HI-END - Zespoły głośnikowe 7700-8700 zł
Konstrukcja ta wieńczy małą liczebnie, ale dobrze skupioną na kilku racjonalnych projektach serię Evidence.
370 to ambitny podstawkowiec, 470 to bardzo udany układ dwuipółdrożny, oczywiście już wolnostojący,
i jeszcze tylko potężne 870, nie licząc głośnika centralnego, dają w sumie pełny wybór podstawowych
rozwiązań konstrukcyjnych, mogących cieszyć się dużą popularnością - tutaj ograniczać ją będzie cena,
wynikająca jednak z wysokiej jakości komponentów i wykonania obudowy.
udiofile o stażu dłuższym niż tkać w normalnej sprzedaży. Dzisiaj ten go projektu; zmianom poddano przede
dwa lata wiedzą zapewne, że wybór jest o wiele większy, i swobodnie wszystkim sferę estetyczną, choć ze
Evidence 870 jest bezpośred- sięga znacznie wyższych pułapów ceno- względu na utrzymanie dotychczasowe-
A
A
A nim następcą modelu 850 z wych. go układu głośników, jej wielkość i pro-
A
A
serii zwanej wówczas  czerwoną . 850 W tym okresie polityka rynkowa Dyna- porcje pozostały bardzo podobne; w sfe-
wystąpiły w jednym z pierwszych naszych udio i kształt jej oferty uległy zasadniczej rze technicznej utrzymano 90% wcześ-
testów - jeszcze w  Od Radio do Audio . zmianie, natomiast Dali kontynuuje obra- niejszego opracowania, ale owe 10%,
Było to ponad sześć lat temu, od tego ny dawno temu kurs. Choć nowe modele okaże się bardzo ważne dla podniesienia
czasu wiele się zmieniło - kilka modeli serii niebieskiej niewiele już przypomina- jakości brzmienia.
testowanych wraz z Dali 850 było wów- ją dawniejsze, to relacja 870 do 850 od- O ile kolumna Dynaudio zawiera ory-
czas jednymi z najdroższych, jakie w zwierciedla duże przywiązanie do dawne- ginalne - w znaczeniu ich nietypowości -
ogóle można było na naszym rynku spo- firmowe głośniki w ramach powszechnie
znanej, klasycznie uformowanej konfigu-
racji, o tyle w Dali klasyczne jest wszyst-
ko. Klasyczne, nie znaczy że nienowo-
czesne. W technice głośnikowej pewne
rozwiązania okazują się niemal nieśmier-
telne, stąd trafiwszy w nie już wcześniej,
firma nie poczuwała się do ich porzuca-
nia. Lepsze jest wrogiem dobrego. Poza
ową klasycznością, ktorej cechy przed-
stawimy za chwilę, cechą wyróżniającą
870 jest solidność jej konstrukcji i wszel-
kich komponentów. Może bez dzielenia
włosa na czworo, na pewno bez niepo-
trzebnych a kosztownych drobiazgów, ale
bez kompromisu w miejscach istotnych.
Wszystkie głośniki (poza wysokotono-
wym) mają kosze odlewane. Zarówno
22-cm niskotonowe, jak i 13-cm średnio-
tonowy (głośniki te dostarczyła Vifa), ma-
ją membrany celulozowe, powlekane - od
lat preferowane przez Dali w głośnikach
tańszych i droższych, wszystkich serii.
Pod tym względem firma nie wprowadza
rozróżnienia, pozwalającego z bardziej
zaawansowanymi technologiami spotkać
się dopiero w produktach referencyjnych,
a w popularnych tylko z mniej kosztowny-
mi. Dobrze przygotowana celuloza to bar-
dzo uniwersalny materiał na membrany
głośników różnych zastosowań, na szczęś-
cie też nie najdroższy.
