strona0008 (10)

44 Marin Zchrowukn I Zofio Malinka

a t r i i. Założony przez Karola B ii h 1 e r a — przedstawicielu idealiityoH*

noj „szkoły wOrzburskiej”, twórcę znanych teorii „wyrazu” i mowy, nul" ra wielkiej monografii o rozwoju dziecka “—ośrodek wiedeński zuslynął w latach dwudziestych dzięki licznym i oryginalnym pracom badawczy" Charlotty Biihler (żony Karola) i jej uczniów, jak 1*. Danzing* i. I. Franki, L. Goldscheidor, K. Reininger, L. V c i ii k a, K. Wolff i in. Prace tej szkoły obejmowały bardzo szeroki wa chlarz zagadnień — od inwentarza zachowań się niemowląt i małych d*l«M l, testów na nich opartych, badań nad dojrzałością szkolną i rozwojem w wie ku szkolnym, poprzez słynne badania nad wiekiem dojrzewania i młod/lm ( /ości, aż do oryginalnej i jednej z pierwszych w tym zakresie prm y Ch. Biihler o rozwoju człowieka w ciągu całego jego życia". Jej Im lent organizatorski, pomysłowość w stawianiu i konkretnym rozwlą/y* waniu problemów za pomocą nowych metod badawczych oraz umiejętno*/¹ teoretycznego uogólniania wyników badań, własnych i licznych wspńlpm cownlków, doprowadziły w ciągu dziesięciolecia do imponującego dorobi• naukowego. Mimo niejednej słabości zarówno teorii, na których znać wy raźny wpływ biologizmu, jak i nie zawsze jasnych i uzasadnionych me tod, krytykowanych zwłaszcza pTzez psychologów amerykańskich— prw ce Ch. Biihler wywarły niewątpliwie w swoim czasie duży wpływ na r<i' wój psychologii dzieci i młodzieży (m.in. także i w Polsce). Kres tym pracom położył przewrót hitlerowski, zmuszając i twórców szkoły, i wltjl* s/ość ich postępowych współpracowników do emigracji, przeważnto du Ameryki^ł*. Obecnie Karol Biihler wycofał się już z życia naukowego a Charlotta — po przerwie wojennej — prowadzi w Los Angeles poradni') dla dzieci i młodzieży.

Ogromny wpływ na psychologię, w tym także psychologię dziecku wywarła inna szkoła, której kolebką był również Wiedeń, mi ano wie la stworzona przez Zygmunta Freuda (1856- 1939) szkoła psychu analityczna. Swą teorię rozwoju seksualnego Freud oparł głów nie na analizie dorosłych pacjentów i ich wspomnieniach z dzieciństwu ale seksualizmem dzieci zajął się również w osobnej rozprawie i sprm

¹⁰    K. Biihler Dic geirtige F.ntwicklung des Kinder, 1918.

" Ch. Biihler Da:i Seelcnlebcn der Jugendlichen, r wyd. 1921, II wyd. ru/nr>

1923; Zwei Knabeniagebiicher, 1925; Zwei MadcheniagebUcher, 1927, Kindhelt u ml Jugend, 1927 (Dziecięctwo i młodość, 1933); The flrst year of Uje, 1930. Klnnknnl, tests (wspólnie z H. Hetzer), 1932; Der meu*chliche I.eberulauf alr ptychologhrhut Problem, 1933, i in.

¹¹    Nie wyemigrowała tylko najblii<ra współpracownica i wieloletnia asyntanlka (’h. Biihler — H Mrtzi-r, która przeniosła się do Niemler | działa nadal w Ml N Natomiast Ludwik Ooldachcider-Goryóski przeniósł się do Polski, pracował na 9li •ku. a potem w Wnrs/awio; ruiną! ro/*trrelany pr/e/. Niemców w publicznej rgreku cjl w listopadzie 1943 roku.

