abc w pytaniach i odpowiedziach
R APORT
R APORT 23
1 Czy w każdym domu musi być kocioł?
1
Kocioł musimy kupić wtedy, gdy w domu chcemy mieć centralne ogrzewanie. Nie jest
on potrzebny, gdy zdecydujemy się na inny sposób ogrzewania domu i przygotowania
ciepłej wody użytkowej, na przykład na kominek z systemem DGP (Dystrybucji Gorące-
go Powietrza), elektryczne grzejniki lub pompę ciepła. W zależnoS
ci od rodzaju paliwa
rozróżniamy kotły gazowe, olejowe, na paliwa stałe oraz elektryczne.
Gaz płynny przechowuje się na zewnątrz domu
2
w zbiornikach, zwykle naziemnych. Ze wzglę- 2 Czym ogrzewać dom?
dów bezpieczeństwa trzeba zachować odpo-
wiednie odległoS
ci między zbiornikiem gazu Jest to jedna z najtrudniejszych decyzji, jaką musimy podjąć w czasie budowy domu.
a budynkami, granicą działki itd. (fot. Shell) Nie tylko wpływa ona na koszty inwestycji, ale również na komfort oraz póx
niejsze kosz-
ty eksploatacji. Gaz ziemny to ciągle jeszcze jeden z najtańszych noS
ników energii. JeS
li
w pobliżu naszego domu przebiega sieć gazowa, zwykle decydujemy się na ten rodzaj
paliwa. Jest to przyjazny dla S
rodowiska i bardzo wygodny sposób ogrzewania domu.
Gdy nie ma możliwoS
ci podłączenia się do sieci gazowej, pozostają inne rozwiązania. Pa-
liwa płynne, czyli gaz płynny i olej opałowy, są ekologiczne, a instalacje nimi zasilane
nie wymagają na co dzień praktycznie żadnej obsługi. Największą ich wadą jest koniecz-
noS
ć magazynowania i uzupełniania zapasu paliwa  kilka razy w roku. JeS
li kogoS
nie
stać na korzystanie z paliw płynnych, może zdecydować się na paliwa stałe. Są one bez-
sprzecznie najtańsze na rynku. Warto o nich pomyS
leć, gdy w okolicy można tanio kupić
drewno czy słomę. Niestety, nie tylko trzeba przewidzieć miejsce na ich składowanie, ale
także przygotować się na codzienną obsługę kotła. Bardzo wygodne jest ogrzewanie
energią elektryczną. Do domu i tak doprowadza się przyłącze energetyczne, trzeba tyl-
ko uzyskać większy przydział mocy. Zaletą ogrzewania elektrycznego są niskie koszty in-
Zbiorniki na olej opałowy montuje się zwykle westycyjne, wadą natomiast  wysokie eksploatacyjne.
wewnątrz domu, a co się z tym wiąże  trzeba
wygospodarować na nie miejsce, w piwnicy lub
3 Jaka moc kotła?
3
przyziemiu (fot. Schütz)
Kocioł musi mieć taką moc, aby pokryć zapotrzebowanie na ciepło domu, czyli
wszystkie powstające w nim straty ciepła. Zależą one m.in. od kubatury budynku, rodza-
ju ocieplenia, liczby i rodzaju okien i drzwi. Powinny być obliczone w projekcie instalacji
c.o. JeS
li nie, można przyjąć szacunkowo dla nowego, dobrze ocieplonego domu około
0,06-0,07 kW/m2 (przy standardowej wysokoS
ci pomieszczeń 2,5 m). Dla domu o po-
wierzchni 200 m2 zapotrzebowanie mocy wyniesie więc około 15 kW. Jest to metoda
przybliżona, dlatego zawsze lepiej skorzystać z pomocy doS
wiadczonego projektanta.
Taki sposób obliczania mocy stosuje się zwykle przy kotłach z zasobnikiem c.w.u.
W kotłach dwufunkcyjnych (bez zasobnika) brana jest pod uwagę również moc potrzeb-
na na przygotowanie c.w.u. , której wartoS
ć często jest większa niż moc na ogrzanie do-
mu. Do doboru kotła przyjmujemy wartoS
ć większą.
4 Czy warto kupić kocioł większej mocy?
4
Kotły na paliwa stałe można opalać węglem Nie warto kupować kotła większej mocy niż to wynika z obliczeń, gdyż tylko przez
kamiennym, koksem, węglem brunatnym kilkanaS
cie dni w sezonie grzewczym pracuje on z maksymalnÄ… mocÄ…. Przy obliczaniu
oraz tak zwaną biomasą  drewnem lub sło- zapotrzebowania na ciepło dla domu przyjmuje się bowiem temperaturę obliczeniową od
mÄ… (fot. Buderus) -16°C do -24°C (różnÄ… dla różnych rejonów kraju), która wystÄ™puje bardzo rzadko w ciÄ…-
gu roku. W pozostałym okresie moc kotła będzie niewykorzystana, a sprawnoS
ć niższa.
Z tych powodów według niektórych projektantów uzasadniony jest zakup kotła o mocy
Przyjmuje siÄ™ zapotrzebowanie
nawet 10% mniejszej od obliczonej.
na ciepło dla domów:

nowych dobrze ocieplonych 
0,06-0,07 kW/m2,
5 Co wybrać: kocioł jedno- czy dwufunkcyjny?
5

