Podstawy
samodiagnostyki
rującego, które reguluje, sprawdza i czasami i sprawdzanie części składowych systemu
1. Wstęp dostosowuje warunki pracy elementów silni- sterowania silnikiem, lecz także umożliwienie
ka, aby w danych warunkach silnik pracował kierowcy lub mechanikowi zidentyfikowanie
najbardziej efektywnie. trudnych do wykrycia usterek. Stato się to
możliwe dzięki zastosowaniu ukfadu wymiany
W niedługim czasie systemy sterowania sil-
informacji i komputerowej pamięci w elektro-
nikiem uzupełniono o funkcję samodiagnosty-
Samodjagnoslyka ma za zadanie zminimali-
nicznym urządzeniu sterującym. Kody usterek
ki. której zadaniem jest nie tylko regulacja
zować wydzielanie przez silniki spalinowe
substancji zanieczyszczających środowisko
naturalne. Samodiagnostyka stanowi podsta-
wę do stworzenia najlepszych warunków do
najsprawniejszego działania silnika.
Kody usterek samochodów
Bardzo pomocna w wyjaśnieniu, jak ważną
częścią nowoczesnych pojazdów samochodo-
wych stały się uktady samodiagnostyki jest
ogólna wiedza o systemach sterowania silni-
kiem i przebiegu procesu spalania mieszanki
paliwowo-po wietrznej w komorze silnika. Za-
gadnienia le omówiono w opublikowanej przez
nasze wydawnictwo książce  Wtrysk benzyny".
Przebieg procesu spalania
mieszanki paliwowo-powietrznej
Paliwa silników z zaptonem iskrowym i zapło-
nem samoczynnym składają się z różnych wę-
glowodorów, które podczas procesu spalania
łączą się z tlenem zawartym w powietrzu po-
bieranym przez silnik. To samo dzieje się
z azotem i innymi gazami. Podczas idealnego
spalania nie powstałyby żadne szkodliwe sub-
stancje. W rzeczywistych warunkach gazy nie-
hujące, takie jak azot (NŁ). para wodna (H2O)
W
GLOWODORY MC
i dwutlenek węgla łączą się z trującymi pro-
c
duktami niepełnego spalania. Do trujących
substancji w gazach wydechowych zalicza
TLENEK W
GLA CO
się: tlenek węgla (CO], niecałkowicie spalone
węglowodory (CH), tlenki azotu, dwutlenek
siarki (SO2), związki ołowiu i sadzę (rys. 1 i 2).
Duże stężenie substancji zanieczyszczają-
cych środowisko, wydzielanych przez silniki
DWUTLENEK W
GLA
spalinowe, wpływa ujemnie na zdrowie,
zwłaszcza na uktad oddechowy, a także nisz-
czy środowisko naturalne.
WODA H,Q
Regulacja, sprawdzanie
i komunikaty diagnostyczne
W roku 1978 w samochodzie BMW 732i po
TLENKI AZOTlJ NO? J
raz pierwszy zastosowano system sterowania
silnikiem. Był to system Bosch Motronic. Sys-
tem sterowania silnikiem stuzy do takiej orga-
nizacji pracy elektronicznego urządzenia ste-
Rys. 1. Schemat procesu spalania
32 Podstawy samodiagnostyki
SUBSTANCJI" S7K(>ni IWF
DLASKODOWISKM.0�=
PARA WODNA 12.7';,
AROON I INNI". 1 0"->
DWUFLUNCK
IWCil A 1?, 3"!
H29688
Rys. 2. Procentowa zawartość toksycznych składników Rys. 3. Złącze samodiagnostyki 16-stykowe
w gazach wydechowych
mogą byc przechowywane w pamięci urzą- urządzenia sterującego, z której może byc od- sonda lambda,
dzenia sterującego i odczytane pozmej Nie- czytany za pomocą czytnika kodów usterek układ powietrza dodatkowego.
które modele rna|ą lampkę ostrzegawczą, któ- lub lampki ostrzegawczej (kody błyskowe) układ par paliwa,
ra świeci, gdy uktad samodiagnostyki W latach 1988 " 1991 ISO (International " układ recyrkulacji gazów wydechowych
stwierdzi obecność usterki Ta sama lampka Standards Organisation) sporządziła i uaktual- (EGR).
