Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich, projekt  Opracowanie i upowszechnienie krajowych
standardów kwalifikacji zawodowych .
KRAJOWY STANDARD KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH
Asystent rachunkowości
(zawód szkolny: Technik rachunkowości) (412102)
Autorzy
 mgr Marianna Biernacik-Bartkiewicz
Zespół Szkół nr 1, Zgierz
 mgr Maria Michalak
Centrum Kształcenia Ustawicznego, A
ódz

Konsultant ds. metodologii
 mgr Agnieszka Mikina
A
ódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 8, A
ódz

Recenzenci
 inż. Jan Malecha
Urząd Kontroli Skarbowej, Poznań
 mgr Krystyna Piotrowska
Kancelaria Rachunkowości, A
ódz

Ewaluatorzy zewnętrzni
 Barbara Bednarek
Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego  MJS , A
ódz

 mgr Bożena Miazek
Studex Poland Ltd., Sp. z o.o., A
ódz

 Jolanta Niewiadomska
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 5, A
ódz

Komisja zatwierdzajÄ…ca
 mgr Mirosław Janicki  przewodniczący
Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, A
ódz

 mgr Elżbieta Czarnul
Wojewódzki Urząd Pracy, A
ódz

 mgr Kazimierz Jurak
P.P.H.U. FEDRA, A
ódz

 mgr Anna Mozalewska
Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Oddział A
ódz

 mgr Michał Szalewski
Zespół Szkół nr 1, Zgierz
© Copyright by Ministerstwo Pracy i Polityki SpoÅ‚ecznej, 2007
ISBN 978-83-7204-503-4 [83]
Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji  PIB
26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.itee.radom.pl
2
SPIS TREÅšCI
Wstęp ................................................................................................................ 4
1. Podstawy prawne wykonywania zawodu .................................................. 9
2. Syntetyczny opis zawodu .......................................................................... 11
3. Stanowiska pracy ...................................................................................... 12
4. Zadania zawodowe .................................................................................... 12
5. Składowe kwalifikacji zawodowych......................................................... 12
6. Korelacja między zadaniami zawodowymi
a składowymi kwalifikacji zawodowych.................................................. 13
7. Kwalifikacje ponadzawodowe .................................................................. 13
8. Specyfikacja kwalifikacji ogólnozawodowych, podstawowych
i specjalistycznych dla zawodu ................................................................. 15
3
Wstęp
Gospodarka oparta na wiedzy i współczesny rynek pracy potrzebują instru-
mentów wspierających rozwój zasobów ludzkich. W związku z tym duże nadzieje
wiąże się z ustanowieniem norm kwalifikacyjnych, które pozwoliłyby z jednej
strony zwiększyć przejrzystość kwalifikacji zawodowych potrzebnych gospodarce,
a z drugiej strony mogłyby być wykorzystywane do poprawy jakości kształcenia
i doskonalenia zawodowego w systemie szkolnym i pozaszkolnym.
Podstawę prawną tworzenia w Polsce systemu krajowych standardów kwali-
fikacji zawodowych stanowi Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrud-
nienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 99, poz. 1001 z póz
n. zm.),
w której określono m.in. (Art. 4), że:
 & Minister właściwy do spraw pracy realizuje zadania na rzecz rynku pracy
przez dążenie do uzyskania wysokiego poziomu i rozwoju zasobów ludzkich,
w szczególności przez:
 prowadzenie badań i analiz rynku pracy,
 ustalanie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy,
 koordynowanie opracowywania standardów kwalifikacji zawodowych dla za-
wodów występujących w klasyfikacji zawodów i specjalności oraz prowadzenie
baz danych o standardach kwalifikacji&  .
W Polsce nadzorem i koordynacją opracowywania standardów kwalifikacji
zawodowych o randze krajowej zajmuje siÄ™ Departament Rynku Pracy Minister-
stwa Pracy i Polityki Społecznej. Będą one uaktualniane okresowo w miarę potrzeb
i zmian w wykonywaniu zawodu.
Zbiór sukcesywnie opracowywanych krajowych standardów kwalifikacji zawo-
dowych jest udostępniany w internetowej bazie danych, założonej na serwerze Mini-
sterstwa Pracy i Polityki Społecznej http://www.standardyiszkolenia.praca.gov.pl.
Opis standardu zawiera następujące elementy:
1. Podstawy prawne wykonywania zawodu (zawierają przepisy związane ściśle
z wykonywaniem zawodu).
2. Syntetyczny opis zawodu.
3. Wykaz stanowisk pracy z przyporządkowaniem do pięciu poziomów kwalifikacji.
4. Wykaz zadań zawodowych.
5. Wykaz składowych kwalifikacji zawodowych.
6. Zbiory umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych pracownika przy-
porzÄ…dkowane do:
 pięciu poziomów kwalifikacji zawodowych,
 grup kwalifikacji: ponadzawodowych, ogólnozawodowych, podstawo-
wych i specjalistycznych.
