skanowanie0159

i\|l( saliny Ul i 'i i| m >' Ihii i |ti*i * l'1'U i Miiimm płytki i i legi ilu ruih hiiimmI żaki i yww ulu, pi tdą^ająi w MmiiiiiMi i'i - t Hiinlt| li |‘|i i Ii uglui 'plnsUi,

Wy/iiiii /iiii» | • 111 ■ • * i - wity pud/lulowe) pi/cz pierfleleil pr/edprola/owy, julifSl w Ifliii H cyklu luim#knvvi'gn< wyulępiiin vv I* róleałwio im nil In wśród licznych )',i tlj i< fjfl mszaków (Hi'i/ti/i/ii/hi) fi)' dn !■ iiriltu nt i viu/ulążł*owveh (Aii^b^jwniino)* PPM iihNurWłffl Hlę przede wszystkim w kuniml-.n h |iinlii|»iryi li tkanki u szczególnie upne/ądkoljH no) architektur*®, W łych r<'|c>n«u‘li prawidłowa geomolrla komórek mii oziminie z(w e/enk' dla całości Strukturalnej Ikiiuek cnrlilny. Nie dotyczy to oritomldHl IkufljH kłóryeh organizacja jest geometrycznie nieuporządkowana, juk np. Ikimkl endnkiłłlfi Nti lub eiulospcrmy. Komórki tych tkanek mogą dzielić się be/ udziału PPM, lak jfl wspomniano, PPB ściśle określa symetryczny podział komórki, Istnieją jednak kip mórki, które dzieli) się asymetrycznie. Należą do nich np. komórki przyszprtlJcoWjB

Formowanie się fragmoplastu. Część równikowa wrzeciona sklaila się / .-.u Imd i cych na siebie pęków mikrotubul. Jest zatem odpowiednikiem śródelelku kumńFfl zwierzęcych. W tym rejonie przebiega proces polimeryzacji nowych, król kich odi lip; ków mikrotubul oraz filamentów aktynowych, które wspólnie z mlkrolubulnmi IWfl i*/,i) pierścień równikowy. Wokół pierścienia zaczynają się gromadzić małe hlonlAfl pęcherzyki, które pączkują z cystern aparatu Golgiego, Pęcherzyki są wypeltilujB substancji) celulozową i pektynową. Substancje te uformują w bliskiej przys/loślj pierwotną ścianę komórkową. Pęcherzyki wraz z materiałem równikowym vvi¹Z8@li§ na (worzą pierścień nazywany fraginoplastem. Liczba pęcherzyków stale nanmMi roprzestrzeniają się one odśrodkowo - centryfugalnic (rośliny wyższe), aź ofliatećjH ule osiągają błonę komórki macierzystej. Odwrotny kierunek zakładania się I rugi np plastu - dośrodkowy - centrypetalny występuje u glonów, grzybów i w niekluryyH komórkach roślin wyższych. Natomiast w wyniku fuzji pęcherzyków, po oby slffl nueh fragmoplastu powstaje błona komórkowa rozdzielająca dwie komórki potomni Następnie, na drodze egzocylozy odkładają się pomiędzy błonami komórek slosliZM nych substancje wchodzące w skład ściany komórkowej, celuloza i pektyna. PlerWtB na ściana komórkowa zastępuje teraz fragmoplast i staje się właściwą ścianą kumów kową. Dokonuje się tym sposobem ostateczny podział komórek.

0.2.2. Podział redukcyjny - mejoza

Pędzinł redukcyjny nazywany mejozą (gr. meioun = zmniejszenie) występuje jedyni! w organizmach eukariotycznych, które rozmnażają się płciowo. Poprzedza on dffli rzewanlc gamet, zapewniając im połowę materiału genetycznego, w który wypongi żonę są komórki somatyczne. Podział redukcyjny zachodzi wyłącznie w nar/ądarlt wytwarzających komórki rozrodcze: w narządach żeńskich-jajnikach i w męskich* jądrach. Odpowiednikami roślinnymi narządów rozrodczych żeńskich są słupki I rodnie, zaś męskich - pręciki i plemnie. Rozmnażanie płciowe charakteryzuje tn dwoma unikatowymi zjawiskami: 1) podziałem redukcyjnym chromosomów, c/yll mejozą, 1 2) fuzją gamet. Zarówno jedno, jak i drugie zjawisko warunkuje losowi mieszanie się genów, czego wynikiem jest zmienność potomstwa. W wyniku mejozy liczba chromosomów komórek rodzicielskich (2n) /osiuje w gamelueh zredukowani do połowy (In), aby zostać ponownie odtworzona w następstwie Ich fuzji --- po za* plodnieiilu. Bez podziało mejotycznego gamcl, /a każdym zapłodnieniem powstt

