1. Umowy o gospodarcze korzystanie z cudzych rzeczy oraz
z cudzych praw
Umowy gospodarcze1
Umowa jest podstawową prawną normą nawiązywania i realizowania współpracy między partnerami
a w dziedzinie gospodarczej w szczególności, gdyż mamy tu do czynienia z produkcją, obrotem, usługami.
Każda taka działalność wiąże się z umowami, a wśród nich np. umową kupna sprzedaży, najmu dzierżawy,
umową o dzieło lub umowę zlecenie.
Umowa to zgodne oświadczenie woli co najmniej dwóch podmiotów gospodarczych (spółek,
przedsiębiorstw, osób fizycznych), które zmierzają do ustalenia zmiany lub zniesienia wzajemnych praw i
obowiązków o charakterze majątkowym, a zatem umowa dochodzi do skutku poprzez świadome, celowe
działanie podmiotów prawa, czyli poprzez złożenie oświadczenia woli.
Oświadczenie woli jest to taki przejaw woli, z którego wynika w sposób jednoznaczny zamiar osiągnięcia
określonego skutku prawnego.
Umowy sÄ… jednym ze z
ródeł zobowiązań, a zobowiązanie to taki węzeł prawny, w którym wierzyciel
ma prawo żądać określonego zachowania się zwanego świadczeniem, a dłużnik powinien je spełnić. Umowa
to czynnik organizujący proces wymiany dóbr i usług w obrocie gospodarczym. Zawierając umowę musimy
zwracać umowę na to, jaką umowę zawieramy, a zatem czy jest to umowa obrotu powszechnego, czy obrotu
gospodarczego. Ma to takie znaczenie, że w obrocie gospodarczym obowiązują czasem inne zasady niż w
obrocie powszechnym. Dotyczy to przede wszystkim innej gwarancji, inne sÄ… zasady gwarancji w obrocie
powszechnym a inne w gospodarczym. Z umową gospodarczą mamy do czynienia wówczas, gdy zawarta jest
ona z podmiotami prawa gospodarczego, którymi mogą być osoby fizyczne, spółki, które we własnym
imieniu i na własny rachunek w celach zarobkowych prowadzą działalność gospodarczą, handlową,
wytwórczą, poszukiwanie i eksploatację kopalin wykonywaną w sposób ciągły. Taka umowa między tymi
podmiotami zawarta musi dotyczyć działalności gospodarczej, i takie sprawy gospodarcze czyli spory
powstałe na tle tych umów rozpatrywane są przez sądy gospodarcze a nie społeczne.
Rodzaje umów gospodarczych
Każda umowa wymaga porozumienia stron, czyli złożenia zgodnych oświadczeń woli, jako niezbędnie
koniecznego warunku dojścia umowy do skutku. Takie umowy nazywamy konsensualnymi, tzn., że z chwilą
porozumienia umowa dochodzi do skutku. Do takich umów zaliczamy: umowa kupna sprzedaży, umowa
zlecenia, o dzieło. Są również umowy w naszym prawie gospodarczym, które oprócz porozumienia do ich
zawarcia wymagają wydania rzeczy i do takich umów zaliczamy: umowa składu, hotelowa, komisu. Umowy
nazwane- do tych umów zaliczamy wszystkie te umowy, których konstrukcja prawna czyli wzajemne prawa
i obowiązki uregulowane są w kodeksie cywilnym. Są również umowy nie nazwane, a umowy nie nazwane
to takie, dla których w obowiązującym prawie brak odpowiednika.
W związku z tym zawierając umowę nie nazwaną strony tej umowy dla własnego bezpieczeństwa mają
obowiązek w sposób bardzo szczegółowy i wyczerpujący uregulować wzajemne prawa i obowiązki, tak aby
nie było luki (przerwy). W naszym prawie jest swoboda zawierania umów i zgodnie z tą zasadą strony
zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny wg swego uznania, byleby jej treść lub cel nie
sprzeciwiały się właściwości stosunku prawnego, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Umowa
przedwstępna- jest to umowa, w której obie strony lub jedna z nich zobowiązuje się do zawarcia w
przyszłości określonej umowy i ta umowa zawiera istotne postanowienia umowy przyrzeczonej. Zawarcie
umowy gospodarczej pociÄ…ga za sobÄ… konsekwencje finansowe, majÄ…tkowe i stÄ…d przed zawarciem takiej
umowy trzeba czynić przygotowania. Takiemu przygotowaniu do umowy gospodarczej służy umowa
przedwstępna. Występuje na najczęściej w procesie inwestycyjnym, gdzie trzeba uzyskać kredyty, nabyć
nieruchomość, zlecić wykonanie planu.
Treść umowy gospodarczej prawidłowo sporządzona powinna zawierać w sobie następujące, dające
się wyspecyfikować elementy:
1. W umowie powinna być zawarta jej nazwa.
2. Data i miejsce zawarcia umowy.
1
Internet
3. Dokładne oznaczenie stron umowy i ich reprezentantów, od tego zależy ważność umowy.
4. Dokładne oznaczenie przedmiotu umowy. Najprościej można go określić w ten sposób, że musimy
napisać wprost co w wyniku zawarcia tej umowy chcemy osiągnąć, a zatem powinniśmy
sprecyzować, podać cechy przedmiotu umowy, najczęściej wykonanego dzieła, tzn. wybudowanego
domu.
5. Oznaczenie ceny towaru usługi lub sposobu jej naliczania.
6. Oznaczenie terminu świadczenia (wykonania umowy). Jest to ważny element,
od terminu zależy to czy osoba zobowiązana do wykonania umowy wykonała ją w czasie. Termin
mówi nam również o tym, czy osoba zobowiązana jest w zwłoce. Powinna to być data pewna (dzień,
miesiąc, rok). Za taką datę można też uznać pierwszy kwartał danego roku.
7. Wskazana być powinno w umowie możliwość przejścia praw z tej umowy na inne osoby.
8. Istotne elementy regulujÄ…ce wzajemne prawa i obowiÄ…zki.
9. Klauzula informacyjna dotycząca tego, jakie przepisy prawa będziemy stosować na wypadek sporu
powstałego na tle tej umowy.
10. Klauzula jurysdykcyjna tzn., że strony tej umowy powinny w umowie podać jaki sąd będzie właściwy
do rozstrzygania sporów powstałych na tle tej umowy.
11. Powinien być zapis ile jednobrzmiących egzemplarzy sporządzono i komu doręczono.
12. Podpisy.
Umowa najmu
Przez umowę najmu, zgodnie z art. 659 k.c., wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do
używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu
umówiony czynsz. W praktyce przedmiotem umowy najmu najczęściej są lokale mieszkalne lub użytkowe,
ale najem może dotyczyć również innych rzeczy. Umowa najmu może być zawarta na czas oznaczony lub
nieoznaczony.
Zgodnie z art. 668 ż 1 kc najemca ma zawsze prawo podnajęcia lub oddania do bezpłatnego używania
przedmiot najmu jeżeli umowa mu tego nie zabrania. Jeżeli wynajmujący chce mu tego zabronić, należy
wprowadzić odpowiedni zapis w umowie.
Na mocy art. 660 k.c. umowa najmu nieruchomości lub pomieszczenia zawarta na okres dłuższy niż rok
powinna być zawarta na piśmie. Jeżeli strony nie zachowały pisemnej formy umowy umowę poczytuje się za
zawartÄ… na czas nieoznaczony.
Wynajmujący powinien wydać najemcy rzecz w stanie przydatnym do umówionego użytku i
utrzymywać ją w takim stanie w czasie trwania najmu (art. 662 k.c.). Naprawy związane z utrzymywaniem
rzeczy w stanie przydatnym do umówionego użytku obciążają - zgodnie z art. 663 k.c. - wynajmującego,
natomiast drobne nakłady, połączone ze zwykłym używaniem rzeczy obciążają najemcę (art. 662 ż 2 k.c.).
Najemca zobowiązany jest do używania rzeczy zgodnie z umową lub w sposób odpowiadający
właściwości i przeznaczeniu rzeczy (art. 666 ż 1 k.c.) oraz zgodnie z art. 669 ż 1 k.c. uiszczać czynsz w
terminie umówionym.
Jeżeli rzecz najęta ma wady najemca może żądać obniżenia czynszu za czas trwania wady w wypadku,
gdy wady rzeczy najętej ograniczają jej przydatność do umówionego użytku (art. 664 k.c.). W związku z
wadami rzeczy najętej najemca może wypowiedzieć najem bez zachowania terminów wypowiedzenia (art.
664 ż 2 k.c.): jeżeli w chwili wydania mu rzeczy miała ona wady, które uniemożliwiają przewidziane w
umowie używanie rzeczy, jeżeli wady takie powstały w czasie trwania najmu a wynajmujący ich pomimo
zawiadomienia nie usunął i jeżeli wady są nieusuwalne.
Najemca może rzecz najętą oddać w podnajem lub do bezpłatnego używania osobie trzeciej jedynie w
przypadku, gdy umowa mu tego nie zabrania (art. 668 k. c.).
Zgodnie z art. 675 ż 1 k.c. po zakończeniu okresu najmu najemca zobowiązany jest zwrócić rzecz w stanie
nie pogorszonym, nie ponosi jednak odpowiedzialności za zużycie rzeczy związane z jej normalnym
używaniem.
Umowa dzierżawy
Umowa dzierżawy2 różni się od umowy najmu tym, że dzierżawca ma prawo nie tylko do używania
rzeczy, nieruchomości, ale także do pobierania z niej pożytków naturalnych i finansowych. Przez umowę
2
Włodyka, Prawo gospodarcze i handlowe. Prawo umów w obrocie gospodarczym.
2
dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz lub prawo do używania i pobierania
pożytków na czas oznaczony lub nieoznaczony a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu
czynsz, który może być ustalony w pieniądzu lub w ułamkowej części pożytków, do których pobierania
uprawniony jest dzierżawca. Przy dzierżawie nieruchomości rolnej jeżeli umowa została zawarta w formie
pisemnej i ma datę pewną (można ją uzyskać np. okazując umowę notariuszowi) i jeżeli trwa co najmniej 3
lata oraz dzierżawca posiada gospodarstwo rodzinne przysługuje mu prawo pierwokupu przedmiotu
dzierżawy. Dzierżawca nie może zmienić przeznaczenia przedmiotu dzierżawy bez zgody
wydzierżawiającego, powinien korzystać z dzierżawy zgodnie z wymaganiami prawidłowej gospodarki,
dokonywać napraw niezbędnych do zachowania przedmiotu dzierżawy. Bez zgody wydzierżawiającego,
dzierżawca nie może oddać przedmiotu dzierżawy osobie trzeciej do bezpłatnego używania, ani go
poddzierżawiać. W przypadku naruszenia powyższego obowiązku wydzierżawiający może dzierżawę
wypowiedzieć bez zachowania terminów wypowiedzenia. Jeśli termin płatności czynszu nie jest w umowie
oznaczony czynsz jest płatny z dołu w terminie zwyczajowo przyjętym, a w przypadku braku takiego
zwyczaju - półrocznie z dołu. Jeżeli wskutek okoliczności, za które dzierżawca nie ponosi odpowiedzialności
i które nie dotyczą jego osoby zwykły przychód z przedmiotu dzierżawy uległ znacznemu zmniejszeniu,
dzierżawca może żądać obniżenia czynszu przypadającego za dany okres gospodarczy.
W przypadku uchylenia się dzierżawcy od opłat czynszowych co najmniej za dwa pełne okresy
płatności bądz
ponad 3 miesiące, gdy czynsz jest płatny rocznie, wydzierżawiający może dzierżawę
wypowiedzieć bez zachowania terminu wypowiedzenia. Jednakże wydzierżawiający powinien uprzedzić
dzierżawcę udzielając mu dodatkowego 3-miesiecznego terminu do zapłaty zaległego czynszu.
W przypadku braku odmiennych uregulowań, dzierżawę gruntu rolnego można wypowiedzieć na
jeden rok naprzód na koniec roku dzierżawnego, inna zaś dzierżawę - na 6 miesięcy naprzód przed upływem
roku dzierżawnego.
Umowa użyczenia
Celem umowy użyczenia jest wzajemna pomoc, np. sąsiedzka (użyczenie narzędzi ogrodowych),
współdziałanie (użyczenie maszyn pomiędzy przedsiębiorcami), upowszechnianie kultury (użyczenie
eksponatu muzealnego) czy udzielanie pozafinansowego wsparcia, np. przez samorzÄ…d dla organizacji
pozarządowych (oddelegowanie pracowników, użyczenie sprzętu, bezpłatne udostępnienie sal urzędu itp.).