W obecnym stanie prawnym standardy kwalifikacji zawodowych nie sÄ… obli-
gatoryjnym dokumentem. Aktualnie opracowane standardy funkcjonujÄ… na zasa-
dzie dokumentu rekomendowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
i mogą być wykorzystywane przez zainteresowane osoby i instytucje do różnych
celów, np. poradnictwa zawodowego, dostosowania ofert pracy do kwalifikacji
4
osób poszukujących pracy, oceny  luki kwalifikacyjnej osób bezrobotnych i po-
szukujących pracy, opracowania programów staży i praktyk zawodowych w ra-
mach przygotowania zawodowego, przygotowania podstaw programowych kształ-
cenia w zawodzie, programów kształcenia i doskonalenia zawodowego.
Model krajowych standardów kwalifikacji zawodowych przedstawia rys. 1.
Nazwa zawodu zgodnie z klasyfikacjÄ…
Standard
Słownik pojęć
kwalifikacji
Podstawy prawne wykonywania zawodu
dla zawodu 1
Syntetyczny opis zawodu
Stanowiska pracy
Zadania zawodowe
Składowe kwalifikacji zawodowych
Specyfikacja kwalifikacji zawodowych według grup
i poziomów:
Standard
kwalifikacji
dla zawodu 2
KLASYFIKACJA
ZAWODÓW
POZIOM 1
I SPECJALNOÅšCI
ponadzawodowe
Standard
kwalifikacji
ogólnozawodowe  umiejętności
dla zawodu 3
 wiadomości
 cechy
podstawowe
psychofizyczne
Standard
specjalistyczne
kwalifikacji
dla zawodu 4
POZIOM 2
ponadzawodowe
kolejne zawody ....
ogólnozawodowe  umiejętności
 wiadomości
 cechy
podstawowe
psychofizyczne
specjalistyczne
(itd. ...)
POZIOM 5
ponadzawodowe
ogólnozawodowe  umiejętności
 wiadomości
 cechy
podstawowe
psychofizyczne
specjalistyczne
Rys. 1. Model krajowych standardów kwalifikacji zawodowych
5
* * *
Krajowy standard kwalifikacji zawodowych powstaje w oparciu o analizÄ™ za-
wodu, która polega na wyodrębnieniu zakresów pracy w zawodzie oraz typowych
zadań zawodowych Z-n (n = 1, 2, 3& ). Przyjęto, że zakres pracy ma odpowiadać
potrzebom rynku pracy, tzn. powinna istnieć możliwość zatrudnienia pracownika
w danym zakresie pracy, na jednym lub kilku stanowiskach. Zakresom prac przy-
porządkowano tzw. składowe kwalifikacji zawodowych K-i (i = 1, 2, 3& ). Każ-
dej składowej kwalifikacji zawodowych przyporządkowano co najmniej jedno
(najczęściej kilka) zadań zawodowych. Korelację między zadaniami zawodowymi
a składowymi kwalifikacji zawodowych przedstawia tabela 2 opisu standardu.
W kolejnym kroku analizy każde zadanie zawodowe rozpisane zostało na
zbiory: umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych. W grupie kwalifikacji
podstawowych dla zawodu i specjalistycznych poszczególnym umiejętnościom,
wiadomościom i cechom psychofizycznym przyporządkowano oznaczenia tych
składowych kwalifikacji zawodowych K-i, w których dana umiejętność, wiado-
mość i cecha jest wykorzystywana. W grupie kwalifikacji ogólnozawodowych
i ponadzawodowych nie indeksuje się umiejętności, wiadomości i cech psychofi-
zycznych symbolami K-i, gdyż z definicji są one przypisane do wszystkich skła-
dowych kwalifikacji zawodowych K-i.
Rysunek 2 przedstawia etapy analizy zawodu.
ZAWÓD
ZAKRES PRACY
(SKA
ADOWA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH)
ZADANIE ZAWODOWE
UMIEJ
TNOÅšCI  WIADOMOÅšCI
 CECHY PSYCHOFIZYCZNE
Rys. 2. Etapy analizy zawodu
Zbiory umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych przypisane zostały
do czterech grup kwalifikacji: ponadzawodowych, ogólnozawodowych, podsta-
wowych dla zawodu i specjalistycznych, które różnią się zasięgiem i stopniem
ogólności.
