Oracle Database 11g.
Przewodnik
dla poczÄ…tkujÄ…cych
Autor: Ian Abramson, Michael Abbey,
Michael Corey, Michelle Malcher
Tłumaczenie: Przemysław Szeremiota
ISBN: 978-83-246-2548-2
Tytuł oryginału: Oracle Database 11g,
A Beginner's Guide
Format: 168×237, stron: 400
Profesjonalnie zarzÄ…dzaj danymi!
" Jak zainstalować i uruchomić bazę danych Oracle?
" Jak wykorzystać możliwoS
ci języka SQL oraz PL/SQL?
" Jak wykonać kopię bezpieczeństwa bazy danych?
Bazy danych stanowią fundament niejednej firmy. Na rynku znajduje się wiele produktów
przeznaczonych do ich tworzenia. WS
ród nich można wskazać jeden, którego nazwa znana
jest nawet osobom niezwiązanym z branżą informatyczną. Oracle  to synonim wydajnoS
ci
i niezawodnoS
ci. Baza ta znajduje zastosowanie wszędzie tam, gdzie przetwarzane są
ogromne iloS
ci danych. Chwila, ale przecież takie narzędzie musi kosztować krocie...
Nic bardziej mylnego! Oracle udostępnia także darmową wersję swojej bazy  Express
Edition. Dla zwykłego użytkownika ograniczenia tej wersji nie są dotkliwe, a korzystanie
z niej gwarantuje S
wietnÄ… jakoS
ć pracy z produktem lidera wS
ród baz danych.
Książka  Oracle Database 11g. Przewodnik dla początkujących stanowi doskonałe,
dopasowane do potrzeb początkującego użytkownika wprowadzenie do obsługi bazy
danych Oracle. W trakcie lektury zdobędziesz gruntowną wiedzę na temat instalacji
oraz uruchamiania bazy danych, poznasz podstawy języka SQL i PL/SQL, a także
zaznajomisz siÄ™ z zadaniami stojÄ…cymi przed administratorem baz danych. Ponadto
zgłębisz takie zagadnienia, jak bezpieczeństwo bazy, metody wykonywania kopii
bezpieczeństwa oraz mechanizmy gwarantujące wysoką dostępnoS
ć. W książce
znajdziesz wiele ćwiczeń, pytań kontrolnych oraz sprawdzianów, które pozwolą
na przegląd i utrwalenie zdobytej wiedzy. Książka ta jest obowiązkową pozycją
dla wszystkich użytkowników wchodzących w S
wiat baz danych Oracle!
" Podstawowe zagadnienia zwiÄ…zane z bazami danych
" Instalacja i konfiguracja bazy danych Oracle
" Nawiązywanie połączenia z bazą
" Tworzenie zapytań SQL
" Wykorzystanie języka PL/SQL do rozwiązywania zaawansowanych problemów
" Administrowanie bazÄ… danych
" Tworzenie kopii bezpieczeństwa
" Przywracanie danych z kopii w przypadku utraty bazy
" Zapewnianie wysokiej dostępnoS
ci bazy przy użyciu mechanizmów:
RAC, ASM oraz Data Guard
" Praca z dużymi zbiorami danych
Wykorzystaj możliwoS
ci bazy danych Oracle!
Spis tre ci 5
Spis tre ci
O autorach ...............................................................................................13
O recenzentach ........................................................................................15
Wprowadzenie ..........................................................................................17
Rozdzia 1. Bazy danych  podstawy .........................................................................21
Baza danych ................................................................................................................................21
Architektura Oracle 11g ..............................................................................................................23
Pliki steruj ce ........................................................................................................................23
Dzienniki powtórze .............................................................................................................24
Systemowy obszar tabelowy .................................................................................................24
Obszar pomocniczy ...............................................................................................................25
Domy lny systemowy obszar tymczasowy ...........................................................................25
Obszar wycofania ..................................................................................................................25
Plik parametrów serwera .......................................................................................................26
Procesy drugoplanowe ..........................................................................................................26
wiczenie 1.1. Przegl d architektury bazy danych Oracle 11g ...................................................28
Krok po kroku .......................................................................................................................28
Podsumowanie wiczenia ......................................................................................................28
Administrator bazy danych ....................................................................................................29
Typy danych w Oracle 11g ..........................................................................................................30
Typ varchar2 .........................................................................................................................31
Typ number ...........................................................................................................................31
Typ date .................................................................................................................................31
Typ timestamp .......................................................................................................................32
Typ clob ................................................................................................................................32
Typ blob ................................................................................................................................32
Praca z tabelami ...........................................................................................................................33
Tabele powi zane z part_master ............................................................................................33
Obiekty sk adowane ....................................................................................................................35
Perspektywy ..........................................................................................................................35
Wyzwalacze ..........................................................................................................................36
Procedury ..............................................................................................................................36
Funkcje ..................................................................................................................................37
Pakiety ...................................................................................................................................37
Inne istotne elementy Oracle 11g ................................................................................................38
Indeksy ..................................................................................................................................39
U ytkownicy .........................................................................................................................39
6 Oracle Database 11g. Przewodnik dla pocz tkuj cych
Limity dla obszarów tabelowych ...........................................................................................40
Synonimy ..............................................................................................................................40
Role .......................................................................................................................................41
Domy lne rodowisko u ytkowników ...................................................................................41
Uprawnienia do obiektów i uprawnienia systemowe ...................................................................42
Odczyt (select) ......................................................................................................................43
Wstawianie (insert) ...............................................................................................................43
Modyfikowanie (update) .......................................................................................................43
Usuwanie (delete) ..................................................................................................................43
Uprawnienia systemowe ........................................................................................................44
G jak grid .....................................................................................................................................44
Co dalej? ......................................................................................................................................47
Sprawdzian ..................................................................................................................................49
Rozdzia 2. Oracle  instalacja ..................................................................................51
Planowanie instalacji ...................................................................................................................51
Definiowanie wymaga systemowych ..................................................................................52
Instalacja systemu Linux .......................................................................................................53
Konfigurowanie systemu operacyjnego .......................................................................................56
wiczenie 2.1. Konfigurowanie parametrów j dra ......................................................................58
Krok po kroku .......................................................................................................................59
Podsumowanie wiczenia ......................................................................................................60
Z Linuksem za pan brat ...............................................................................................................61
Wybór komponentów ..................................................................................................................62
Instalowanie oprogramowania Oracle .........................................................................................63
Asystent konfiguracji bazy danych ........................................................................................70
Weryfikacja instalacji ............................................................................................................73
Podsumowanie .............................................................................................................................74
Sprawdzian ..................................................................................................................................74
Rozdzia 3. Po czenia sieciowe .................................................................................77
Oracle Net Services .....................................................................................................................78
Protoko y sieciowe ................................................................................................................78
Optymalizacja przepustowo ci sieci ......................................................................................79
Po czenia .............................................................................................................................80
Utrzymywanie po cze ........................................................................................................80
Po o enia ...............................................................................................................................80
Serwer dedykowany a serwer wspó dzielony ..............................................................................82
Serwer dedykowany ..............................................................................................................82
Serwer wspó dzielony ...........................................................................................................82
Procesy rozprowadzaj ce ......................................................................................................85
Monitorowanie serwera wspó dzielonego .............................................................................86
Definiowanie po cze ................................................................................................................87
Deskryptor po czenia ...........................................................................................................87
Definiowanie deskryptora po czenia ....................................................................................88
Oracle Connection Manager ..................................................................................................88
Multipleksowanie sesji ..........................................................................................................89
Filtrowanie ruchu z kontrol dost pu ....................................................................................89
Procesy nas uchuj ce Oracle Net .................................................................................................89
Uwierzytelnianie has em .......................................................................................................92
Zwielokrotnione procesy nas uchu ........................................................................................92
Pule po cze ........................................................................................................................93
Mechanizmy odwzorowania nazw ...............................................................................................93
Katalog LDAP .......................................................................................................................93
Directory Information Tree ...................................................................................................94
Spis tre ci 7
Nazwy wyró niaj ce (DN) ....................................................................................................94
Jak wyszukiwa informacje w katalogu ................................................................................95
Aliasy nazw us ug .................................................................................................................95
Lokalne mechanizmy odwzorowania nazw ...........................................................................96
Metoda uproszczona ..............................................................................................................96
Zewn trzne odwzorowywanie nazw .....................................................................................96
Któr wybra ? .......................................................................................................................97
Pliki konfiguracyjne Oracle .........................................................................................................97
Narz dzia administracyjne ...........................................................................................................98
Oracle Enterprise Manager/Grid Control ..............................................................................99
Oracle Net Manager ..............................................................................................................99
Konsola OEM ......................................................................................................................100
Komponenty konsoli OEM .................................................................................................100
Oracle Net Configuration Assistant .....................................................................................100
Oracle Internet Directory Configuration Assistant ..............................................................101
Polecenia konsoli systemowej .............................................................................................101
Opcje zabezpiecze Oracle Advanced Security ..................................................................103
Procesy rozprowadzaj ce ....................................................................................................103
wiczenie 3.1. Testowanie po czenia ......................................................................................104
Krok po kroku .....................................................................................................................104
Podsumowanie wiczenia ....................................................................................................106
Profile ........................................................................................................................................106
Sie Oracle w rodowisku wielowarstwowym ..........................................................................107
Instalowanie oprogramowania klienckiego Oracle 11g .............................................................108
Sprawdzian ................................................................................................................................112
Rozdzia 4. J zyk SQL ..............................................................................................115