W ramach pomocy społecznej gmina może przyznać osobie albo rodzinie pomoc w formie rzeczowej (w celu
ich ekonomicznego usamodzielnienia) przez udostępnienie na podstawie umowy użyczenia maszyn i
narzędzi pracy stwarzających możliwość zorganizowania własnego warsztatu pracy oraz urządzeń
ułatwiających pracę niepełnosprawnym.
Regulacje dotyczące użyczenia zawarte zostały w art. 710 - 719 tytułu XVIII Kodeksu cywilnego z dnia
23 kwietnia 1964r. (Dz.U.1964r. Nr 16 poz.93 z póz
n. zm.). Użyczenie polega na nieodpłatnym oddaniu
innej osobie rzeczy do czasowego z niej korzystania przy zastrzeżeniu obowiązku zwrotu. Ustawową
definicję użyczenia zawiera art. 710 - przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić
biorącemu na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Jest to umowa nieodpłatna,
niewzajemna i realna - dochodzi do skutku przez wydanie rzeczy biorącemu do używania. Przedmiotem
użyczenia mogą być rzeczy oraz ich części składowe - zarówno nieruchomości jak i rzeczy ruchome. Należy
jednak zaznaczyć, że pieniądze, jako środek płatniczy, nie mogą być przedmiotem umowy użyczenia (będzie
to umowa pożyczki).
Kodeks cywilny nie określa żadnych wymogów co do formy zawarcia umowy (forma dowolna) ani jej
treści (strony swobodnie ją kształtują). Zazwyczaj określa ona sposób używania rzeczy oddanej biorącemu,
np. lokal oddany na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych, jeżeli nie - to biorący powinien używać rzeczy w
sposób odpowiadający jej właściwościom i przeznaczeniu. Umowa użyczenia może być zawarta na czas
oznaczony lub nieoznaczony. Jeżeli w umowie nie sprecyzowano czasu, przez który biorący ma używać
rzeczy to użyczenie kończy się, gdy uczynił on z rzeczy użytek odpowiadający umowie albo gdy upłynął czas,
w którym mógł to zrobić. Bez zgody użyczającego biorący nie może oddać rzeczy użyczonej osobie trzeciej
do używania. Strony mogą ustalić, że zgoda taka wymaga formy pisemnej lub zastrzec w umowie
uprawnienie biorącego do powierzania rzeczy użyczonej innym osobom.
Prawa i obowiÄ…zki stron umowy
Stronami umowy mogą być osoby fizyczne, prawne lub jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości
prawnej.
Biorący do używania
Przede wszystkim biorący do używania powinien należycie wykonywać obowiązki wynikające z
umowy i ustawy. Ponosi on zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej, np. rachunki za gaz, prąd i wodę
3
przy użyczeniu mieszkania, czy związane z eksploatacją rzeczy (koszty benzyny i oleju napędowego przy
użyczeniu samochodu). Ma obowiązek utrzymania rzeczy, w czasie trwania umowy użyczenia, w stanie nie
pogorszonym i pieczy nad nią. Musi używać rzeczy zgodnie z umową oraz jej właściwościami i
przeznaczeniem. Nie wolno mu też powierzać użyczonej rzeczy innej osobie, chyba że za zgodą użyczającego
lub gdy zmuszają go do tego okoliczności. Chodzi tu o przymus subiektywny (np. choroba, nagły wyjazd
służbowy) lub obiektywny (np. klęska żywiołowa). Jeżeli biorący do używania dopełni powyższych
obowiązków to nie odpowiada za przypadkową utratę lub uszkodzenie powierzonej mu rzeczy.
Jeżeli biorący poczyni na rzecz wydatki lub nakłady, inne niż zwykłe koszty jej utrzymania, stosuje się
odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia. Oznacza to, że biorący powinien działać z
korzyścią dla użyczającego i zgodnie z jego prawdopodobną wolą i w miarę możności powinien zawiadomić
go o podjętych działaniach. Przy prowadzeniu sprawy obowiązany jest zachowywać należytą staranność.
Ostatecznie powinien złożyć rachunek ze swych czynności oraz wydać użyczającemu wszystko, co przy
prowadzeniu sprawy dla niego uzyskał. Jeżeli działał zgodnie ze swoimi obowiązkami, może żądać zwrotu
uzasadnionych wydatków i nakładów wraz z ustawowymi odsetkami oraz zwolnienia od zobowiązań, które
zaciągnął przy prowadzeniu sprawy. Inaczej przedstawia się sytuacja gdy biorący postępuje wbrew
wiadomej mu woli użyczającego - nie może wtedy żądać zwrotu poniesionych wydatków i odpowiedzialny
jest za szkodę, którą w ten sposób wyrządził. Wyjątkiem jest sytuacja, w której wola użyczającego sprzeciwia
się ustawie lub zasadom współżycia społecznego.
Przykład:3 Użyczający oświadczył, że zrezygnował z zainstalowania alarmu w użyczonym samochodzie,
gdyż ma nadzieję, że samochód zostanie ukradziony i przypadną mu pieniądze z odszkodowania. W takim
wypadku biorący, który mimo to zainstalował alarm, może domagać się zwrotu nakładów. Jeżeli biorący do
używania dokonał zmian w mieniu użyczającego bez wyraz
nej potrzeby lub korzyści albo wbrew wiadomej
mu jej woli, obowiązany jest przywrócić stan poprzedni, a gdyby to nie było możliwe, naprawić szkodę.
Nakłady może zabrać z powrotem, o ile może to uczynić bez uszkodzenia rzeczy. "Nadgorliwy" biorący nie
ma więc roszczenia o zwrot kosztów i nakładów. Powyższe zasady mają na celu ochronę użyczającego przed
takim biorącym do używania, który chciałby go "uszczęśliwić na siłę" zmieniając oddaną mu rzecz (np.
remontując gruntownie użyczony samochód, który użyczający chciał złomować) dodatkowo obciążając go
kosztami.
Po zakończeniu użyczenia biorący do używania obowiązany jest zwrócić użyczającemu rzecz w stanie
nie pogorszonym, jednak nie ponosi odpowiedzialności za normalne zużycie rzeczy (w następstwie
prawidłowego używania). Jeżeli biorący do używania powierzył rzecz innej osobie, obowiązek zwrotu w
stanie nie pogorszonym ciąży także na tej osobie.
Jeżeli kilka osób wspólnie wzięło rzecz do używania, ich odpowiedzialność jest solidarna.
Użyczający
Głównym obowiązkiem użyczającego jest "nieprzeszkadzanie" biorącemu w używaniu oddanej mu
rzeczy przez czas trwania umowy, a więc powstrzymanie się od jakichkolwiek działań, które mogłyby
utrudnić biorącemu używanie rzeczy. Nie musi utrzymywać rzeczy w stanie zdatnym do umownego użytku
ani ponosić na nią nakładów. Według art. 711. k.c. "Jeżeli rzecz użyczona ma wady, użyczający obowiązany
jest do naprawienia szkody, którą wyrządził biorącemu przez to, że wiedząc o wadach nie zawiadomił go o
nich. Przepisu powyższego nie stosuje się, gdy biorący mógł wadę z łatwością zauważyć". Z niniejszego
przepisu wynika, że w interesie biorącego do używania leży dokładne zbadanie przedmiotu umowy, gdyż w
razie ujawnienia się wad rzeczy i powstania w ich skutek szkody dla biorącego, to on będzie musiał
udowodnić winę użyczającego. Chociażby umowa użyczenia była zawarta na czas oznaczony użyczający
może odebrać rzecz biorącemu do używania jeżeli ten:
·ð używa rzeczy w sposób sprzeczny z umowÄ… albo z wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ciami lub z przeznaczeniem rzeczy,
·ð powierza rzecz innej osobie nie bÄ™dÄ…c do tego upoważniony przez umowÄ™ ani zmuszony przez
okoliczności albo
·ð jeżeli rzecz stanie siÄ™ potrzebna użyczajÄ…cemu z powodów nie przewidzianych w chwili zawarcia
umowy (rzecz oddana w użyczenie staje się potrzebna użyczającemu także wtedy, gdy - z powodów
nieprzewidzianych w chwili zawarcia umowy - uzasadnione jest inne niÄ… rozporzÄ…dzenie)
Wzajemne roszczenia stron
Roszczenie użyczającego przeciwko biorącemu do używania o naprawienie szkody za uszkodzenie lub
pogorszenie rzeczy, jak również roszczenia biorącego do używania przeciwko użyczającemu o zwrot
nakładów na rzecz oraz o naprawienie szkody poniesionej wskutek wad rzeczy, przedawniają się z upływem
roku od dnia zwrotu rzeczy.
3
Włodyka, Prawo gospodarcze i handlowe. Prawo umów w obrocie gospodarczym.
4
Zakończenie użyczenia
Do zakończenia stosunku użyczenia może dojść w trojaki sposób - tzn. gdy:
·ð umowa zawarta byÅ‚a na czas oznaczony - z upÅ‚ywem terminu umownego,
·ð umowa zostaÅ‚a zawarta na czas nie oznaczony, gdy biorÄ…cy uczyniÅ‚ z rzeczy użytek odpowiadajÄ…cy
umowie albo gdy upłynął czas, w którym mógł ten użytek uczynić,
·ð rzecz staÅ‚a siÄ™ potrzebna użyczajÄ…cemu - niezależnie od tego, czy umowa byÅ‚a zawarta na czas
oznaczony czy nie.
Obie strony mogą wypowiedzieć umowę użyczenia, jednak powinno ono nastąpić w terminie
uwzględniającym interesy obu stron. Ponadto wypowiedzenie umowy przez biorącego do używania przed
upływem terminu umownego nie może nastąpić w nieodpowiednim dla użyczającego momencie czyli gdy
przejęcie pieczy nad przedmiotem umowy byłoby dla niego uciążliwe np. użyczający oddaje lokal mieszkalny
biorącemu na używanie na 12 miesięcy, gdyż w tym czasie ma przebywać za granicą. Po 3 miesiącach
biorący chcąc zwrócić użyczającemu lokal stawia go w trudnej sytuacji. Natomiast jeżeli to użyczający
wróciłby wcześniej mógłby domagać się zwrotu potrzebnego mu lokalu. Taka sytuacja biorącego na
używanie wydaje się być uzasadniona nieodpłatnością i niewzajemnością umowy użyczenia.
Leasing
Umowa Leasingu to rodzaj umowy nazwanej. Regulacja prawna tej umowy została wprowadzona do
Kodeksu Cywilnego dopiero 9 grudnia 2000r. W poprzednim stanie prawnym leasing był zastępowany przez
umowę najmu lub dzierżawy, ze względu na swoje podobieństwo co do treści i funkcji obu tych umów.
Przez leasing finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, nabyć
rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie (kształtując ten stosunek w sposób
dowolny) i oddać ją korzystającemu do używania i pobierania z niej pożytków przez czas oznaczony.
KorzystajÄ…cy
z rzeczy, która jest przedmiotem takiego leasingu zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych
ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie rzeczy lub wynagrodzeniu z tytułu jej nabycia
przez finansujÄ…cego (por. art. 7091 kc).
Umowa leasingu jest umową konsensualną4, odpłatną i wzajemną. Stwarza skutki dwustronnie
zobowiązujące. Jest nadto czynnością prawna kauzalną. Essentialia negotii (istota czynności prawnej)
stanowią oznaczenie zarówno zbywcy, jak i nabywanej rzeczy, oraz oznaczenie czasu trwania stosunku
leasingu oraz określenie wysokości wynagrodzenia pieniężnego. Natomiast accidentalia negotii
(drugorzędne czynności prawne) stanowią pozostałe postanowienia umowy.
Dodatkowym jej zastrzeżeniem może być opcja szczególna przeniesienia własności rzeczy (por. art.
70916 kc).
Stronami umowy leasingu sÄ… finansujÄ…cy i korzystajÄ…cy. FinansujÄ…cym jest podmiot profesjonalny,
przeważnie przedsiębiorca który podejmuje się czynności leasingowych w zakresie działalności swojego
przedsiębiorstwa. Leasing taki nie musi być głównym przedmiotem prowadzonej działalności. Może on być
sporadyczny czy wręcz okazjonalny. Korzystającym zaś może być każdy podmiot mający zdolność prawną.
W związku z tym leasing może występować zarówno w obrocie profesjonalnym jak i konsumenckim.
Przedmiotem leasingu (świadczenia finansującego) mogą być tylko rzeczy (ruchomości i
nieruchomości). Natomiast samo oznaczenie w umowie rzeczy ruchomej powinno być zindywidualizowane.