Kwalifikacje ponadzawodowe opisane są zbiorami umiejętności, wiadomo-
ści i cech psychofizycznych wspólnych dla branży lub sektora gospodarki, w której
zawód funkcjonuje (np. branża budowlana, informatyczna). Kwalifikacje po-
nadzawodowe obejmują także kwalifikacje kluczowe, które definiuje się jako
wspólne dla wszystkich zawodów. Kwalifikacje ogólnozawodowe są wspólne dla
wszystkich zakresów pracy w zawodzie, czyli dla tzw. składowych kwalifikacji
6
zawodowych K-i. Kwalifikacje podstawowe dla zawodu sÄ… charakterystyczne dla
jednej lub kilku (ale nie wszystkich) składowych kwalifikacji zawodowych. Kwali-
fikacje specjalistyczne także są charakterystyczne dla jednej lub kilku (ale nie
wszystkich) składowych kwalifikacji zawodowych, ale ponadto są to umiejętności,
wiadomości i cechy psychofizyczne rzadziej występujące w zawodzie, które wy-
konuje stosunkowo mała grupa pracowników wyspecjalizowanych w dość wąskiej
działalności w ramach zawodu. Rysunek 3 przedstawia zasięg poszczególnych
rodzajów kwalifikacji zawodowych.
W Krajowym Standardzie Kwalifikacji Zawodowych zdefiniowano pięć po-
ziomów kwalifikacji. Uporządkowanie kwalifikacji zawodowych według pozio-
mów ma na celu ukazanie złożoności pracy, stopnia trudności i ponoszonej odpo-
wiedzialności. Zasadą było niemieszanie ze sobą dwóch kwestii: wykształcenia
towarzyszącego zdobywaniu kwalifikacji zawodowych oraz umiejętności wyma-
ganych do wykonywania pracy na typowych stanowiskach pracy w zakładach pra-
cy. Przyjęto nadrzędność wymagań stawianych pracownikom na stanowiskach
pracy nad wymaganiami określonymi w podstawach programowych kształcenia
w zawodzie i wynikającymi z nich wymaganiami programów nauczania oraz wy-
maganiami zewnętrznych egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe.
GOSPODARKA
(Klasyfikacja zawodów i specjalności)
BRANŻA (SEKTOR GOSPODARKI)
ZAWÓD
ZAKRES PRACY
(SKA
ADOWA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH)
ZADANIE ZAWODOWE
Kwalifikacje podstawowe i specjalistyczne
Kwalifikacje podstawowe i specjalistyczne
Kwalifikacje ogólnozawodowe
Kwalifikacje ponadzawodowe
Kwalifikacje kluczowe (np. porozumiewanie się w języku obcym, umiejętność wyszukiwania
i przetwarzania informacji, przedsiębiorczość, umiejętność pracy zespołowej itp.)
Rys. 3. Zasięg rodzajów kwalifikacji zawodowych
Na poziomie pierwszym umieszcza się umiejętności towarzyszące pracom
prostym, rutynowym, wykonywanym pod kierunkiem i pod kontrolą przełożonego.
Najczęściej jest to praca wykonywana indywidualnie. Do wykonywania pracy na
poziomie pierwszym wystarcza przyuczenie. Osoba wykonujÄ…ca pracÄ™ ponosi za
nią indywidualną odpowiedzialność za działania zawinione.
7
Poziom drugi wymaga samodzielności i samokontroli przy wykonywaniu ty-
powych zadań zawodowych. Pracownik potrafi pracować w zespole pod nadzorem
kierownika zespołu. Ponosi indywidualną odpowiedzialność za działania zawinione.
Na poziomie trzecim kwalifikacji zawodowych pracuje pracownik, który wy-
konuje złożone zadania zawodowe. Złożoność zadań generuje konieczność posia-
dania umiejętności rozwiązywania nietypowych problemów towarzyszących pracy.
Pracownik potrafi kierować małym, kilku- lub kilkunastoosobowym zespołem
pracowników. Ponosi odpowiedzialność zarówno za skutki własnych działań, jak
i za działania kierowanego przez siebie zespołu.
Poziom czwarty wymaga od pracownika umiejętności wykonywania wielu
różnorodnych, często skomplikowanych i problemowych zadań zawodowych. Za-
dania te majÄ… charakter techniczny, organizacyjny i specjalistyczny oraz wymagajÄ…
samodzielności powiązanej z poczuciem ponoszenia wysokiej osobistej odpowie-
dzialności. Pracownik musi potrafić kierować zespołami średniej i dużej liczebno-
ści, od kilkunastu do kilkudziesięciu osób, podzielonymi na podzespoły.
Poziom piąty reprezentują pracownicy, którzy kierują organizacjami i podej-
mują decyzje o znaczeniu strategicznym. Potrafią diagnozować, analizować i pro-
gnozować złożoną sytuację gospodarczą i ekonomiczną oraz wdrażać swoje pomy-
sły do praktyki organizacyjnej i gospodarczej. Są w pełni samodzielni, działający
w sytuacjach przeważnie problemowych, ponoszący odpowiedzialność i ryzyko
wynikające z podejmowanych decyzji i działań. Pracownicy ci ponoszą także od-
powiedzialność za bezpieczeństwo i rozwój zawodowy podległych im osób i całej
organizacji.
