Słownik1

Jc /ę i

intymny    B<ĆU^X

wfća,

in wen ta ryzo wać, żuje. -Jeśli ktoś inwen- czpchmc taryzuje przedmioty lub budynki, które należą do czyjegoś-majątku lub są zabytkami sztuki bądź architektury, to sporządza ich urzędowy lub naukowo opracowany wykaz. Inwentaryzowanie budynków komunalnych trwa już ponad dwa lata„. Przez rok inwentaryzowaliśmy zbiory archiwalne Biblio-teki Uniwersyteckiej.    _t_.

in wen tarz, Drza, lm M rze, D rży. 1 Inwentarz • tr- • to 1.1 zwierzęca znajdujące się w gospodarstwie rzmrzi^ rolnym. Gospodarze kończyli wieczorny obrządek -i inwentarza~ ..żywy inwentarz. 1.2 trwałe składniki rzmrz^ majątku jakiejś osoby lub instytucji: meble, maszyny, narzędzia itp. Dwa drewniane, stoły, kilka stołków i łóżek stanowią cały inwentarz. 0 in wen- oprz-^. ta rzo wy, wi. ..budynki inwentarzowe.    ----

2    Inwentarz rzeczy należących do jakiejś osoby “Zioz

lub instytucji to ich spis. Inwentarz zabytków IP)1 — znajdujących się w dobrach kościelnych jest wciąż niekompletny. 0 in wen ta rzo wy, wi. ..numery optu • inwentarzowe.    . . -=—~

3    Inwentarz jakichś elementów to ich zbiór. Słowo n w

w trakcie tych rozważań inwentarz tych cech 4 Jeśli przyjmujemy coś z (całym) dobrodziej- -ps^a stwem inwentarza, to przyjmujemy to w całości, biorąc i to, co dobre, i to, co złe. Jak tylko kontrahent dowiadywał się, ze bierze z dobrodziejstwem in- ^: wentarza także mieszkania, wycofywał się grzecznie, bo po co brać sobie taki kłopot na głowę. in we s tor, D ra, Msrze, lm Mrzy. Inwestor to osoba lub instytucja, która inwestuje swoje pieniądze w coś, np. w jakieś przedsiębiorstwo, nieruchomości lub złoto. Inwestor zagraniczny kupił podupadającą fabryczkę, licząc na szybki zysk.. ...infor-

to wydaje aa to    .

'V?

razem intuicja zawiodła nas zupełnie... To tylko kobieca intuicja. O intu-icyjny, ni. Często podej- oprz mował decyzje w sposób intuicyjny. 00 intuicyj- OOps-k2 nie. Intuicyjnie wyczułem, że dziewczyna kłamie. in-tyin-ny, ni, niej-szy. 1 Coś, co jest intymne, przst jest bardzo osobiste i dzielone tylko z najbliższymi osobami. Z braćmi zawsze łączyły mnie bardzo intymne więziRozmawiali ze sobą o najintymniejszych sprawach... Matka pokazywała nam intymne pamiątki rodzinne. 0 intymnie, -niej. Coś opsst intymnie szeptał jej do ucha. 0 in tym ność, D-ś-ci. Orzżnl Broniłam obszarów swojej intymności... Pawła zaskoczyła intymność tych wynurzeń.

2 Intymne życie, związki, sytuacje itp. dotyczą przst seksu. Wiedziała, że prowadził bogate życie intymne... Zaskoczył ich w sytuacji bardzo intymnej. in vitro [in witro]. Reakcje fizjologiczne in vitro pprzndm zachodzą w warunkach laboratoryjnych, poza ży- t^borarotyjny wym organizmem. Wyrażenie używane w języku książkowym i naukowym, zapłodnienie in vitro~.

Początkowo prowadzono badania metodą in uitro na komórkach pobranych z guzów. ► Używane jako ^ps +cz przysłówek. ~bakterie chorobotwórcze hodowane in ^P0STP uitro. (Po łacinie dosłownie: w szkle), inwalida, D-dy, Gdzie, lm M-dzi. Inwalida to rzmos ktoś, kto nie jest w pełni sprawny fizycznie lub ^w LP 0DM JAK 2 umysłowo z powodu kalectwa lub choroby. ...inwalida wojenny. 0 inwalidzki, •cy. Był na całe oprz

życie przykuty do wózka inwalidzkiego......renta

inwalidzka. 0 in-wa-lidka, D-Ai, C-ce, lm Ddek. orzż in wa lidz two, Ms-twie. Inwalidztwo to trwała rzn nl. niezdolność do pracy, częściowa lub całkowita, spowodowana kalectwem lub chorobą, inwa-zja, D-zji, lm M-zje, D-zji. 1 Inwazja to rzz wtargnięcie obcej armii na tereny niepodległego państwa. Słowo książkowe. We wrześniu 1939 roku

Niemcy dokonały inwazji na ¹Polskę......inwazja

wojsk irackich na Kuwejt. 0 inwazyjny, -ni. Siły oprz

inwazyjne zgrupowano na terenie bagnistym......o-

peracja inwazyjna na Sycylię.