Sk adowe zapyta SQL .............................................................................................................115
Zapytania DDL ....................................................................................................................115
Zapytania DML ...................................................................................................................116
Podstawowe zapytania insert i select .........................................................................................117
Zapytania insert ...................................................................................................................117
Zapytania select ...................................................................................................................118
Proste klauzule where ................................................................................................................120
Klauzula where z operatorami and i or ................................................................................122
Klauzula where z negacj ....................................................................................................123
Klauzula where z zakresem .................................................................................................123
Klauzula where z list warto ci ...........................................................................................124
Klauzula where z dopasowaniem do wzorca .......................................................................124
Klauzula where  popularne operatory ..............................................................................125
Podstawowe zapytania update i delete .......................................................................................125
Zapytania update .................................................................................................................125
Zapytania delete ..................................................................................................................127
Porz dkowanie zbioru wynikowego ..........................................................................................128
Funkcje w zapytaniach ..............................................................................................................130
Funkcje znakowe .................................................................................................................130
Funkcje liczbowe .................................................................................................................131
Funkcje agreguj ce ..............................................................................................................132
Daty i funkcje operuj ce na datach ............................................................................................132
Funkcje operuj ce na datach ...............................................................................................132
Formatowanie warto ci typu date ........................................................................................133
Zagnie d anie funkcji .........................................................................................................133
Z czenia tabel (ANSI i Oracle) ................................................................................................134
Z czenie wewn trzne (inner join) ......................................................................................135
Z czenia zewn trzne ..........................................................................................................138
8 Oracle Database 11g. Przewodnik dla pocz tkuj cych
wiczenie 4.1. Z czanie tabel (wewn trzne i zewn trzne) ......................................................139
Krok po kroku .....................................................................................................................140
Podsumowanie wiczenia ....................................................................................................141
wiczenie 4.2. Z czenia zgodne ze sk adni ANSI SQL .........................................................142
Krok po kroku .....................................................................................................................142
Podsumowanie wiczenia ....................................................................................................143
Z czenia wsobne ................................................................................................................144
Klauzule group by i having ........................................................................................................145
Klauzula group by ...............................................................................................................145
Klauzula having ..................................................................................................................146
wiczenie 4.3. Grupowanie wierszy w zapytaniach select ........................................................146
Krok po kroku .....................................................................................................................147
Podsumowanie wiczenia ....................................................................................................148
Podzapytania proste i skorelowane ............................................................................................149
Podzapytania proste..............................................................................................................149
Podzapytania skorelowane ze z czeniami ..........................................................................150
Operatory zbiorów: union, intersect i minus ..............................................................................151
Operator union ....................................................................................................................152
Operator union all ................................................................................................................152
Operator intersect ................................................................................................................153
Operator minus ....................................................................................................................153
wiczenie 4.4. Zastosowanie operatora sumy zbiorów .............................................................154
Krok po kroku .....................................................................................................................154
Podsumowanie wiczenia ....................................................................................................155
Perspektywy ..............................................................................................................................155
Sekwencje ..................................................................................................................................157
Integralno bazy danych ..........................................................................................................158
Modele ER ..........................................................................................................................159
Typy wi zów integralno ci ..................................................................................................159
Ograniczenie odroczone ......................................................................................................160
Formatowanie zbioru wynikowego w SQL*Plus ......................................................................161
Rozmiar wiersza, rozmiar strony .........................................................................................161
Nag ówek strony zbioru wynikowego .................................................................................161
Stopka strony zbioru wynikowego ......................................................................................162
Formatowanie kolumn .........................................................................................................162
wiczenie 4.5. Formatowanie wyników w SQL*Plus ...............................................................162
Krok po kroku .....................................................................................................................162
Podsumowanie wiczenia ....................................................................................................164
Zapisywanie wyników zapyta do pliku .............................................................................164
Sprawdzian ................................................................................................................................164
Rozdzia 5. J zyk PL/SQL .........................................................................................167
Istota i zastosowania j zyka PL/SQL ........................................................................................168
Podstawowa struktura programu PL/SQL .................................................................................169
Typy danych w PL/SQL ............................................................................................................171
Dopuszczalne znaki .............................................................................................................171
Operatory arytmetyczne ......................................................................................................172
Typ varchar2 .......................................................................................................................174
Typ number .........................................................................................................................174
Typ date ...............................................................................................................................174
Typ boolean .........................................................................................................................175
Pisanie programów PL/SQL w konsoli SQL*Plus ....................................................................176
wiczenie 5.1. Tworzenie programu PL/SQL ...........................................................................178
Krok po kroku .....................................................................................................................178
Podsumowanie wiczenia ....................................................................................................179
Spis tre ci 9
SQL w programach PL/SQL ...............................................................................................179
Kursory PL/SQL .................................................................................................................179
P tla FOR z kursorem .........................................................................................................181
Obs uga wyj tków w programach PL/SQL ...............................................................................183
Obs uga b dów w oparciu o wbudowane zmienne Oracle .................................................186
Sterowanie przebiegiem wykonania programu ..........................................................................188
Przep yw sterowania w programie ......................................................................................188
wiczenie 5.2. Instrukcje warunkowe i p tle w j zyku PL/SQL ...............................................195
Krok po kroku .....................................................................................................................196
Podsumowanie wiczenia ....................................................................................................197
Tworzenie procedur sk adowanych ...........................................................................................197
Tworzenie i stosowanie funkcji .................................................................................................200
wiczenie 5.3. Tworzenie i stosowanie funkcji PL/SQL ..........................................................201
Krok po kroku .....................................................................................................................202
Podsumowanie wiczenia ....................................................................................................203
Wywo ywanie programu PL/SQL .............................................................................................203
Sprawdzian ................................................................................................................................204
Rozdzia 6. Administrator bazy danych ......................................................................207
Zadania administratora bazy danych .........................................................................................207
Zadania codzienne .....................................................................................................................208
Projektowanie architektury ..................................................................................................209
Wymiarowanie ....................................................................................................................209
Kopie zapasowe i odtwarzanie danych ................................................................................209
Bezpiecze stwo ...................................................................................................................209
Wydajno i optymalizacja ..................................................................................................210
Zarz dzanie obiektami bazy danych ....................................................................................210
Zarz dzanie pami ci masow ............................................................................................210
Zarz dzanie zmianami .........................................................................................................211
Zadania planowe .................................................................................................................211
Zarz dzanie sieci ...............................................................................................................211
Diagnostyka .........................................................................................................................211
Infrastruktura bazy danych Oracle 11g ......................................................................................212
Schematy .............................................................................................................................212
Struktury sk adowania danych ............................................................................................214
Tryby dzia ania bazy danych Oracle 11g ...................................................................................215
Tryby dzia ania ....................................................................................................................216
Zatrzymywanie bazy danych i instancji ..............................................................................217
Oracle Enterprise Manager ........................................................................................................218
Konfigurowanie instancji ....................................................................................................219
Sesje u ytkowników ............................................................................................................219
Resource Consumer Groups ................................................................................................220
Schematy, bezpiecze stwo i zarz dzanie pami ci masow ...............................................221
Zarz dzanie rozproszone .....................................................................................................221
Mechanizmy hurtowni danych ............................................................................................222
Inne .....................................................................................................................................222
Zarz dzanie obiektami bazy danych ..........................................................................................223
Pliki steruj ce ......................................................................................................................223
Dzienniki powtórze ...........................................................................................................223
Zarz dzanie segmentem wycofania .....................................................................................223
Obiekty schematu ................................................................................................................224
Gospodarowanie miejscem ........................................................................................................225
Archiwizowanie dzienników ...............................................................................................225
Pliki danych i obszary tabelowe ..........................................................................................226
Zarz dzanie kontami u ytkowników .........................................................................................228
10 Oracle Database 11g. Przewodnik dla pocz tkuj cych