i|()|\l>\ i mf il miki u Hm Iw h|mmm| Ib ba < luomnuomóWi k loryeh lli#ba Ulegałaby fi! ji;|-n=Hiiiii w    |>i hhwIi V> /nym w każdej iut*<lyi 1110) gflUjjfftijli

w 1 /aule mejo/y hud#l wymiana genów pomiędzy t11n*m*»*n>n»»iml muli t\ m tul I ojcowskimi) il/lękl In mi następna geueraeja /.(thlnji* wyposażona W całkowi jjl ||n\vy /fhiiiw kombinat |i genów, który )esl Inny, ezasem lepszy od poprzedniego m#ilt 11 mi biotu (-i genów, w Mrur rodzice wyposażają potomstwo, jesl IttpN/a ml leli Hjjiltyi g, In |«Uomst wo lej pary rodzicielskie) ma większe możltWOlOl pr/eriwhla Mum m!v Środowisku, przeżycia i pozostawienia po sobie potomstwa. jużill kombi lirti |i< jesl /lii/ to potomstwo zostaje w rozmaity sposób wyeliminowano z dalszego Kyi, |)in o życic, np. przez to, że zginie lub nie pozostawi po sobie własnego polom Hm | wraz z nim zniknie zła kombinacja genów.

hlultfją jednak organizmy, które rozmnażają się bezpłciowo. System len |esl l*v^,!^|l'l< mniej kosztowny i umożliwia otrzymanie w krótkim czasie dużej liczby I ml ni n-.lwa, Mn on jednak swoje słabe strony. Potomstwo powstałe w wyniku 10/ Kuźnia bezpłciowego jest genetycznie identyczne. W czasie rozmnażaniu bo/ B§|nwego organizm rodzicielski produkuje identyczne kopie swego genomu, Mini* możliwości mieszania się genów w procesie fuzji gamet jest dla potomstwa bardzo Mębc/plccznc, gdyż w przypadku jakiejkolwiek drastycznej zmiany warunków Sm fliwlskowych lub pojawienia się pasożytów, na które osobniki rodzicielskie nie były uodpornione, populacja mająca identyczne genomy (kompletny zestaw Inlormaijl gniie tycznej zawarty w DNA każdej komórki organizmu) zginie. Wśród pewnych 111 gnu Izmów rozmnażających się bezpłciowo istnieją jednak mechanizmy znb* p*' HFtijiji e przed ewentualną katastrofą. W razie pojawienia się trudnych do przeżycia warunków niektóre z nich mogą sięgać przejściowo do wypróbowanych melin! mm (gliii/anln płciowego, aby zapobiec wyginięciu gatunku. Dalsze rozważania nu len jf md zon laną pominięte, gdyż nie leżą one w zakresie tematycznym tej książki,

Cykl życiowy składa się z dwóch zasadniczych faz: 1) diploidalnej I 2) fflOMi pliililtiliH¹), zwanej częściej haploidalną. W fazie pierwszej,'Komórki organizmów ną Wy pi isażone w podwójną (2n), natomiast w fazie 2) - pojedynczą (ln) liczbę t bu u nu ni nilów. Faza diploidalna zostaje zapoczątkowana przez fuzję haploidalnycb gamel, flUlomlasl faza haploidalna zaczyna się od podziału mejotycznego, który produkuje hiiplifflalne gamety. W efekcie podziału redukcyjnego diploidalnych komórek piciu Wyi b samicy powstaje duże nieruchliwe jajo, a w przypadku komórek płciowych HAitu a ■ małe ruchliwe plemniki. Fuzję haploidalnych gamet nazywa się zapłodnieniem.

Proces podziału redukcyjnego, jakkolwiek niezwykle skomplikowany, przebiega bardzo podobnie u wszystkich płciowo rozmnażających się eukariotów. Obserwowane różnice ograniczają się do czasu trwania faz podziału. Haploidalna faza cyklu ży 1 Inwego organizmów zwierzęcych ogranicza się w zasadzie, z nielicznymi wyjął ka Uli, do gamet. Od fuzji gamet, czyli wraz z powstaniem zygoty, bierze początek Inza diploidalna. Od tego momentu, tzn. od chwili powstania zygoty, rozpoczyna się na itlępna generacja.

W przypadku roślin naczyniowych, do których zalicza się paprotniki, rośliny uagouasienne i rośliny kwiatowe (okrytonasienne), dominującą fazą cyklu płciowego jest faza diplold.diM Faza haploidalna powstała w czasie rncjo/y jus! natomiast hardziej skomplikowana ulż u organizmów zwierzęcych i nie będzie na lamaeb lej książki oma wlana. 1'mdiikleiu mejo/y nie są 11 roślin bezpośrednio gamely, jak lo Jesl