2    Inwazją nazywamy 2.1 nagłe pojawienie się rzz

gdzieś nadmiernej liczby osób, zwierząt lub roślin, ^ zwłaszcza niepożądanych. Słowo książkowe. Wkrótce potem przeżyliśmy prawdziwą inwazję korespondentów zagranicznych......inwazja chwastów... A ileż

komarów — to już prawdziwa inwazja! 2.2 szybkie rz z

i intensywne upowszechnianie się czegoś. Słowo [!gj]_spansa książkowe. inwazja nowych mód, obyczaju, słownictwaW latach 50. rozpoczęła się triumfalna inwazja abstrakcji w malarstwie.

3    Inwazja to także wniknięcie do wnętrza or- rzz ganizmu czegoś, co mu zagraża, np. bakterii. Ter- KWI min medyczny. ...inwazja zarazków do przewodu pokarmowego. 0 inwazyjny, ni. Przeprowadza opr2 się na tych chorych inwazyjne badania serca.

inwektywa, D-wy, C wie. Inwektywy to ob- rzz raźliwe i gwałtowne słowa, w których ktoś komuś ^^_|^LM zarzuca coś. Słowo książkowe. Inwektywy i in- wyzwisna synuacje stały się elementem kampanii wyborczej. inwencja, D-cji. Czyjaś inwencja to pomys- rzżnl łowość lub wynalazczość tej osoby. Słowo książkowe. Niespodziewanie wykazał dużo inwencji w nawiązywaniu znajomości—ludzie kipiący energią, pełni twórczej inwencji... Skończyła mu się towarzyska inwencja. Nie wiedział, o co by tu jeszcze spytać... Rozmaitość dodatków zależy od naszej inwencji.

in-wen-ta-ry-zacja, D-cji, lm M-cje, D cji. In- rzż wentaryzacja jakichś rzeczy, budynków lub tere- Ko)] nów, np. będących własnością jakiejś instytucji, to wykonanie ich urzędowego spisu. Przeprowadzono inwentaryzację miejscowych zabytków......inwenta

ryzacja majątku.

książkowe. ...inwentarz fonemów języka polskiego... ...rozważania dotyczące cech osobowych i budowany

vsc. .

macje dla inwestorów giełdowych. 'O in we s tor- oprz, ski, scy. ...nadzór inwestorski. in we s to wać, tu je. Jeśli ktoś inwestuje w coś, np. w jakieś przedsięwzięcie, swoje pieniądze, aby w przyszłości osiągnąć zysk lub inne korzyści. Firma ta zamierza w Polsce inwestować w sieć supermarketów... Duże środki inwestuje się w rozwój nowoczesnych technologii...

Ludzie boją się ryzyka, ostrożnie inwestują swoje pieniądze.

in we s ty cja, D-cji, lm M cje, D cji. Inwestycja rz z to przeznaczenie pieniędzy na coś, co w przyszłości powinno przynieść dochód lub inne korzyści, np. na kupno akcji jakiegoś przedsiębiorstwa, na modernizację firmy lub remont domu. ...ryzykowne inwestycje finansoweRobimy inwestycje w przemyśle elektronicznym... Kupno domu to dla całej. — rodziny poważna inwestycja. ► Także to. na co przeznaczono takie pieniądze. Zaczęła się wyprzedaż zaniechanych inwestycji. 0 in we s tycyj ny, *^oaz ■ni. ...kredyt inwestycyjny.....błędne decyzje inwes

tycyjne. ^

in wi gi la cja, Dc/i, lm M cje, D-cji. Inwigilacja rzz .ha to tajna obserwacja kogoś lub tajny nadzór nad kirnś. Słowo książkowe. Wziąłem na siebie inwigila- fp cję dworca kolejowego i wysiadających pasażerów... Znajdowali się wówczas pod stalą inwigilacją, ich możliwość poruszania się była bardzo ograniczona. __

0 in wi gi la cyj ny, ni. ...akcja inwigilacyjna. «*z in wi gi la tor, Dra, Msrze, lm M rzy. Inwi- «zvos .c;- -gilator to osoba zajmująca się inwigilacją. Słowo książkowe. 0 in wi gi la tor ka, Dki, Cce, lm D-reA.    ...

in wi gi lo wać, lu je Jeśli ktoś inwigiluje cztoiHOf^ kogoś, to z ukrycia siedzi go i obserwuje. Słowo W . jij, książkowe. Władze bezpieczeństwa, nieudolnie in- " v^‘-wigilujące to środowisko, nie zdołały odkryć spisku.... 1 &&--

irań ski, scy. Irańskie jest to, co dotyczy Iranu prz

: lub Irańczyków. „.ludy irańskie......wojna iracko-

■bńska.

ircha, D-chy, Csze. Ircha to rodzaj zamszu, rzżnl miękko wyprawiona skóra używana np. do wyrobu - -lękawiczek: ► Także kawałek takiego zamszu uży- ►rzz sany jako ściereczka. 0 ir-cho-wy, wi. Wyczyścił oprz aiuiary irchową szmatką.