Tworzenie konta u ytkownika ............................................................................................229
Edycja kont ..........................................................................................................................230
Zarz dzanie uprawnieniami u ytkowników bazy danych .........................................................230
Przyznawanie uprawnie .....................................................................................................231
Role .....................................................................................................................................232
Profile ..................................................................................................................................233
Podsumowanie ...........................................................................................................................234
wiczenie 6.1. Tworzenie podstawowych obiektów .................................................................234
Krok po kroku .....................................................................................................................234
Podsumowanie wiczenia ....................................................................................................236
Sprawdzian ................................................................................................................................236
Rozdzia 7. Kopie zapasowe i przywracanie danych ...................................................237
Wykonywanie kopii zapasowych i przywracanie danych w bazach danych Oracle
 podstawy ............................................................................................................................237
Od czego zacz ..................................................................................................................238
Architektura systemu kopii zapasowych .............................................................................239
Pliki binarne Oracle .............................................................................................................239
Pliki parametrów .................................................................................................................240
Pliki steruj ce ......................................................................................................................240
Dzienniki powtórze ...........................................................................................................241
Segmenty wycofania ...........................................................................................................241
Punkty kontrolne .................................................................................................................242
Dzienniki archiwalne ...........................................................................................................242
Pliki danych, obszary tabelowe, segmenty, ekstenty i bloki ................................................243
Zrzuty pami ci procesów ....................................................................................................244
Kopiowanie i odtwarzanie danych metodami tradycyjnymi ......................................................245
Rodzaje fizycznych kopii zapasowych ................................................................................246
Zimne kopie zapasowe ........................................................................................................246
Gor ce kopie zapasowe .......................................................................................................247
Przywracanie danych z zimnej kopii ...................................................................................248
Odtwarzanie danych z gor cej kopii ...................................................................................249
Odtwarzanie w siedmiu krokach .........................................................................................250
Odtworzenie z u yciem plików steruj cych ........................................................................251
Automatyzacja kopiowania bazy danych ...................................................................................251
Kopiowanie archiwizowanych dzienników powtórze ..............................................................253
Oracle Data Pump ......................................................................................................................254
Oracle Data Pump Export ..........................................................................................................255
Oracle Data Pump Import ..........................................................................................................260
Tradycyjnie: Export i Import .....................................................................................................264
Pierwsze kroki z Oracle Recovery Manager ..............................................................................266
Architektura RMAN ............................................................................................................267
Konfigurowanie katalogu odtwarzania i docelowej bazy danych ........................................270
Najwa niejsze cechy RMAN ..............................................................................................270
Kopie zapasowe ..................................................................................................................273
RMAN w panelach Oracle Enterprise Manager ..................................................................274
Wykonywanie kopii zapasowej ...........................................................................................277
Przywrócenie kopii i odtworzenie bazy danych ..................................................................279
wiczenie 7.1. RMAN od deski do deski ..................................................................................279
Krok po kroku .....................................................................................................................280
Podsumowanie wiczenia ....................................................................................................281
Sprawdzian ................................................................................................................................281
Spis tre ci 11
Rozdzia 8. Mechanizmy wysokiej dost pno ci: RAC, ASM i Data Guard ....................283
Co to jest wysoka dost pno ....................................................................................................284
Real Application Clusters ..........................................................................................................285
Instalowanie klastra RAC ..........................................................................................................286
Testowanie klastra RAC ............................................................................................................289
Zarz dzanie obci eniem ....................................................................................................290
Automatic Storage Management .........................................................................................291
Instancja ASM ...........................................................................................................................292
wiczenie 8.1. Instalowanie ASMLib .......................................................................................295
Krok po kroku .....................................................................................................................295
Podsumowanie wiczenia ....................................................................................................297
Tworzenie grup dyskowych ASM .............................................................................................297
wiczenie 8.2. Tworzenie grup dyskowych ..............................................................................297
Krok po kroku .....................................................................................................................298
Podsumowanie wiczenia ....................................................................................................298
ASMLib i konsola polece ASMCMD ......................................................................................298
Przenoszenie bazy danych na instancj ASM ............................................................................300
Data Guard ................................................................................................................................302
Tryby ochrony w Data Guard ....................................................................................................303
Tworzenie serwera rezerwowego z kopi fizyczn ...................................................................306
wiczenie 8.3. Tworzenie fizycznej kopii bazy danych ............................................................307
Krok po kroku .....................................................................................................................307
Podsumowanie wiczenia ....................................................................................................308
Podsumowanie ...........................................................................................................................308
Sprawdzian ................................................................................................................................309
Rozdzia 9. Du e bazy danych ...................................................................................311
Jak rozpozna naprawd du baz ...........................................................................................311
Partycjonowanie danych  jak i dlaczego ................................................................................312
Po co partycjonowa baz ...................................................................................................312
Realizacja partycjonowania tabel ........................................................................................316
wiczenie 9.1. Utworzenie tabeli partycjonowanej zakresami z lokalnym indeksem ...............331
Krok po kroku .....................................................................................................................331
Podsumowanie wiczenia ....................................................................................................332
Kompresowanie danych ............................................................................................................332
Kompresja danych ...............................................................................................................334
Kompresowanie klucza indeksuj cego ................................................................................335
Zwi kszanie wydajno ci dzi ki przetwarzaniu równoleg emu ..................................................336
Elementy przetwarzania równoleg ego.................................................................................337
Konfiguracja przetwarzania równoleg ego ..........................................................................337
Uruchamianie przetwarzania równoleg ego ........................................................................338
Perspektywy zmaterializowane .................................................................................................340
Zastosowania perspektyw zmaterializowanych ...................................................................340
Przepisywanie zapyta ........................................................................................................342
Kiedy utworzy perspektyw zmaterializowan .................................................................343
Tworzenie perspektyw zmaterializowanych ........................................................................343
Funkcje agreguj ce i analityczne ...............................................................................................344
Funkcje agreguj ce ..............................................................................................................344
Funkcje analityczne .............................................................................................................347
Inne funkcje .........................................................................................................................354
Modele SQL ..............................................................................................................................354
wiczenie 9.2. Zastosowanie modeli i funkcji analitycznych ...................................................357
Krok po kroku .....................................................................................................................357
Podsumowanie wiczenia ....................................................................................................358
Sprawdzian ................................................................................................................................359
12 Oracle Database 11g. Przewodnik dla pocz tkuj cych
Dodatek A Odpowiedzi do sprawdzianów ..................................................................361
Rozdzia 1. Bazy danych  podstawy ......................................................................................361
Rozdzia 2. Oracle  instalacja ................................................................................................364
Rozdzia 3. Po czenia sieciowe ................................................................................................365
Rozdzia 4. J zyk SQL ..............................................................................................................366
Rozdzia 5. J zyk PL/SQL .........................................................................................................368
Rozdzia 6. Administrator bazy danych .....................................................................................369
Rozdzia 7. Kopie zapasowe i przywracanie danych .................................................................372
Rozdzia 8. Mechanizmy wysokiej dost pno ci: RAC, ASM i Data Guard ..............................374
Rozdzia 9. Du e bazy danych ...................................................................................................376
Skorowidz ...............................................................................................379
Rozdzia 2.
Oracle  instalacja
Znajomo podstaw technologii stoj cej za implementacj baz danych Oracle i umiej tno
pos ugiwania si tabelami, wierszami i kolumnami to umiej tno ci konieczne, ale nie dosta-
teczne; w codziennej pracy potrzeba ich znacznie wi cej, ale eby z nich skutecznie skorzy-
sta (a w naszym przypadku  aby je prze wiczy ), potrzebna jest dzia aj ca, zainstalowania
baza danych. W toku instalowania oprogramowania bazy danych Oracle mo na wybiera spo-
ród rozmaitych opcji; na potrzeby niniejszego czysto edukacyjnego rozdzia u za o ymy, e
instalujemy oprogramowanie z kompletem dost pnych opcji. Gotowi? Najpewniej nie, ponie-
wa szczera ch to troch ma o, je li nie zostanie uzupe niona odpowiednio starann analiz
i równie starannym planowaniem. Samo pobranie albo pozyskanie no nika z oprogramowaniem
Oracle to w sumie naj atwiejsza cz zadania. Dopiero potem zaczynaj si schody, a ich
pierwszy stopie to wybór systemu operacyjnego i konfiguracja systemu pod baz danych.
Oracle dowiód swojej skuteczno ci w najró niejszych systemach operacyjnych. Wydanie 11g
by o w pierwszej kolejno ci udost pnione dla systemów Linux (oraz dla innych systemów
uniksopodobnych), zaraz potem pojawi a si edycja dla systemów z rodziny Windows  to ju
tradycyjny porz dek publikacji nowych wersji oprogramowania w firmie Oracle. Zaczniemy
wi c od pobrania z serwisu otn.oracle.com najnowszej wersji oprogramowania odpowiedniej
dla posiadanego systemu operacyjnego.
Aby dokona instalacji, a potem umo liwi maksymaln wydajno dzia ania oprogramowania,
trzeba te mie mo liwo ewentualnego dostosowania systemu operacyjnego. Dlatego naj-
lepiej, aby Czytelnik dysponowa dost pem do systemu, w którym b dzie instalowane oprogra-
mowanie Oracle, w trybie administracyjnym. Przyda oby si te pewne obycie z systemem
operacyjnym i jego sk adnikami. W rozdziale b dziemy si bowiem zajmowa wy cznie pod-
stawowymi etapami instalacji oprogramowania Oracle w systemie Linux, od zebrania wymaga
systemowych po skompletowanie instalacji bazy danych Oracle w systemie.
Planowanie instalacji
Firma Oracle udost pnia swoim klientom kluczowe informacje na temat instalowania opro-
gramowania bazodanowego tej firmy, zarówno w postaci dokumentacji towarzysz cej pakie-
towi instalacyjnemu, jak i w postaci dokumentacji w serwisie wsparcia technicznego MetaLink.
52 Oracle Database 11g. Przewodnik dla pocz tkuj cych
Zawarto tych dokumentów (m.in. Quick Installation Guide, Database Readme oraz Database
Release Notes) ma istotne znaczenie dla skuteczno ci instalowania oprogramowania, a przede
wszystkim pomaga w odpowiednim zaplanowaniu i przygotowaniu instalacji, bo obejmuje
wymagania sprz towe, wymagania systemowe i niezb dn konfiguracj poprzedzaj c insta-
lacj , a tak e konfiguracj po instalacji. Warto te pami ta o nocie o wydaniu, która zazwyczaj
zawiera zaktualizowane porady instalacyjne, uzupe nione o naj wie sze do wiadczenia.