może służyć do odczytu kodów usterek w for- niła normy ISO 9141 - ISO 9141-2 w których Dla silników z zapłonem samoczynnym wy-
mie serii błysków. W roku 1981 w samocho- podjęto próbę uporządkowania magania są podobne, lecz oczywiście doty-
dzie Cadillac po raz pierwszy zastosowano oznaczeń złącz samodiagnostyki. czą innych elementów.
system sterowania silnikiem z lunkcją sarriu- urządzeń diagnostycznych i zakresu ich Organizacje normalizacyjne (ISO, SAE) ma-
diagnoslyki; był to system Bendix Diyilal. przeznaczenia, jące w kręgu swoich .zainteresowań transporl
Od tej chwili nastąpit szybki rozwój systemów zawartości protokołów. i środowisko naturalne spierają się o dodatko-
sterowania silnikiem. Obecnie większość pro- " " stopnia wymiany informacji. we regulacje. Wprowadzenie katalizatorów,
ducentów stosuje systemy, które tylko w nie- Wzorowano się na normach amerykańskich. układów wtrysku benzyny, zwiększenie liczby
wielkim stopniu przypominają te starsze. Naj- Przygotowane projekty norm są teraz korygo pojazdów z silnikami z zapłonem samoczyn-
nowsze syślemy mają uniwersalną samodiag- wane, we współpracy z producentami samo nym i silnikami napędzanymi benzyną bezoło-
noslykę, obejmuiącą nie tylko sam system, lecz chodów, przez rządy krajów europejskich i rzą- wiową w ostatnich 30 latach sprzyjało zmniej-
także automatyczne skrzynie biegów, układy dy krajów wszystkich kontynentów. szeniu problemów związanych 7 emisją
przeciwpoślizgowe (ABS) dodatkowe układy W drugiej serii norm zamieszczono wyma- substancji zanieczyszczających środowisko
zabezpieczające (zwykle poduszki powietrzne) gania które muszą spełniać pojazdy produko- naturalne
Wprowadzono układy regulacji adaptacyjnej, wane od roku 1994. Normy dotyczą również
Samodiagnostyka w Europie
które ciągle nadzorują elementy systemu i tak silników z zapłonem samoczynnym, produko-
koordynują ich pracę, by efekty ich działania, wanych od roku 1996. Dodatkowe wymagania
Europejscy producenci pojazdów oczekują na
w danych warunkach, były oplymalne. są następujące:
wprowadzenie definic|i samodiagnostyki, co
możliwość odczytu kodów błyskowych za po- ma nastąpić przed rokiem 2000. Zespół robo-
Krótka definicja
mocą lampki ostrzegawczej samodiagnostyki.
czy juz nad tym pracuje. Prawdopodobnie wie-
samodiagnostyki
sprawdzanie poprawności działania ele- le wymagań zostanie przejętych z norm drugiej
Układ samodiagnostyki porównuje wartości sy- mentów systemu nie tylko ze względu na
serii, lecz rozważa się także dodanie nowych
gnałów z obwodów elektronicznego urządzenia ogólnie po/ętą sprawność, lecz także ze
sterującego z wartościami kontrolnymi Jeżeli względu na wpływ na poziom emisji sub
2. Funkcje układu samodiagnostyki
warlosc sygnału rzeczywistego nie odpowiada stancji zanieczyszczających środowisko,
wartości kontrolnej, to w pamięci urządzenia poza zarejestrowaniem cyfrowego kodu
sterującego jesl rejestrowany kod uslerki. Od- usterki warunki pracy są także zapamiętywa-
czytane z pamięci kody usterek stanowią nie- ne w tak zwanej ..stop klatce";
ocenioną pomoc w identyfikacji usterek. kody usterek muszą być odczytywane z pa-
Samodiagnostyka
mięci za pomocą czytnika kodów usterek,
Normalizacja samodiagnostyki
W silnikach z nowoczesnymi systemami stero-
a nie w formie kodów błyskowych.