Irland czyk, D-ka, Im M-czycy. Irlandczyk to rzmos ktoś, kto pochodzi z Irlandii. 0 Ir-land ka, D-ki, orzż - Cte, lm Ddek.

irlandzki, cy. Irlandzkie jest to, co dotyczy prz Irlandii lub Irlandczyków. ...irlandzkie puby. ► ►fps +cz W funkcji przysłówka używa się wyrażenia po :    iriandzku.

iro nia, D-nżi. 1 Ironia to sposób żartowania az z nl : i ludzi lub spraw, polegający na mówieniu czegoś odwrotnego do tego, co się myśli. Ironia może być ' łagodna, złośliwa, a nawet szydercza. W jego głosie j syczułem ironię, tak wyraźnie kpił ze mnie... fmdstawienie zagrane z humorem i nutką gryzą-. aj ironii.

1 Mówimy o ironii jakiejś sytuacji, mając na myśli rzz nl la, że w zaskakujący sposób łączy ona w sobie K°)l achy przeciwstawne i przez to jest zabawna lub Olania do gorzkich refleksji. ...ironia sytuacji,

VÓt tęj chwili byliśmy często inwigilowani przez 'żĘ^acoujników służb specjalnych.

grWO ka cja, D c/i, lm Wl-cje, D-cji. Inwokacja rzz » początkowa część utworu literackiego zawie-1 tająca wezwanie autora do muz, do ^rBoga lub y .. duchowego patrona, często z prośbą o natchnienie.

T&rrain literacki? „Pan Tadeusz” zaczyna się in-aukacją do Litwy. 0 in-wo ka cyj ny, ni. ...liryka oprz ijuuokacyjna.

ioi* to skrót słowa „inżynier”, czytany jak całe to skrót słowo, używany przed nazwiskiem lub imieniem tnazwiskiem, „.mgr Lnż. Małgorzata Siwiec. inży nier, D-ra, Ms-rze, lm M ro-wie. Inżynier rzmos .- toktoś, kto skończył studia techniczne lub rolnicze. ((^PRZf°)l inżynier elektronik — specjalista od elektro-

-    sianych maszyn cyfrowych......inżynier pożarnic-

‘    Jnżynier rolnik... Skończył studia z tytułem

mgistra inżyniera. ► Używane jako tytuł. ...in-• . ijnier Kowalski... Zechce pan usiąść, panie in-Zianiem. 0 in ży-nier ski, scy. ..studia inżynier- oprz u,. Hiie.. „inżynierska pensja. 0 in ży-nie rek, D -nier- opzmos la, Im M nmos mer-ki. Słowo używane z lekceważeniem.

in ży nie ria, D-rii. 1 Inżynieria to projektu- «z nl .T' \ranie i konstruowanie maszyn, dróg i różnego K^PRZYD)1

-    jodzaju budowli. ...inżynieria sanitarna......inżynie-

ńaśrodowiska. 0 in-ży-nie ryj ny, -ni. ...rozbudowa oprz

^ aeci inżynieryjnych., „.roboty inżynieryjne. rr 2 Inżynieria genetyczna to technika przekształ- .-rzżml cania genów i wprowadzania ich do komórek żywe-organizmu, np. w celu wzmocnienia go lub dostosowania do jakichś warunków.

iperyt, D-tu, Ms-ry-cie. Iperyt to silnie trująca rzmrznl ciecz o zapachu musztardy. Pary iperytu były =9^az musztar -i wykorzystywane podczas I wojny światowej jako - gazy bojowe.

| ipsylon, D nu, Ms-nie, lm M-ny. Ipsylon to rzmrz I oazwa litery y, częściej nazywanej igrek. iracki, •rac-cy. Irackie jest to, co dotyczy Iraku prz

h? lab Irakijczyków. ...iraccy Kurdowie......iracka ropa

f. taftowa.

-Irakijczyk, D-ka, lm M-czy-cy. Irakijczyk to rz mos

-    ktoś, kto pochodzi z Iraku. 0 I-ra-kij-ka, D-ki, Cce, orz ż ⁿ !mD 'fik.