Układy magnetyczne głośników nie
budzą zastrzeżeń - dla niskotonowych
mają średnicę 113mm (choć podstawo-
wa wersja M22 Vify ma aż 125mm), wen-
tylowanie i wybrzuszenie na tylnej płycie,
wskazujące na przystosowanie głośnika
do dużych amplitud, średniotonowy z
magnesem 90-mm (także wentylowanym)
wygląda równie zacnie, choć z zewnątrz
wcale nie efektownie. Głośnik średnioto-
nowy pracuje od 600Hz do 3kHz; można
podejrzewać, że jest on zdolny do obsłu-
żenia znacznie szerszego pasma, ale
ustawienie wysokiej pierwszej częstotli-
wości podziału podnosi jego wytrzyma-
łość i moc całego systemu, co było dla
konstruktora 870 z pewnością ważnym
celem. 870 ma być zdolna do wytwarza-
nia 113dB!
Dali EVIDENCE 870
5/2001
63
HI-END - Zespoły głośnikowe 7700-8700 zł
Laboratorium
rys.1
Charakterystyka impedancji (rys.1
rys.1)
rys.1
rys.1
tradycyjnie dla konstrukcji Dali wykazu-
je niewielką zmienność w zakresie
średnio-wysokotonowym, jednak rów-
nocześnie ze swoim minimum na pozio-
mie ok. 3&! w zakresie 100 - 200Hz upo-
mina się o zastosowanie wcale nie naj-
wątlejszego wzmacniacza. Aby uzyskać
wysokie nateżęnie dz
więku, nie trzeba
jednak będzie zbyt daleko kręcić gałką
głośności - efektywność napięciowa wy-
nosi 90dB.
rys. 2
Na rys. 2
rys. 2 przedstawiono indywidual-
rys. 2
rys. 2
ne charakterystyki obydwu głośników
niskotonowych, dwóch otworów sprzę-
Rys. 1 - charakterystyka modułu impedancji.
żonych z nimi niezależnych układów re-
zonansowych, i charakterystykę wypad-
kową wszystkich tych z
ródeł.
Charakterystyki głośników i otworów
są parami bliz
niacze - obydwa układy
rezonansowe zostały zaprojektowane
jako identyczne, dostrojone do tej sa-
mej częstotliwości, przy takiej samej ob-
jętości komór.
Stosowanie dwóch głośników nisko-
tonowych skłania czasami do zróżnico-
wania częstotliwości rezonansowych
(co może być jednak niebezpieczne
i prowadzić do zbyt dużego nieskorelo-
wania charakterystyk fazowych obydwu
Rys. 2 - z
ródła niskich częstotliwości,
podsystemów), tym razem jednak kon-
pomiar sinusoidą w polu bliskim.
struktor nie skorzystał z tej możliwości,
choć przecież, w odróżnieniu od Dynau-
dio, podzielił obudowę na dwie komory.
Można by sądzić, że w celu redukowa-
nia fal stojących, ale i w tym kierunku
nie posunął się do końca, bowiem prze-
groda nie jest ustawiona pod kątem, ale
równolegle do ścianek dolnej i górnej;
jednak samo skrócenie dystansu mię-
dzy powierzchniami odbijającymi i prze-
niesienie zjawisk rezonansowych w kie-
runku wyższych częstotliwości ułatwia
ich wytłumianie przez materiał wyście-
łający ścianki - na charakterystykach
ciśnień z otworów, w zakresie efektyw-
Rys. 3 - zakres średnio-wysokotonowy, na osi 00, 150 i 300,
nej pracy głośników, nie widać istotnych
w płaszczyz
nie poziomej, pomiar MLS.
rezonansów. Dostrojenie bass-reflexów
do 35Hz nie doprowadziło do rozciąg-
nięcia liniowego przetwarzania w tak
niskie rejony, ale -6dB widać dość nis-
ko, nieco poniżej 40Hz. Przy tym kształt
charakterystyki wypadkowej jest ko-
rzystny, systematycznie i bez  kolan
zwiększa swoje nachylenie.
Rys. 3
Rys. 3
Rys. 3 pokazuje dobre zrównoważe-
Rys. 3
Rys. 3
nie zakresu średnio-wysokotonowego -
+/- 2dB. Bogatsza niż zwykle rodzina
Impedancja znamionowa [&!]4
Efektywność (2,83V/1m) [dB] 90
Rek. moc wzmacniacza* [W] 30-500
Wymiary (WxSxG)[cm] 106,6x24,4x36,7
Rys. 4 - pomiar szumem tercjowym.