słabo ocieplonych  około 0,1 kW/m2,

bez izolacji  0,13-0,19 kW/m2.
Kocioł jednofunkcyjny ma za zadanie ogrzanie wody do instalacji c.o. Aby przy-
gotowywał również c.w.u., musi współpracować z zasobnikiem. Może on mieć po-
114
budujemy
2004 7-8 Dom
KOTA
Y C.O. I PODGRZEWACZE
czyli To, co najważniejsze
jemnoS
ć od 80 do ponad 300 litrów. Podgrzana w kotle woda może być kierowa-
na do instalacji c.o. lub do zasobnika. W kotle dwufunkcyjnym podgrzewana jest
woda do c.o. i c.w.u. Woda użytkowa zwykle jest przygotowywana przepływowo
 po odkręceniu kranu z ciepłą wodą uruchamiany jest przepływ wody pitnej
przez kocioł i jej ogrzewanie. Trzeba jednak poczekać chwilę, aż spłynie chłodna
woda zgromadzona w rurach. W kotłach tych (poza nielicznymi wyjątkami) nie
można zastosować bowiem cyrkulacji c.w.u. Połączeniem zalet obu rodzajów ko-
tłów są urządzenia dwufunkcyjne z wbudowanym zasobnikiem. Ciepła woda
przygotowywana jest pojemnoS
ciowo, a zastosowanie cyrkulacji umożliwia wy-
pływ gorącej wody natychmiast po odkręceniu kranu.
Kotły dwufunkcyjne to zwykle urządzenia wiszące, o niewielkich wymiarach.
Można je umieS
cić w kuchni czy łazience, najlepiej jak najbliżej punktów poboru.
Są polecane do domów z jedną łazienką i 2-3 domownikami. Trzeba się jednak li-
czyć z pewnymi niedogodnoS
ciami  korzystanie z ciepłej wody jednoczeS
nie
przez kilka osób może spowodować ograniczenie jej strumienia lub temperatury,
a na napełnienie wanny trzeba będzie poczekać (10-15 min.). Kocioł jednofunkcyjny z zasobnikiem zwykle działa
Kotły jednofunkcyjne z zasobnikiem c.w.u. mogą być stojące lub wiszące. według tzw. zasady priorytetu c.w.u. (wytwarzanie
Zajmują więcej miejsca niż dwufunkcyjne. Zyskujemy za to komfort korzystania c.w.u. jest nadrzędne w stosunku do ogrzewania).
z c.w.u. o każdej porze dnia. Zasobnik jest na tyle duży, że szybko napełnia wan- Kocioł przerywa ogrzewanie wody do instalacji c.o.,
nę. Kocioł jednofunkcyjny z zasobnikiem warto wybrać, gdy w domu jest kilka ła- jeS
li tylko temperatura wody w zasobniku obniży się
zienek i 4 lub więcej domowników. (fot. Viessmann)
6 Czy kocioł zawsze musi być podłączony
6
do komina?
Kocioł z otwartą komorą spalania  tak. Powietrze potrzebne do spalania po-
biera z pomieszczenia, w którym jest zamontowany, a spaliny odprowadza do ko-
mina. W pomieszczeniu z kotłem musi być też dobra wentylacja. Natomiast są ko-
tły, których nie podłącza się do tradycyjnych kominów. Mają one zamkniętą ko-
morę spalania. Do transportu powietrza i usuwania spalin służy przewód mający
postać dwóch współS
rodkowych rur - wewnętrznej dla spalin, zewnętrznej dla po-
wietrza. Obie rury wyprowadzone sÄ… przewodem kominowym ponad dach lub
przez S
cianę zewnętrzną budynku.
Wyprowadzenie przez S
cianę możliwe jest tylko w domach jednorodzin-
nych, wolno stojących dla kotłów o mocy do 21 kW. Przewód spalinowy typu rura w rurze stosowany przy
kotłach z zamkniętą komorą spalania
7 Czy kocioł może mieć sprawnoS
ć ponad 100%
7
W ten sposób reklamowane są kotły kondensacyjne  najnowoczeS
niejsze i wy-
różniające się najwyższą sprawnoS
cią kotły gazowe. SprawnoS
ć ponad 100% bierze
się ze specyficznego sposobu jej liczenia. W tradycyjnych kotłach podczas spalania,
czyli reakcji węglowodorów z tlenem, powstaje para wodna i dwutlenek węgla. Usu-
wane są wraz ze spalinami. W kotłach kondensacyjnych odzyskuje się energię kon-
densacji pary wodnej przez jej schłodzenie do temperatury poniżej punktu rosy. Pod-
czas skraplania pary wodnej uwalnia się dodatkowe ciepło. JeS
li dodamy je do ciepła
otrzymanego wprost z reakcji spalania, to suma tych energii odniesiona do wartoS
ci
opałowej gazu, daje liczbę większą od jednoS
ci - stÄ…d sprawnoS
ć ponad 100%.
8 Jakiej firmy kocioł wybrać?
8
Pytanie to bardzo często zadają osoby, które mają kupić kocioł. Nie udzielimy
na nie jednak bezpoS
redniej odpowiedzi. Decydując się na konkretny model kotła
bierzemy pod uwagę nie tylko jego parametry, ale też cenę, warunki gwarancji, do- Kotły kondensacyjne pracujące w niskotemperaturo-
stępnoS
ć serwisu. Nie bez znaczenia jest też renoma producenta. Aby ułatwić ten wych instalacjach c.o. zużywają około 15% mniej pali-
trudny wybór, nasza redakcja przeprowadziła ankietę jakie marki kotłów są najbar- wa niż nowoczesne kotły gazowe, a w porównaniu ze
dziej znane i najchętniej kupowane. Wyniki rankingu publikujemy w rubryce Info starymi kotłami oszczędnoS
ci mogą przekroczyć nawet
Rynek na str. 127. 30% (fot. Ulrich)
115
budujemy
Dom 7-8 2004