Kurs obsługi programu PASW Statistics
Tworzenie i importowanie zbiorów danych
Autor: dr Joanna Karłowska-Pik, dr Dorota Juszczak
Tworzenie zbiorów danych
Pliki tworzymy wybierając Plik -> Nowy -> Dane.... Pliki danych zapisujemy z
rozszerzeniem *.sav.
Ćwiczenie 1. Utwórz własny plik sklep.sav zawierający dane dotyczące sprzedaży
10 produktów prowadzonego przez Ciebie sklepu. Plik powinien zawierać
następujące zmienne: nazwę produktu, kategorię (np. 1 - warzywa, 2 - owoce
krajowe, 3 - owoce południowe), datę ostatniej dostawy, cenę netto (za
jednostkę), liczbę sztuk/wagę, stawkę podatku VAT.
Ćwiczenie 2. Utwórz własny plik uczniowie.sav zawierający dane 10 uczniów
biorących udział w badaniu. Plik powinien zawierać następujące dane: nazwisko
ucznia, imię ucznia, datę urodzenia, wiek w momencie przeprowadzania wywiadu,
płeć (dziewczynka, chłopiec), typ szkoły (np. 1 - podstawowa, 2 - gimnazjum, 3
- średnia).
Import danych z plików tekstowych
Otwieramy dany plik np. w Notatniku, aby poznać jego strukturę. Zamykamy plik.
Wybieramy w PASW Statistics: Plik -> Czytaj dane tekstowe..., otwieramy żądany
plik.
Uruchamia się Kreator importu tekstu, w którym odpowiadamy na kolejne pytania i
klikamy Dalej. U dołu mamy podgląd, w jaki sposób przy aktualnych ustawieniach
wczyta się plik.
Ćwiczenie 3. Zaimportuj do arkusza danych SPSSa plik tekstowy demo.txt. Plik
ten zawiera sześć kolumn danych oddzielonych od siebie znakiem tabulacji. Dane
mają postać liczb dziesiętnych z co najwyżej 10 miejscami po przecinku. Nazwy
zmiennych są sprecyzowane w pierwszym wierszu (year - rok, qtr - kwartał, gdp -
produkt krajowy brutto, pr - indeks cenowy, m1 - oszczędności, rs -
oprocentowanie inwestycji krótkoterminowych). Pierwsza obserwacja znajduje się
w drugim wierszu.
Ćwiczenie 4. Wczytaj dane umieszczone w pliku band.txt, który zawiera dane
dotyczące sprzedaży płyt CD zespołu muzycznego. Plik ten zawiera 4 kolumny
danych oddzielone od siebie spacjami. Nazwy zmiennych znajdują się w pierwszym
wierszu (sales - wielkość sprzedaży płyt CD, performances - liczba koncertów,
web - liczba pobrań wersji demo ze strony internetowej, flyers - liczba
wysłanych ulotek promocyjnych). Wyspecyfikuj zmienne.
Ćwiczenie 5. Wczytaj dane umieszczone w dwudziestu pierwszych wierszach pliku
tax.txt. Plik ten zawiera 4 kolumny danych oddzielone od siebie spacjami.
Nazwij poszczególne zmienne (inc88 - dochód firmy w 1988, tax88 - podatki w
1988, inc89 - dochód firmy w 1989, tax89 - podatki w 1989) i wyspecyfikuj je.
Import danych z plików formatu Excel
Otwieramy zadany plik w programie Excel, aby poznać jego strukturę. Zamykamy
plik.
Wybieramy w PASW Statistics: Plik -> Otwórz ->Dane..., zmieniamy na dole
ustawienie na Pliki typu: Excel i otwieramy żądany plik.
Pojawia się okno dialogowe, w którym należy zaznaczyć, czy w oryginalnym pliku
nazwy zmiennych znajdowały się w pierwszym wierszu danych, wybrać odpowiedni
arkusz pliku *.xls i ewentualnie podać zakres danych, które chcemy wczytać.
Klikamy OK.
Specyfikujemy zmienne.