* wg danych producenta
*
*
*
*
100
95
90
85
80
75
70
65
60
10 100 1000 10000
Cz ęs totliw ość w Hz
Rys. 5 - charakterystyka przetwarzania w całym pasmie akustycznym, złożona z pomiarów sinusoidą i MLS.
5/2001
64
Ci
ś
nienie w dB
Głośniki niskotonowe pracują
w oddzielnych komorach, a ich otwory
Głośniki niskotonowe i średniotonowy
bass-reflex znajdują się z tyłu obudowy
to dokładnie te same lub bardzo podobne
- konieczne będzie odsunięcie
typy, jak stosowane w Dali 850 (wszyst-
kie cechy zewnętrzne są identyczne). kolumn od ścian
Głośnik wysokotonowy to już zupełnie in-
na historia. Jest to (i był również w 850), korzystnemu uśrednieniu. Nie zapomnia-
tekstylny Seas, ale zasadniczo różny no, aby w tej sytuacji kolumny jednej pary
wczoraj i dzisiaj. Wcześniejszy typ był wykonywać jako lustrzane odbicia. Pro-
piętą achillesową wszystkich konstrukcji ducent nie sugeruje, czy sekcja średnio-
serii czerwonej, co wyraz
nie potwierdziła wysokotonowa ma znalez
ć się na ze-
seria Evidence, eliminując go z użycia. wnątrz, czy do wewnątrz. Choć parowa-
Teraz mamy 25-mm kopułkę o oznacze- nie według zasady lustrznych odbić ma
niu 27TFFC, która pojawiła się w ofercie jeszcze sens, to różnice w charakterysty-
Seasa właśnie w okresie opracowywania kach kierunkowych są prawdopodobnie
serii Evidence. Dzięki komorze wytłumia- bardzo niewielkie.
jącej za układem magnetycznym częstot- Komorę głośnika średniotonowego
liwość rezonansowa znajduje się poniżej wykonano w postaci rury o średnicy ok.
1kHz. Mamy więc bardzo dobry zestaw 15-cm, biegnącej ukośnie do góry, ale
skandynawskich przetworników, a mie- przed jej dotarciem do górnej ścianki, za-
szanie Vify z Seasem dowodzi, że Dali ślepionej pionową płytą wiórową. Głośni-
nie ma zahamowań w korzystaniu z róż- ki niskotonowe pracują w niezależnych
nych kierunków zaopatrzenia, wybiera to, komorach bass-reflex, podział między ni-
co do danej koncepcji i w danym miejscu mi wykonano poziomą przegrodą - moż-
pasuje najlepiej. na więc było wykonać ten zabieg trochę
Głośniki średniotonowy i wysokotono- zgrabniej, ustawiając przegrodę ukośnie
wy przesunięto z osi symetrii - lekko, ale i w ten sposób redukować fale stojące.
daje to już na tyle istotne zróżnicowanie Wytłumienie jest umiarkowane, ale sta-
odległości od obydwu bocznych krawę- ranne - 3-cm warstwa waty poliestrowej
dzi, że powstające na nich odbicia fal, a na wszystkich ściankach.
stąd interferencje i nierównomierności na Otwory bass-reflex, wyprofilowane
charakterystyce przetwarzania, ulegają przy wylotach, mają duże średnice -
6,5cm, odpowiednie do wymagań zasto-
sowanych głośników, niskie strojenie za-
Nisko-średniotonowy
pewnią długie, 21-cm tunele.
team Vify uzupełniony
Zwrotnica prezentuje się w sposób
o kopułkę Seasa - tradycyjny
znany z innych konstrukcji Dali - elemen-
zestaw w dawniejszych ty rozplanowane są swobodnie i łączone
bezpośrednio. Dominują kondensatory
kolumnach serii  czerwonej ,
polipropylenowe, można się cieszyć, że
a teraz w Evidence'ach
właśnie one współtworzą nie tylko filtr dla
470 i 870
głośnika wysokotonowego, ale również przylutowane. Ten sam zarzut dotyczy
dla średniotonowego, elektrolity działają również Dynaudio. Gniazdo przyłącze-
najprawdopodbniej tylko w równoległych niowe jest podwójne.
