Hanulanka Danuta, Sklepienia gwiaz
dziste w architekturze póz
nego gotyku na Śląsku,
BHS, R.XXXI, 1969, nr 1, s.123-127
- geneza: Clasen wyprowadza je z terenów dawnego państwa krzyżackiego pomimo analogii w układzie żebrowym, zachodzi istotna różnica
w konstrukcji przestrzennej sklepień w obu regionach:
- północ (Niż): sklepienia krzyżowo-żebrowe o lunetach stykających się w kluczu, w wysklepki wpisane są 3-promienne żebra całkowicie
podporządkowane konstrukcji murarskiej, nie wnoszą istotnych zmian w przestrzenny system krzyżowo żebrowy pn.-wsch. Europa
przejęła system z Anglii; przekształcenia idące w kierunku mnożenia ilości żeber na bazie krzyżowo-żebrowej
- Śląsk: forma sklepień gwiaz
dzistych wywodzi się z zasady kopulastego kształtowania podniebienia o lunetach wykrojonych poza obrysem
4-wierzchołkowych gwiazd, rezygnacja z żeber diagonalnych! powiązanie ze sklepieniami domikalnymi wykształconymi w 2 poł. XII w.
w dorzeczu górnej Loary
- formy i warianty:
- dwie wersje formy podstawowej: sklepienia z żebrami diagonalnymi (forma bardziej archaiczna) oraz bez nich
- sklepienia o wzbogaconym układzie żeber  funkcje czysto dekoracyjne, ułatwienie sposobu zasklepiania (przenośna krążyna)
- sklepienia zwichrowane:
- sklepienie kopulasto (żaglasto) ukształtowane, zasadnicza forma układu żebrowego opiera się na gwiez
dzie 4-
promiennej, z dwóch leżących na przekątni narożników wybiegają żebra, które w partii szczytowej podniebienia
rozwidlają się i dobijają do węzłowych punktów żeber, wyprowadzonych z przeciwnego narożnika nie narusza
przestrzennego ukształtowania czaszy sklepiennej, asymetryczny wykres żeber; ograniczony zasięg występowania
(Śląsk, Kraków)
- element niepokoju, dynamizmu, asymetrii
- sklepienia z układem gwiaz
dzistym wczepionym w diagonale
- tendencja iluzjonistyczna  podwyższenie wnętrza
- z naroży przęsła wybiegają, po jednym tylko, diagonalne żebra, w nie wczepione są żebra 4-wierzchołkowej, bezprzekątniowej gwiaz -
dy z krzyżem środkowym
~ 1 ~