Przedmiotem leasingu mogą być także rzeczy złożone (np. maszyny i urządzenia stanowiące ciąg
technologiczny. Leasingiem nie mogą być prawa (np. majątkowe prawa autorskie, udziały w spółce, papiery
wartościowe). Przedmiotem świadczenia nie może być także przedsiębiorstwo, czy gospodarstwo rolne.
Istnieją jednak w tym przedmiocie pewne odstępstwa od reguły (por art.39 i nast. Ustawy O prywatyzacji
Przedsiębiorstw Państwowych)
na zasadzie Lex specialis (przepis szczególny) w stosunku do Kodeksu Cywilnego.
Powiązanie leasingu z oznaczonym czasem jego trwania prowadzi do wniosku iż jest on świadczeniem
o charakterze ciągłym. Czas trwania stosunku pomiędzy stronami w zasadzie nie jest z góry określony przez
ustawę, a zatem strony muszą określić go same. Określenie czasu trwania umowy leasingu jest warunkiem
koniecznym prawidłowości takiej umowy z punktu widzenia Kodeksu Cywilnego, ze względu na jej
terminowość. Klauzula umowy leasingu dopuszczająca korekturę opłaty leasingowej ze względu na wzrost
ceny nabycia rzeczy powinna jednak zakreślać górną granicę działania mechanizmu korygującego.
Umowa leasingu powinna być sporządzona na piśmie pod rygorem nieważności (art. 7092 kc). W razie
nie zachowania tej formy umowa leasingu jest z mocy prawa nieważna, chyba że do zawarcia takiej umowy
4
Kiczka, Administracyjne prawo gospodarcze.
5
dojdzie poprzez akt notarialny. Odstąpienie od umowy leasingu częściowo już wykonanej wywiera skutek
dopiero
na przyszłość - z chwilą dojścia do leasingobiorcy stosownego oświadczenia. Na tle wprowadzonych do
kodeksu cywilnego przepisów o umowie leasingu dopuszczalny jest tzw. leasing zwrotny, polegający na tym,
iż zbywcą rzeczy jest przyszły korzystający, a finansujący nabywa rzecz od zbywcy po to, by oddać mu ją w
leasing. Do zajęcia pozycji korzystającego wystarcza osobie fizycznej zdolność prawna.
W razie odstÄ…pienia przez finansujÄ…cego od umowy ze zbywcÄ… z powodu wad rzeczy, umowa leasingu
wygasa.
Z chwilą zakończenia stosunku leasingowego powstaje obowiązek zwrotu rzeczy finansującemu. Rzecz
powinna być zwrócona w stanie nie pogorszonym, z zastrzeżeniem, że korzystający nie odpowiada za
zużycie rzeczy będące rezultatem prawidłowego jej używania.
Umowa Franchisingu
Franchise to rodzaj współpracy pomiędzy dwoma niezależnymi firmami polegający na tym, iż jedna z
nich jest nadrzędną w stosunkach korporacyjnych dla drugiej. Współpraca pomiędzy nimi polega na stałej,
określonej umową zależności w dystrybucji dóbr materialnych lub niematerialnych według koncepcji
działalności gospodarczej stworzona prze Twórce franchise, a realizowaną przez jej Partnerów jak i jego
samego. W zamian za przekazane niejawnych, praktycznych informacji, wynikających z doświadczenia i
przetestowanych przez twórcę, oraz możliwość wykorzystywania znaku towarowego, oznaczeń graficznych
i innych oraz stałej pomocy Partner franchise (franchisingobiorca) przekazuje twórcy systemu franchise
(franchisingodawcy) świadczenia pieniężne.
Franchise jest sposobem na prowadzenie działalności gospodarczej w odróżnieniu od franchisingu,
który jest już wdrożonym i funkcjonującym jej sposobem.
Franchising jest to system sprzedaży towarów lub/i usług lub/i technologii.Prawo upoważnia i zmusza
Partnera franchise w zamian za bezpośrednie lub pośrednie wynagrodzenie finansowe do używania nazwy
handlowej Twórcy sieci i/lub znaku handlowego handlowego/lub znaku serwisowego, metod handlowych i
technicznych, systemu procedur i innych praw branżowych i/lub zasobów intelektualnych, wspieranych
przez stałą handlową i techniczną pomoc w ramach struktury i w czasie trwania pisemnej umowy
franchisingu, zawartej w tym celu pomiędzy stronami.
Podstawowa różnica między umową zlecenia a umową franchisingu jest fakt wykonywania przez
przyjmującego zlecenie na rzecz zleceniodawcy tylko czynności określonych w umowie. Korzystający z sieci
franchisingowej działa we własnym imieniu i na własny rachunek. Podejmuje też czynności, które
niekoniecznie muszą być określone w umowie. Różny jest zatem zakres działalności stron w obu umowach.
Należy przy tym pamiętać, że w porównaniu z umową zlecenia, role stron w umowie franchisingu są
odwrócone. Wynika to, między innymi, z określenia konstrukcji odpłatności umowy.
Istnieje tzw. Kodeks Etyczny Franchisingu, który ma zastosowanie we wzajemnych stosunkach między
Twórcą sieci a jego pojedyńczym Partnerem franchise (agent) oraz w równej mierze między Master
Partnerem franchise czyli nadrzędnym agentem świadczenia dla z kolei kolejnego agenta, zwanego
pojedyńczym Partnerem franchise. Mimo że agent i korzystający z sieci są samodzielnymi podmiotami,
różnice w stosunkach między nimi a drugimi stronami umów powodują, że podobieństwo ma niewielkie
znaczenie. Agent, zajmujący się zawodowo dokonywaniem czynności umownych, pobiera opłaty za swą
działalność, a więc utrzymuje się z wynagrodzenia wypłacanego przez dającego zlecenie. Korzystający z sieci
nie pobiera opłat, nie jest mu wypłacane wynagrodzenie w jakiejkolwiek formie. Ciągnie natomiast zyski z
działalności w ramach sieci franchisingowej.
Franchising cechuje silne poczucie identyfikacji stron umowy z sieciÄ…, czego brak jest w przypadku
dystrybucji towarów. Wśród postanowień umowy franchisingu mogą się znalez
ć postanowienia
przywodzące na myśl niektóre odmiany umów pośrednictwa handlowego. Nie będzie to jednak umowa
komisu, gdyż brak jest między nią a umową franchisingu jakichkolwiek istotnych podobieństw.
Umowa Francisingu nie ma swoich osobnych uregulowań w Kodeksie Cywilnym, Zatem skuteczną
regulacją w tej mierze musiał stać się inny artykuł tegoż kodeksu. Taką rolę spełnił choć nie dostatecznie
dobrze, ale jednak art. 353 kc odnoszący się w swojej treści do swobody kształtowania umów pomiędzy
stronami.
6
Umowa licencyjna
Przez umowę licencyjną (licencję)5 licencjodawca udziela licencjobiorcy upoważnienia (licencji) do
korzystania z przysługującego mu prawa własności intelektualnej, natomiast licencjobiorca zobowiązuje się
do zapłacenia opłaty licencyjnej
Przedmiotem umowy może być:
·ð wynalazek (opatentowany)
·ð zarejestrowany wzór przemysÅ‚owy
·ð zarejestrowany znak towarowy
·ð utwór artystyczny
·ð prawo pokrewne (artystyczne wykonanie)
Forma umowy musi być pisemna, pod rygorem nieważności.
Strony umowy sÄ…:
·ð licencjodawca (uprawniony z patentu, wzoru przemysÅ‚owego, znaku towarowego, twórca)
·ð licencjobiorca (korzystajÄ…cy)
Umowa o korzystanie z utworu (umowa licencyjna w prawie autorskim) określa między innymi:
·ð w braku wyraz
nego postanowienia o przeniesieniu prawa, uważa się, że twórca udzielił licencji
·ð umowa o korzystanie z utworu, (licencja), obejmuje tzw. pola eksploatacji wyraz
nie w niej
wymienione (np. utrwalenie, wprowadzenie do obrotu, wystawienie, wyświetlenie, wprowadzenie
do pamięci komputera)
·ð jeÅ›li z umowy nie wynika, że udzielenie licencji nastÄ…piÅ‚o nieodpÅ‚atnie, twórcy przysÅ‚uguje
wynagrodzenie
·ð ustawa różnicuje przeniesienie praw autorskich i przeniesienie wÅ‚asnoÅ›ci przedmiotu, który
ucieleśnia utwór
·ð ustawa chroni prawa twórców, dajÄ…c im wiÄ™ksze prawa niż licencjobiorcom (np. możliwość
wypowiedzenia umowy ze względu na tzw. ważne interesy twórcze)
Umowa licencyjna w prawie wynalazczym określa między innymi:
·ð licencja ograniczona (w umowie licencyjnej można ograniczyć korzystanie z wynalazku)
·ð licencja peÅ‚na (jeżeli w umowie licencyjnej nie ograniczono zakresu korzystania z wynalazku,
licencjobiorca ma prawo korzystania z wynalazku w takim samym zakresie jak licencjodawca)
·ð licencja niewyÅ‚Ä…czna (jeżeli umowa licencyjna nie zastrzega wyÅ‚Ä…cznoÅ›ci korzystania z wynalazku w
określony sposób, udzielenie licencji jednej osobie nie wyklucza możliwości udzielenia licencji innym
osobom, a także jednoczesnego korzystania z wynalazku przez uprawnionego z patentu)
·ð sublicencja (uprawniony z licencji może udzielić dalszej licencji tylko za zgodÄ… uprawnionego z
patentu; udzielenie dalszej sublicencji jest niedozwolone)
·ð licencja otwarta uprawniony z patentu może zÅ‚ożyć w UrzÄ™dzie Patentowym oÅ›wiadczenie o
gotowości udzielenia licencji na korzystanie z jego wynalazku)
·ð licencja dorozumiana (jeżeli umowa o wykonanie prac badawczych lub inna podobna umowa nie
stanowi inaczej, domniemywa się, że wykonawca prac udzielił zamawiającemu licencji na
korzystanie z wynalazków zawartych w przekazanych wynikach prac)
·ð licencja przymusowa (UrzÄ…d Patentowy może udzielić zezwolenia na korzystanie z opatentowanego
wynalazku innej osoby w ściśle określonych przypadkach)
2. Umowy bankowe i ubezpieczeniowe
5
Internet.
7
Umowa rachunku bankowego
Osoby prawne i fizyczne mogą otwierać rachunki bankowe w wybranym banku. Umowa o otwarcie
rachunku bankowego ma charakter cywilno prawny, a umawiające się strony są równymi partnerami.
Cywilno prawny charakter umowy podkreśla swoboda wyboru banku, w którym klient może otworzyć
rachunek.
W umowie rachunku bankowego bank zobowiązuje się do przechowywania środków pieniężnych
posiadacza rachunku oraz do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych. Jednostki
gospodarcze dokonują za pośrednictwem banków rozmaitych operacji rozliczeniowych, korzystają z
kredytów, deponują lokaty terminowe, gromadzą fundusze o różnym przeznaczeniu i w związku z tym mają
z reguły więcej niż jeden rachunek bankowy. Rachunki bankowe mają różny charakter ze względu na ich
przeznaczenie i treść ekonomiczną ewidencjonowanych na nich operacji.
InstytucjÄ™ rachunku bankowego regulujÄ… przepisy kodeksu cywilnego i prawa bankowego. Na ich
podstawie opracowano w poszczególnych bankach wewnętrzne regulaminy, określające szczegółowo
stosunki między klientami a bankiem, dotyczące prowadzenia rachunków bankowych. Regulaminy mogą
różnić się w szczegółach pomiędzy różnymi bankami, ale uregulowane ustawowo zasady ogólne są
identyczne we wszystkich bankach. Bank ma obowiązek zapoznać klienta z regulaminem przed zawarciem
umowy rachunku bankowego. Stosownie do nowego prawa bankowego od 1998 r.