Pierwszy i najwa niejszy etap to zbieranie informacji o elementach koniecznych do popraw-
nego przeprowadzenia instalacji, a potem do skutecznego uruchomienia instancji bazy danych.
Pomini cie tego rozpoznania mo e si wkrótce zem ci znacznymi nak adami pracy, bo cz sto
ko czy si konieczno ci odinstalowania, a nast pnie ponownego instalowania oprogramowa-
nia (albo jego cz ci). Zanim przyst pimy do instalowania, musimy przede wszystkim dowie-
dzie si , jakie s wymagania odno nie do systemu operacyjnego, i pami ta , e niektóre stan-
dardowe ustawienia to warto ci minimalne, wi c w wi kszych systemach trzeba je odpowiednio
przeskalowa .
W rodowisku systemów Unix i Linux parametry j dra systemu s inicjalizowane przy roz-
ruchu systemu; od obecno ci i warto ci niektórych z tych ustawie zale y na przyk ad to, czy
oprogramowanie Oracle b dzie mog o korzysta z pami ci wspó dzielonej pomi dzy proce-
sami sk adaj cymi si na serwer. Zaniedbanie weryfikacji i ewentualnej korekty parametrów
systemu nie musi przy tym uniemo liwi instalacji oprogramowania bazy danych, mo e za
to uniemo liwi jej rozruch. Do tego trzeba pami ta o atach, które równie powinny by
nak adane odpowiednio do instalowanej wersji oprogramowania Oracle. Dopiero po pozna-
niu wymaga systemowych i zaopatrzeniu si w niezb dne aty i wymagane warto ci para-
metrów dla aplikacji mo emy przymierza si do faktycznej instalacji.
Definiowanie wymaga systemowych
Minimalne wymagania odno nie do sprz tu dotycz liczby procesorów, ilo ci pami ci i ilo ci
wolnego miejsca na dyskach twardych komputera, niezb dnych do pomy lnego zainstalowania
oprogramowania Oracle. W przypadku Oracle 11g musimy mie co najmniej 1 GB pami ci
RAM, a oprogramowanie zajmie na dysku od 3,5 do 5 GB miejsca. Wymogi odno nie do pro-
cesorów zostan zweryfikowane ju na etapie kontrolnym przed instalacj . Co do pozosta ych
komponentów sprz towych, jak karty sieciowe czy dodatkowe dyski, to wymagania w tym
zakresie s zale ne od rodowiska, które zamierzamy utworzy ; na przyk ad opcja RAC (Real
Application Clusters) ma wi ksze wymagania ni podstawowa instalacja.
W toku omówienia procesu instalowania i konfigurowania oprogramowania Oracle 11g jako
system przyk adowy b dziemy wykorzystywali system Linux. W tym przypadku mo emy
zdecydowa si na instalacj oprogramowania Oracle z kompletnym systemem operacyjnym
Oracle Enterprise Linux  wystarczy umie ci no niki z pakietami instalacyjnymi OEL i uru-
chomi komputer z opcj rozruchu z nap du CD. Po zako czeniu rozruchu zobaczymy plansze
instalacyjne, prowadz ce u ytkownika poprzez kolejne etapy instalacji i konfiguracji sk adników
systemu operacyjnego.
Rozdzia 2. Oracle  instalacja 53
Instalacja systemu Linux
Na wi kszo ci ekranów pocz tkowych wystarczy akceptowa podpowiadane ustawienia stan-
dardowe, zmieniaj c ewentualnie j zyk i inne najbardziej podstawowe parametry systemu.
Pierwsza plansza instalacji systemu mo e wymaga dodatkowych informacji o partycji dysko-
wej  mo na j zostawi wed ug ustawie domy lnych albo skonfigurowa samemu. W drugim
przypadku powinni my wskaza partycje, na których montowany b dzie g ówny system plików,
a tak e partycj dla podkatalogu /tmp oraz partycj wymiany (swap). W minimalnym przy-
padku powinni my utworzy (albo wyznaczy spo ród istniej cych) osobn partycj na pami
wymiany (swap) oraz osobn partycj dla g ównego systemu plików. Na rysunku 2.1 wida
plansz instalatora z ekranem konfiguracji partycji dyskowych, wystarczaj cych do pó niejszego
przeprowadzenia instalacji bazodanowego oprogramowania Oracle.
Rysunek 2.1.
Konfiguracja partycji
dyskowych
w instalatorze
systemu Linux
Na rysunku 2.1 wida , e na dysku utworzony zosta pojedynczy wolumin logiczny dla g ów-
nego systemu plików (/) oraz osobna partycja pami ci wymiany (obszar wymiany to miejsce
na dysku, w którym system zapisuje niewykorzystywane chwilowo obszary pami ci wirtualnej,
kiedy potrzebne jest zwolnienie pewnej ilo ci pami ci fizycznej). Wida te osobne urz dze-
nie (partycj ) dla partycji rozruchu systemu (w pocz tkowym obszarze dysku); w katalogu
g ównym instalator utworzy typow hierarchi katalogów systemu uniksowego (/var, /tmp,
/home itd.)  nie wydzielili my dla nich co prawda osobnych partycji (jak zalecaj admini-
stratorzy systemów uniksowych), ale instalator poradzi sobie równie z takim uk adem. Samo-
dzielnie b dziemy musieli utworzy tylko katalog dla oprogramowania Oracle.
Na tym etapie instalacji mo na dopasowa ilo miejsca dyskowego w systemie plików przy-
sz ego serwera tak, aby odpowiada a wymaganiom oprogramowania Oracle. Rozmiar partycji
54 Oracle Database 11g. Przewodnik dla pocz tkuj cych
wymiany mo emy zmieni albo od razu, albo pó niej; mo emy te zawczasu przygotowa
punkty montowania dla dowolnych innych systemów plików i partycji, wedle potrzeb. Po klik-
ni ciu przycisku Next pojawi si nast pna plansza instalatora.
Nast pny etap instalacji pozwala na wybór jednego z dost pnych programów rozruchowych
(ang. boot loader). W nomenklaturze systemu Linux program rozruchowy to niewielki program
aduj cy do pami ci komputera j dro systemu Linux, a nast pnie uruchamiaj cy to j dro i prze-
kazuj cy mu kontrol nad systemem. Do wyboru mamy programy rozruchowe LILO (Linux
Loader) oraz GRUB (GRand Unified Unix Bootloader). W dystrybucji Red Hat Linux oraz
w Oracle Enterprise Linux domy lnym programem rozruchowym jest wspomniany GRUB
i najbezpieczniej wybra w a nie jego.
Kolejny etap instalacji systemu Linux to okre lenie konfiguracji sieci i urz dze sieciowych
(patrz rysunek 2.2). Mo na tu poda adres sieciowy komputera i okre li np. nazw domenow
komputera; identyczn konfiguracj mo na przeprowadzi ju po zainstalowaniu oprogramo-
wania systemowego. Poszczególne pola wype niamy odpowiednio do faktycznej konfiguracji
sieciowej komputera, na którym instalujemy system (zazwyczaj przydzia parametrów sie-
ciowych odbywa si przez serwer DHCP, ale mo na te r cznie poda adres IP, adres podsieci,
mask podsieci, domy ln bram czy adres serwera nazw).
Rysunek 2.2.
Konfiguracja sieci
Na kilku kolejnych planszach instalatora ustawia si has o u ytkownika root oraz stref cza-
sow i bie c godzin . Has o oczywi cie trzeba starannie wybra i dobrze zapami ta . Po
zainstalowaniu systemu bez tego has a nie mo na si b dzie do niego zalogowa . Domy lna
dystrybucja systemu sk ada si z pewnego standardowego zestawu pakietów oprogramowania,
ale na której kolejnej planszy instalatora mo na te okre li w asn list pakietów do zainsta-
lowania (pakiety mo na te instalowa ju po zainstalowaniu samego systemu). Do poprawnego
zainstalowania Oracle Enterprise Linux 5.0 (wed ug bie cej wersji podr cznika instalacji)
konieczne s nast puj ce pakiety:
Rozdzia 2. Oracle  instalacja 55
binutils-2.17.50.0.6-2.e15
compat-libstdc++-33-3.2.3-61
elfutils-libelf-0.125-3.e15
elfutils-libelf-devel-0.125
glibc-2.5-12
glibc-common-2.5-12
glibc-devel-2.5-12
glibc-headers-2.5-12
gcc-4.1.1-52
gcc-c++-4.1.1-52
libaio-0.3.106
libaio-devel-0.3.106
libgcc-4.1.1-52
libstdc++-4.1.1
libstdc++-devel-4.1.1-52.e15
make-3.81-1.1
sysstat-7.0.0
unixODBC-2.2.11
unixODBC-devel-2.2.11
Po zako czeniu instalacji systemu obecno tych pakietów mo na sprawdzi z poziomu kon-
soli nast puj cym poleceniem:
rpm -q unixODBC-devel-2.2.11
Je li pakiety nie zosta y zainstalowane albo instalacja si nie uda a, to dysponuj c plikiem
pakietu, mo na go doinstalowa r cznie za pomoc nast puj cego polecenia:
rpm -ivh unixODBC-devel-2*rpm
Przebieg takiej instalacji wida w oknie konsoli na rysunku 2.3; polecenie rpm -q pokazuje, e
system nie zawiera pakietu unixODBC-devel, wi c r cznie uruchamiamy polecenie instalu-
j ce pakiet (rpm -ivh nazwa-pakietu). Identyczn procedur mo emy powtórzy dla wszystkich
pakietów z listy pakietów wymaganych.
