa drewna stanowi niedościgniony wzorzec dla wielu inny materiałów. Znajomość
wskaz
nika wytrzymałości jest podstawą oszczędnego stosowania drewna w najróżniejszych konstrukcjach.
Możliwość elastycznego wykorzystania własności technicznych drewna oraz dowolność kształtowania
ustrojów budowlanych, powinna dodatkowo wpływać na zwiększenia popularności drewna jako
uniwersalnego materiału budowlanego.
WADY DREWNA - zawsze powodują obniżenie jego wartości albo mogą spowodować jego dyskwalifikację,
jako materiału. Zależą od różnych czynników:
" związane ze wzrostem drzewa to - sęki, rdzenie położone mimośrodowo, rdzenie podwójne, zawoje,
skręt włókien, pęknięcia np. mrozowe itp..
powered by GeX3M 4
Sęk skrzydlaty (tzw. skrzydlak) składa się z dwóch sęków podłużnych ułożonych
symetrycznie względem osi tarcicy i zwężających się ku rdzeniowi. Sęki takie mogą
stykać się w okolicy rdzenia, tworząc kształt litery V.
Drewno z felerem
Wady drewna powstają w trakcie nieprawidłowego wzrostu lub chorób drzew. Jedne z
nich dyskwalifikują drewno jako materiał konstrukcyjny, inne nie mają wpływu na jego wytrzymałość, jedynie na
wygląd.
Zbyt duże przyrosty - widoczne są na Pęknięcie - przebiegające wzdłuż Sęk przechodzący - czyli taki, który
poprzecznym przekroju elementu. włókien drewna nie wyklucza go jako przerasta element konstrukcyjny od
Najlepsze jest drewno o wąskich i materiału do budowy konstrukcji. Groz
ne jednej krawędzi do krawędzi
gęstych przyrostach (słojach). Drewno z są pęknięcia przebiegające w poprzek przeciwległej. W miejscu jego przebiegu
dużymi przyrostami (szerszymi słojami) włókien, takie, które powodują ich drewno jest osłabione i może pęknąć.
ma gorszą wytrzymałość mechaniczną. poprzeczne rozwarstwienie, oraz Wada ta wyklucza stosowanie elementu
Nie jest to poważna wada, raczej widoczne na całym przekroju elementu w konstrukcji
wskaz
nik jakości drewna
Przeżywiczenie - plamy żywicy psują Huba - pozostawia na drewnie różowo- Sinizna - szaroniebieskie przebarwienie
jedynie wygląd drewna. Nie jest to wada pomarańczowe ślady. Przerost tego drewna głównie iglastego. Psuje wygląd
wykluczająca drewno jako materiał grzyba powoduje w drewnie zgniliznę drewna, ale nie obniża jego
konstrukcyjny. Co więcej, element miękką. Drewno z widocznymi wytrzymałości. W niewielkim stopniu
przeżywiczony ma nawet większą przebarwieniami spowodowanymi przez zwiększa nasiąkliwość drewna. Drewno z
wytrzymałość niż nieprzeżywiczony hubę nadaje się tylko na opał sinizną może być z powodzeniem
stosowane w konstrukcjach
Zakorek - fragment kory wrośnięty w Chory sęk - czyli sęk, który nie jest Skręt włókien - jest to wada budowy
drewno. Gdy jest niewielki, można go trwale zrośnięty z drewnem lub, co drewna. Fragment ze skręconymi
odciąć. Gdy zakorków na elemencie jest gorsza, wypadł. Powstała dziura znacznie włóknami to miejsce, które ma gorszą
dużo, nadaje się on jedynie do spalenia. osłabia wytrzymałość elementu wytrzymałość mechaniczną w stosunku
Uwaga! Fragmenty kory na powierzchni konstrukcyjnego. Fragment z dziurą po do reszty elementu. Elementy z taką
drewna konstrukcyjnego nie są wadą. sęku lub chorym sękiem można wyciąć. wadą nie nadają się na konstrukcję
powered by GeX3M 5
Wystarczy je usunąć z powierzchni przed Z jednego elementu otrzymamy dwa
przystąpieniem do budowy krótsze, które można zastosować w
konstrukcji
" związane z procesami gnilnymi, zagrzybieniem podczas wzrostu drzewa albo po jego ścięciu,
powodują zmianę zabarwienia, siniznę, zgniliznę czyli mursz. Przykłady grzybów rozwijających się na
drewnie:
o grzyby powodujące szybki rozkład drewna na dużych powierzchniach: grzyb domowy
właściwy stroczek domowy (Merulius lacrimans), grzyb domowy biały porzyca inspektowa
(Poria vaporaria), grzyb piwniczny gnilica mózgowata (Coniophora cerebella), grzyb
kopalniany krowiak łykowaty (Paxillus acheruntius);
o grzyby występujące "gniazdowo": grzyb podkładowy twardział łuskowaty (Lentinus lepideus),
grzyb słupowy siatkowiec płotowy (Lensites sepiaria)
" związane z żerowaniem owadów na drzewie lub drewnie (np. spuszczel (Hylotrupes bajulus),
trzpiennik olbrzym (Sirex gigas), rytel pospolity (Hylocoetus dermestoides), drwalnik paskowy
(Xyloterus lineatus), kołatek mieszkaniowy (Anobium pertinax) i meblowy (Anobium domesticus),
świrak okrętowiec (Teredo navalis), raczek (Limmonoria lignorum)).