wania silnikiem dzięki samodiagnostyce są cią-
Snmodiagnostyka w pojazdach produkowa- Uwaga! IV systemach spełniających wymaga-
gle sprawdzane warlości sygnałów z rożnych
nych od roku 1988 musi spełniać trzy zasadni- nia drugiej serii norm złącza samodiagnostyki
cze kryteria. Po pierwsze, pojazdy muszą czujników silnika oraz elementów wykonaw-
mają 76 styków (rys. 3).
mieć elektroniczny układ samodiagnostyki czych. Wartości te są następnie porównywane
W drugiej serii norm zmieniono i poszerzo-
Po drugie, każda usterka mająca wpływ na z wcześniej zaprogramowanymi wartościami
no zakres sprawdzania dokonywanego przez
kontrolnymi. Wartości kontrolne mogą być róż-
pracę układu wydechowego musi być wy- syslern sterowania silnikiem. Według łych
świetlona za pomocą lampki ostrzegawczej ne w różnych systemach. Mogą być określone,
norm następujące elementy i obszary należy
samodiagnostyki umiejscowionej w tablicy dolną i górną wartością graniczną liczbą błęd-
ciągle sprawdzać
nych sygnałów w wyznaczonym czasie, warto-
wskaz
ników. Po trzecie, kod usterki musi być - spalanie,
ściami mało prawdopodobnymi, wartościami
zarejestrowany w pamięci eleklronicznego - katalizator,
Podstawy samodiagnostyki 33
poza granicznymi, adaptacyjnymi wartościami sprawnego zaworu wydechowego spowodują modiagnostyki nie rozpozna usterki opisanej
sygnałów lub w każdej innej postaci zapropo- problemy ze składem mieszanki i pracą na w wyżej podanym przykładzie, ponieważ war-
nowanej przez projektanta systemu lub produ- biegu jałowym, co może doprowadzić do za- tość sygnału pozostaje wewnątrz obszaru wy-
centa pojazdu. Jeżeli wartość sygnafu leży po- rejestrowania kodów odpowiednich usterek. znaczonego przez wartości kontrolne: dolną
za obszarem dopuszczalnych wartości Wszystko polega na skojarzeniu kodu usterki i górną. W następnym podrozdziale opisano
kontrolnych (np. zwarcie lub przerwa w obwo- ze stanem silnika. W tym przypadku spraw- możliwe sposoby rozwiązania tego problemu.
dzie), to urządzenie sterujące stwierdza uszko- dzenie stanu silnika może pomóc w prawidło-
Sygnały mało prawdopodobne
dzenie i rejestruje kod usterki w swojej pamięci. wym określeniu usterki.
Oprogramowanie nowszych systemów jest
Pierwsze układy samodiagnostyki były Kod usterki wskazuje zwykle tylko niespraw-
bardziej wyszukane i może sprawdzać zmianę
zdolne do zapamiętania tylko kilkunastu ko- ny obwód. Kod wskazujący na przykład na
napięcia lub prądu w pewnym okresie. Jeżeli
dów. Po dziesięciu latach rozwoju bardziej za- usterkę czujnika temperatury płynu chłodzące-
sygnał nie zmienia się w oczekiwany sposób,
awansowane systemy są zdolne do zapamię- go może być wywołany przez: uszkodzony
to kod usterki zostanie zarejestrowany. W star-
tania 100 i więcej kodów różnych usterek. czujnik temperatury płynu chłodzącego, nie-
szych systemach kod usterki zostanie zareje-
Liczba ta może gwaitownie wzrosnąć w ciągu sprawne okablowanie lub skorodowane złącze.
strowany, jeśli sygnał przybierze wartości spo-
następnej dekady, ponieważ systemy stero- Niektóre systemy zapamiętują kody usterek
za wyznaczonego zakresu. Nie ma żadnego
wania silnikiem są zdolne do identyfikacji co- chwilowych, inne nie. Niekiedy kod usterki mo-
odniesienia do wartości innych sygnałów. Co-
raz większej liczby różnych usterek. że ulec skasowaniu w chwili wyłączenia zapło-
raz więcej obecnie stosowanych systemów bie-
nu; należy zachować uwagę podczas odczyty-
Jeden uktad samodiagnostyki może mieć
rze pod uwagę sygnały wyjściowe z kilku ele-
wania kodów usterek w takich systemach.