Ćwiczenie 6. Wczytaj dane z pliku vacation.xls utworzonego w programie Excel,
który zawiera dane dotyczące wyjazdów wakacyjnych. Plik ten zawiera 4 kolumny
danych, które oznaczają: odległość od miejsca zamieszkania, dochód, wiek,
liczbę dzieci. Nazwy zmiennych nie są sprecyzowane, w pierwszym wierszu
znajduje się pierwsza obserwacja.
Wczytywanie danych z baz danych
Otwieramy bazę w programie Microsoft Access, aby obejrzeć jej strukturę.
Zamykamy.
Wybieramy Plik -> Przejmij bazę danych -> Nowa kwerenda....
Otwiera się Kreator przejmowania baz danych. Spośród zdefiniowanych źródeł baz
danych wybieramy MS Access Database, klikając dwukrotnie myszką.
W oknie, które się pojawi, klikamy Przeglądaj... i wczytujemy żądaną bazę
danych. Klikamy OK.
Po zaznaczeniu na dole opcji Tabele pokazują się możliwe do wyboru tabele bazy
danych. Klikając na znak + przy nazwie tabeli, możemy otrzymać listę zmiennych
tej tabeli. Zaznaczamy i przerzucamy do okna z prawej strony całą tabelę lub
wybrane zmienne. Klikamy Dalej.
W następnym kroku możemy zdecydować, które obserwacje wczytujemy. Możemy zadać
jakiś warunek z użyciem funkcji i dostępnych zmiennych oraz wczytać losową
próbkę spośród dostępnych obserwacji. Klikamy Dalej.
Specyfikujemy zmienne. Zmienne tekstowe można przekodować na numeryczne.
Klikamy Dalej.
Otrzymujemy zapytanie w języku SQL, które możemy wykonać lub zapisać w oknie
poleceń. Możemy również zapisać kwerendę w pliku .spq (kwerenda PASW
Statistics) lub jako plik danych .sav.
Uwagi:
Pliki zapisane jako pliki baz danych programu PASW Statistics można edytować:
Plik -> Przejmij bazę danych -> Edytuj kwerendę..., lub otwierać: Plik ->
Przejmij bazę danych -> Uruchom kwerendę...
Przy losowym wybieraniu zadanego procenta obserwacji należy zapisać polecenie w
oknie poleceń i w ułamku dziesiętnym wyrażającym zadany procent zmienić
przecinek na kropkę. (Dotyczy wersji 18.0.1 i wcześniejszych).
Generator liczb losowych używany przy losowaniu ma ustalony punkt startowy, co
zapewnia powtarzalność losowania. Można go jednak zmienić, wybierając
Przekształcenia -> Generatory liczb losowych... i w polu Inicjalizacja
aktywnego generatora zaznaczając Ustaw punkt startowy.
Kreator zapamiętuje ostatnią bazę danych, którą wczytywałeś. Jeśli chcesz
uruchomić inną bazę danych niż ostatnio używaną, zamknij program lub kliknij na
Pliki programu dBase, jeśli nie ma tego typu baz, kliknij OK i wtedy wczytaj
wybraną bazę mdb.
Ćwiczenie 7.
Wczytaj bazę demo.mdb do PASW Statistics. Spośród 1000 pierwszych osób, których
samochód należy do kategorii 3 (luksusowe), wybierz losowo 10. Zapisz plik jako
demo.spq. Następnie edytuj kwarendę i zmień wybrane osoby na te, których
samochód należy do kategorii 2.
Otwórz bazę demo2.mdb. Zawiera ona dwie tabele: demo i KlasaSmochodu oraz
kwerendę demo. Zamknij bazę danych i uruchom Kreator przejmowania baz danych.
Po otwarciu bazy przerzuć do prawego okna obie tabele. Następnie zaznacz
relację między nimi: zmiennej CARCAT z tabeli demo odpowiada zmienna id z
tabeli KlasaSamochodu. Zaznacz obie zmienne, trzymając klawisz Ctrl i kliknij
Połącz. Następnie wybierz losową próbę 10% obserwacji z grupy respondentów,
którzy nie przekroczyli 50. roku życia. Plik zapisz jako demo2.spq. Wczytaj go
jako plik .sav.