8
1. Podstawy prawne wykonywania zawodu1
- Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz. U. z 2002 r. Nr 76,
poz. 694 z póz
n. zm.).
- Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr
173, poz. 1807 z póz
n. zm.).
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r.  Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r.
Nr 8, poz. 60 z póz
n. zm.).
- Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych
(t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z póz
n. zm.).
- Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
(Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z póz
n. zm.).
- Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54,
poz. 535 z póz
n. zm.).
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (t.j. Dz. U.
z 2005 r. Nr 1, poz. 2 z póz
n. zm.).
- Ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (t.j. Dz. U. z 2003 r.
Nr 15, poz. 148 z póz
n. zm.).
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz. U.
z 2002 r. Nr 101, poz. 926 z póz
n. zm.).
- Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz. U.
z 2002 r. Nr 9, poz. 84 z póz
n. zm.).
- Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j.
Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 399 z póz
n. zm.).
- Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od
niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144,
poz. 930 z póz
n. zm.).
- Ustawa z dnia 13 paz
dziernika 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji po-
datników i płatników (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 269, poz. 2681 z póz
n. zm.).
- Ustawa z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 29,
poz. 257 z póz
n. zm.).
- Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych
(Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 z póz
n. zm.).
- Ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225,
poz. 1635 z póz
n. zm.).
- RozporzÄ…dzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych
w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973 z póz
n. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie określe-
nia wzorcowego planu kont dla banków (Dz. U. Nr 152, poz. 1727 z póz
n. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2004 r. w sprawie okre-
ślenia wzorów deklaracji, zeznania, oświadczenia oraz informacji podatkowych
1
Stan prawny na dzień 31 marca 2007 r.
9
obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (Dz. U.
Nr 279, poz. 2761 z póz
n. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 grudnia 2001 r. w sprawie szcze-
gólnych zasad rachunkowości banków (Dz. U. Nr 149, poz. 1673 z póz
n. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r. w sprawie szcze-
gółowych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetu
jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów
publicznych (Dz. U. Nr 153, poz. 1752 z póz
n. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 13 marca 2001 r. w sprawie spra-
wozdawczości budżetowej (Dz. U. Nr 24, poz. 279 z póz
n. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 lipca 2002 r. w sprawie upraw-
nień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (Dz. U. Nr 120,
poz. 1022 z póz
n. zm.).
- Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003 r. w sprawie szcze-
gółowej klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów
(Dz. U. Nr 68, poz. 634 z póz
n. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie pro-
wadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. Nr 152,
poz. 1475 z póz
n. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 września 1997 r. w sprawie wy-
konania niektórych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób praw-
nych (Dz. U. Nr 116, poz. 747 z póz
n. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2002 r. w sprawie prowa-
dzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości niema-
terialnych i prawnych (Dz. U. Nr 219, poz. 1836 z póz
n. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wy-
konania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U.
Nr 97, poz. 970 z póz
n. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 14 lipca 2005 r. w sprawie wysta-
wiania oraz przesyłania faktur w formie elektronicznej, a także przechowywania
oraz udostępniania organom podatkowym lub organom kontroli skarbowej tych
faktur (Dz. U. Nr 133, poz. 1119 z póz
n. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 sierpnia 2006 r. w sprawie okre-
ślenia rodzajów deklaracji, które mogą być składane za pomocą środków ko-
munikacji elektronicznej (Dz. U. Nr 146, poz. 1060).
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 13 listopada 2006 r. w sprawie za-
niechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku docho-
dowego od osób prawnych (Dz. U. Nr 206, poz. 1541).
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 21 listopada 2006 r. sprawie okre-
ślenia kwoty uprawniającej do zwolnienia od podatku od towarów i usług
(Dz. U. Nr 220, poz. 1604).
10
2. Syntetyczny opis zawodu
Asystent rachunkowości wykonuje zadania związane z prowadzeniem uprosz-
czonych form ewidencji dla celów podatkowych oraz z prowadzeniem ksiąg ra-
chunkowych, w ramach których sporządza, gromadzi, kontroluje i przechowuje
dokumenty księgowe, przygotowuje sprawozdania finansowe, przeprowadza pod-
stawowe analizy w zakresie finansów i księgowości, dokonuje rozliczeń finanso-
wych, sprawdza terminy spłat zobowiązań oraz wpływu należności. Asystent ra-
chunkowości wykonuje również podstawowe czynności biurowe oraz obsługuje
komputer. Może on być zatrudniony w przedsiębiorstwach produkcyjnych, han-
dlowych, usługowych, w jednostkach sektora finansów publicznych, w bankach,
w jednostkach nieprowadzących działalności gospodarczej, w jednostkach zajmu-
jÄ…cych siÄ™ ubezpieczeniami lub w biurach rachunkowych.