przykładowo jeden kod na oznaczenie wszyst-
mentów jednocześnie i porównuje je między
Dla mechanika kod usterki jest punktem
kich możliwych usterek jednego obwodu. Inny
sobą. Kod usterki może zostać zarejestrowany
wyjściowym do określenia przyczyny usterki.
uktad samodiagnostyki może mieć kilka kodów
w wyniku porównania sygnałów, z którego wy-
odpowiadających różnym usterkom w tym sa- Brak kodu nie zawsze oznacza, że system jest
nika, że taka wartość badanego sygnału jest
wolny od niesprawności.
mym obwodzie. Wez
my na przykład obwód
mało prawdopodobna. Jeśli na przykład pręd-
czujnika temperatury płynu chłodzącego.
Sygnaiy fałszywe kość obrotowa silnika wzrasta, czujnik położe-
Pierwszy kod może oznaczać ogólne uszko-
nia przepustnicy wskazuje pełne otwarcie,
Sygnały z uszkodzonego obwodu wysokiego
dzenie czujnika temperatury płynu chłodzące-
a przepływomierz powietrza nie wskazuje wzro-
napięcia lub niesprawnych elementów elek-
go. Pozostałe kody mogą oznaczać zwarcie lub
stu przepływu, to sygnał z przepływomierza zo-
trycznych mogą wytwarzać fale radiowe (RFI),
przerwę w obwodzie. Mogą się pojawić kody
stanie uznany za mało prawdopodobny i kod
które zakłócają działanie systemu sterowania
odpowiadające bogatej lub ubogiej mieszance,
usterki zostanie zarejestrowany.
silnikiem lub powodują rejestrację błędnych
która powstaje w wyniku uszkodzenia konkret-
kodów. y
le działający system sterowania silni-
nego czujnika mającego wpływ na skład mie-
Lampka ostrzegawcza
kiem może spowodować błędne działanie
szanki. Jeżeli urządzenie sterujące ma regula-
samodiagnos tyki
urządzenia sterującego.
cję adaptacyjną, może się zdarzyć, że
Wiele pojazdów ma lampkę ostrzegawczą sa-
uszkodzenie spowoduje przekroczenie granicz- Sygnały czujników w zakresie
modiagnostyki umieszczoną na tablicy wskaz
-
nych wartości parametrów adaptacyjnych, co
lub poza zakresem dopuszczalnych
ników deski rozdzielczej (rys. 4 do 6). W obu-
w konsekwencji doprowadzi do rejestracji jesz- wartości
dowie urządzenia sterującego może znaj-
cze innych kodów usterek. Jednakże przekro-
Jeżeli wartość sygnału z czujnika leży w zakre- dować się dioda świecąca LED. Włączenie za-
czenie granicznych wartości parametrów ada-
sie dopuszczalnych wartości, to nawet jeśli wa- płonu powoduje włączenie lampki ostrzegaw-
ptacyjnych spowoduje przejście urządzenia
runki pracy silnika są w danej chwili nieprawi- czej lub diody LED.
sterującego w awaryjny tryb pracy, co zmniej-
dłowe, usterka nie zostanie wykryta. Czujnik Ma to na celu sprawdzenie obwodu lampki
szy problemy ze składem mieszanki oraz liczbą
temperatury płynu chłodzącego spowoduje na lub diody. Po uruchomieniu silnika lampka po-
zebranych w pamięci kodów usterek.
