Tucholska7

206 s-s rv=nv x &*. ńwrt rucwoL &k/*

Klasyfikacji Chorób, Urazów i Przyczyn Zgonów, gdzie numer 317 obejmuje lekkie upośledzenie umysłowe, 318 głębsze, 319 odnosi się do upośledzenia umysłowego bez określonego stopnia (trudność w określeniu stopnia upośledzenia może być spowodowana min. brakiem możliwości zastosowania w badaniach diagnostycznych odpowiednich narzędzi psychometrycznych).

Grupę głębiej upośledzonych szacuje się na około 20 % populacji upośledzonych zaś pozostałe 50% to osoby lekko upośledzone (por. DSM III R 1987; Wald 1982).

Teoretycznie przyjmuje się, że rozkład sprawności umysłowych w całej populacji ma charakter normalny. Badania wykazały, źe rozkład.wskaźników.inteligencjii w populacji generalnej, ^wprawdzie zbliżony do. rozkładu .normalnego, różni się jednak od niego. Różnica polega na nieco większej lewoskośności spowodowanej stwierdzony empirycznie większy liczbę przypadków głównie głębszego upośledzenia umysłowego (poniżej 3 odchylenia standardowego) niżby tego należało oczekiwać po przyjęciu założenia o normalności rozkładu (Dingman, Tarjan 1960; Penrose 1963; Kolb 1973; Wald 1987).

Zigler (1967, 1969) bazujyc na pewnych założeniach teoretycznych i uwzględniaj yc wyniki badań empirycznych uważa, że lepszy ilustrację rozkładu inteligencj i uzyskuje się wykorzystujyc dwie krzywe dzwonowe a nie jedny

Rys

r

,C

(rys. 1) .

■■■ / . . .

. 1. Rozkład inteligencji uwzględniający Ziglera koncepcję dwóch

grup upośledzenia (za: Ross 1980).

r

;4 •    j?- ą. y -r • yt f,

s    v. ^ ..'; 'IH

■■■■■ ,-fH •    :.v v : y ’’ •' i- yj*?£

JJ

Tói.t.

:vr*■    ,

f V^-*

Pierwsza krzywa dzwonowa 'reprezentuje normalny rozkład inteligencji uwarunkowanej wieloczynnikowo. Zigler wychodząc od poligenetycznego modelu inteligencji przyjmuje, że jest ona uwarunkowana różnorodnymi czynnikami, wsrod których szczególną rolę pełnią czynniki genetyczne. Zmienność tak uwarunkowanej inteligencji rozciąga się w granicach 50-150 I.I. Zigler zaznacza, że wprawdzie ilorazy zbliżające się do 50 przynależą do niższych poziomów umysłowego funkcjonowania to jednak etiologia tej formy niskiej inteligencji rzuca istotne światło no czynniki warunkujące normalny rozwoj umysłowy,    a przez to stanowi

integralną część rozkładu, tak jak osoby z wysoką inteligencją po drugiej stronie krzywej. Zdaniem Ziglera na szczególną uwagę zasługują jednostki z ilorazem poniżej 50. Przynależą one do drugiej grupy umysłowo upośledzonych i stwierdza się u nich defekty.genetyczne lub organiczne. Zatem aby właściwie zilustrować empirycznie stwierdzone rozkłady inteligencji, Zigler proponuje wykorzystanie do tego drugiej krzwej. Nakładająca się krzywa obejmuje te wszystkie jednostki, którch intelektualne funkcjonowanie determinowane jest działaniem innych czynników, różnych od tych, które warunkują normę. Krzywa ta ma również rozkład normalny, ze średnią 35 i krańcami od 0 do około 70. Analiza krzywych wskazuje wyraźnie, że aczkolwiek grupa, w którj poziom inteligencji warunkowany jest działaniem czynników doprowadzają-:^;7ęyc'hi.;;_;dpA‘':ae^:f.ek-tów,^ organicznych; jako całość , charakteryzuje się głębszym upośledzeniem to jednak w indywidualnych przypadkach zdarza się, że anomalie chromosomalne czy przebycie choroby zakaźniej. w okresie prenatalnym może prowadzić do lekkiego upośledzenia umysłowego, zaś niektóre przypadki głębszego upośledzenia mogą być uwarunkowane wieloczynnikowo.

Koncepcję o heterogeniczności grupy upośledzonych podtrzymuje również Cleland <1878,    1963). Uważa, że wyodrębnienie dwóch grup

upośledzonych ma bardzo duże znaczenie praktyczne, ułatwia bowiem i upraszcza postępowanie diagnostyczne. Dzieli on osoby upośle-$żonev. nai- ^^!^}iXSjn£czny i akliniczny. <Cleiand 19781, Do typu klinićrnegojlzalicżane są jednostki, u kórych charakterystyczne cechy wyglądU; zewnętrznego, współwystępują._: najczęściej z głębszym upośledzehiem umysłowym. Silnie zaznaczona stygmatyzacja fizyczna w pewnym sensie ułatwia diagnozę upośledzenia. Przykładem typu klinicznego są:    zespół Downa,. kretynizm, wrodzone przypadki

wodogłowia, gargolizm.

l/Olc-CtMJŁ&e*.-1

CJLc1^mjc£

ufw?>£-

!