Od asystenta rachunkowości wymaga się między innymi spostrzegawczości,
zdolności współpracy w zespole, dokładności, systematyczności, odpowiedzialno-
ści, potrzeby samodoskonalenia i odporności na działanie pod presją czasu.
Miejscem pracy asystenta rachunkowości są pomieszczenia biurowe. Praca
wykonywana jest w pozycji siedzącej, przy biurku. Podstawowym narzędziem
pracy jest komputer. Wielogodzinna praca w takich warunkach może powodować
zmęczenie i znużenie.
Typowymi stanowiskami pracy dla asystenta rachunkowości mogą być refe-
renci: do spraw uproszczonych form ewidencji dla celów podatkowych, do spraw
fakturowania, do spraw komputerowej ewidencji dokumentów, do spraw rachun-
kowości lub finansów. Referent do spraw uproszczonych form ewidencji dla celów
podatkowych prowadzi ewidencję przychodów lub podatkową księgę przychodów
i rozchodów wraz z ewidencjami towarzyszącymi. Referent do spraw fakturowania
zajmuje się najczęściej wystawianiem faktur sprzedaży. Do zadań referenta do
spraw komputerowej ewidencji dokumentów należy wprowadzanie zadekretowa-
nych dokumentów księgowych do programów komputerowych. Referent do spraw
rachunkowości ewidencjonuje dokumenty księgowe w księgach rachunkowych,
sporządza miesięczne zestawienia obrotów i sald, opracowuje elementy planów
finansowych i podstawowych wskaz
ników analizy finansowej. Referent do spraw
rozliczeń finansowych rozlicza płatności oraz analizuje terminowość regulowania
zobowiązań i wpływu należności.
11
3. Stanowiska pracy
Tabela 1. Przyporządkowanie stanowisk pracy do poziomów kwalifikacji zawodowych
Poziom
kwalifikacji Typowe stanowiska pracy UWAGI
zawodowych
1 *)
2 *)
- Referent do spraw uproszczonych form
ewidencji dla celów podatkowych.
- Referent do spraw fakturowania.
3 - Referent do spraw komputerowej ewidencji
dokumentów.
- Referent do spraw rachunkowości.
- Referent finansowy.
4 *)
5 *)
*) Nie zidentyfikowano w badaniach.
4. Zadania zawodowe
Z-1. Organizowanie własnego stanowiska pracy zgodnie z zasadami ergonomii,
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej.
Z-2. Obsługa komputera i wykonywanie podstawowych czynności biurowych.
Z-3. Prowadzenie uproszczonych form ewidencji dla celów podatkowych.
Z-4. Prowadzenie ksiÄ…g rachunkowych.
Z-5. Księgowanie operacji gospodarczych na podstawie zadekretowanych doku-
mentów księgowych w księgach rachunkowych.
Z-6. Prowadzenie rozrachunków i dokonywanie rozliczeń finansowych.
Z-7. Sporządzanie podstawowych planów i analiz finansowych.
Z-8. Współpraca w zespole komórki księgowości.
Z-9. Współpraca z pracodawcą i kierownikiem komórki księgowości.
Z-10. Przechowywanie i bieżące sprawdzanie poprawności dokumentacji księgo-
wej.
5. Składowe kwalifikacji zawodowych
K-1. Wprowadzanie danych z dokumentów do programów komputerowych.
K-2. Sporządzanie i opracowywanie dokumentów księgowych.
K-3. Prowadzenie rozliczeń finansowych.
K-4. Prowadzenie ewidencji i rejestrów dla celów podatkowych.
K-5. Ewidencjonowanie operacji gospodarczych w księgach rachunkowych.
K-6. Opracowywanie elementów planów finansowych i podstawowych wskaz
ni-
ków analizy finansowej jednostki.
12
6. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi
kwalifikacji zawodowych
Tabela 2. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi kwalifikacji zawodowych
Składowe kwalifikacji zawodowych
Zadania
zawodowe
K-1 K-2 K-3 K-4 K-5 K-6
Z-1 X X X X X X
Z-2 X X X X X X
Z-3 X X
Z-4 X X
Z-5 X X
Z-6 X X X X
Z-7 X
Z-8 X X X X X X
Z-9 X X X X X X
Z-10 X X X X
7. Kwalifikacje ponadzawodowe
UWAGA: Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów
niższych
Tabela 3. Przyporządkowanie kwalifikacji ponadzawodowych do poziomów kwalifikacji
Poziom
kwalifikacji
Kwalifikacje ponadzawodowe
zawodowych
UMIEJ
TNOÅšCI
1 *)
2 *)
- Stosuje przepisy, zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpo-
żarowej i ochrony środowiska.