przykład zarejestrowanie kodu usterki wtedy, winna przestać świecić i pozostać wyłączona
Wraz z rozwojem systemów sterowania silni- gdy w jego obwodzie występuje przerwa lub do chwili stwierdzenia usterki przez układ sa-
kiem coraz więcej jego elementów będzie nad- gdy jest zwarty do masy. Natomiast, jeżeli modiagnostyki. Lampka jest włączona tak dłu-
zmianie temperatury płynu chłodzącego nie to- go, jak długo istnieje usterka. Gdy usterka zni-
zorowanych i sprawdzanych przez urządzenie
sterujące, a co za tym idzie układ samodia- warzyszy zmiana rezystancji czujnika, to kod ka zwykle lampka przestaje świecić. Kod
gnostyki będzie sprawdzał pracę dodatko- nie zostanie zarejestrowany. W niektórych tem- usterki pozostaje w pamięci urządzenia steru-
peraturach silnik będzie pracował bardzo z
le. jącego do chwili, aż zostanie skasowany.
wych elementów. Chociaż w książce opisano
głównie zagadnienia związane z silnikiem, nie- Większość obecnie stosowanych układów sa- W pewnych systemach niektóre usterki mają
które kody wytwarzane przez ukfady dodatko-
we, takie jak klimatyzacja i automatyczna
skrzynia biegów, także znajdą się w tabeli ko-
dów usterek przytaczanej w każdym rozdziale.
Ograniczenia samodiagnostyki
Samodiagnostyka ma pewne ograniczenia.
Uszkodzenia niektórych czujników nie powo-
dują rejestracji kodu usterki w pamięci urzą-
dzenia sterującego. Uszkodzenie elementu,
któremu nie został przypisany kod usterki, al-
bo warunki nieodpowiadające warunkom za-
programowanym nie zostawią siadu w pamię-
ci. Oznacza to, że problemy mechaniczne
oraz uszkodzenia wtórnego obwodu wysokie-
go napięcia nie są bezpośrednio rejestrowane
przez układ samodiagnostyki. Jednakże efek-
ty uboczne wynikające na przykład z nie-
Rys. 4. Typowa ostrzegawcza lampka samodiagnostyki umiejscowiona
szczelności układu podciśnienia lub nie-
na tablicy wskaz
ników
Podstawy samodiagnostyki 35
na przykład uaktywnić obwód zaworu regula-
BA
YSKI 1,5-SEKUNDOWE
cyjnego prędkości obrotowej biegu jatowego.
BA
YSKI 1,0 SEKUNDOWE
REPREZENTUJ
CE DZIESI
TKI
Jeżeli zawór się przemieszcza, to dowodzi to
REPREZENTUJ
CE
JEDNOŚCI
poprawności działania caiego jego obwodu.
Zależnie od systemu (nie jest możliwe spraw-
PAUZA 1,5 SEKUNDOWA
dzenie konkretnego elementu wykonawcze-
MI
DZY KOLEJNYMI
go, jeżeli nie przewiduje tego program układu KODAMI
samodiagnostyki) można sprawdzać między
innymi obwody: wtryskiwaczy paliwa, prze-
W
\ \
W' \\
kaz
ników, zaworu regulacyjnego prędkości \ \ \
V
\\\
obrotowej biegu jatowego oraz elementów
w . w \\
V-
układu wydechowego. Możliwe jest także
$$:
sprawdzanie sygnałów z pewnych czujników,
Sv
\\\
na przykład z czujnika położenia przepustni-
.vi
^ \ \
cy, gdy przepustnica jest przemieszczana
z położenia pełnego zamknięcia do położenia
pełnego otwarcia i z powrotem. W przypadku
PRZYKA
ADOWE KODY: 12 ORAZ 32
uznania ścieżki rezystancyjnej za wadliwą doj-
dzie do zarejestrowania kodu usterki.
Rys. 8. Graficzny obraz typowych 2-cyfrowych kodów btyskowych wyświetlanych przez
ostrzegawczą lampkę samodiagnostyki lub diodę świecącą LED. Impulsy reprezentujące
 Ręczne" sprawdzanie czujników
dziesiątki są dłuższe od impulsów reprezentujących jedności
i pobudzanie części składowych
systemu
PAUZA 1,5 SEKUNDOWA
Pobudzanie części składowych systemu nie
MI
DZY KOLEJNYMI KODAMI
BA
YSKI 1,0-SEKUNOOWE
jest najważniejszym zadaniem dla czytnika
kodów usterek. Jednakże w niektórych syste-
mach jest możliwe  ręczne" pobudzanie
i sprawdzanie części składowych systemu.