56 Oracle Database 11g. Przewodnik dla pocz tkuj cych
Rysunek 2.3. R czne instalowanie pakietu w systemie
Konfigurowanie systemu operacyjnego
Po zainstalowaniu i uruchomieniu systemu operacyjnego pojawi si okna z informacjami licen-
cyjnymi oraz okna kreatora kont u ytkowników. To doskona a okazja, aby utworzy w syste-
mie potrzebne konta u ytkowników poza kontem root. W przypadku oprogramowania bazoda-
nowego Oracle potrzebne b dzie przynajmniej osobne konto u ytkownika (oracle), osobna
grupa dla oprogramowania Oracle oraz osobna grupa administratorów baz danych (dba). Opro-
Pytania kontrolne
1. Które dokumenty zawieraj informacje o wymaganiach systemowych i instrukcj instalacji opro-
gramowania Oracle?
2. Jaki jest pierwszy i najwa niejszy etap instalacji oprogramowania Oracle?
3. Jakich urz dze dyskowych potrzebujemy w minimalnym przypadku przy instalacji systemu Linux
pod k tem oprogramowania Oracle?
4. Które polecenie sprawdza, czy w systemie zainstalowany jest pakiet o pewnej nazwie?
5. Ile pami ci RAM wymaga podstawowa instalacja oprogramowania bazodanowego Oracle?
Rozdzia 2. Oracle  instalacja 57
gramowanie Oracle powinno by instalowane z poziomu konta u ytkownika oracle, a przy
okazji mo emy od razu utworzy równie inne konta systemowe niezb dne do dzia ania innych
komponentów oprogramowania.
Na rysunku 2.4 wida okno konsoli z przebiegiem procedury dodawania kont potrzebnych
do zainstalowania oprogramowania Oracle. Grupy tworzone s za po rednictwem polecenia
groupadd; nast pnie do grupy przypisywane s poszczególne konta (odbywa si to za pomoc
polecenia usermod). W konsoli wida te , jak mo na w atwy sposób ustawi albo zmieni
has o danego konta (passwd). Gdyby my chcieli doda jeszcze jakie konto (np. osasm dla instan-
cji Automatic Storage Management), mo emy to zrobi poleceniem useradd.
Rysunek 2.4.
Tworzenie grup i kont
u ytkowników
Istniej ce w systemie konta u ytkowników i zdefiniowane grupy mo na konfigurowa rów-
nie z poziomu interfejsu graficznego, za pomoc narz dzia wywo ywanego poprzez menu
System Tools/User Manager. Mo na tu równie dodawa nowe konta i przypisywa u ytkow-
ników do grup. Tak utworzone konta i grupy s równowa ne kontom i grupom tworzonym
z poziomu konsoli  np. równie posiadaj swoje katalogi domowe. Opcje Add User i Add
Group w programie User Manager Tool s wi c bezpo rednimi odpowiednikami polece kon-
solowych useradd i groupadd; obecno interfejsów b d cych alternatyw dla polece systemo-
wych sprawia, e system Linux jest prostszy w obs udze i nie zmusza nikogo do wydawania
 zakl  w go ej konsoli.
Konto u ytkownika oracle powinno posiada zestaw uprawnie niezb dnych do poprawnego
uruchomienia oprogramowania. Nadanie tych uprawnie odbywa si poprzez dodanie konta
oracle do pliku /etc/security/limits.conf oraz uzupe nienie informacji o sesji w pliku /etc/
pam.d/login. W pliku limits.conf (poni ej) konto oracle powinno otrzyma limity liczby pro-
cesów i liczby otwartych plików (atrybuty nproc i nofile). Zawarto pliku mo na edytowa
za pomoc dowolnego edytora teksu (np. Notepad):
plik /etc/security/limits.conf:
#
#
oracle soft nproc 2047
oracle hard nproc 16384
oracle soft nofile 1024
oracle hard nofile 65536
plik /etc/pam.d/login:
#%PAM-1.0
58 Oracle Database 11g. Przewodnik dla pocz tkuj cych
Pytanie do eksperta
P: Czy mno enie kont u ytkowników nie wp ywa na bezpiecze stwo systemu? Czy naprawd
konieczne jest zak adanie jakichkolwiek kont poza root i oracle?
O: Bezpiecze stwo systemu operacyjnego jest bardzo wa ne; mimo to powinni my utworzy w syste-
mie konto, z którego b dziemy instalowa oprogramowanie Oracle, a tak e inne wymagane konta,
na przyk ad konta dla administratorów baz danych, którzy b d w przysz o ci opiekowa si opro-
gramowaniem. Trzeba przy tym zadba , aby ka dy, kto loguje si do systemu (ewentualnie ka dy
przedstawiciel pewnej roli administracyjnej), posiada w asne konto; konto oracle powinno by wyko-
rzystywane wy cznie do instalowania oprogramowania, a potem do jego atania i aktualizowania.
Poszczególne konta u ytkowników powinny otrzyma uprawnienia tylko do tych elementów, które
s zwi zane z wykonywan z tych kont prac . Uprawnienia w systemie plików równie powinny
zosta przydzielone tylko u ytkownikom i grupom, którzy naprawd potrzebuj takiego dost pu.
Nie wolno stosowa wspólnych kont dla odmiennych zada , ani takich samych hase . Bezpie-
cze stwo rodowiska mo na te podnie , ograniczaj c dost p do katalogów oprogramowania
Oracle  nie powinny by dost pne dla ka dego, kto zdo a zalogowa si na serwer.
auth [user_unknown=ignore success=ok ignore=ignore default=bad]
pam_security.so
auth include system-auth
account required pam_nologin.so
account include system-auth
password include system-auth
# pam_selinux.so close should be the first session rule
session required pam_selinux.so close
session include system-auth
session required pam_loginuid.so
session optional pam_console.so
# pam_selinux.so open should only be followed by sessions to be executed in the user context
session required pam_selinux.so open
session optional pam_keyinit.so force revoke
session required /lib/security/pam-limits.so
session required pam_limits.so
Zainstalowali my system operacyjny, za o yli my w nim konta i grupy potrzebne do zain-
stalowania oprogramowania Oracle, ustawili my im odpowiednie uprawnienia. Wci czeka
nas weryfikacja (i by mo e poprawienie) niektórych parametrów j dra systemu Linux, tak
aby spe nia o przynajmniej minimalne oczekiwania oprogramowania bazy danych Oracle.
ród em informacji o tych wymaganiach jest dokument Oracle Quick Installation Guide. By a
ju mowa o tym, e dokumentacja instalacji jest bardzo istotna i nie wolno jej zaniedba .
wiczenie 2.1.
Konfigurowanie parametrów j dra
Standardowej instalacji systemu Linux towarzyszy standardowy zestaw parametrów j dra
systemu; tymczasem oprogramowanie Oracle mo e wymaga niestandardowych parametrów
j dra. Niniejszym prze wiczymy krok po kroku procedur zmiany parametrów j dra systemu
operacyjnego Linux; przy okazji omówimy znaczenie niektórych parametrów.
Rozdzia 2. Oracle  instalacja 59
Krok po kroku
1. Wynotuj z instrukcji instalacji wymagane warto ci parametrów; oto skrócona lista:
semmsl 250
semmns 32000
semopm 100
semmni 128
shmall 2097152
shmmax mniejsze z dwóch: po owa rozmiaru pami ci operacyjnej
albo 4 GB
shmmni 4096
file-max 512*PROCESSES
ip_local_port_range min: 1024, max: 650000
rmem_default 4194304
rmem_max 4194304
wmem_default 262144
wmem_max 262144
2. Sprawd bie ce warto ci parametrów w systemie. By mo e bie ce warto ci s ju
ustawione powy ej wymaganych i nie trzeba ich zmienia . Do sprawdzenia warto ci
parametru j dra s u y polecenie:
# /sbin/sysctl -a | grep nazwa-parametru
W miejsce  nazwa-parametru wstaw nazw parametru albo cz nazwy, któr chcesz
wyfiltrowa z wyniku polecenia sysctl -a, np. dla shm:
# /sbin/sysctl -a | grep shm
kernel.shmmni = 4096
kernel.shmall = 2097152
kernel.shmmax = 2147483648
3. Wprowad potrzebne warto ci parametrów j dra do pliku /etc/sysctl.conf. Plik mo na
edytowa za pomoc dowolnego edytora plików tekstowych, np. vi. Interesuj nas
wiersze dodane od wiersza z komentarzem #ORACLE 11gR1 Kernel Parameters
a do ko ca pliku. Z pozosta ych parametrów zmieniamy warto parametru
kernel.shmmax. Oto przyk adowy plik /etc/sysctl.conf; wiersze zmodyfikowane
albo dodane zosta y wyró nione pogrubieniem:
# Controls the maximum size of a message, in bytes
kernel.msgmnb = 65536
# Controls the default maximum size of a message queue
kernel.msgmax = 65536
# Controls for maximum shared segment size, in bytes
# CHANGED FOR ORACLE 11g # kernel.shmmax = 1073740324
kernel.shmmax = 2147483648
60 Oracle Database 11g. Przewodnik dla pocz tkuj cych
# Controls the maximum number of shared memory segments, in pages
kernel.shmall = 2097152
#ORACLE 11gR1 Kernel Parameters  add the following lines
fs.file-max = 6553600
kernel.shmmni = 4096
kernel.sem = 250 32000 100 128
net.ipv4.ip_local_port_range = 1024 65000
net.core.rmem_default = 4194304
net.core.rmem_max = 4194304
net.core.wmem_default = 262144
net.core.wmem_max = 262144
4. Wymuszamy za adowanie przez j dro nowych warto ci parametrów systemowych;
mo na to osi gn poprzez ponowne uruchomienie serwera albo wykonanie polecenia:
# /sbin/sysctl -p
Po za adowaniu nowych parametrów powinni my móc sprawdzi ich nowe warto ci, tak jak
na rysunku 2.5.