- Organizuje stanowiska pracy zgodnie z zasadami organizacji pracy, ergonomii i bhp.
- Kształtuje estetykę własnego miejsca pracy.
- Posługuje się podstawowymi pojęciami i kategoriami ekonomicznymi.
- Stosuje przepisy prawne niezbędne do realizacji zadań zawodowych.
- Korzysta z różnych z
ródeł informacji (literatura fachowa, Internet).
- Posługuje się językiem obcym w stopniu wystarczającym do realizacji zadań
3 zawodowych.
- Komunikuje się ze współpracownikami i kontrahentami bezpośrednio lub z wyko-
rzystaniem środków technicznych.
- Przestrzega zasad kultury pracy.
- Przestrzega zasad etyki zawodowej.
- Przestrzega zasad współżycia społecznego.
- Tworzy atmosferę współpracy, zaufania i akceptacji.
- Dzieli się doświadczeniem zawodowym z innymi członkami zespołu pracowni-
czego.
13
Poziom
kwalifikacji
Kwalifikacje ponadzawodowe
zawodowych
4 *)
5 *)
WIADOMOÅšCI
1 *)
2 *)
- Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, przeciwpożarowe i ochrony środowiska.
- Podstawy organizacji pracy.
- Zasady organizacji pracy biurowej.
- Zasady ergonomii.
- Podstawy przedsiębiorczości.
- Ogólna wiedza ekonomiczna  zasady gospodarki rynkowej.
3 - Elementy prawa.
- Techniki i technologie informacyjne.
- Język obcy  terminologia fachowa.
- Podstawy kultury zawodu.
- Techniki komunikowania siÄ™.
- Praca w zespole pracowniczym.
- Podstawy psychologii pracy.
4 *)
5 *)
CECHY PSYCHOFIZYCZNE
1 *)
2 *)
- Spostrzegawczość.
- Koncentracja uwagi.
- Rozumowanie logiczne.
- Zdolność współpracy w zespole.
- Gotowość do ustawicznego uczenia się.
3
- Odpowiedzialność.
- Kultura osobista.
- Komunikatywność.
- Odporność emocjonalna i zrównoważenie.
- Samokontrola.
4 *)
5 *)
*) Nie zidentyfikowano w badaniach.
14
8. Specyfikacja kwalifikacji ogólnozawodowych,
podstawowych i specjalistycznych dla zawodu
UWAGA: Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów
niższych
POZIOM 1
 Nie zidentyfikowano.
POZIOM 2
- Nie zidentyfikowano.
POZIOM 3
Kwalifikacje ogólnozawodowe
Umiejętności
 Przyjmuje i przekazuje informacje za pomocÄ… Internetu, telefonu i telefaxu.
 Czyta ze zrozumieniem zapisy zawarte w dokumentach księgowych.
 Redaguje pisma przewodnie oraz listy informacyjne.
 SporzÄ…dza pisma z wykorzystaniem komputera.
 Wprowadza dane do kartotek w programach finansowo-księgowych.
 Gromadzi dokumenty księgowe.
Wiadomości
 Zasady obsługi urządzeń biurowych oraz korzystania z Internetu.
 Rodzaje i elementy składowe dokumentów księgowych.
 Zasady redagowania korespondencji biurowej.
 Zasady obsługi komputerowych programów finansowo-księgowych.
 Zasady sporządzania i przechowywania dokumentów.
Cechy psychofizyczne
 Ostrość wzroku.
 Uzdolnienia rachunkowe.
 Zdolność nawiązywania kontaktów.
 Zamiłowanie do ładu i porządku.
15
 Dokładność.
 Rzetelność i sumienność.
 Systematyczność.
 Uczciwość.
 Potrzeba samodoskonalenia.
 Odporność na działanie pod presją czasu.
Kwalifikacje podstawowe dla zawodu
Umiejętności
 Zakłada podatkową księgę przychodów i rozchodów oraz ewidencję przycho-
dów wraz z urządzeniami towarzyszącymi (K-1, K-4).
 Identyfikuje dokumenty dotyczące przychodów, wydatków i kosztów (K-1,
K-4).
 Kwalifikuje przychody i koszty ich uzyskania dla zapisów w podatkowej księ-
dze przychodów i rozchodów (K-1, K-4).
 Ewidencjonuje zdarzenia gospodarcze w podatkowej księdze przychodów
i rozchodów, w ewidencji przychodów oraz w urządzeniach towarzyszących,
techniką ręczną lub z wykorzystaniem technik informatycznych (K-1, K-4).
