Evolution: The Pleasures of Pluralism
by Stephen Jay Gould
Jest to druga cześć artykułu na temat ewolucji, a ściślej
mechanizmów ewolucyjnych (psychologia ewolucyjna jest wspomniana
jakby przy okazji. Autor nazywając siebie  ewolucyjnym pluralista
walczy z przeciwnym poglądem: ewolucyjnym fundamentalizmem .
1. ewolucyjny fundamentalizm  dobór naturalny jest jedynym
mechanizmem ewolucyjnym, i cala różnorodność życia na ziemi tylko
z niego wynika.
2. ewolucyjny pluralizm  dobór naturalny jest najważniejszym ale
nie jedynym prawem kierującym rozwojem gatunków.
(Głównym zarzutem autora w stosunku do psych. Ewolucyjnej jest to
ze wywodzi się z fundamentalizmu, a nie pluralizmu)
Argumenty za  pluralizmem :
I. Przerywana równowaga (punctuated equilibrum)  z badan
paleontologicznych wynika ze zmiany w gatunkach następują dość
nagle, a raz uformowany gatunek trwa bez zmian przez stosunkowo
długi okres czasu. Stoi to w sprzeczności z poglądem
fundamentalistów ze ewolucja działa poprzez powolna, jednostajna,
nieprzerwana zmianę w populacjach.
II. tzw  spandrels * - nieadaptacyjne produkty uboczne
adaptacyjnych zmian w organizmie, które póz
niej mogą zostać
zaadaptowane. Przykład: Jak ślimaki tworzą skorupkę, to w wyniku
procesu powstaje im cylindryczne puste miejsce w środku. U
większości po prostu sobie jest, natomiast niektóre zaadaptowały
ten uboczny produkt do przechowywania jajeczek. Inny przykład:
ludzki mozg  służy m. in. do czytania i pisania, sa to
umiejętności adaptacyjne, ale urósł dużo wcześniej niż powstało
pisanie i czytanie, wiec powód musiał być inny.
III. Szansa i przypadek  wg. Goulda przypadkowe zdarzenia (np.
uderzenie meteorytu) mają ogromny wpływ na ewolucje gatunków,
który należy wziąć pod uwagę (poza doborem naturalnym).
* nie znam polskiego odpowiednika, a oryginalne znaczenie slowa
łatwiej w pokazać niz opisać:
(chyba w analogii chodzi o to ze te puste miejsca to produkt
uboczny stworzenia luku, które można np wykorzystać do wstawienia
rzez
by, ale nie powstały z myślą o tym celu).
3 założenia psych. Ewolucyjnej wg. Goulda:
I. Modularność  Ludzkie zachowanie i operacje umysłowe mogą
zostać podzielone na relatywnie autonomiczne moduły,  umysłowe
organy . Dzięki temu można zbadać wartość adaptacyjna każdego
 organu oddzielnie, zgodnie z fundamentalizmem ewolucyjnym.
Krytyka: W neurobiologii (która jakoby inspirują się psych. ew.)
empirycznie potwierdzony podział ma podkreślać skomplikowanie i
wzajemne powiązania miedzy elementami, podczas gdy dla psych. ew.
jest prymitywnym sposobem na podzielenie a priori ludzkich
zachowań na łatwe do analizy elementy.
II. Uniwersalność  psychologowie ewolucyjni koncetruja się na
elementach wspólnych zachowania, ignorując różnice, które są
efektem działania rożnych środowisk na ten sam genom.
Krytyka: To szczytne (czyt. Politycznie poprawne) założenie nie
szukania różnic genetycznych miedzy populacjami zaciemnia mniej
politycznie poprawna tendencja do nie szukania różnic miedzy
populacjami w kwestii (domniemanie pochodzenia czysto
biologicznego) różnic miedzy płciami.
III. Adaptacyjnosc  w przeciwieństwie do socjobiologii nie
zakładają ze wszelkie powszechne zachowania są adaptacyjne we
współczesnym świecie (np. Agresywność w czasach broni jądrowej).
Zakładają natomiast ze KIEDYS ( tysiące lat temu, na afrykańskich
sawannach) wszystkie te zachowania byly adaptacyjne.
Krytyka: W rezultacie psychologowie ewolucyjni poszukują EEA
(enviroment of evolutionary adaptation), a ponieważ nie ma
wystarczających zapisów (np archeologicznych) życia naszych
najdawniejszych przodków (relacji w stadzie, wielkości grup,
relacji płci, podział zadań, etc.) , psych. ewol. z nauki zamienia
się w zgadywankę.
Psychologia ewolucyjna a zmiany kulturowe:
Zmianę kulturową również można wyjaśnić za pomocą mechanizmu
podobnego do doboru naturalnego. Tzn niektóre informacje sa
bardziej adaptacyjne niż inne, i dlatego są dziedziczone przez
kolejne generacje.
Krytyka:
I  zmiany kulturowe nie przypominają ewolucji, ponieważ rożne
 gałęzie kultury (np. regionalne) mogą się wzajemnie krzyżować (w
przeciwieństwie do rożnych gatunków zwierząt).
II - zmiana kulturowa zachodzi poprzez przekazywanie doswiadczen
nabytych w życiu kolejnym pokoleniom (Lamarkizm), i poprzez swoja
gwałtowną szybkość i celowość zostawia mało miejsca do popisu
doborowi naturalnemu w rozwoju kultury.
Psychologia ewolucyjna a  spandrele :
Wg Goulda nasz mozg posiada wiele funkcji które nie powstały jako
zmiany adaptacyjne, lecz jako efekty uboczne (np czytanie i
pisanie, religia wg. Freuda). Te funkcje uboczne sa bardzo istotne
dla naszego człowieczeństwa i samowiedzy, jednak nie znajdziemy
stymulantów ich powstania w EEA, czyli pierwotnym środowisku
ewolucyjnym naszych przodków. W rezultacie psych. ewol. która
ogranicza się do badania bezpośrednich adaptacji (w wyniku
inspirowania się fundamentalizmem ewolucyjnym zamiast pluralizmem
ewolucyjnym), jest nauką, hmm.. bardzo ograniczoną.