Umowa rachunku bankowego powinna określać przede wszystkim:
- strony umowy;
- rodzaj otwartego rachunku;
- waluty, w jakiej rachunek został otwarty;
- czas, na jaki rachunek został otwarty;
- wysokość oprocentowania i warunki jego zmiany;
- sposób dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku;
- terminy wpłaty lub kapitalizacji odsetek;
- terminy realizacji zleceń posiadacza rachunku;
- zakres odpowiedzialności banku za terminowe i prawidłowe przeprowadzenie rozliczeń pieniężnych
oraz wysokość odszkodowania za przekroczenie terminu realizacji dyspozycji posiadacza rachunku
- tryb i warunki dokonywania zmian umowy
- sposób i termin wypowiedzenia lub rozwiązania umowy
- zasady rozwiązania umowy w razie nie dokonania na rachunku żadnych obrotów
- wysokość prowizji i opłat za prowadzenie rachunku
Zgodnie z polskim prawem bankowym, w celu przechowywania środków pieniężnych i
przeprowadzania rozliczeń związanych z działalnością gospodarczą banki prowadzą rachunki bieżące,
pomocnicze, lokat terminowych oraz oszczędnościowe. Ponadto klient może mieć wydzielone rachunki ( np.:
dla rozliczeń zagranicznych czy kredytów). Rachunek bankowy może być prowadzony dla kilku osób
fizycznych jako tzw. rachunek wspólny. Oddział banku może zastrzec obowiązek zawiadomienia go o
otwarciu przez klienta rachunku pomocniczego w innym banku.
Umowa rachunku bankowego została ściśle uregulowana w kodeksie cywilnym6.
Na podstawie Art. 725-733 k.c. możemy określić podstawowe prawa i obowiązki wynikające z umowy
rachunku bankowego dla każdej ze stron. Umową rachunku bankowego należy rozumieć zobowiązanie się
banku względem posiadacza rachunku do przechowywania środków pieniężnych na oznaczony lub
nieoznaczony czas oraz do przeprowadzania na zlecenie posiadacza rachunku rozliczeń pieniężnych. Bank
może obracać czasowo wolne środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym na potrzeby
gospodarki narodowej z obowiązkiem ich zwrotu w całości lub w części na każde żądanie, chyba, że umowa
uzależnia obowiązek zwrotu od wypowiedzenia.
Bank może odmówić wykonania zlecenia posiadacza rachunku bankowego tylko w wypadkach
przewidzianych w przepisach szczegółowych. Bank jest zobowiązany przy każdej zmianie stron rachunku
bankowego przesłać jego posiadaczowi wyciąg z rachunku z ustaleniem salda.
Posiadacz rachunku zobowiązany jest do zgłoszenia bankowi niezgodności salda w ciągu czternastu
dni od dnia otrzymania wyciÄ…gu z rachunku. Posiadacz imiennego rachunku bankowego obowiÄ…zany jest
zawiadomić bank o każdej zmianie swojego zamieszkania lub siedziby. Rozwiązanie umowy rachunku
6
Witczak i Kawałko. Prawo cywilne-część ogólna.
8
bankowego zawartej na czas nie oznaczony może nastąpić w każdym czasie w skutek wypowiedzenia przez
którąkolwiek ze stron. Jednakże bank może wypowiedzieć taką umowę tylko z ważnych powodów.
Roszczenia wynikające ze stosunku rachunku bankowego przedawniają się z upływem dwóch lat. Nie
dotyczy to roszczeń o zwrot wkładów oszczędnościowych. Posiadacz rachunku bankowego dysponuje
swobodnie swoimi środkami pieniężnymi na rachunku. W umowie z bankiem mogą być zawarte
postanowienia ograniczające swobodę dysponowania tymi środkami. Środki pieniężne zgromadzone na
rachunku mogą być oprocentowane w wysokości i według zasad określonych w umowie z bankiem. Banki są
zobowiązane realizować zlecenia płatnicze w terminach przewidzianych w umowie rachunku bankowego.
Umowa lokaty terminowej
Umowa lokaty terminowej jest to umowa między bankiem a klientem, dotycząca lokowania środków
pieniężnych, zawierana na czas określony. Bank zobowiązuje się wypłacić kapitał wraz z odsetkami na
koniec okresu umowy. To pozbawiona ryzyka metoda inwestycji funduszy.
Umowa kredytowa
Uzgadnianie warunków umowy kredytowej rozpoczyna się już praktycznie od momentu wstępnej
rozmowy w banku na temat ogólnych zasad ubiegania się o kredyt. Zwykle pierwsze kontakty z bankiem
mają duży wpływ na dalszy proces negocjacji, a mianowicie służą do stworzenia dobrego klimatu
współpracy.
Często zdarza się, że aby ostatecznie uzgodnić warunki umowy kredytowej, zachodzi potrzeba
przeprowadzenia negocjacji pomiędzy przedstawicielami kredytobiorcy i banku. Zwykle przedmiotem
negocjacji jest oprocentowanie kredytu, wysokość prowizji, prawne zabezpieczenie spłaty kredytu, niekiedy
okres kredytowania. Zaproponowane przez bank oprocentowanie jest funkcjÄ… ryzyka kredytowego
zwiÄ…zanego z klientem oraz czasu trwania kredytu i jego rodzaju.
Ze strony banku minimalną granicę oprocentowania wyznacza konieczność zapewnienia
dochodowości kredytu oraz możliwość alternatywnego zagospodarowania posiadanych środków (np.
poprzez udzielenie kredytu innemu klientowi, zakup papierów wartościowych). Udane negocjacje to przede
wszystkim umiejętność skoncentrowania się na wspólnych interesach obu stron, a nie na odmiennych
stanowiskach.
Umowa kredytowa, niezależnie od kwoty, musi być zawarta na piśmie i zawierać takie niezbędne
elementy jak:
1. oznaczenie stron umowy,
2. datÄ™ zawarcia umowy,
3. określenie podstawowych obowiązków stron, tzn. obowiązek banku do oddania do dyspozycji
kredytobiorcy środków pieniężnych, obowiązek kredytobiorcy do zwrotu kredytu,
4. kwotÄ™ i walutÄ™ kredytu,
5. termin postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych,
6. terminy spłaty kredytu oraz terminy spłaty odsetek,
7. oprocentowanie kredytu i wysokość prowizji,
8. zakres uprawnień banku związanych ze sprawdzeniem sposobu wykorzystania udzielonego kredytu
przez kredytobiorcę i zabezpieczeniem jego spłaty,
9. warunki korzystania przez kredytobiorcÄ™ z udzielonego kredytu.
Dodatkowo, oprócz wyżej podanych punktów, strony mogą w umowie kredytowej zawrzeć
przykładowo następujące zapisy:
1. sposób wykorzystania kredytu przez kredytobiorcę (np. przekazanie środków
na rachunek bieżący),
2. dodatkowe prawne zabezpieczenie spłaty,
3. zobowiÄ…zanie kredytobiorcy do przedstawiania w banku informacji
i dokumentów niezbędnych do oceny jego standingu w okresie kredytowania (np. miesięczne
sprawozdania GUS, zestawienia należności, zobowiązań),
4. uprawnienia banku do badań inspekcyjnych,
5. sytuacje, w których bank może wypowiedzieć umowę kredytową,
6. uprawnienia kredytobiorcy do spłaty kredytu przed terminem,
9
7. postępowanie banku w sytuacji nieterminowego regulowania płatności odsetek lub kapitału.
Umowa kredytowa może być podpisana (podobnie jak wniosek) jedynie przez osoby upoważnione do
zaciągania zobowiązań majątkowych w imieniu kredytobiorcy.
Wszelkie zmiany w umowie kredytowej mogą być dokonywane w formie sporządzonego
na piśmie aneksu, podpisanego przez kredytobiorcę i bank. Często podpisanie aneksu
i zmiana warunków umowy pociągają za sobą konieczność uiszczenia dodatkowej prowizji.
Umowa gwarancji bankowej
Gwarancja bankowa to szczególna forma gwarancji samoistnej, w której rolę gwaranta przyjmuje bank.
Umowa gwarancji bankowej jest pisemnym zobowiązaniem banku do zapłaty kwoty maksymalnej
wskazanej w gwarancji (sumy gwarancyjnej), w przypadku gdy zleceniodawca gwarancji, na którego została
wystawiona,
nie wywiąże się ze swojego zobowiązania. Znajduje ona zastosowanie zarówno w obrotach krajowych, jak i
zagranicznych. Gwarancja bankowa jest umowÄ… nienazwanÄ…, jednak wspomina o niej prawo bankowe. Jest
ona zobowiązaniem abstrakcyjnym, samodzielnym, niezależnym od innej umowy np. o kredyt.
Ma zabezpieczyć beneficjenta gwarancji nie tylko przed ryzykiem niewypłacalności, lecz również ryzykiem
długoterminowego i trudnego dochodzenia roszczeń.
Umowa ubezpieczenia majÄ…tkowego
Poza ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnymi, które są powszechne i w zdecydowanej przewadze
obowiązkowe, istnieją głównie dobrowolne ubezpieczenia majątkowe i osobowe. Ubezpieczenie te, zwane
też gospodarczym, polegają na objęciu nimi ryzyka na jakie przedmioty lub podmioty ubezpieczone mogą
być narażone. Ubezpieczenia majątkowe obejmuje wszelkie dobra majątkowe, np.: budynki, urządzenia,
materiały, towary, gotówkę, zwierzęta, czyli odnoszą się do poszczególnych elementów mienia osoby
ubezpieczonej, a także do określonych wartości majątkowych związanych z ubezpieczeniem
odpowiedzialności cywilnej.
Zakres ubezpieczeń osobowych jest zbliżony do zakresu ubezpieczeń społecznych, a ich przedmiotem
jest życie, zdrowie i zdolność człowieka do pracy oraz całość i sprawność jego ciała, np.: artysta, sportowca.
Niektóre ubezpieczenia majątkowe, gdy zastosowania ochrony ubezpieczeniowej wymaga szczerszy interes
społeczny, są obowiązkowe. Warunki ich zawierania są szczegółowo określone przez Ministra Finansów. W
zakresie organizacji działalności ubezpieczeń majątkowych i osobowych nastąpiły w latach
dziewięćdziesiątych radykalne zmiany związane z odejściem od monopolu państwa w tej działalności. Po
likwidacji w 1990 r. monopolu w zakresie tych ubezpieczeń, który miał Państwowy Zakład Ubezpieczeń,
powstało ponad 20 zakładów prowadzących ubezpieczenia.
Ustawa z 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej wprowadziła zasadę, że zakład ubezpieczeń
może prowadzić działalność wyłącznie w formie spółki akcyjnej. W innej formie prawno-organizacyjnej
mogą działać tylko towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, które ubezpieczają swoich członków na zasadzie
wzajemności. Na terenie kraju za zezwoleniem Ministra Finansów mogą prowadzić działalność
ubezpieczeniową spółki z udziałem kapitału zagranicznego i zagraniczne zakłady ubezpieczeniowe. Zakład
ubezpieczeń nie może prowadzić innej działalności gospodarczej poza działalnością ubezpieczeniową.
Zakład ubezpieczeń prowadzący ubezpieczenia na życie nie może prowadzić innych ubezpieczeń osobowych
oraz ubezpieczeń majątkowych. Stosunek ubezpieczenia majątkowego, dobrowolnego i obowiązkowego
oraz osobowego, powstaje poprzez zawarcie umowy pomiędzy ubezpieczającym a zakładem ubezpieczeń.
Umowa ubezpieczenia zobowiązuje zakład ubezpieczeń, w zamian za składkę ubezpieczeniową, do wypłaty
odszkodowania za szkody poniesione w przedmiocie ubezpieczeń. Umowę zawiera się na podstawie
wniosku złożonego przez ubezpieczającego, najczęściej poprzez wypełnienie druku zakładu ubezpieczeń.
Przyjęcie tego wniosku przez zakład ubezpieczeń następuje poprzez wystawienie polisy lub legitymacji
ubezpieczenia, najczęściej polisy, uważa się za moment zawarcia umowy. Równocześnie ubezpieczający
zobowiązany jest wpłacić określoną stawkę ubezpieczenia.
Polisa ubezpieczeniowa zawiera pełen tekst lub wypisy ogólnych warunków danego rodzaju
ubezpieczenia, dane dotyczące zakładu ubezpieczeniowego i ubezpieczającego, przedmiot ubezpieczenia,
10
sumę ubezpieczenia i składek. Ogólne warunki ubezpieczeń obowiązkowych ustala Minister Finansów w
drodze rozporządzenia, a ubezpieczeń dobrowolnych zakład ubezpieczeń. Świadczenia ubezpieczeniowe
mają miejsce w razie zaistnienia wypadku ubezpieczeniowego, którym jest zdarzenie losowe, powodujące
szkodę majątkową albo ujemne następstwa dotyczące życia lub zdrowia osoby.