 Dokonuje zamknięcia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, ewidencji
przychodów oraz ewidencji im towarzyszącej (K-1, K-4).
 Stosuje standardy rachunkowości (K-1, K-5).
 Stosuje przepisy dotyczące wymogów sporządzania dokumentów księgowych
(K-2, K-3, K-4).
 Sporządza dokumenty obrotu gotówkowego, bezgotówkowego, rozliczeń
z pracownikami oraz inne (K-2, K-3, K-4).
 Prowadzi rejestr zakupu i sprzedaży VAT (K-1, K-2, K-3, K-4).
 Prowadzi szczegółową ewidencję dla poszczególnych rozrachunków, roszczeń
i rozliczeń spornych (K-2, K-3, K-4).
 Ustala stan należności, zobowiązań i rozliczeń spornych dla poszczególnych
rozrachunków (K-2, K-3, K-4).
 Dokonuje terminowych płatności na rzecz kontrahentów, instytucji i osób fi-
zycznych (K-2, K-3, K-4).
 Sporządza listy płac (K-2, K-3, K-4).
 Przygotowuje miesięczne informacje o składnikach wynagrodzenia dla każdego
pracownika (K-2, K-3, K-4).
 SporzÄ…dza deklaracje podatkowe (K-2, K-3, K-4).
 SporzÄ…dza deklaracje ZUS (K-2, K-3, K-4).
 Wykorzystuje techniki informatyczne w rozliczeniach z ZUS (K-1, K-2, K-3,
K-4).
 Dokonuje terminowych rozliczeń płatności zaliczek na podatek dochodowy
i składek ZUS (K-2, K-3, K-4).
16
 Analizuje terminowość płatności zobowiązań i wpływu należności (K-2, K-3,
K-4).
 Nalicza odsetki za nieterminową regulację należności i roszczeń (K-2, K-3,
K-4).
 Wycenia spis z natury (K-2, K-3, K-4).
 Stosuje przepisy dotyczÄ…ce prowadzenia ksiÄ…g rachunkowych (K-1, K-5).
 Prowadzi księgi rachunkowe techniką ręczną oraz z wykorzystaniem progra-
mów finansowo-księgowych (K-1, K-5).
 Segreguje i przygotowuje dokumenty do dekretacji (K-1, K-5).
 Formułuje treść operacji gospodarczych (K-1, K-5).
 Księguje operacje gospodarcze w porządku chronologicznym i systematycz-
nym, na podstawie zadekretowanych dokumentów techniką ręczną oraz z wy-
korzystaniem programów finansowo-księgowych (K-1, K-5).
 Opracowuje elementy planu finansowego na podstawie podanych założeń
(K-6).
 Oblicza wskaz
niki struktury i dynamiki na podstawie podanych informacji
(K-6).
 Kontroluje dokumenty pod względem formalno-rachunkowym (K-2, K-3,
K-4, K-5)
 Analizuje poprawność księgowań (K-2, K-3, K-4, K-5).
 Sprawdza kompletność i poprawność dokumentacji księgowej (K-2, K-3, K-4,
K-5).
 Uzgadnia salda kont księgi głównej z kontami ksiąg pomocniczych na koniec
okresu sprawozdawczego (K-2, K-3, K-4, K-5).
 Sporządza zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej i kont ksiąg pomoc-
niczych (K-2, K-3, K-4, K-5).
 Dokonuje zapisów w dokumentacji księgowej zgodnie z przygotowanymi do-
kumentami korygujÄ…cymi (K-2, K-3, K-4, K-5).
 Przygotowuje do przechowywania dokumenty księgowe i księgi rachunkowe
(K-2, K-3, K-4, K-5).
Wiadomości
 Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, ewidencji
przychodów oraz ewidencji im towarzyszących (K-1, K-4).
 Standardy rachunkowości (K-1, K-5).
 Zasady sporządzania, kontroli i obiegu dokumentów księgowych (K-2, K-3,
K-4, K-5).
 Zasady sporządzania dokumentów obrotu gotówkowego i bezgotówkowego
(K-2, K-3, K-4).
 Formy obrotu bezgotówkowego (K-2, K-3, K-4).
 Procedury sporządzania dokumentów zawierających podatek VAT (K-2, K-3,
K-4).
 Zasady prowadzenia rejestru zakupu i sprzedaży VAT (K-1, K-2, K-3, K-4).
17
 Klasyfikacja i ewidencja rozrachunków (K-2, K-3, K-4).
 Zasady sporządzania listy płac (K-2, K-3, K-4).
 Przepisy podatkowe (K-2, K-3, K-4).
 Przepisy ordynacji podatkowej (K-2, K-3, K-4).
 Zasady sporzÄ…dzania deklaracji i informacji podatkowych (K-2, K-3, K-4).