a) b) c) d)
Rysunek 3. Spuszczel pospolity: a)poczwarka, b)młody jeszcze nie wybarwiony chrząszcz,
c) wybarwiony chrząszcz, d) wybarwiony chrząszcz (samica)
Rysunek 4. Drewno stoczone przez larwy
spuszczela (średni stopień zniszczenia).
powered by GeX3M 6
a) b)
Rysunek. 5.a) Chrząszcz w ruchu - w tle widoczne otwory wylotowe; b) otwory wylotowe chrząszczy kołatka
domowego na powierzchni drewna.
Wymienione grzyby, owady, małże są pasożytami drewna. Do szkodników żerujących na drzewie należy też
objęty ochroną gatunkową kozioróg dębosz. Do ochrony drewna, zwłaszcza w budownictwie, należą takie
przedsięwzięcia jak:
" nie używanie drewna pochodzącego z rozbiórki starych domów
" nie malowanie drewna farbami olejnymi przed jego wysuszeniem
" wietrzenie pomieszczeń, w których drewno jest zastosowane
" wykonanie poprawnej izolacji przeciwwilgociowej
" wykonanie impregnacji preparatami grzybo- i pleśniobójczymi
" wykonanie zabezpieczenia przeciwogniowego
ZALETY DREWNA
Do najważniejszych zalet drewna jako materiału budowlanego, należy zaliczyć:
o małą gęstość  kilkakrotnie mniejszą niż stali czy żelbetu (żużlobetonu). W stanie powietrzno
suchym (15% wilgotności) średnia gęstość objętościowa drewna waha się w granicach
500-820 kg/m3),
o stosunkowo duża wytrzymałość właściwa  stosunek wytrzymałości do ciężaru własnego oraz
sprężystości np. wytrzymałość na rozciąganie podłużne drewna wynosi 90-150 MPa,
o moduł sprężystości podłużnej (moduł Younga) dla drewna jest stosunkowo wysoki i wynosi dla
drewna bezsęcznego 12-13 GPa, dla tarcicy konstrukcyjnej 9-10 GPa. Dla porównania dla
tworzywa sztucznego (np. PCV) ten sam moduł wynosi zaledwie 2,5 GPa,
o stosunkowo duża udarność, czyli odporność na uderzenia. Właściwość ta charakteryzuje
wytrzymałość drewna na obciążenia dynamiczne. Typowe gatunki drewna dla stolarki budowlanej
(świerk, sosna) wykazują średnią udarność 40-70 kJ/m2,
powered by GeX3M 7
o dobra izolacyjność termiczna (cieplna), szczególnie w poprzek włókien np. dla drewna sosny
wynosi 0,163 W/mK, dla powietrzno suchego drewna wynosi 0,13-0,47 W/mK,
o mały współczynnik rozszerzalności termicznej (zwłaszcza liniowej) dla kierunku wzdłuż włókien.