obwodach dla niskotonowego, wśród kil- Obudowa wygląda bardzo okazale.
ku cewek tylko jedna jest rdzeniowa - dla Mimo pościnania koszy głośników nisko-
głośników niskotonowych, a więc ponow- tonowych wzdłuż pionowych cięciw, co
nie sekcje średniotonowa i wysokotono- pozwoliło zredukować szerokość przed-
wa mają właściwy, najwyższy priorytet. niej ścianki, nadal nie można twierdzić,
Nie podoba mi się natomiast, że że bryła 870 jest szczególnie wysmukła.
przewody doprowadzające mo- Wysoka jakość jej wykonania powoduje
cowane są do głośników na jednak, że posiadacz 870 może się z jej
spinki, zamiast zostać widoku nawet cieszyć, o ile pryncypialnie
nie wyznaje zasady, że małe jest najpięk-
niejsze. Ekskluzywność 870 to nie tylko
naturalny fornir (czereśnia, klon, czarny),
delikatne wyprofilowania przednich kra-
wędzi, ale też pleksi na górnej ściance z
wytrawionym logo Dali. Jest to jednak
elegancja wymagająca od użytkownika
utrzymania reżimu czystości i niedoty-
kalności - kurz albo dotyk gołą ręką, i
czar pryska.
Cokół również pełni funkcje dekora-
cyjne - jego boczne krawędzie dyskret-
nie, ale wyraz
nie wychodzą łukami po-
za linię bocznej ścianki kolumny. Na wy-
posażeniu są kolce, od strony konstruk-
cyjnej jest więc wszystko, czego można
bez pukania się w czoło zapragnąć od
konstrukcji do 10000zł.
charakterystyk wynika z niezależnych po- mierność); tak że nie można wskazać su, który w zakresie 60-100Hz przekra-
rys. 4
miarów  na lewo i  na prawo niesymet- jednoznacznie, jakie ustawienie kolumn cza poziom 95dB (rys. 4
rys. 4). Pomiar szumem
rys. 4
rys. 4
rys. 5
rycznej konstrukcji (sekcja średnio-wyso- jest lepsze (z głośnikami średnio i wy- tercjowym (rys. 5
rys. 5) potwierdza skłonność
rys. 5
rys. 5
kotonowa jest lekko przesunięta w kie- sokotonowymi na zewnątrz, czy do we- 870 do mocnego basowania, ale rów-
runku jednej krawędzi), nie widać jednak wnątrz). nież on dokumentuje bardzo dobre zrów-
istotnego wpływu tej niesymetrii na cha- Złożenie charakterystyk niskich częs- noważenie zakresu średnio-wysokoto-
rakterystyki kierunkowe (choć może ona totliwości zakresu średnio-wysokotono- nowego.
mieć korzystny wpływ na samą jej równo- wego pokazuje wyraz
ną dominację ba-
5/2001
65
HI-END - Zespoły głośnikowe 7700-8700 zł
Brzmienie obydwu kolumn z pew-
nością było obfite, mocne i nieskrę-
powane. Oba modele prezentowały dob-
Klasyczna recepta
re wyrównanie częstotliwościowe w za-
kresie średnio-wysokotonowym, przetwa-
rzaniu basu należą się już oddzielne
komentarze. Bas schodził w niskie rejo- trójdrożna
ny, niósł ze sobą potęgę i soczyste wy-
pełnienie. Jednocześnie siła basu Dali,
Dali i Dynaudio przedstawiają w tym nie relacje między wielkościami głośni-
choć płynnie połączonego z resztą pas-
teście typowe układy trójdrożne. Za ków; nawet mały głośnik średniotonowy
ma, stawiała go w roli pierwszoplanowej.