Rysunek 2.5.
Weryfikacja nowych
warto ci parametrów
j dra
Podsumowanie wiczenia
Umiemy ju sprawdza i ustawia , a tak e weryfikowa nowe warto ci parametrów j dra,
niezb dnych do skutecznego zainstalowania i uruchomienia oprogramowania Oracle. Zmiana
parametrów j dra systemu to nic innego, jak optymalizacja systemu pod k tem oprogramo-
wania, które zamierzamy w nim zainstalowa i uruchomi .
Rozdzia 2. Oracle  instalacja 61
Z Linuksem za pan brat
Wiemy ju , e z Linuksem mo na pracowa z poziomu interfejsu graficznego albo w oknie
terminalu, z poziomu konsoli. W dotychczasowych przyk adach trzymali my si tej drugiej
metody i wspomagali my si ewentualnie edytorami plików tekstowych. Przy zarz dzaniu
niektórymi plikami i katalogami oprogramowania Oracle przydadz si nam kolejne polecenia
systemowe oraz umiej tno odczytywania dokumentacji tych polece (sk adni wywo ania
i rozpoznawanych opcji). Do najbardziej podstawowych polece systemu Linux nale pole-
cenia zmiany bie cego katalogu, kopiowania i przenoszenia (zmiany nazwy) plików, pole-
cenia wywo uj ce systemowy edytor plików tekstowych, polecenia wy wietlaj ce zawarto
pliku strona po stronie i kilka innych; wszystkie je wywo uje si bardzo podobnie jak w innych
systemach uniksowych i uniksopodobnych; ró nice mog dotyczy zestawu i nazw rozpozna-
wanych opcji). Oto najbardziej przydatne polecenia systemu Linux:
pwd wy wietla bie cy katalog roboczy,
more nazwa-pliku wy wietla zawarto pliku tekstowego strona po stronie,
ls wy wietla zawarto bie cego katalogu (list plików w katalogu),
echo $ZMIENNA wy wietla warto zmiennej rodowiskowej ZMIENNA,
mv nazwa-pliku nowa-nazwa-pliku zmienia nazw pliku nazwa-pliku
na nowa-nazwa-pliku,
cp nazwa-pliku /nowy/katalog kopiuje plik do innego katalogu,
rm nazwa-pliku usuwa plik nazwa-pliku (nie nale y u ywa tego polecenia z symbolami
wieloznacznymi w nazwie pliku, a ju na pewno nie w katalogu g ównym).
Wszystkie polecenia systemowe s opisane w dokumentacji systemowej. Ta sama doku-
mentacja zawiera te opis znaczenia poszczególnych parametrów oraz opis rozpoznawanych
opcji polecenia, a czasem równie przyk ady wywo ania. Wszystkie te informacje mo na
uzyska , wydaj c w konsoli polecenie man z nazw polecenia, o którym chcemy si czego
dowiedzie . Na rysunku 2.6 wida przyk ad dokumentacji dotycz cej polecenia grep, wywo-
anej poleceniem:
$ man grep
Pytania kontrolne
1. Jak sprawdzi warto ci parametrów j dra w systemie Linux?
2. Jak w Linuksie wy wietli dokumentacj systemow dla polecenia grep?
3. Jakim poleceniem tworzy si grup u ytkowników w systemach uniksowych?
62 Oracle Database 11g. Przewodnik dla pocz tkuj cych
Rysunek 2.6.
Dokumentacja
polecenia grep
wy wietlana
poleceniem man grep
Wybór komponentów
Niektóre z komponentów oprogramowania Oracle s instalowane automatycznie, jako stan-
dardowe elementy. Inne s dost pne na osobnych no nikach albo w postaci osobno ci ganych
pakietów. W Oracle 11g standardowa instalacja oprogramowania bazy danych obejmuje nast -
puj ce elementy:
Oracle Database Vault
Oracle SQL Developer
Oracle Configuration Manager
Oracle Application Express
Oracle Warehouse Builder
Nie b dziemy si tu wdawa w omawianie sposobów licencjonowania wyda standardowych
i wyda enterprise z pakietami, w których dost pne s poszczególne komponenty opcjonalne;
wiadomo jednak, e ró nym potrzebom biznesowym dedykowane s ró ne grupy produktów.
Przed przyst pieniem do instalacji oprogramowania Oracle najlepiej rozpozna te potrzeby
zawczasu, aby mo na by o zainstalowa komplet oprogramowania za jednym zamachem 
cho oczywi cie zawsze jest mo liwo doinstalowania kolejnych komponentów ju po prze-
prowadzeniu pocz tkowej instalacji oprogramowania Oracle.
Rozdzia 2. Oracle  instalacja 63
Za pomoc instalatora oprogramowania Oracle  Oracle Universal Installer  mo na prze-
prowadzi zarówno instalacj podstawow (Basic), obejmuj c standardowe opcje, jak i insta-
lacj wersji zindywidualizowanej (Advanced) z mo liwo ci wyboru poszczególnych pakietów
do zainstalowania.
Instalowanie oprogramowania Oracle
Aby zacz , musimy uruchomi instalator Oracle (Oracle Universal Installer) z konta u ytkow-
nika oracle. Instalator mo emy uruchomi z p yty DVD albo z pakietu pobranego na kom-
puter i rozpakowanego do katalogu instalacyjnego:
[oracle@mmrac1 database]$ ./runInstaller
Je li przed uruchomieniem instalatora ustawimy odpowiednio warto zmiennej ORACLE_HOME,
cz prezentowanych na kolejnych rysunkach ustawie zostanie wprowadzona automatycznie.
Tymczasem omówimy niektóre okna Oracle Universal Installer. Poszczególne rysunki mog
si te przyda jako ci gi standardowych opcji i ustawie dost pnych na poszczególnych
etapach instalacji. Na pierwszy ogie idzie okno z rysunku 2.7.
Rysunek 2.7.
Instalacja
podstawowa (Basic)
albo zaawansowana
(Advanced)
Po wybraniu instalacji standardowej (Basic) i po zako czeniu procesu instalacji oprogramo-
wania instalator uruchomi program asystenta konfiguracji bazy danych, za pomoc którego
b dzie mo na od razu utworzy now , pierwsz baz danych. W przypadku instalacji podsta-
wowej nie ma mo liwo ci zainstalowania niektórych opcji (jak Automatic Storage Management),
za to sama instalacja jest stosunkowo niewymagaj ca, bez nadmiaru opcji. W przypadku
wybrania instalacji zaawansowanej (Advanced) mo na b dzie potem samodzielnie wybiera
poszczególne opcje instalacji oprogramowania. Na rysunku 2.7 zaznaczono opcj Advanced, wi c
kolejne ilustracje b d dotyczy y trybu instalacji zaawansowanej.
64 Oracle Database 11g. Przewodnik dla pocz tkuj cych
Przy przeprowadzaniu instalacji warto zapisywa sobie na boku list opcji wybieranych
w toku procesu instalacji, co u atwi pó niejsze kolejne instalacje oprogramowania Oracle
w takich samych konfiguracjach. W ten sposób zapewniamy sobie mo liwo atwego tworze-
nia jednolitych rodowisk operacyjnych, a przede wszystkim zmniejszamy ryzyko przypad-
kowego pomini cia którego z komponentów w instalacjach produkcyjnych.
Grupa z przypisanym w systemie operacyjnym kontem, z którego instalujemy oprogramo-
wanie Oracle (oracle), musi mie dost p do katalogu instalacyjnego OraInventory. Zazwyczaj
wykorzystuje si do tego grup oinstall, jak na rysunku 2.8. Sam katalog OraInventory b dzie
pó niej zawiera informacje o sk adnikach zainstalowanych w danym systemie i ich wersjach.