Wypadek ubezpieczeniowy powinien być zdarzeniem niezawinionym przez ubezpieczającego, bądz

zawiniony nieumyślnie. Wina umyślna zwalnia zakład ubezpieczeń z obowiązku spełnia świadczenia
ubezpieczeniowego. Ponadto ubezpieczający w razie zajścia wypadku ma obowiązek zrobić wszystko, co
możliwe dla zmniejszenia szkody. Ciąży na nim także obowiązek zgłoszenia wypadku do zakładu
ubezpieczeń. Obowiązkiem zakładu ubezpieczeń przy ubezpieczeniach majątkowych jest oszacowanie
szkody i wypłacenia odszkodowania pieniężnego. Odszkodowanie nie może być wyższe od poniesionej
szkody.
3. Pojęcie i rodzaje umów w administracji w relacji do form działania administracji.
Akty normatywne
Akt normatywny (inaczej akt prawodawczy, akt prawotwórczy, z
ródło prawa)  władcze wyrażenie
woli organu stanowiÄ…cego prawo. Akty normatywne sÄ… aktami zawierajÄ…cymi normy prawne o charakterze
generalnym i abstrakcyjnym. Charakter generalny oznacza, iż akty normatywne kierowane są do grupy
adresatów określanych przez ich cechy. Adresatami mogą być wszystkie osoby podlegające jurysdykcji
państwa, a więc zarówno obywatele jak i cudzoziemcy, grupa osób określona cechami, np. przedsiębiorcy,
podatnicy, itp. lub zamieszkująca określony obszar, np. mieszkańcy konkretnej gminy.
Z kolei charakter abstrakcyjny aktów normatywnych oznacza, iż zawierają one ogólne sposoby
postępowania, a konkretniej reguły wielokrotnego (powtarzalnego) właściwego zachowania.
Aktem normatywnym jest m.in. konstytucja, ustawa, dekret, umowa międzynarodowa, rozporządzenie.
Indywidualne porozumienia administracyjne
AKT ADMINISTRACYJNY7 jest typową formą działania administracji. Jest jednostronną władczą
czynnością organu administracyjnego skierowaną na prawne określenie sytuacji, konkretnie wskazanego
adresata w indywidualnie oznaczonej sprawie. Musi wystąpić podwójna konkretność adresata i jego sprawy.
Występuje szereg klasyfikacji aktów administracyjnych. Jedna z nich bez podawania z
ródeł odniesienia
dzieli je na:
·ð dochodzÄ…ce do skutku, niezależnie od roli adresata np. wywÅ‚aszczenie, sÅ‚użba wojskowa, podatki,
·ð pochodzÄ…ce z woli adresata np. zmiana nazwiska, imienia,
·ð akty konstytutywne np. nadanie cudzoziemcowi obywatelstwa polskiego,
·ð akty deklaratoryjne czyli potwierdzajÄ…ce prawnie zaistniaÅ‚e fakty np. przyznanie renty, zasiÅ‚ku itp.
Każdy akt administracyjny by był ważny musi spełnić ustalone przez prawo warunki:
- musi być wydany przez właściwy organ,
- wydany w ramach kompetencji tego organu,
- musi być zgodny w formie i treści z przepisami prawa,
- musi realizować prawa w określonym celu.
Brak któregokolwiek z warunków powoduje wadliwość aktu, jego wzruszalność lub nieważność.
Akt administracyjny musi być wydany zgodnie z obowiązującym prawem
na podstawie ustawy i ewentualnie aktów wydanych z jej upoważnienia przewidzianego w ustawie czasu na
wydanie takiego aktu i akt ten musi być wydany we właściwej formie dla danej sprawy. Inną formę i tryb
wydania musi mieć np. decyzja w sprawie budynku grożącego zawaleniem a inną decyzja o przydzieleniu
lokalu mieszkalnego.
Akty mogą posiadać wady o charakterze istotnym i nieistotnym. Wady o charakterze porządkowym
formalnym możemy usunąć poprzez sprostowanie, uzupełnienie. Wada istotna występuje wówczas, gdy np.
akt administracyjny został wydany w oparciu o nieaktualny przepis prawny. Taki akt administracyjny musi
ulec uchyleniu.
7
Boć. Prawo administracyjne.
11
Akt administracyjny jest to sformalizowany (podjęty w wyniku postępowania) objaw woli organu
administrującego podjęty na podstawie prawa i w granicach przysługujących temu organowi kompetencji,
skierowany do zindywidualizowanego adresata, w konkretnej sprawie, wywołujący skutki prawne w sferze
prawa administracyjnego, a niekiedy również w sferze innych działów prawa.
Adresatem aktu administracyjnego może być obywatel lub inny podmiot prawa publicznego lub
prywatnego. Przepisy prawa rangi ustawowej nie tylko określa jakie prawa i obowiązki mogą być
przedmiotem rozstrzygnięć organu administracji publicznej, ale także powinny wyraz
nie upoważnia organ
administracji publicznej do takiego rozstrzygania oraz określa tryb podejmowania rozstrzygnięć i zasady
kontroli prawidłowości owych rozstrzygnięć . Przepisy prawa powinny określa także formę rozstrzygnięcia.
Formy aktów administracyjnych najczęściej określane w przepisach prawa to decyzje administracyjnych
(np. decyzje administracyjne o przydziale lokalu cudzoziemcom, koncesje, pozwolenia, zezwolenia, zgody,
licencje).
Postulat prawnego określenia formy rozstrzygnięcia organu administracji publicznej odnosi się w
szczególności do rozstrzygnięć kwalifikowanych jako decyzje administracyjne. Sformułowany został on
wyraz
nie także w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego. W uzasadnieniu z dnia 16 lipca 1982
roku NSA stwierdził:  działanie organów w formie decyzji ma wynikać z przepisów materialnego w sposób
nie pozostawiający wątpliwości, że rozstrzygnięcie ma charakter decyzji.
Bywa, że przepisy prawa nie określają wyraz
nie formy rozstrzygnięcia. W takich przypadkach formę
rozstrzygnięcia określa w ramach przyznanej samo-dzielności prawnej organ administracji publicznej. I tak
na przykład organ administracji publicznej uzyskując w ramach swej prawnej samodzielności prawo
wyboru formy rozstrzygnięcia, obowiązany jest wybrać formę decyzji administracyjnej dla każdego
rozstrzygnięcia, która załatwia sprawę co do jej istoty w całości lub części, albo w inny sposób kończący
sprawę w danej instancji, chyba że przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego stanowią inaczej . Na
przykład, nie stanowią decyzji administracyjnej postanowienia wydane w toku postępowania
administracyjnego, dotyczące poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania, nie
rozstrzygających o istocie sprawy. Nie stanowią też decyzji administracyjnej maszynowe wypisy urządzenia
liczącego, np. urządzenia liczącego liczbę rozmów telefonicznych i wykazujące wysokość należnej opłaty,
urządzenia liczącego pobór gazu, elektryczności, wody itp. Decyzją administracyjną jest natomiast wyrażane
na piśmie stanowisko kompetentnego organu państwowego, ustosunkowujące się do żądania abonenta i
stwierdzające poprawność zapisów maszynowych.
DECYZJA ADMINISTRACYJNA rozstrzyga sprawę co do jej istoty, całości lub części albo w inny sposób kończy
sprawę w danej instancji. Przygotować decyzję może każdy pracownik do tego przygotowany, ale wydaje ją
organ administracji państwowej.
Decyzja taka musi zawierać:
1) Oznaczenie organu, który ją wydał  najczęściej jest to odcisk odpowiedniej pieczęci.
2) DatÄ™ wydania.
3) Oznaczenie adresata decyzji, czyli stronę lub strony, do których decyzje się kieruje.
4) Powołanie podstawy prawnej, czyli nazwa odpowiedniego przepisu prawnego, konkretny artykuł bądz

jego cześć i inne szczegóły dotyczące przepisu prawnego.
5) Rozstrzygnięcie, czyli wyrażenie treści decyzji.
6) Uzasadnienie faktyczne i prawne.
7) Pouczenie w jakim trybie, terminie i do kogo służy stronie odwołanie.
8) Podpis uprawnionej osoby, czyli nazwisko, imię, stanowisko służbowe osoby pełniącej funkcję organu
administracji państwowej lub taki sam zakres treści dot. osoby wydającej decyzje z upoważnienia
organu administracji państwowej.
Brak tych wszystkich elementów powoduje wadliwość decyzji administracyjnej.
Decyzje administracyjne są najbardziej rozpowszechnioną kategorią aktów administracyjnych. Należą one
jednocześnie do tych aktów administracyjnych, które są najpełniej regulowane przepisami prawa
administracyjnego. Szczególne wymogi prawne sformułowane są w odniesieniu do podstaw prawnych
decyzji administracyjnych. W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego sformułowano zasadę, że
podstawą prawną decyzji administracyjnej może być jedynie przepis prawa zawarty w ustawie lub przepis
aktu wykonawczego, wydanego na podstawie i w ramach wyraz
nego upoważnienia zawartego w akcie
ustawodawczym. W takim wypadku mówi się o wyraz
nie skonkretyzowanej podstawie prawnej.
Decyzje administracyjne mogą być zaskarżone do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z
prawem. Rzeczowy zakres sÄ…dowej kontroli decyzji administracyjnych uregulowany jest w ustawie z dnia 11
maja 1995 roku o Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Decyzje administracyjne mogą być za-skarżone do
12
sądu administracyjnego przez stronę, organizację społeczną, która brała udział w postępowaniu
administracyjnym, prokuratura oraz Rzecznik Praw Obywatelskich.
DECYZJE, CZYLI WAGA TREÅšCI I FORMY8
Przepisy kodeksu postępowania administracyjnego w sposób bardzo formalny regulują treść decyzji
administracyjnej. Leży to w interesie strony, która powinna wiedzieć, co może ją czekać i od kiedy otrzyma
określone uprawnienia albo zostanie na nią nałożony dany obowiązek. Stąd urzędnicy powinni przykładać
dużą wagę do treści i formy decyzji.
Kodeks postępowania administracyjnego w art. 107 (dalej k.p.a.) par. 1 wymienia obligatoryjnie
elementy decyzji. Należy do nich dokładnie oznaczenie organu, który ją wydał. Decyzja powinna więc co
najmniej zawierać adres organu i jego nazwę. Pozwoli to w ewentualnym póz
niejszym postępowaniu
sprawdzić, czy decyzja została wydana przez organ właściwy i czy ten organ nie pod-legał wyłączeniu.
Ważnym elementem jest data wydania. Dzięki niej można ocenić, czy decyzja została wydana we właściwym
terminie oraz czy nie doty-czy sprawy już zamkniętej, a nowa decyzja narusza powagę rzeczy osądzonej.
Decyzja powinna być skierowana do określonych stron lub strony. Ważne jest bowiem, aby było wiadomo,
kto ponosi skutki prawne jej wydania.
W decyzji nie może zabraknąć podstawy prawnej. Nie może ona ograniczać się jedynie do przepisów
procedury. Obarczenie strony obowiązkiem lub nadanie jej określonego prawa powinno wynikać z
przepisów prawa materialne-go, przy czym, jak wielokrotnie podkreślał to NSA, chodzi tu o przepis prawa
powszechnie obowiązującego, a więc ustawy albo rozporządzenia wydanego na podstawie ustawy. Akty
wewnętrzne organów administracji nie stanowią pod-stawy prawnej wydania decyzji. Centralnym
elementem decyzji jest jej rozstrzygnięcie, bez którego nie może być mowy o tym, że mamy do czynienia z
tym aktem prawnym. Stąd NSA wielokrotnie podkreślał w swoich wyrokach, iż nie są decyzjami
administracyjnymi takie pisma, jak wyjaśnienia organów co do zajętego przez nie stanowiska. Nie są też
decyzjami protokoły kontroli NIK czy też innych organów kontroli. Nie zawierają one bowiem rozstrzygnięć,
a jedynie opis zastanego stanu faktycznego. Po rozstrzygnięciu powinno być uzasadnienie faktyczne i
prawne. Uzasadnienie faktyczne zgodnie z zapisem z art.. 107 par. 3 k.p.a. powinno zawierać wskazanie
faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, dla których nie
dał wiary dowodom przeciwnym. Natomiast uzasadnienie prawne powinno zawierać wyjaśnienie podstawy
prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa.
Przygotowując uzasadnienie, należy zawsze pamiętać o tym, że tak naprawdę możemy je pisać dal
dwóch odbiorców:
·ð strony, która najczęściej nie zna przepisów prawa i zasad postÄ™powania, stÄ…d powinno ono być pisane
prostym, przystępnym językiem.
·ð organu odwoÅ‚awczego, który nie zna strony ani stanu faktycznego, dlatego tez czytajÄ…c uzasadnienie
powinien on poznać dokładnie sprawę i przebieg rozumowania wydającego decyzję.
