SNC03628

„j—iao wnźaie zaznaczona, przyziemna inwersja temperatury. Pow^ 1 "*d^chirikte«agłcq a? ujemnym saldem promieniowania (w nocy,3■ m i i r»* M nw9ł ń^av' ^z»'^{laszca w} ^ie, przez kolejne dni. W fecie gdy —spada pojawiają aę już wieczorem w zagłębieniach terenu,

■gkłm fr—^ na pohnacb leśnych itp. Po wschodzie słońca szybko jedo*”® Uu. 'zarówno z powodu wyparowania, jak i rozproszenia wskutek ożywienia a pońtna. Miąższość warstwy mgieł radiacyjnych wynosi od kilku do kilku^l gfr tezeptok wysokie i zarazem długotrwałe są mgły w dolinach i kotlina^?’' ^    « nich malownicze .morza mgieł”. Zima w stacjonarnych «Jj|

!»t<f72 śs wyjątkowo trwale i rozleje warstwy „mgieł wysokich”, obejmujące a*, ferę u do pózkrniu granicy inwersji temperatury, powstającej wskutek osiadanojj

pmouemsnna _

. j,fgjy Mtocfcyjne powstają w wyniku oziębienia ciepłego (i dostatecznie wilp^j puwkuu. napływającego ud chłodne podłoże. Przewodnictwo turbulencyjne-2 dawanie ciepła z atmosfery do powierzchni ziemi - obejmuje zwykle dość grubą tJ ii»f napływającego powietrza, w której temperatura może obniżyć się do pu^J nny,powodując utworzenie się mgły. Sięga ona co najmniej 10 m nad ziemią, mu u do 1-2 km. „Prawdopodobieństwo pojawienia się mgły adwckcyjncj jest tym wifa. ue, im wybuy jest spadek temperatury podłoża w kierunku ruchu ciepłego powie, tna" (Kolec, Tymański, 1973, sir. 102). Dlatego mgły adwckcyjnc występują najeżę, i kicj na pograniczu obszarów o zróżnicowanych temperaturach - na skraju zimnyń j prądów morskich, na wybrzeżach itp. Największą gęstością odznaczają się mgłyiud powierzchnią chłodnych mórz i zimnych prądów oceanicznych. Mgiom adwckcyjnyg towarzyszą najczęściej umiarkowane prędkości wiatru, związane z adwekcją względnie ciepłych mas powietrza. W tych oziębiających się od dołu masach panuje równo-waga stała, a w wielu przypadkach - inwersja temperatury.

- Mgły frontowe powstają przy powierzchni frontów atmosferycznych, najczęściej frontów ciepłych. Geneza takich mgieł jest złożona, bowiem kształtują je: a) parowanie kropli deszczu, pochodzących z chmur na powierzchni frontalnej i kondensacja paty j wodnej w zimnym powietrzu pod nachyloną powierzchnią frontu; parowanie rozwija się wskutek wyższej temperatury parujących kropli, trafiających w otoczenie masy po-wietrzą o temperaturze niższej od punktu rosy, b) mieszanie się mas powietrza chłodnego i ciepłego, ale nienasyconego parą wodną w pobliżu frontu; proces ten, wskutek nieliniowej zależności między prężnością pary nasyconej i temperaturą może doprowadzić do przesycenia, ponieważ średnia temperatura zmieszanego powietrza może być | niższa od temperatury punktu rosy dla powietrza o „uśrednionej” wilgotności (rys. 5.7). I - Mgły z mieszania powstają także niezależnie od frontów-obserwuje się je często w stre- | fach dużych kontrastów termicznych, zwłaszcza na morzach subpolamych, np. na pograniczu Prądu Labradorskiego i Golfśtromu. Zjawisko to bywa nazywane dymieniem mórz (lub jezior). Podobny charakter mają mgły utrzymujące się nad oceanami i ich wybrze- I źami w pobliżu zimnych prądów w strefie podzwrotnikowej, np. na pustyni Namib w południowej Afryce, a także na wybrzeżach chilijskich w Ameryce Polu dniowej:

- Mgły z wyparowania powstają nad względnie ciepłymi akwenami wskutek ochłodzę- i nia pary wodnej, podlegającej dyfuzji w chłodnym powietrzu. Mgły te spotyka się nad j morzami, jeziorami, rzekami i podmokłymi gruntami na lądzie. Geneza tegozjawisL    j

JW- Kondensacja pary wodnej wskutek zmieszania o temperaturze r, i wilgotności właściwej g, *po*KU o temperaturze T, i wilgotności właściwa _qi fctdma wilgotność q >

I jest podobna do genezy mgieł adwekcyjnych; główną rolę spełnia tu jednak nie ad-I wekcja powietrza, ale pojemność cieplna i bezwładność termiczna zbiorników wod-[ nych. Na powierzchni utrzymujących długo wysoką temperaturę akwenów zachodzi I parowanie, z intensywnością zależną od temperatury powierzchni parującej. Po-[ wstająca para trafia jednak natychmiast w otoczenie zimnego powietrza i jeśli jego temperatura jest niższa od punktu rosy - kondensuje, tworząc mgłę. Ten sam proces może również wywoływać wspomniane wyżej „dymienie mórz”; konieczna jest jednak dostatecznie duża różnica między ciepłym, parującym morzem i nadległym powie-trzem; różnica ta wynosi zwykłe 10 lub więcej stopni (HoJec, Tymański, 1973).

- Mgły orograficzne powstają przy unoszeniu się powietrza po stokach gór; następuje ; wówczas adiabatyczne oziębienie rozprężającego się powietrza, zaś dodatkowym I czynnikiem spadku temperatury - aż do punktu rosy - bywają często straty ciepła wskutek przewodnictwa turbulencyjnego, zwłaszcza gdy np. góty pokryte są śniegiem albo zbocza są zimne z powodu ekspozycji północnej czy radiacyjnego wychłodzenia w nocy. Mgły orograficzne mogą być utożsamiane z chmurami Stratus, obejmującymi wierzchołki gór lub wzniesień.

Mgły należą do zjawisk atmosferycznych, powstających pod silnym wpływem podłoża atmosfery. Sprzyja im wychłodzenie powierzchni ziemi, znaczny kontrast między temperaturą powietrza i powierzchni ziemi lub między sąsiadującymi częściami podłoża. Prędkości wiatru podczas mgieł są - z pewnymi wyjątkami - niewielkie, równowaga pionowa w atmosferze - stabilna. Para wodna, z której powstają kropelki mgły, pochodzi z parowania w miejscu tworzenia się mgły lub dostarczana jest z zewnątrz, wskutek adwekcji wilgotnego powietrza.

Częstość powstawania mgieł jest bardzo zróżnicowana przestrzennie. Większość mgieł na kuli ziemskiej tworzy się w wysokich szerokościach geograficznych i w klimatach oceanicznych. Mgliste są doliny i kotliny górskie, pojezierza, strefa wilgotnej tun-diy, a także wymienione wyżej rejony na Atlantyku i Pacyfiku. W nocy i w zimie mgły występują częściej niż w ciągu dnia i latem.

W Polsce mgły występują najczęściej w okresie jesiennym; działa wtedy z jednej strony bezwładność termiczna lokalnych i zewnętrznych (Atlantyk) źródeł wilgoci, a z drogiej strony - radiacyjne wychładzanie się lądowego podłoża atmosfeiy. Maksymalna miesięczna częstość mgieł w Polsce przypada na październik (4-12 dni z mgłą), nąjiza-.dziej mgły występują w czerwcu (1-3 dni). Jak podaje A. Woś (1999), mgły na Nizinie