Katalog OraInventory jest te wykorzystywany do nak adania at na pliki binarne i do odinsta-
lowywania ju zainstalowanych oraz doinstalowywania brakuj cych komponentów.
Rysunek 2.8.
Katalog instalacyjny
oprogramowania
Oracle
 OraInventory
Na kolejnym rysunku (patrz rysunek 2.9) wida , e instalator daje wybór pomi dzy trzema
zestawami komponentów w instalacji: Enterprise, Standard albo Custom. W przypadku wybra-
nia Enterprise albo Standard instalator b dzie instalowa domy lne sk adniki oprogramowania
zdefiniowane w tych kategoriach. Kategorie te ró ni si licencjonowaniem, a wersja Stan-
dard (ubo sza) mo e by ob o ona ograniczeniami co do liczby obs ugiwanych procesorów.
Co do zdania si na domy lny zestaw komponentów, opinie s podzielone: jedni uwa aj , e
w systemie produkcyjnym nale y instalowa tylko to, co jest tam koniecznie potrzebne, inni
twierdz , e nale y instalowa wszystko co dost pne, aby da programistom szans wypró-
bowania dodatkowych komponentów. W wi kszo ci instalacji najlepiej chyba dobra kom-
ponenty oprogramowania r cznie, zaznaczaj c opcj Custom, a nast pnie wybieraj c do insta-
lacji tylko to, co faktycznie b dzie wykorzystywane w systemie. Nale y przy tym pami ta
o utrwaleniu konfiguracji instalacji, tak aby mo na j by o w razie czego szybko powtórzy
w rodowisku produkcyjnym.
Na serwerze mo na utworzy kilka katalogów domowych dla ró nych wersji oprogramowania
i kolejnych zestawów na o onych at. Na rysunku 2.10 wida przyk ad wspólnego katalogu
bazowego (Oracle Base) oraz osobnego katalogu domowego, w którym zainstalowana zosta-
Rozdzia 2. Oracle  instalacja 65
Rysunek 2.9.
Wybór zestawu
komponentów
Rysunek 2.10.
Wybór katalogu
docelowego instalacji
nie konkretna wersja oprogramowania Oracle. Ten sam katalog mo na i nale y wykorzysta
równie przy ewentualnym pó niejszym doinstalowaniu komponentów, a tak e przy nak adaniu
at na istniej ce komponenty oprogramowania Oracle.
Nast pne okno instalatora (patrz rysunek 2.11) prezentuje wynik wst pnej kontroli systemu
pod k tem wymaganych warto ci parametrów j dra, dost pno ci pami ci operacyjnej i listy at
do na o enia, odpowiednich do posiadanej wersji systemu operacyjnego i wersji oprogramo-
wania Oracle. Sprawdzane s te inne elementy rodowiska, wymagane do zainstalowania,
66 Oracle Database 11g. Przewodnik dla pocz tkuj cych
Rysunek 2.11.
Weryfikacja wymaga
systemowych
a potem do uruchomienia oprogramowania Oracle. Je li na etapie planowania instalacji wyma-
gania systemowe zosta y sumiennie uwzgl dnione, kontrola zako czy si pomy lnie; w przy-
padku ewentualnych b dów nale y skorygowa konfiguracj systemu i potem wznowi
instalacj .
By a niedawno mowa o tym, e w przypadku instalacji w trybie Custom instalator pozwala
na r czny dobór komponentów do zainstalowania  wida to na rysunku 2.12. Po zaznacze-
niu po danych komponentów i usuni ciu zaznaczenia niepotrzebnych mo na kontynuowa
instalacj .
Rysunek 2.12.
Wybór poszczególnych
komponentów instalacji
(tryb Custom)
Rozdzia 2. Oracle  instalacja 67
Po zainstalowaniu oprogramowania w systemie instalator mo e uruchomi program asystenta
konfiguracji bazy danych, za pomoc którego mo na od razu skonfigurowa i utworzy
pierwsz baz danych, ewentualnie uruchomi kreatora konfiguracji podsystemu ASM. Na
rysunku 2.13 wida okno instalatora z opcjami czynno ci poinstalacyjnych. Je li nie chcemy
na razie tworzy nowej bazy danych, ten sam program asystenta konfiguracji bazy danych
mo emy potem samodzielnie uruchomi poza instalatorem. Dzia anie programu asystenta
konfiguracji bazy danych omówiono w nast pnym podrozdziale ( Asystent konfiguracji bazy
danych ).
Rysunek 2.13.
Po zako czeniu
instalacji mo na
od razu przyst pi
do konfigurowania
bazy danych
albo ASM
Rysunek 2.14 pokazuje ostatnie okno instalatora Oracle Universal Installer przed rozpocz ciem
w a ciwej instalacji oprogramowania. To ostatni moment, eby zmieni którekolwiek z opcji
i parametrów instalacji. Instalator wy wietla arkusz z podsumowaniem zestawu wybranych
opcji i  odpowiednio do nich  z zestawem konkretnych wymaga systemowych (g ównie
odno nie do ilo ci miejsca na dysku). Warto przejrze wykaz i sprawdzi , czy instalacja jest skon-
figurowana odpowiednio.
Kolejne okno instalatora (rysunek 2.15) pokazuje ju post p kopiowania plików oprogramo-
wania Oracle 11g do katalogu docelowego i katalogu bazowego. Komplet informacji opisu-
j cych przebieg instalacji jest równocze nie rejestrowany do pliku dziennika, którego po o enie
jest wy wietlane w dolnej cz ci okna  to pierwsze miejsce, w którym b dziemy szuka
przyczyn ewentualnego niepowodzenia instalacji.
Instalacja obejmuje jeszcze jedn czynno , zilustrowan na rysunku 2.16. Otó aby doko czy
instalacj , nale y wprowadzi pewne zmiany uprawnie dost pu w systemie. S u do tego
dwa skrypty, które nale y uruchomi z konta u ytkownika root (oba s wymienione w oknie
instalatora). Nale y si wi c zalogowa na konto root i uruchomi skrypt orainstRoot.sh,
a nast pnie root.sh.
Okno z rysunku 2.17 to zawsze mi y widok, oznacza bowiem, e instalator pomy lnie zako -
czy faz instalacji oprogramowania w katalogach systemu. Po drodze instalator skonfigurowa
68 Oracle Database 11g. Przewodnik dla pocz tkuj cych
Rysunek 2.14.
Podsumowanie
parametrów instalacji
 ostatni moment
na zmiany
Rysunek 2.15.
W a ciwa instalacja
 kopiowanie plików
proces nas uchuj cy (ang. listener) i instancj bazy danych, wi c nasza baza danych jest ju
gotowa do u ycia. Konfiguracj procesu nas uchuj cego zajmiemy si w nast pnym rozdziale;
na razie wystarczy wiedzie , e proces nas uchuj cy jest konieczny do zestawienia zdalnego
po czenia z instancj bazy danych. Konfiguracja domy lna obejmuje uruchomienie procesu
nas uchuj cego ze standardowym zestawem parametrów.
Rozdzia 2. Oracle  instalacja 69
Rysunek 2.16.
Ostatni szlif
 uruchomienie
skryptów
poinstalacyjnych
z konta root
Rysunek 2.17.
Szcz liwy koniec
instalacji
oprogramowania
bazy danych Oracle
w systemie
70 Oracle Database 11g. Przewodnik dla pocz tkuj cych
Asystent konfiguracji bazy danych
Jednym z opcjonalnych etapów instalacji jest uruchomienie programu asystenta konfiguracji
bazy danych (dbca  od database configuration assistant). Ten sam program mo e te zosta
uruchomiony osobno; w obu przypadkach mo na za jego pomoc utworzy now instancj
bazy danych. W programie dbca dost pne s standardowe szablony odpowiednie dla ró nych
typów baz danych, z automatyczn konfiguracj niektórych parametrów instancji zale nie od
jej predefiniowanego typu. Program oferuje te standardowe albo konfigurowalne has a, kata-
logi i obszary tabelowe. Decyzja odno nie do odpowiedniego szablonu bazy danych powinna
wynika z fazy planowania instalacji. Przy okazji konfigurowania nowej bazy danych wybrane
opcje i parametry b d szablony warto zanotowa gdzie na boku, uzupe niaj c tymi notat-
kami skrypt ponownej instalacji. Program konfiguracji bazy danych jest o tyle elastyczny, e
pozwala na zmian parametrów i po o enia plików tak e ju po utworzeniu instancji. Niektóre
dostosowania odbywaj si wr cz na bie co, bez zatrzymywania i ponownego rozruchu bazy
danych; w Oracle 11g takich dynamicznych parametrów instancji jest jeszcze wi cej ni
w poprzednich wydaniach.
Na rysunku 2.18 wida pierwsze okno programu konfiguracji bazy danych: mo na tu wybra
utworzenie nowej instancji, mo na te pozby si instancji ju istniej cej. Jest te opcja
utworzenia instancji ASM (Automatic Storage Management), o której b dzie mowa w roz-
dziale 8. Zaznaczenie opcji Configure Automatic Storage Management zako czy konfigura-
cj instancji bazy danych (rozpocznie si konfiguracja instancji ASM). My wybieramy opcj
Create a Database.
Rysunek 2.18.