Jeżeli uzasadnienie spełnia te wymogi, jest duża szansa, że w przypadku odwołania decyzja zostanie
utrzymana w mocy. W decyzji powinno być po-uczenie o przysługujących jej środkach odwoławczych. Brak
pouczenia nie może mieć negatywnych następstw dla strony. NSA podkreślał, że w tym przypadku termin
do wniesienia środka odwoławczego nie biegnie. Tak więc decyzja de facto nie jest prawomocna. Decyzja
powinna być podpisana przez osobę podaną z imienia i nazwiska oraz osoby uprawnionej do wydania
decyzji. Brak podpisu pozbawia pismo charakteru decyzji administracyjnej.
Są to podstawowe elementy decyzji. Niekiedy może ona zawierać dodatkowo rygor natychmiastowej
wykonalności, gdy jest to niezbędna dla ochrony zdrowia i życia ludzkiego, dla zabezpieczenia gospodarstwa
narodowego przed ciężkimi stratami lub ze względu na wyjątkowe sytuacje. Przepisy prawa materialnego
wymagają, aby decyzja miała jeszcze dodatkowe elementy.
Decyzja powinna być sporządzona pisemnie i doręczona stronom. Może też być wyjątkowo ogłoszona
ustnie, gdy przemawia za tym interes strony, a przepis prawny nie stoi temu na przeszkodzie. Treść i
motywy decyzji powinny być jednak utrwalone w formie protokołu lub podpisanej przez stronę adnotacji.
Organ administracji państwowej, który ją wydał, jest nią związany z chwilą do-ręczenia lub ogłoszenia.
Natomiast strona ma prawo odwołać się od decyzji w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia.
Jeżeli tego nie uczyni, decyzja jest ostateczna i strona jest nią związana.
Zgodnie z art. 111 par. 1 k.p.a., jeżeli decyzja zawiera wady nieistotne, strona może w
czternastodniowym terminie żądać jej uzupełnienia co do rozstrzygnięcia bądz
co do prawa do odwołania,
wniesienia w stosunku do decyzji powództwa do sądu powszechnego lub skargi do NSA. Jeżeli w decyzji są
proste błędy rachunkowe lub pisarskie, organ administracji może z urzędu lub na wniosek strony wydać
8
Boć. Prawo administracyjne.
13
postanowienie o sprostowaniu. W trybie postanowienia organ administracji może na wniosek strony
dokonać wykładni decyzji.
Czynności formalno-techniczne czyli cechy charakterystyczne umów.
Cechy charakterystyczne umów omówię na podstawie analizy w formie tabelarycznej umowy zlecenia i
umowy o pracÄ™.
Podstawowe różnice pomiędzy umową zlecenia a umowa o pracę
Cechy charakterystyczne Cechy charakterystyczne
umowy zlecenia umowy o pracÄ™
stronami umowy sÄ… pracodawca i stronami umowy sÄ… zamawiajÄ…cy (zleceniodawca) i
pracownik przyjmujący zamówienie (zleceniobiorca)
umowa o pracę powoduje, że
pomiędzy stronami powstaje pomiędzy stronami powstaje umowa cywilnoprawna
stosunek pracy
brak podporzÄ…dkowania
pracodawcy i związana z tym podporządkowanie pracodawcy co powoduje, że
możliwość samodzielnego ustalenia wykonanie pracy odbywa się w terminie i miejscu
konkretnego terminu i miejsca określonym przez pracodawcę
wykonania pracy
zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony jest
równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem
umowy o pracę na czas nieokreślony, jeżeli poprzednio
brak ograniczeń
strony dwukrotnie zawarły umowę o pracę na czas
w liczbie podpisywanych umów
określony na następujące po sobie okresy, o ile przerwa
między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem
kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła 1 miesiąca
pracę na umowę zlecenie może
świadczyć nie tylko osoba fizyczna, pracownikiem może być tylko osoba fizyczna
ale i podmiot gospodarczy (firma)
w trakcie trwania umowy zlecenia,
zleceniobiorca nie ma prawa do
pracownik korzysta z pełni praw pracowniczych
urlopu, do wynagrodzenia z tytułu
zagwarantowanych w kodeksie pracy
choroby i innych uprawnień
przysługujących pracownikowi
spory sÄ… rozstrzygane przez sÄ…d
spory rozstrzygane sÄ… przez sÄ…d pracy
cywilny
umowa zlecenia może być umowa o pracę musi być odpłatna, pracownik nie może
nieodpłatna zrzec się prawa do wynagrodzenia
zleceniobiorca może wykonać
zlecenie także przy pomocy osoby pracownik musi świadczyć pracę osobiście
trzeciej
Umowa o pracę powinna być zawarta w formie
umowa zlecenia może być zawarta
pisemnej. Jeśli zostanie zawarta ustnie, pracodawca
w każdej formie: ustnie, pisemnie
powinien najpóz
niej w dniu rozpoczęcia pracy
lub w sposób dorozumiany
potwierdzić ją na piśmie
roszczenia ze stosunku pracy przedawniajÄ… siÄ™ co do
roszczenia przedawniajÄ… siÄ™ po
zasady z upływem 3 lat od dnia, w którym stały się
upływie 2 lat
wymagalne i dochodzi siÄ™ ich przed sÄ…dem pracy
4. Procedura zawierania umów.
14
Umowa jest to zgodne oświadczenie woli dwóch lub więcej stron, stanowi samodzielną integralną całość,
która kształtuje określony w jej treści stosunek cywilnoprawny.
Aby została zawarta umowa zgodność oświadczeń woli musi objąć pewien minimalny zakres istotnych
postanowień umowy tj. elementów koniecznych umowy oraz określenie stron umowy. W zależności od tego
z jaką umową mamy do czynienia różny jest minimalny zakres istotnych postanowień umowy.
I tak np. przy umowie sprzedaży konieczne jest określenie przedmiotu sprzedaży oraz ceny, chyba, że z
okoliczności wynika że strony miały na względzie cenę przyjęta w stosunkach danego rodzaju.
W części ogólnej kodeksu cywilnego uregulowane są trzy sposoby zawierania umów:
·ð przez przyjÄ™cie oferty,
·ð przez negocjacje (rokowania),
·ð przez przetarg (ustny i pisemny)
Należy również wskazać na:
art. 69 kc
Art. 69. Jeżeli według ustalonego w danych stosunkach zwyczaju lub według treści oferty dojście do
składającego ofertę oświadczenia drugiej strony o jej przyjęciu nie jest wymagane, w szczególności jeżeli
składający ofertę żąda niezwłocznego wykonania umowy, umowa dochodzi do skutku, skoro druga strona w
czasie właściwym przystąpi do jej wykonania; w przeciwnym razie oferta przestaje wiązać.
Oraz art. 543 kc
Art. 543. Wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny uważa się za
ofertę sprzedaży.
OFERTA
Zawarcie umowy przez ofertę polega na złożeniu oferty i jej przyjęciu.
Strony zawierajÄ…ce umowÄ™ w trybie ofertowym
Oferent Oblat
a) składa oświadczenie woli zawierające składa oświadczenie woli, które zawiera
stanowczÄ… propozycjÄ™ zawarcia umowy decyzje (zgodÄ™) zawarcia umowy o
i jej konieczne elementy. (co najmniej treści określonej w ofercie (jej całkowita
przedmiotowo istotne) - oferta . aprobata)  przyjęcie oferty
(oferta np. kupna lub sprzedaży)
Przyjęcie oferty powinno nastąpić w formie takiej jak oferta lub oferent może zastrzec, ze oferta powinna
zostać przyjęta w formie np. pisemnej.
Oferent nie ma kompetencji do jednostronnego określania reguły znaczeniowej wg. której interpretować
należy bierne zachowanie adresata oferty, ale zob. art. 64 kc
Ewentualny II etap
b) przestaje być związany ofertą i staje przyjmuje ofertę z zastrzeżeniem zmian się adresatem nowej oferty
czyli lub uzupełnienia jej treści - staje się oblatem oferentem
Czas związania ofertą czyli okres, w którym składający ofertę (oferent) powinien oczekiwać na
odpowiedz
adresata oferty (oblata) może być określony następująco:
·ð przez samÄ… ofertÄ™,
·ð niezwÅ‚ocznie, jeżeli oferta zostaÅ‚a zÅ‚ożona w obecnoÅ›ci drugiej strony telefonicznie lub za pomocÄ…
innego środka bezpośredniego porozumiewanie się na odległość,
·ð w okresie, w którym skÅ‚adajÄ…cy mógÅ‚ w zwykÅ‚ym toku czynnoÅ›ci otrzymać odpowiedz
wysłaną bez
nieuzasadnionego opóz
nienia (por. art. 66 ż2 k.c., zob. też art. 67 k.c.).
Milczenie adresata w zasadzie rozumiane jest jako odrzucenie oferty. Jednakże jeżeli osoba
prowadząca działalność gospodarczą otrzyma ofertę zawarcia umowy w ramach swojej działalności od
osoby, z którą pozostaje w stałych stosunkach, brak odpowiedzi uważa się za przyjęcie oferty (art. 386 k.c.).
15
 Oferta może być skierowana nie do jednego oblata lecz do ogółu. Na przykład oferentem jest ten, kto
wystawia rzecz w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny (art. 543 k.c.) lub automat do
sprzedaży określonych rzeczy lub biletów. Natomiast zgodnie z art. 71 k.c. Ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne
informacje, skierowane do ogółu lub do poszczególnych osób, poczytuje się w razie wątpliwości nie za ofertę,
lecz zaproszenie do rozpoczęcia rokowań.
Chwilę i miejsce zawarcia umowy określa art. 70 Kc.
Przepisy Kodeksu cywilnego dotyczÄ…ce oferty.
Art. 66. ż 1. Oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne
postanowienia tej umowy.
ż 2. Jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie terminu, w ciągu którego oczekiwać będzie odpowiedzi,
oferta złożona w obecności drugiej strony albo za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na
odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie; złożona w inny sposób przestaje wiązać z
upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedz
wysłaną
bez nieuzasadnionego opóz
nienia.";
Art. 661. ż 1. Oferta złożona w postaci elektronicznej wiąże składającego, jeżeli druga strona
niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie.
ż 2.Przedsiębiorca składający ofertę w postaci elektronicznej jest obowiązany przed zawarciem umowy
poinformować drugą stronę w sposób jednoznaczny i zrozumiały o:
1) czynnościach technicznych składających się na procedurę zawarcia umowy;
2) skutkach prawnych potwierdzenia przez drugÄ… stronÄ™ otrzymania oferty;
3) zasadach i sposobach utrwalania, zabezpieczania i udostępniania przez przedsiębiorcę drugiej stronie
treści zawieranej umowy;
4) metodach i środkach technicznych służących wykrywaniu i korygowaniu błędów we wprowadzanych
danych, które jest obowiązany udostępnić drugiej stronie;
5) językach, w których umowa może być zawarta;
6) kodeksach etycznych, które stosuje, oraz o ich dostępności w postaci elektronicznej.
ż 3.Przepis ż 2 stosuje się odpowiednio, jeżeli przedsiębiorca zaprasza drugą stronę do rozpoczęcia
negocjacji, składania ofert albo do zawarcia umowy w inny sposób.
ż 4.Przepisy ż 1-3 nie mają zastosowania do zawierania umów za pomocą poczty elektronicznej albo
podobnych środków indywidualnego porozumiewania się na odległość. Nie stosuje się ich także w
stosunkach między przedsiębiorcami, jeżeli strony tak postanowiły.
Art. 662. ż 1. W stosunkach między przedsiębiorcami oferta może być odwołana przed zawarciem
umowy, jeżeli oświadczenie o odwołaniu zostało złożone drugiej stronie przed wysłaniem przez nią
oświadczenia o przyjęciu oferty.
ż 2.Jednakże oferty nie można odwołać, jeżeli wynika to z jej treści lub określono w niej termin przyjęcia.
Art. 67. Jeżeli oświadczenie o przyjęciu oferty nadeszło z opóz
nieniem, lecz z jego treści lub
okoliczności wynika, że zostało wysłane w czasie właściwym, umowa dochodzi do skutku, chyba że
składający ofertę zawiadomi niezwłocznie drugą stronę, iż wskutek opóz
nienia odpowiedzi poczytuje
umowÄ™ za nie zawartÄ….
Art. 68. Przyjęcie oferty dokonane z zastrzeżeniem zmiany lub uzupełnienia jej treści poczytuje się za
nowÄ… ofertÄ™.