PAUZY 0,5-SEKUNDOWE
W rozdziałach opisujących takie systemy po-
I I L
dano odpowiednie czynności.
Regulacje obsługowe
W większości nowoczesnych systemów nie ma
możliwości żadnej regulacji ani składu mie-
szanki paliwowo-powietrznej, ani położenia
punktu zaptonu. Jednak niektóre starsze syste-
my nie mają regulacji zewnętrznej i konieczne
jest użycie czytnika do dokonania pewnych
2 2 3
ustawień. Przykładem są tu systemy Ford EEC
PRZYKA
ADOWY KOD: 1223
IV, Rover 800 SPI oraz MENS w najnowszym
samochodzie Rover. Wszystkie te systemy wy-
Rys. 9. Graficzny obraz typowych 4-cyfrowych kodów btyskowych wyświetlanych przez
magają użycia odpowiedniego czytnika kodów
ostrzegawczą lampkę samodiagnostyki lub diodę świecącą LED
usterek w celu przeprowadzenia regulacji za-
płonu lub (i) składu mieszanki biegu jałowego.
możliwe jest sprawdzenie interesujących nas
Kodowanie urządzenia parametrów systemu przy różnych prędko-
sterującego ściach i w różnych temperaturach silnika. Sygnał
czujnika temperatury płynu chłodzącego może
W niektórych systemach czytnik kodów uste-
być przykładowo obserwowany w zimnym silni-
rek może służyć do kodowania urządzenia
ku i podczas rozgrzewania silnika. Jakiekolwiek
sterującego do pewnych zastosowań. Zada-
nieprawidłowości staną się wtedy widoczne.
nie to jest zarezerwowane dla głównych
Chociaż sygnały różnych elementów mogą
przedstawicieli producenta pojazdów. Pozwa-
być obserwowane na podłączonym do obwo-
la to produkować mniejszą liczbę bardziej uni-
du oscyloskopie lub cyfrowym mierniku uni-
wersalnych urządzeń sterujących dla większej
wersalny, to często łatwiej i szybciej jest robić
liczby różnych zastosowań. Kodowanie umoż-
to na ekranie czytnika kodów usterek.  Ręcz-
liwia dopasowanie urządzenia sterującego do
ny" odczyt bieżących informacji nie jest możli-
konkretnego pojazdu.
wy. Niektóre czytniki kodów usterek można
Odczytywanie informacji podłączyć do komputera, co pozwala wyświe-
bieżących o pracującym systemie tlać dane jednocześnie na jego monitorze. Po-
zwala to ominąć niedogodność, jaką jest nie-
Na ekranie czytnika kodów usterek można wy-
wielka liczba danych na niedużym ekranie
świetlać wartości bieżące sygnałów z różnych
czytnika kodów usterek. A
atwiej daje się obser-
czujników i elementów wykonawczych. Funkcja
wować odpowiedzi na próby dynamiczne. Za
jest szczególnie przydatna do szybkiego spraw-
pomocą odpowiedniego oprogramowania
dzenia  podejrzanych" czujników i elementów
można również rejestrować i robić wykresy
wykonawczych. Można przeprowadzić spraw-
każdego sprawdzanego sygnału. Wszystkie sy-
dzanie dynamiczne i zarejestrować odpowiedz

gnały (lub sygnały wybrane) można odtworzyć
czujnika. Jeśli element wydaje się niesprawny, Rys. 10. Typowy firmowy czytnik kodów
w póz
niejszym terminie.
a odpowiedni kod nie został zarejestrowany, usterek
36 Podstawy samodiagnostyki
wietrza, podstawia sygnał z innego czujnika za- ści i doda tę adaptacyjną wartość do mapy ba-
Rejestrowanie wybranych
miast sygnału z uszkodzonego czujnika. W przy- zowych parametrów. Od tej chwili w większości
parametrów pracującego
padku uszkodzenia czujnika temperatury płynu warunków pracy silnika skład gazów wydecho-
systemu
chłodzącego urządzenie sterujące użyje sygna- wych będzie bliski składowi odpowiadającemu
Niektóre układy samodiagnostyki i (lub) czyt-
łu z czujnika temperatury powietrza. Czasem współczynnikowi lambda.
