Motywacja tytułu "Przedwiośnie" Żeromskiego i "Granica" Nałkowskiej.
Tytuł powieści S. Żeromskiego można interpretować na kilka sposobów. Dosłownie
ponieważ pisarz kilkakrotnie wspomina o tej porze roku ( w scenie kiedy Cezary
Baryka przekracza granicę Polską, również w ostatniej scenie, podczas marszu
robotników na Belweder. Można go odbierać również przenośne. Pierwsza z metafor
dotyczyłaby kwestii budzenia się uczucia między dwojgiem ludzi ( scena miłosna,
gdy Cezary spędza noc z Laurą Kościeniecką). Jednak najistotniejsza jest
trzecia interpretacja. Tytuł powieści należy interpretować, jako wskazanie na
istotny etap w historii najnowszej Polski - budzenie się w kraju do życia po
około 120 - letnim okresie niewoli. Przedwiośnie to niejako wstęp do
zaistnienie na mapach Europy owego państwa.
Tytuł powieści Z. Nałkowskiej jest wieloznaczny, można wręcz mówić o
symbolicznym znaczeniu słowa " granica". Wiąże się to z faktem poruszenia przez
pisarkę szeregu ważnych problemów natury obyczajowej, moralnej ora etycznej. Do
najbardziej popularnych interpretacji tytułu należą; następujące odczytania
tego słowa:
jako granica społeczna ( podziały istniejące między ludźmi należącymi do
różnych warstw społecznych, mamy tu doczynienia z przedstawicielami zubożałego
i dobrze sytuowanego mieszczaństwa i ziemiaństwa, pomiędzy tymi warstwami
istnieją ogromne różnice ).
jako granica moralna ( określa pewne normy etyczno- moralne, których
przekroczenie powoduje nieszczęście innego człowieka, tak dzieje się w
przypadku kiedy Zenon Ziembiewicz żeni się z Elżbietą Biecką i równocześnie
romansuje z Justyną - postępuje niezgodnie z zasadami moralnymi w konsekwencji
krzywdzi żonę, Justynę oraz samego siebie ).
jako granica odporności psychicznej człowieka ( człowiek traci zdolność
racjonalnego myślenia, niszczy własną osobowość, przestaje być sobą. Przykładem
tego jest prowadzenie przez Zenona podwójnego życia - przykładny mąż i
kochanek. Niszczy siebie i kobiety. Granicę przekracza także Justyna, która
popada w obłęd po usunięciu ciąży ).
jako granica psychologiczna ( porusza problem możliwości poznania samego
siebie, udowadnia, że działania jakie w życiu podejmujemy, motywowane są nie
tylko psychologicznie, ale również poprzez czynniki społeczno - historyczne, co
uniemożliwia jednoznaczną, subiektywną ich ocenę).
jako granica filozoficzna ( porusza problem możliwością poznania przez
człowieka ostatecznej prawdy o otaczającym go świecie, zrozumienie mechanizmów
nim rządzących. Granica filozoficzna to również kwestia umiejętności borykania
się z przeciwnościami losu - jak to jest, że jedni potrafią stawić czoła
niepowodzeniom, inni zaś rezygnują z walki i stają się konformistami ).