Art. 681. ż 1.W stosunkach między przedsiębiorcami odpowiedz
na ofertę z zastrzeżeniem zmian lub
uzupełnień niezmieniających istotnie treści oferty poczytuje się za jej przyjęcie. W takim wypadku strony
wiąże umowa o treści określonej w ofercie, z uwzględnieniem zastrzeżeń zawartych w odpowiedzi na nią.
ż 2. Przepisu paragrafu poprzedzającego nie stosuje się, jeżeli w treści oferty wskazano, że może ona
być przyjęta jedynie bez zastrzeżeń, albo gdy oferent niezwłocznie sprzeciwił się włączeniu zastrzeżeń do
umowy, albo gdy druga strona w odpowiedzi na ofertę uzależniła jej przyjęcie od zgody oferenta na
włączenie zastrzeżeń do umowy, a zgody tej niezwłocznie nie otrzymała.
Art. 682.Jeżeli przedsiębiorca otrzymał od osoby, z którą pozostaje w stałych stosunkach
gospodarczych, ofertę zawarcia umowy w ramach swej działalności, brak niezwłocznej odpowiedzi
poczytuje się za przyjęcie oferty.";
Art. 69. Jeżeli według ustalonego w danych stosunkach zwyczaju lub według treści oferty dojście do
składającego ofertę oświadczenia drugiej strony o jej przyjęciu nie jest wymagane, w szczególności jeżeli
składający ofertę żąda niezwłocznego wykonania umowy, umowa dochodzi do skutku, skoro druga strona w
czasie właściwym przystąpi do jej wykonania; w przeciwnym razie oferta przestaje wiązać.";
16
 Art. 70. ż 1. W razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w chwili otrzymania przez
składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście do składającego ofertę oświadczenia o jej
przyjęciu nie jest wymagane - w chwili przystąpienia przez drugą stronę do wykonania umowy.
ż 2. W razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w miejscu otrzymania przez składającego ofertę
oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście do składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest
wymagane albo oferta jest składana w postaci elektronicznej - w miejscu zamieszkania albo w siedzibie
składającego ofertę w chwili zawarcia umowy
Art. 71. Ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje, skierowane do ogółu lub do poszczególnych
osób, poczytuje się w razie wątpliwości nie za ofertę, lecz za zaproszenie do zawarcia umowy
NEGOCJACJE
Negocjowanie umów9 (rokowania) jest uregulowane w art. 72 k.c. Rokowania oznaczają pertraktacje
prowadzone przez strony w celu uzgodnienia treści umowy. Umowa zostaje zawarta, gdy strony dojdą do
porozumienia co do wszystkich postanowień umowy, które były przedmiotem rokowań.
W toku rokowań dotyczących bardzo skomplikowanych, i o dużej wartości, umów gospodarczych ma
miejsce praktyka podpisywania ustaw intencyjnych (letters of intent). Chodzi o sprecyzowanie pewnych
elementów rokowanej umowy, trybu dalszych rokowań, prac przygotowawczych z tym związanych.
Oświadczenie w tych kwestiach podpisywane przez strony można uznać za deklaracje intencji dalszego
lojalnego prowadzenia rokowań. Nie są to jednak oświadczenia woli. Natomiast w przypadku
bezpodstawnego zerwania rokowań druga strona może żądać zwrotu poniesionych wydatków ewentualnie
innych szkód z tym związanych.
Przepisy Kodeksu cywilnego dotyczÄ…ce negocjacji
Art. 72. ż 1. Jeżeli strony prowadzą negocjacje w celu zawarcia oznaczonej umowy, umowa zostaje
zawarta, gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich jej postanowień, które były przedmiotem
negocjacji.
ż 2. Strona, która rozpoczęła lub prowadziła negocjacje z naruszeniem dobrych obyczajów, w szczególności
bez zamiaru zawarcia umowy, jest obowiązana do naprawienia szkody, jaką druga strona poniosła przez to,
że liczyła na zawarcie umowy.";
Art. 721. ż 1. Jeżeli w toku negocjacji strona udostępniła informacje z zastrzeżeniem poufności, druga
strona jest obowiÄ…zana do nieujawniania i nieprzekazywania ich innym osobom oraz do
niewykorzystywania tych informacji dla własnych celów, chyba że strony uzgodniły inaczej.
ż 2. W razie niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków, o których mowa w ż 1, uprawniony
może żądać od drugiej strony naprawienia szkody albo wydania uzyskanych przez nią korzyści.
PRZETARG
Przetarg (art. 701  705 k.c.). Jest to jedna z trzech form zawarcia umowy uregulowana w Kodeksie
cywilnym.
Przetarg jest pewna określoną procedurą na którą składają się pewne etapy:
1) Ogłoszenie o przetargu.
2) Zgłaszanie propozycji zawarcia umowy.
3) Zawarcie umowy.
Ogłoszenie o przetargu
Ogłoszenie o przetargu jest pierwszym etapem procedury przetargowej. Zgodnie z art. 70(1) ż 2. ogłoszenie
przetargu powinno obejmować co najmniej czas, miejsce, przedmiot oraz warunki przetargu.
Niezmiernie istotne jest aby były dokładnie określone warunki przetargu, do których należy
zaliczyć szczegółowe postanowienia dotyczące zasad, terminów i wysokości wpłacania wadium oraz termin
jego zwrotu podmiotom, które nie wygrają przetargu.
Wpłacenie wadium jest bowiem z reguły jednym z podstawowych warunków przystąpienia do
przetargu. Zabezpiecza ono zawarcie umowy pomiędzy organizującym przetarg a wygrywającym przetarg
9
Włodyka. Prawo gospodarcze i handlowe. Prawo umów w obrocie gospodarczym.
17
jednak pod warunkiem, że ogłoszeniu o przetargu bezwzględnie zostanie zastrzeżone, iż wpłacone wadium
przepada jeżeli uczestnik przetargu bezpodstawnie uchyli się od zawarcia umowy. Wadium stanowi również
pewną ekonomiczna barierę zapewniająca w pewnym stopniu wiarygodność ofert. Przedmiotem wadium
jest najczęściej pewna suma pieniężna, określona kwotowo lub stanowiąca pewien procent ceny
wywoławczej lub wartości zamówienia Mogą nim być również papiery wartościowe, na okaziciela, określona
rzecz mająca wartość majątkową. Wadium podlega zaliczeniu na poczet przysługującej organizatorowi
przetargu ceny, gdy przedmiotem przetargu jest
np. sprzedaż rzeczy lub podlega zwrotowi jeżeli wygrywający przetarg (np. kupujący rzecz) wypełni
wszystkie warunki przetargu i podpisze umowÄ™.
Ponadto w ogłoszeniu o przetargu należy zastrzec, że przetarg może zostać zamknięty bez wybrania
którejkolwiek z ofert lub może być unieważniony bez podania przyczyny. Zastrzeżenia te chronią
organizatora przetargu przed odpowiedzialnością za szkodę z powodu odmowy zawarcia umowy ze
zwycięzcą przetargu, który w przeciwnym razie mógłby dochodzić odszkodowania (strat) na podstawie art.
415K.c.
Rodzaje przetargów
Wyróżnia się według Kodeksu cywilnego dwa rodzaje przetargu: ustny i pisemny, gdzie zostaną opisane
pozostałe dwa wyżej wymienione etapy przetargu.
Aukcja - przetarg ustny,
W przetargu ustnym chodzi o uzyskanie jak najwyższej ceny (aukcja/licytacja). Licytację rozpoczyna
wywołanie licytacji. Organizator wtedy podaje przedmiot licytacji, cenę wywoławczą i wzywa uczestników
do licytowania. Licytacja może przybrać najczęściej licytacji z dołu do góry, gdzie postąpienia są
uszeregowanie
od najniższego do najwyższego o określoną minimalną wartość postąpienia. Przetarg wkracza w fazę
końcową w chwili ustania postąpień. Wtedy prowadzący przetarg uprzedza licytantów, że po kolejnych
trzech bezskutecznych wywołaniach najwyższej zaoferowanej ceny dalsze postąpienia nie zostaną przyjęte,
po czym wywołuje cenę odpowiednią ilość razy i zamyka przetarg. Zamykając przetarg ogłasza osoba, która
przetarg wygrała. Licytacja może się również odbywać z góry na dół, gdzie cenę wywoławczą stanowi wtedy
najwyższa cena jaką chce uzyskać organizator przetargu. Jeżeli nikt nie przyjmie takiej ceny, cenę się
stopniowo obniża a do chwili kiedy nie zostanie przyjęta przez któregoś z licytantów. Organizator przetargu
na początku powinien uprzedzić o technice licytowania.
Zawarcie umowy następuje z chwilą wybrania oferty najkorzystniejszej, czyli z chwilą udzielenia tzw.
przybicia. Inne oferty złożone w toku przetargu przestają wiązać, gdy inny licytant złoży ofertę
korzystniejszą, albo przetarg zostanie zamknięty bez wybrania którejkolwiek z ofert, chyba że w warunkach
przetargu zastrzeżono inaczej.
Przetarg pisemny
W przetargu pisemnym poza cenÄ… liczÄ… siÄ™ dodatkowe warunki umowy zaproponowane przez
przystępującego do przetargu. W przetargu pisemnym w przeciwieństwie do ustnego kolejność
proponowanych ofert nie ma znaczenia dla zawarcia umowy. Przetarg pisemny bowiem jest ogłaszany
zwykle dla bardziej skomplikowanych spraw. (zamówieniach publicznych). Z reguły o przyjęciu jednej ze
zgłoszonych ofert pisemnych lub odrzuceniu wszystkich, decyduje swobodnie sam organizator przetargu lub
wskazana przez niego osoba (komisja). Przetarg należy traktować jako zaproszenie do składania ofert, gdyż
organizator przetargu zawrze umowÄ™ tylko z tym, kto zaproponuje najlepsze warunki. Oferta musi
odpowiadać wymogom określonym w ogłoszeniu o przetargu oraz wymogom art. 66 K.c. Oferta złożona w
toku przetargu pisemnego przestaje wiązać, gdy została wybrana inna oferta lub gdy przetarg został
zamknięty bez wybrania którejkolwiek z ofert, chyba że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej, w
szczególności kiedy w ogłoszeniu o przetargu zastrzeżono termin związania ofertą, wówczas wiąże ona do
upływu tego terminu.
Przetarg pisemny składa się z reguły z dwóch etapów: jawnego i tajnego. Etap jawny odbywa się w
obecności uczestników przetargu, gdzie komisja przetargowa otwiera koperty z ofertami sprawdza czy
oferty spełniają warunki formalne podane w ogłoszeniu o przetargu oraz czy zostało wpłacone wadium. Do
tego czasu oferty powinny pozostać tajna po to aby umożliwić wszystkim startującym w przetargu uczciwą
konkurencję. Po otwarciu ofert składający je mogą z reguły wyjaśniać ich treść lub usuwać braki, chyba że
braki są unieusuwalne, wówczas taką ofertę się odrzuca. W części tajnej organizator przetargu ocenia oferty,
pod kątem wymagań jakie im stawiał. Przedmiotem oceny najczęściej jest cena, czas wykonania zamówienia,
18
wiarygodność oferenta, jakość używanych materiałów do wykonania zamówienia i inne w zależności co jest
przedmiotem przetargu. W tej części następuje też wybranie konkretnej oferty lub postanowienie o
zamknięciu przetargu bez dokonania wyboru.
Ogłaszający przetarg ma obowiązek powiadomić niezwłocznie uczestników przetargu pisemnego o
jego wyniku lub o zamknięciu bez dokonania wyboru (art. 703 ż2). Dla wygrywającego przetarg to
zawiadomienie jest oświadczeniem organizującego przetarg o przyjęciu jego oferty. Powiadomienie to
powinno mieć taką postać jak ogłoszenie o przetargu. Jeżeli chodzi o chwilę zawarcia umowy w trybie
przetargu pisemnego to należy stosować reguły zawarte w art. 70K.c.
Należy również pamiętać, że osoba, która zaproponowała najlepsze warunki (np. najwyższą cenę) może nie
zawierać umowy, co jednak skutkuje utratę wpłaconego wadium. Nie może być jednak na drodze prawnej
przymuszona do zawarcia umowy.
Wyżej opisany przetarg ustny i pisemny może mieć postać przetargu ofertowego, gdzie zawarcie
umowy następuje z chwilą wybrania najwyższej lub najkorzystniejszej oferty. Ma o miejsce wówczas gdy do
zawarcia umowy nie jest wymagana żadna forma szczególną oświadczeń woli pod rygorem nieważności.