mały wyjątek od dawnej tradycji można mógłby współpracować z zespołem
Jak można się domyślać, ten stan rzeczy
uznać zastosowanie dwóch, zamiast je- większej liczby równie małych niskoto-
premiował odtworzenie recitalu organo-
dnego głośnika niskotonowego, ale po- nowych, ale tym razem niskotonowe
wego (Jean Guillou), nieco mniej służąc
za tym są to konstrukcje bardzo kla- wcale nie są małe; w sumie więc wiel-
odtworzeniu popisów kontrabasisty czy
syczne. Po pierwsze - wszystkie głośni- kości głośników są ściśle sprzężone z
perkusisty z  Lush Life Joe Hendersona.
ki zainstalowano na przedniej ściance, zakresami częstotliwości, które mają
Uboczną cechą owego obfitego przekazu
co wcale nie jest takie oczywiste w przetwarzać. Zwieńczenie systemu 25 -
była dominacja wypełnienia nad klarow-
przypadku współczesnych układów 28-mm kopułką to rozwiązanie niemal
nym przekazaniem fazy ataku dz
więku.
trójdrożnych, które często wykorzystują oczywiste. Dodatkowy punkt za kla-
Trochę inaczej rzecz miała się w przy-
fakt podziału między niskimi a średnimi syczność wypada przyznać konstrukcji
padku Dynaudio - basu było mniej, więc
częstotliwościami do ulokowania głoś- Dali, której głośniki niskotonowe i śred-
cała kompozycja nie została mu tak pod-
nika niskotonowego, promieniującego niotonowy mają membrany celulozowe,
porządkowana, jak w przypadku Dali, i
wszechkierunkowo, na bocznej ścian- i wszelkie elementy ich konstrukcji w
choć podstawowe cechy motoryczne też
ce, i w ślad za tym ograniczenia szero- typowych proporcjach. Głośniki Dynau-
były osiągnięte, to pewne podbarwienia
kości ścianki przedniej. dio mają membrany polipropylenowe,
tworzyły nalot ograniczający do pewnego
Po drugie - głośniki ustawione są w formowane charakterystyczną dla firmy
stopnia zróżnicowanie i zwrotność. Jed-
 choinkę , z głośnikiem średniotono- techniką  z jednego kawałka , niskoto-
nak bas Dynaudio był twardszy i krótszy,
a bas Dali sprężysty i zaokrąglony. Śred- wym bezpośrednio ponad niskotonowy- nowe mają  ponadnormatywnie duże
nie tony pozostawały nieco w cieniu za- mi i głośnikiem wysokotonowym na sa- cewki. Obydwie konstrukcje to klasycz-
mej górze tej konstelacji. Układ taki za- ne bass-reflexy, ale kolumna Dynaudio
kresu basowego, ale były bardzo dobrej
klasy w obydwu przypadkach. Podobnie pewnia dobre charakterystyki kierunko- jest tutaj najbardziej typowa - jednoko-
wysokie tony, jednak z wyraz
niejszą róż- we w płaszczyz
nie pionowej, relatywnie morowa (nie licząc obowiązkowej obję-
nicą w charakterze - Dynaudio prezento- wysoka pierwsza częstotliwość podzia- tości dla głośnika średniotonowego) i z
wały tę część pasma akustycznego ła- łu - między głośnikami niskotonowymi a wylotem z przodu, podczas gdy w Dali
godniej, ale też przejrzyście, podczas średniotonowym, nie skłania do ich od- są dwa niezależne podsystemy wenty-
gdy Dali nieco ostrzej, dynamiczniej. W dalania, ponadto głośnik wysokotono- lowane do tyłu.
obydwu przypadkach odtworzenie forte- wy pojawia się dość wysoko, i będzie to Tak zbudowane kolumny, w ślad za
pianu było bardzo dobre: instrument miał
wysokość odpowiednia dla  normalnie dużą powierzchnią drgającą zastoso-
ciężar, soczystość, wybrzmienie, był przy
siedzącego słuchacza. Po trzecie - wanych głośników, i dużą powierzchnią
tym bardzo realistycznie osadzony w
właśnie dość wysoka pierwsza częstot- przedniej ścianki (co również ma wpływ
przestrzeni (w czym szczególnie celowa-
liwość podziału wiąże się z punktem na charakterystyki), cechują się zwykle
ły Dynaudio, choć wciąż wspominam re-
czwartym naszego programu klasycz- silnym basem, wysoką mocą i wysoką
welacyjne pod tym względem Contoury
nej trójdrożności, a więc użyciem nie- efektywnością (wynik uzyskany przez
1.8 sprzed kilku miesięcy). Również głos
zbyt dużego głośnika średniotnowego, Dynaudio w tej dziedzinie jest więc dla
ludzki (bas-baryton Thomasa Quasthof-
który działając w zespole głośnikowym tej kategorii konstrukcji dość niski). W
fa) zaprezentowany został doskonale.