Współczynnik ten jest miarą rozszerzalności drewna pod wpływem zmian temperatury. Dla
drewna wynosi on
3-6 10-6/1K,
o dobra dz
więkochłonność. Charakteryzuje ją współczynnik pochłaniania dz
więku oraz izolacyjność,
czyli wyrażoną w decybelach zdolność osłabiania natężenia przechodzących przez przegrodę
dz
więków,
o odporność na działanie większości związków chemicznych,
o łatwość obróbki elementów drewnianych przy użyciu stosunkowo prostych narzędzi i urządzeń,
o łatwość połączenia na klej  łączniki całopowierzchniowe oraz na płytki wielogwoz
dziowe lub
wieloklockowe (kolczaste), gwoz
dzie, wkręty, blachy perforowane  łączniki punktowe,
o możliwość wykonywania robót budowlanych zarówno latem jak
i zimą,
o pochłanianie szkodliwych pól wytwarzanych przez otaczające nas urządzenia i sieci elektryczne i
inne emitowanie promieniowania,
o nie ulega naładowaniu elektrostatycznemu (drewno jest wolne od elektrostatycznych ładunków) i
tym samym nie przyciąga zanieczyszczeń,
o energooszczędność (korzystny bilans energetyczny),
o jest to jedyny regenerujący się ( odtwarzalny  odnawialny) surowiec wykazujący korzystny
bilans ekologiczny.
Do innych zalet drewna zaliczyć można:
o naturalną odporność na działanie promieniowania cieplnego (niskie przewodnictwo cieplne i
charakterystyczna zdolność do tworzenia izolującej warstwy węgla drzewnego),
o możliwość dokładnego i solidnego wykonania domu,
o dowolność w osiąganiu formy i funkcji domów,
o stosunkowo krótki czas realizacji budowy  bez konieczności przerw technologicznych,
o mniejszy koszt budowy domu niż w budownictwie monolitycznym,
o łatwość rozbiórki konstrukcji drewnianych i recykling,
o duże możliwości właściwego zabezpieczenia przed korozją biologiczną (działaniem owadów,
pleśni, grzybów, bakterii) poprzez impregnację i konserwację.
ZALETY MATERIAA
ÓW DREWNOPOCHODNYCH
W materiałach drewnopochodnych, czyli w tworzywach drzewnych
i w drewnie ulepszonym (warzonym, parzonym, powleczonym, nasyconym, ścieśnionym, termicznie
powered by GeX3M 8
uszlachetnionym) surowiec drzewny uległ określonym przeobrażeniom (np.: rozdrobnieniu wyjściowemu w
stopniu bardzo małym - jak produkcja desek, elementów konstrukcyjnych klejonych, w stopniu
małym - produkcja sklejki, lignofolu, wyprasek z forniru, płyt stolarskich,
w stopniu pośrednim  produkcja płyt budowlanych na lepiszczu mineralnym,
w stopniu dużym - produkcja płyt wiórowych i bardzo dużym  produkcja płyt pilśniowych oraz sklejeniu,
przesyceniu klejem, ułożeniu w różnych kierunkach włókien itp.).
Przeobrażenia te spowodowały usunięcie lub ograniczenie wad surowca wyjściowego (drewna
litego), przedłużenie trwałości różnych własności drewna, polepszenie i zwiększenie tych własności oraz
nadanie nowych, pożądanych cech i własności, których nie posiada drewno naturalne.
Nowe wyroby drewnopochodne posiadają specjalnie nadane
i ukierunkowane właściwości. Z tego wynika, że drewno odpowiednio przerobione może być lepsze od
naturalnego  charakteryzować się korzystniejszymi właściwościami.
Do ogólnych ekonomicznych zalet materiałów drewnopochodnych, drewnopochodnych zwłaszcza
tworzyw drzewnych, należy zaliczyć między innymi:
o równomierne właściwości ( w znacznym stopniu izotropowe
w płaszczyz
nie płyty),
o homogeniczność i równość warstw zewnętrznych,
o wielka różnorodność wytwarzanych obecnie tworzyw drzewnych,
np. na bazie drewna litego, forniru itp.,
o korzystny stosunek wytrzymałości gęstości,
o dużą izolacyjność termiczną i akustyczną,
o dobrą i wyjątkową podatność na uszlachetnianie.
Natomiast do najważniejszych zalet ekologicznych, będących silnym atutem materiałów
drewnopochodnych, zaliczamy:
o surowiec  przewaga drewna (powyżej 90�),
o wykorzystanie drewna małowymiarowego (drobnicy) i odpadów przemysłu tartacznego,
o korzystny bilans energetyczny  mniejsza energochłonność w porównaniu do np. stali i betonu,
o zamknięty obieg surowca i energii,
o bardzo mało odpadów (praktycznie żądnych),
o niskoemisyjne wyroby i metody produkcji,
o produkty nadające się do recyklingu (w ok. 90�)
powered by GeX3M 9