G ówne opcje
programu
konfiguracji bazy
danych (dbca)
Nast pne okno programu dbca zawiera trzy standardowe opcje konfiguracji bazy danych:
General Purpose (baza danych ogólnego przeznaczenia  transakcyjna), Custom Database
(baza danych konfigurowana przez u ytkownika) oraz Data Warehouse (hurtownia danych).
Rozdzia 2. Oracle  instalacja 71
Aby skutecznie przerabia wiczenia znajduj ce si w kolejnych rozdzia ach ksi ki, nale-
a oby wybra tu opcj General Purpose. Taka konfiguracja obejmuje przyk adowy schemat SH
oraz inne schematy przyk adowe.
Nast pny etap konfiguracji polega na nadaniu nazwy dla instancji bazy danych i ustawieniu
hase dla kont SYS i SYSTEM. Has a kont systemowych mog by takie same albo ró ne  decy-
zja nale y do instaluj cego. Wa ne, aby dla adnego z tych kont nie pozostawi has a domy l-
nego, bo ka dy, kto kiedy instalowa baz danych Oracle i zna has a domy lne, b dzie móg
zalogowa si na konto systemowe. Co do pozosta ych opcji, na razie mo emy pozosta przy
parametrach domy lnych  pó niej, w miar nabywania wiedzy o poszczególnych podsyste-
mach, mo na b dzie zmienia warto ci wybranych parametrów konfiguracyjnych.
Aby mie dost p do przyk adowych schematów w bazie danych, nale y w kolejnym oknie pro-
gramu konfiguracji bazy danych zaznaczy opcj Sample Schemas (patrz rysunek 2.19).
Rysunek 2.19.
Instalacja bazy
danych ze schematami
przyk adowymi
Przy tworzeniu bazy danych mo na jej nadawa parametry inicjalizacyjne. Na nast pnym
rysunku (patrz rysunek 2.20) wida dziesi te z kolei okno programu dbca, gdzie okre la si
warto ci tych parametrów. Mo na tu dostosowa ilo pami ci operacyjnej przydzielonej do
instancji  jako procent cznej ilo ci dost pnej pami ci albo w warto ciach bezwzgl dnych.
Warto te ustawi zestawy znaków obs ugiwane w bazie danych (zak adka Character Sets); ich
pó niejsza zmiana jest trudniejsza ni zmiana przydzia u pami ci i warto zrobi to raz a dobrze.
Zestawy znaków s istotne wsz dzie tam, gdzie w bazie danych maj by przechowywane
ci gi znaków z narodowymi znakami diakrytycznymi; bezpiecznym ustawieniem jest zestaw
znaków Unicode, nadaj cy si do reprezentowania znaków wielu j zyków.
Ostatnie czynno ci realizowane przez program konfiguracji bazy danych to utworzenie samej
bazy danych i ewentualnie utworzenie skryptów automatyzuj cych tworzenie podobnych baz
danych b d zapisanie konfiguracji jako nowego szablonu. Na rysunku 2.21 wida opcj zapisu
72 Oracle Database 11g. Przewodnik dla pocz tkuj cych
Rysunek 2.20.
Parametry
pocz tkowe nowej
bazy danych
Rysunek 2.21.
Opcje automatyzacji
tworzenia nast pnych
baz danych: skrypty
(lub szablony)
konfiguracji w postaci szablonu o zdefiniowanej przez u ytkownika nazwie, z ewentualnym
opisowym komentarzem. Z kolei skrypty przydadz si wtedy, kiedy w przysz o ci trzeba
b dzie szybko utworzy identyczn baz danych  skrypty zrobi to bez po rednictwa pro-
gramu dbca. Ewentualny nowy szablon b dzie dost pny przy tworzeniu kolejnych baz danych
w tej samej instalacji za pomoc programu konfiguracji bazy danych.
Rozdzia 2. Oracle  instalacja 73
Weryfikacja instalacji
System operacyjny jest ju skonfigurowany, oprogramowanie baz danych Oracle zainstalo-
wane w systemie, mamy te utworzon pierwsz baz danych. Teraz wystarczy tylko sprawdzi ,
czy ca o faktycznie znajduje si tam, gdzie trzeba, i czy dzia a zgodnie z oczekiwaniami.
W tym celu najlepiej przejrze katalogi bazy danych i pliki dzienników. Przede wszystkim plik
dziennika instalacji, utworzony przez instalator oprogramowania Oracle (rysunek 2.22 ilustruje
przyk adow zawarto takiego pliku).
Rysunek 2.22. Pliki dzienników instalacji
Nast pne do sprawdzenia s pliki b dów bazy danych, w których szukamy ladów ewentu-
alnych b dów i problemów wynikaj cych z nieodpowiednich parametrów inicjalizacyjnych bazy
danych. Standardowo pliki dzienników s zapisywane w katalogu $ORACLE_BASE\admin\
, gdzie to nazwa bazy danych. Te same informacje mo na uzyska , nawi zuj c
po czenie z baz danych i odpytuj c o warto z v$parametr, gdzie nazwa to background_dump_
dest. Warto jeszcze sprawdzi w systemie plików, czy pliki danych wyl dowa y w katalogu,
w którym powinny wyl dowa . To równie mo na za atwi zapytaniem do bazy danych, np.
takim:
select file_name from dba_data_files;
Powy sze zapytanie wy wietli nazwy wszystkich plików bazy danych.
74 Oracle Database 11g. Przewodnik dla pocz tkuj cych
Na koniec nale a oby si jeszcze zalogowa do interfejsu OEM (Oracle Enterprise Manager)
i sprawdzi , czy baza danych jest dost pna. W nast pnych rozdzia ach opowiemy o jeszcze
kilku mo liwych sprawdzianach poprawno ci instalacji i konfiguracji bazy danych; b dzie te
wi cej o narz dziu OEM i obszarach tabelowych oraz plikach danych. Tymczasem mo emy
jeszcze sprawdzi zaj to pami ci procesów w systemie operacyjnym i porówna ilo pami ci
dla procesów Oracle z konfiguracj . Do wy wietlenia listy procesów w systemie mo na u y
polecenia top, wy wietlaj cego procesy mi dzy innymi wed ug zaj to ci procesora i zaj to ci
pami ci. Na koniec warto sprawdzi ilo wolnego miejsca w systemie plików.
Po zako czeniu tej podstawowej kontroli mo na powiedzie , e system i baza danych s gotowe
do u ycia; mo na ju zainstalowa aplikacje korzystaj ce z bazy danych, utworzy w niej
konta u ytkowników, uruchomi procedury i mechanizmy wykonywania kopii zapasowych
i monitoringu. Dzia aj cy monitoring i mechanizm wykonywania kopii zapasowych to równie
dobry sprawdzian poprawno ci dzia ania bazy danych (zw aszcza po prze wiczeniu odtwa-
rzania danych z kopii zapasowej) i bezwzgl dnie warto to zrobi jeszcze przed udost pnieniem
bazy danych jej u ytkownikom.
Podsumowanie
Przy instalowaniu oprogramowania baz danych Oracle kluczowym etapem jest etap planowa-
nia i rozpoznania wymaga , zarówno od strony wymaga biznesowych, jak i wymaga opro-
gramowania Oracle 11g wzgl dem systemu, w którym ma dzia a baza danych. Do skutecz-
nego przeprowadzenia instalacji niezb dna jest podstawowa wiedza o systemie operacyjnym,
znajomo mechanizmów kontroli dost pu, umiej tno zarz dzania kontami systemowymi
i weryfikacja dost pno ci koniecznych zasobów sprz towych. Jako system bazowy dla opro-
gramowania Oracle 11g mo na wykorzysta dedykowan dystrybucj systemu Linux pod
nazw Oracle Enterprise Linux, zawieraj c komplet pakietów niezb dnych do dzia ania opro-
gramowania Oracle. Przed sam instalacj , aby przebiega a mo liwie g adko, nale y zaopa-
trzy si w dokumentacj i instrukcj instalacji; w toku instalacji warto natomiast notowa
parametry konfiguracyjne i rejestrowa przebieg instalacji  przyda si to przy kolejnych
takich operacjach.
Sprawdzian
1. Ile miejsca na dysku potrzeba, eby zainstalowa oprogramowanie Oracle 11g
w systemie Linux?
2. Jakie konta i jakie grupy s potrzebne do przeprowadzenia procesu instalacji?
3. Czy proces instalacji oprogramowania Oracle obejmuje automatycznie instalacj
bazy danych Oracle? Wyja nij.
4. Co powinno poprzedza w a ciw instalacj oprogramowania Oracle?
5. Jakie typy instalacji (zestawy komponentów) oprogramowania Oracle 11g oferuje
Oracle Universal Installer?
Rozdzia 2. Oracle  instalacja 75
6. Jak nazywa si katalog domowy konta instalacji Oracle? Czy mo e by ich wi cej?
7. Jakie inne produkty (poza sam baz danych) s instalowane domy lnie?
8. Jak nazywa si narz dzie do tworzenia instancji baz danych po zainstalowaniu
oprogramowania Oracle 11g?
9. Jakie jest domy lne has o do kont SYS i SYSTEM?
10. Które skrypty trzeba uruchomi z konta root, aby doko czy instalacj oprogramowania
Oracle 11g?