W przetargu ustnym i pisemnym wyróżnia się również przetarg bezofertowy, w którym strony w toku
licytacji lub przetargu pisemnego nie składają wiążących oświadczeń woli, a umowa między organizatorem
przetargu a zwycięzcą zostaje zawarta w drodze odrębnych oświadczeń woli. Następuje to wówczas gdy do
zawarcia umowy jest wymagana forma szczególna (zwłaszcza forma aktu notarialnego) oświadczeń pod
rygorem nieważności. Ten typ przetargu ustnego lub pisemnego ma więc miejsce w sytuacji gdy oferta nie
spełnia wymagań formy zastrzeżonej pod rygorem nieważności (np. przetarg ustny lub pisemny na nabycie
nieruchomości, gdzie warunkiem ważności umowy jest forma aktu notarialnego, a więc zaproponowanie
ustne lub w zwykłej formie pisemnej najwyższej ceny nie może być potraktowane jako złożenie oferty).
Jeżeli zwycięzca przetargu bezofertowego uchyla od zawarcia umowy w przewidzianej formie, może wtedy
utracić wpłacone wadium.
Wyróżnia się również podział przetargu ze względu na inne kryteria kwalifikacyjne:
Wyróżnia się ze względu na swobodę dostępności podmiotów do przetargu przetarg nieograniczony,
ograniczony i zamknięty.
Przetarg jest nieograniczony gdy może do niego przystąpić każda osoba posiadająca zdolność prawną i
zdolność do czynności prawnych, bez względu na posiadane kwalifikacje.
Przetarg jest ograniczony gdy uczestnik przetargu musi spełniać dodatkowe kwalifikacje określone w
ogłoszeniu o przetargu (np. posiadać określone uprawnienia lub prowadzić firmę o określonym zakresie
działania).
Przetarg jest zamknięty gdy ogłoszenie o przetargu jest skierowane do imiennie oznaczonych podmiotów,
gdy ma wiec postać imiennych zaproszeń do składania ofert.
Przetargi dzieli się również na obligatoryjne, gdy przepis prawny wprowadza obowiązek jego
przeprowadzenia (np. przepisy ustawy o zamówieniach publicznych) oraz fakultatywny gdzie
zorganizowanie przetargu zależy od woli podmiotu organizującego.
Unieważnienie umowy zawartej w drodze przetargu
Przepisy Kodeksu cywilnego przewidują możliwość unieważnienia umowy zawartej w przetargu. Może
to mieć miejsce jeżeli rywalizacja w przetargu przybrała formy sprzeczne z prawem lub zasadami
współżycia społecznego. Zgodnie z art. 70(4) K.c. strona umowy zawartej w drodze przetargu może żądać jej
unieważnienia, jeżeli druga strona lub działająca z nią w porozumieniu osoba trzecia sprzecznie z prawem
lub zasadami współżycia społecznego wpłynęła na wynik przetargu. Jeżeli umowa została zawarta na cudzy
rachunek, jej unieważnienia może żądać także dający zlecenie.
Unieważnieniu nie podlega przetarg tylko umowa zawarta w jego wyniku. Jest to rezultat wad
tkwiących w procedurze przetargowej. Unieważnienie (wzruszenie) umowy polega na tym, że umowa
wywołuje skutki prawne z tym zastrzeżeniem, że mogą one ulec uchyleniu, jeżeli zażąda tego jedna ze stron
tej umowy
w odpowiednim terminie. Unieważnienie ma skutek z mocą wsteczną, tzn. o0d chwili zawarcie umowy, co
oznacza, że strony musza sobie zwrócić wszystko to co sobie wzajemnie świadczyły wykonując już tę
umowę. O unieważnieniu orzeka sąd jeżeli zostaną spełnione następujące przesłanki podmiotowe i
przedmiotowe:
Przesłanki podmiotowe:
- unieważnienia może żądać tylko i wyłącznie strona umowy, nie może tego więc zrobić inny uczestnik
przetargu, z którym umowa nie została zawarta, nawet wtedy gdy strony umowy (organizator przetargu
i wygrywający przetarg) w sposób sprzeczny z prawem lub zasadami współżycia społecznego wpłynęli
na wynik przetargu, uniemożliwiając zawarcie umowy innemu uczestnikowi,
19
- unieważnienia nie może żądać strona, która sama wpłynęła na wynik przetargu, chyba, że równocześnie
druga strona działała w sposób sprzeczny z prawem lub zasadami współżycia społecznego,
- na wynik przetargu wpłynąć mogła również osoba trzecia (np. inny uczestnik przetargu lub osoba, która
nie uczestniczyła w przetargu), przy czym warunkiem jest aby ona działała w porozumieniu (świadomie
i za zgodÄ… strony umowy) z jednÄ… ze stron umowy,
- jeżeli umowa została zawarta na cudzy rachunek, jej unieważnienia może żądać także dający zlecenie.
Przesłanki przedmiotowe
Wpłynięcie na wynik przetargu poprzez działanie sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia
społecznego, wynika z tego, że wpłynięcie na wynik przetargu musi być skuteczne, tzn. że musi w wyniku
tego działania musi zostać podpisana umowa,
Ocena czy nastąpiło wpłynięcie na wynik przetargu i to w sposób sprzeczny z prawem lub zasadami
współżycia społecznego zależy od konkretnego stanu faktycznego. Wystarczy naruszenie jakiegokolwiek
przepisu prawnego (może to być np. przepis prawa cywilnego, karnego). trzeba jednak wykazać, że to
naruszenie prawa miało wpływ na wynik przetargu. Naruszenie zasad współżycia społecznego to
naruszenie norm społecznych powszechnie akceptowalnych w społeczeństwie, takich jak np. normy
moralne, przyjęte obyczaje (np. obyczaje kupieckie).
Termin dochodzenie unieważnienia umowy
Zgodnie z art. 70 (4) ż 2 K.c. uprawnienie do żądania unieważnienia umowy wygasa z upływem miesiąca od
dowiedzenia się o istnieniu przyczyny unieważnienia, nie póz
niej jednak niż z upływem roku od dnia
zawarcia umowy.
W przepisie tym zawarte są jak gdyby dwa terminy biegnące niezależnie od siebie;
·ð pierwszy rozpoczyna siÄ™ od momentu dowiedzenia o przyczynie uzasadniajÄ…cej unieważnienie, a koÅ„czy
się po upływie miesiąca od jego rozpoczęcia,
·ð drugi rozpoczyna siÄ™ z chwilÄ… zawarcia umowy i koÅ„czy po upÅ‚ywie roku od tej chwili.
Po upływie tych terminów roszczenie o unieważnienie umowy wygasa.
Zastanawiając się czy wnieść powództwo o unieważnienie umowy na podstawie art. 70(4) K.c.,
należy przedtem rozważyć czy nie zachodzą wady oświadczeń woli określone w art. 82 - 88K.c. Wówczas
lepiej będzie skorzystać z tych przepisów, albowiem np. gdy strona umowy została wprowadzona w błąd, to
nie trzeba występować do sądu o unieważnienie umowy na podstawie art. 70(4) K.c. co jest uciążliwe i
kosztowne; wystarczy złożyć drugiej stronie umowy oświadczenie na piśmie o uchyleniu się od skutków
prawnych swojego oświadczenia woli. Umowa stanie się nieważna już w chwili dojścia tego oświadczenia do
drugiej strony umowy. Co więcej jeżeli w trakcie przetargu nastąpiło złożenie oświadczenia woli w
warunkach wyłączających świadome lub swobodne wyrażenie woli i powzięcie decyzji (np. siłą zmuszono
wygrywającego przetarg do podpisania umowy bardziej niekorzystnej niż złożona przez niego oferta) to
należy przyjąć, że zawarcie umowy jest nieważne z mocy prawa, czyli umowa w ogóle nie istnieje).
Można jednak wyobrazić sobie sytuację, że strona umowy (wygrywający przetarg) zmusił innego
uczestnika przetargu do złożenia bardziej niekorzystnej oferty lub wprowadził w błąd potencjalnego
uczestnika, który w związku z tym nie złożył oferty. Wówczas wchodzi w grę jedynie możliwość żądania
unieważnienia umowy przez organizatora przetargu na podstawie art. 70(4)K.c., jako że było to działanie
sprzeczne z prawem, które miało wpływ na wynik przetargu. Jak już wcześnie była mowa z roszczeniem o
unieważnienie mógłby wystąpić tylko organizator przetargu jako strona umowy, a nie podmiot który np.
wskutek przymusu zastosowanego przez wygrywającego przetarg nie złożył w ogóle oferty.
Przepisy Kodeksu cywilnego dotyczÄ…ce przetargu
Art. 701. ż 1.Umowa może być zawarta w drodze aukcji albo przetargu.
ż 2. W ogłoszeniu aukcji albo przetargu należy określić czas, miejsce, przedmiot oraz warunki aukcji albo
przetargu albo wskazać sposób udostępnienia tych warunków.
ż 3.Ogłoszenie, a także warunki aukcji albo przetargu mogą być zmienione lub odwołane tylko wtedy, gdy
zastrzeżono to w ich treści.
ż 4.Organizator od chwili udostępnienia warunków, a oferent od chwili złożenia oferty zgodnie z
ogłoszeniem aukcji albo przetargu są obowiązani postępować zgodnie z postanowieniami ogłoszenia, a także
warunków aukcji albo przetargu.
20
Art. 702. ż 1. Oferta złożona w toku aukcji przestaje wiązać, gdy inny uczestnik aukcji (licytant) złożył
ofertę korzystniejszą, chyba że w warunkach aukcji zastrzeżono inaczej.
ż 2.Zawarcie umowy w wyniku aukcji następuje z chwilą udzielenia przybicia.
ż 3.Jeżeli ważność umowy zależy od spełnienia szczególnych wymagań przewidzianych w ustawie, zarówno
organizator aukcji, jak i jej uczestnik, którego oferta została przyjęta, mogą dochodzić zawarcia umowy.
Art. 703. ż 1. Oferta złożona w toku przetargu przestaje wiązać, gdy została wybrana inna oferta albo
gdy przetarg został zamknięty bez wybrania którejkolwiek z ofert, chyba że w warunkach przetargu
zastrzeżono inaczej.
ż 2.Organizator jest obowiązany niezwłocznie powiadomić na piśmie uczestników przetargu o jego wyniku
albo o zamknięciu przetargu bez dokonania wyboru.
ż 3.Do ustalenia chwili zawarcia umowy w drodze przetargu stosuje się przepisy dotyczące przyjęcia oferty,
chyba że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej. Przepis art. 702 ż 3 stosuje się odpowiednio.
Art. 704. ż 1. W warunkach aukcji albo przetargu można zastrzec, że przystępujący do aukcji albo
przetargu powinien, pod rygorem niedopuszczenia do nich, wpłacić organizatorowi określoną sumę albo
ustanowić odpowiednie zabezpieczenie jej zapłaty (wadium).
ż 2.Jeżeli uczestnik aukcji albo przetargu, mimo wyboru jego oferty, uchyla się od zawarcia umowy, której
ważność zależy od spełnienia szczególnych wymagań przewidzianych w ustawie, organizator aukcji albo
przetargu może pobraną sumę zachować albo dochodzić zaspokojenia z przedmiotu zabezpieczenia. W
pozostałych wypadkach zapłacone wadium należy niezwłocznie zwrócić, a ustanowione zabezpieczenie
wygasa. Jeżeli organizator aukcji albo przetargu uchyla się od zawarcia umowy, ich uczestnik, którego oferta
została wybrana, może żądać zapłaty podwójnego wadium albo naprawienia szkody.
Art. 705. ż 1. Organizator oraz uczestnik aukcji albo przetargu może żądać unieważnienia zawartej
umowy, jeżeli strona tej umowy, inny uczestnik lub osoba działająca w porozumieniu z nimi wpłynęła na
wynik aukcji albo przetargu w sposób sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami. Jeżeli umowa została
zawarta na cudzy rachunek, jej unieważnienia może żądać także ten, na czyj rachunek umowa została
zawarta, lub dajÄ…cy zlecenie.
ż 2. Uprawnienie powyższe wygasa z upływem miesiąca od dnia, w którym uprawniony dowiedział się o
istnieniu przyczyny unieważnienia, nie póz
niej jednak niż z upływem roku od dnia zawarcia umowy.
BIBLIOGRAFIA
1) Boć, Prawo administracyjne
2) Internet
3) Kiczka, Administracyjne prawo gospodarcze.
4) Witczak i Kawałko, Prawo cywilne-część ogólna.
5) Włodyka, Prawo gospodarcze i handlowe. Prawo umów w obrocie gospodarczym.
21