■j, ,-irańczyk,.D-&a, lm M-czy-cy. Irańczyk to ktoś, rz mos kto pochodzi z Iranu. 0 I ran-ka, D£i, C ce, orz z

"" " lm D-.w.Ł.

w której bohater, uciekając od jednej zależności, popada w inną.

3    Mówimy, że coś się stało jak na ironię, jeśli fps-tCZ sytuacja rozwinęła się inaczej, niż można się było spodziewać, w sposób zabawny lub budzący gorzkie refleksje. Jak na ironię jego obrazy warte są teraz miliony, choć za życia cierpiał nędzę... A jak na ironię to, co nie służyło mężowi, przynosiło sukcesy żonie.

4    Ironią losu nazywamy zaskakujący i niepomyśl- frzz nl ny obrót wypadków, które zapowiadały się szczęśliwie.

i ro nicz ny, -ni. Ironiczne uwagi, spojrzenia, przst uśmiechy itp. wyrażają ironię. Trudno się było oswoić z jego ironicznym tonem... Ważne jest, czy do tradycji odwołujemy się w sposób apologetyczny czy ironiczny. ► Także o kimś, kto robi takie uwagi, uśmiecha się w taki sposób itd. Czemu jesteś taki ironiczny? 0 i-ro-nicz-nie. Zauważyłem, że krzywi opsst tcz się ironicznie.

1    ro ni zo wać, -zu-je. Jeśli ktoś ironizuje, to cz nok

mówi o kimś lub o czymś z ironią. Odpłacała t(^2&tYT)l . ,    , ,    ...    ^c    =»Koić,

mu pięknym za nadobne, ironizując raz po raz _podkpiwać

na temat barona socjalisty... Natalia ironizowała, że bardzo trudno musi być napisać taki tekst... Naturalnie — ironizował — ty znów nie masz w co się ubrać.

ir ra cjo na lizm, Dz-mu, Mszmie. Irracjonalizm to 1 kierowanie się intuicją, wiarą, in- rzmrznl stynktem itp. w postępowaniu, a nie logicznym *^raci^onall2n1 rozumowaniem. Słowo książkowe. Kiedy cywilizacja i poszęp obracają się przeciwko człowiekowi, zioycięża irracjonalizm w postaci cudownych rozwiązań. 0 ir ra-cjo-na li s tycz ny, -ni. ...nurt ir- oprz racjonalistyczny w sztuce. 2 pogląd filozoficzny hzmrzm głoszący, że istnieje wiedza, której nie można *^ia‘'|onaii/"i wyrazić słowami lub której nie można poznać przy pomocy rozumu. Polska filozofia romantyczna była zakorzeniona w irracjonalizmie. 0 ir-ra* oprz cjo-na-li s tycz-ny, ni.

irracjo-nalny, ni. Irracjonalne zachowania, przst uczucia, poglądy itp. nie są oparte na logicznym racjonalny rozumowaniu i nie dają się w ten sposób wyjaśnić.

Słowo książkowe. Śmieszyły go moje irracjonalne

porywy serca......irracjonalny strach przed wizytą

u lekarza... „. Tamte czasy odrzucały wszystko, co irracjonalne: magię, wróżby i to, czego nie można wypowiedzieć. 0 ir-ra-cjo-nal-nie. Cudzoziemców opsst nienawidzę całkowicie irracjonalnie... Czuł się irracjonalnie szczęśliwy. 0 irra-cjo-nalność, D-ś-ci. orzżnl .„irracjonalność podobnych sądów. ir re-den ta, D-ty, C-cie. Irredenta to ruch nie- azż podległościowy. Słowo książkowe. Po klęsce powstania styczniowego Polacy zarzucili politykę irredenty... W niedostępnych górach tli się irredenta.

1    ryga cja, Dę/i, lm M-cje, D-cji. 1 Irygacja pól rzz to ich sztuczne nawadnianie. Termin rolniczy. K°N „.irygacja ryżowisk. 0 i ry ga cyj ny, ni. ...rowy Oprz irygacyjne.

2    Irygacja pochwy lub odbytnicy to zabieg lecz- rzż niczy albo higieniczny polegający na przepłukiwa- K°'l niu ich ciepłą wodą albo leczniczym roztworem.

Termin medyczny.

iry ga. tor, D ra, Ms-rze, lm M-ty. Irygator to rzmrz przyrząd do przepłukiwania jam ciała, głównie pochwy.

i-rys, D-sa, Ms-sie, lm M-sy. 1 Irys to roślina rzmzw o wąskich liściach i dużych kwiatach, fioletowych, kosaciec żółtych lub białych. Irysy rosną dziko lub są hodowane jako kwiaty ogrodowe. 0 i-ry-so-wy, -wi. oprz

2    Irys to także cukierek śmietankowy o ciągliwej rzmzw konsystencji, nieco przypominający krówkę. Dzieci