 Przepisy dotyczące ubezpieczeń społecznych (K-2, K-3, K-4).
 Zasady sporzÄ…dzania deklaracji ZUS (K-2, K-3, K-4).
 Zasady funkcjonowania użytkowych programów komputerowych dla rozliczeń
z ZUS (K-1, K-2, K-3, K-4).
 Zasady naliczania odsetek (K-2, K-3, K-4).
 Dokumentowanie inwentaryzacji (K-2, K-3, K-4).
 Zasady wyceny spisu z natury (K-2, K-3, K-4).
 Przepisy ustawy o rachunkowości (K-1, K-5).
 Zasady rachunkowości (K-1, K-5).
 Formy i techniki rachunkowości (K-1, K-5).
 Przyjęta przez jednostkę polityka rachunkowości (K-1, K-5).
 Zasady prowadzenia ksiÄ…g rachunkowych (K-1, K-5).
 Metody prowadzenia ksiÄ…g pomocniczych (K-1, K-5).
 Zasady dokonywania zapisów w księgach rachunkowych (K-1, K-5).
 Zasady budowy planu kont (K-1, K-5).
 Zasady funkcjonowania kont bilansowych i wynikowych (K-1, K-5).
 Zasady sporządzania planów finansowych (K-6).
 Podstawowe wskaz
niki analizy finansowej (K-6).
 Zasady uzgadniania zapisów w księgach rachunkowych (K-2, K-3, K-4, K-5).
 Zasady sporządzania zestawienia obrotów i sald (K-2, K-3, K-4, K-5).
 Zasady i metody korygowania błędów w dokumentach księgowych, zapisach
księgowych i księgach rachunkowych (K-2, K-3, K-4, K-5).
 Zasady archiwizowania dokumentów księgowych (K-2, K-3, K-4, K-5).
Cechy psychofizyczne
 Nie zidentyfikowano.
Kwalifikacje specjalistyczne dla zawodu
Umiejętności
 Ewidencjonuje zadekretowane dokumenty dotyczące przychodów, dochodów,
kosztów oraz wydatków jednostek sektora finansów publicznych (K-1, K-5).
 Stosuje plan kont banku (K-1, K-5).
 Ewidencjonuje zadekretowane operacje z bankiem centralnym oraz podmiotami
finansowymi i niefinansowymi (K-1, K-5).
 Ewidencjonuje depozyty i kredyty (K-1, K-5).
 Ewidencjonuje rozrachunki międzybankowe i międzyoddziałowe (K-1, K-5).
 Stosuje plan kont zakładu ubezpieczeń (K-1, K-5).
18
 Ewidencjonuje zadekretowane składki ubezpieczeniowe (K-1, K-5).
 Ewidencjonuje zadekretowane koszty i przychody ubezpieczycieli (K-1, K-5).
 Ewidencjonuje zadekretowane operacje dotyczÄ…ce asekuracji (K-1, K-5).
 Ewidencjonuje zadekretowane rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe, lokaty
i kapitały ubezpieczycieli (K-1, K-5).
 Ewidencjonuje zadekretowane operacje gospodarcze jednostek nieprowadzÄ…-
cych działalności gospodarczej (K-1, K-5).
Wiadomości
 Rachunkowość jednostek samorządu terytorialnego (K-1, K-5).
 Klasyfikacja budżetowa (K-1, K-5).
 PowiÄ…zania banku centralnego z bankami komercyjnymi (K-1, K-5).
 Czynności i operacje bankowe (K-1, K-5).
 Organizacja rachunkowości bankowej (K-1, K-5).
 Aktywa i pasywa banku (K-1, K-5).
 Klasyfikacja podmiotów finansowych i niefinansowych (K-1, K-5).
 Klasyfikacja depozytów i kredytów (K-1, K-5).
 Klasyfikacja kosztów i przychodów w działalności bankowej (K-1, K-5).
 Organizacja rachunkowości ubezpieczycieli (K-1, K-5).
 Aktywa i pasywa zakładu ubezpieczeń (K-1, K-5).
 Lokaty zakładu ubezpieczeń (K-1, K-5).
 Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe (K-1, K-5).
 Przychody i koszty ubezpieczycieli (K-1, K-5).
 Zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych jednostek nieprowadzących działal-
ności gospodarczej (K-1, K-5).
 Operacje majątkowe i wynikowe jednostek nieprowadzących działalności go-
spodarczej (K-1, K-5).
 Przychody i koszty oraz wynik finansowy jednostek nieprowadzących działal-
ności gospodarczej (K-1, K-5).
Cechy psychofizyczne
 Nie zidentyfikowano.
POZIOM 4
 Nie zidentyfikowano.
POZIOM 5
 Nie zidentyfikowano.
19