o dużej mocy znamionowej, współpra- każdym razie są to kolumny przezna-
Zespolenie wszystkich podzakresów pas-
cując z sekcją niskotonową o bardzo czone do dużych pomieszczeń, ale mo-
ma było bardzo poprawne. Podobnych
dużym potencjale, nie może być obcią- gą też sprawić radość każdemu wielbi-
wrażeń dostarczyła bachowska płyta
żany zbyt niskimi częstotliwościami, cielowi dużych ciśnień w dowolnie ma-
Henryka Szerynga. Bogactwo wybrzmień
wypada mu nawet oszczędzić zakresu łych pokojach.
instrumentu było bardzo wysokiej klasy
 dolnego środka . Punkt piąty to właś-
(jednak tutaj z kolei nagroda dla Dali, za
najlepsze kontury i analityczność). Oby-
dwa modele bez skrępowania potrafiły
wytworzyć bardzo nawet wysokie pozio-
AUDIENCE 82 EVIDENCE 870
my natężenia dz
więku. Orkiestra symfo-
Cena (za parę) [zł] 7700,- Cena (za parę) [zł] 8660,-
niczna w przypadku Dynaudio, które wzo-
Dystrybutor: HI-FI SOUND STUDIO Dystrybutor: TRIMEX
rowo połączyły swobodę dynamiczną i
WYKONANIE i KOMPONENTY: nadzwyczaj WYKONANIE i KOMPONENTY: pod każdym
przestrzenną, tworząc wspaniały, angażu-
wartościowy zestaw przetworników, w solidnej, względem doskonale. Doborowe przetworniki,
jący, a przy tym naturalny spektakl, wywo-
ale już standardowo wykonanej obudowie. W tej luksusowa obudowa.
ływała brawa przy otwartej kurtynie. Na-
cenie to jednak w sumie atrakcyjny zestaw.
OCENA: bardzo dobra
tomiast Dali bliższe były postawienia
OCENA: bardzo dobra
kropki nad  i w dziedzinie potęgi, zwłasz-
LABORATORIUM: wysoka efektywność, ale
cza niskich częstotliwości. Nie znam ko-
LABORATORIUM: bardzo dobre zrównoważe- impedancja wymagająca. Bardzo dobre
lumn w tym zakresie ceny, które przy
nie, ale jak na wielkość konstrukcji, tylko zrównoważenie zakresu średnio-wysokotono-
ogólnie wysokiej jakości przetwarzania,
umiarkowana efektywność przy 4-omowej wego, wyraz
nie wzmocniony bas.
nadawałaby się lepiej do bardzo dużych impedancji
OCENA: dobra
pomieszczeń. Zdecydowanie takiej jed-
OCENA: dobra+
BRZMIENIE: potężne, obfite, o wielkich
noznacznej rekomendacji domagają się
BRZMIENIE: łączy swobodę z neutralnością możliwościach ilościowych. Średnie i wysokie
zwłaszcza Dali, które mogą też próbować
i dynamikę z przestrzennością, do średnich tony co najmniej dobre, ale trochę w cieniu
podważyć konieczność stosowania sub-
i dużych pomieszczeń basu. Tylko do dużych pomieszczeń.
woofera w systemach wielokanałowych.
OCENA: bardzo dobra OCENA: dobra+
Dynaudio są ostrożniejsze, z bardziej po-
wściągniętym, starając się o większą kom-
OCENA KOC
COWA: OCENA KOC
COWA:
patybilność i uniwersalność.
+
BARDZO DOBRA DOBRA
J.A
J.A
J.A
J.A
J.A
5/2001
66