I ..M Ulóio swe trzy także nu dzlucluch ". Ważnym wkładam Freud¹ do i.mImuII rozwojowej Jest zwrócenie uwagi nu rolą wczesnych przeżyć im l« n, iv Inn/' /u Jogo stos linków emocjonalnych / rodzicami, w kaitał-

*    .1.1 ¹i< Jago osobowości. Wyłącznie paychoanullsie dzieci poświęciły (•Miii' Anna Froud, córko Zygmunta, i Melanie Klein. Obie

*Ulv głównie w Anglii (M. Klein od 1925 r., A. Freud od 1938 r.), toteż

u - 1.1.....tówlniy w ustępie poświęconym psychologii w Anglii. Znane

»¹i«t liik/r ogromne rozpowszechnienie się psychoanalizy i w innych i|h' Ii /n¹ IuhIii, • zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, gdzie szeroko ir y|ene by Iii l Jest psychoanaliza dziecięca.

!' •»» lim zenie dla psychologii dziecka miały również prace ucznia l.i Al fi '<la Adlera'⁴ (1870 - 1937). Odszedłszy od freudowskiego, m | m.| u i li i wego punktu widzenia, podkreśla Adler w swej p.sycho-g Ił indywidualnej (taką nazwę nosi reprezentowany przez ,, kli.unek) pi zamożne odzlaływanie środowiska na rozwój dziecka, <|M#i‘M n¹ kształtowanie się jego postaw społecznych. Adler zwracał

•    I n.n uwagą nu pozycję dziecka w rodzinie i jej zależność od liczby

i n kolejności urodzin (dziecko najstarsze, średnie, najmłodsze) n¹..|, y wieku między dziećmi. Okoliczności te wpływają, jego zdaniem,

,......li iuini zący nu stosunek rodziców i rodzeństwa do danego dziecka,

w nim postawy pewności siebie lub nieśmiałości, samodział-i i l.ib uli im •< i lip.

• i......ymlenlone (dobrze w Polsce znane) kierunki wciąż Jeszcze nie

i .d ..iij u nus należytej oceny swych dodatnich i ujemnych stron. ,ui vlę. zwrócić uwagę na ostrą krytykę teoretyczną w psychologii Ul. kle), u także nu zmianę w ocenie, którą przyniosły ze tobą współ-. l.iidmilu eksperymentalne w psychologii amerykańskiej ¹\ dokąd . U . 11 mile przeniknęły i gdzie szeroko przyjęły się idee froudyzmu, i . ... | zapewne mierze dzląki temu, że w dobie szalejącego faszyzmu . , > znub II tu pole d/.lułuuia także niemieccy i austriaccy przedata > > Ih Ii | ii/Uoly

1

r.i.ii.l Mi■¹! Abhnndlufiptn rur .SY.runlfhtorfe. W: Gesammelte Schrlflen, o p. itatlglM dm PhOtHi einet fUnfJtihriffcn Knabent, 1909.

< Alibi Th0nrund Prnrlt der Jndhddualpsgchologle, 1010 (Piyrholopin <n-lutni. Sihu tTerelehbarę Kinder, 1920; M¹n¹cheak«?nnfnl¹, 1929 (Znajomość M i u wyil mmiii; /ndiuidualp«ycholoył# in der Schull, 1929 i In. Por. Ukt¹: i,.,g Handburh dar IndlPldualpagchologie. MUnchen 1920.—-K. Murklnówns lu.i-Mi.i tndyiMiluałfia Adlera I jej znaczenia pedagogiczne. Warrzuwu 1930 (II wyd MMwzzyrb prac: II. 1 8. An»bach¹r (Bds.) The (ndluldual ptyrholoyy o/ ■ i i mim Ni-w York ibbo.

i i TomsMewikl (1971, rordz. II, 6).¹ II. Zawadikl Wykłady f ptyrkopalo¹ i«.»»n ¹ ii luOU, roidz VIII l IX. -.1 Hpykowikl Metodologiczne problamy i»¹y

,,.| u i-.tb teina). Wnm/nwu 1UU»