niki kodów usterek mają możliwość rejestro-
jedna wartość jest podstawiana podczas pracy
System ustali najlepszą prędkość biegu jało-
wania wybranych parametrów pracującego
zimnego silnika, a inna silnika gorącego. Jeżeli
wego w każdym silniku. Działanie zaworu elek-
systemu. Właściwość tę nazywa się często
nie zaświeci się lampka ostrzegawcza, trudno
tromagnetycznego filtra z węglem aktywnym
 zdjęciem" lub  odtworzeniem". Jeśli usterka
jest poznać, że silnik nie jest w pełni sprawny.
wprowadzającego palną mieszankę do silnika
jest chwilowa lub trudna do identyfikacji, to
jest, po sygnale z sondy lambda, kompensowa-
możliwość sprawdzenia stanu innych elemen-
ne przez adaptacyjne wartości układu par pali-
tów jest bardzo pomocna.
4. Regulacja adaptacyjna
wa. Urządzenie sterujące  uczy" się wartości
Pojazd należy poddać próbnej jez
dzie z czyt-
adaptacyjnych przez pewien czas i jest to war-
nikiem kodów usterek podłączonym do złącza
tość średnia wyznaczona z wielkiej liczby prób.
samodiagnostyki. Funkcja  zdjęcie" jest włącza-
Znaczy to, że jeżeli zmiana warunków pracy na-
na na początku jazdy. Przechowywane informa-
Urządzenia sterujące wielu współczesnych stępuje stopniowo, to adaptacja też ma przebieg
cje obejmują krótki czas, ponieważ pojemność
systemów sterowania silnikiem zmieniają ada- stopniowy. W przypadku wystąpienia gwałtow-
pamięci urządzenia sterującego albo czytnika
ptacyjnie swoje charakterystyki pracy. Roz- nej i radykalnej zmiany adaptacja do nowych
kodów uslerek jest ograniczona. W chwili poja-
maite dane o silniku są zbierane w pamięci warunków nie nastąpi równie szybko i wymagać
wienia się usterki należy wcisnąć przycisk, co
przez odpowiednio długi czas, co pozwala będzie dłuższego czasu. Zmiana warunków mo-
sprawi, że pewna ilość informacji przed i po tym
wypracować wartość średnią. że wystąpić w przypadku pojawienia się usterki
wydarzeniu zostanie zachowana w pamięci. Po
lub po wymianie elementu systemu.
Normalnie urządzenie sterujące korzysta
powrocie do warsztatu można te informacje od-
z kilku trójwymiarowych map z parametrami
Wymiana jednego lub kilku elementów sys-
tworzyć i poddać analizie. Możliwość wglądu
zapłonu, wtrysku paliwa, prędkości biegu jało-
temu wymaga od urządzenia sterującego  na-
w stan każdego czujnika i elementu wykonaw-
wego itd. W zależności od zmieniających się
uczenia się" nowych wartości i może stwarzać
czego w chwili wystąpienia usterki stwarza dużą
sygnałów z różnych czujników (czujnika tem-
pewne problemy do chwili zakończenia pro-
szansę na określenie przyczyny usterki. Niestety
peratury powietrza, czujnika temperatury pły-
cesu  nauki" przez urządzenie.
nie wszystkie układy samodiagnostyki i czytniki
nu chłodzącego, przepływomierza powietrza
Na przykład przeciekający wtryskiwacz
kodów usterek mają właściwość rejestrowania
lub czujnika ciśnienia bezwzględnego, czujni-
sprawia, że urządzenie sterujące adaptuje
parametrów pracującego systemu.
ka położenia przepustnicy itd.) urządzenie
czasy otwarcia w kierunku zubożenia mie-
sterujące stale koryguje sygnały wyjściowe do
szanki. Po naprawie niesprawnego wtryskiwa-
różnych elementów wykonawczych. Zacho-
cza mieszanka stanie się za uboga i będzie ta-
3. Awaryjny tryb pracy
wane wartości adaptacyjne są używane do
ka do chwili, aż urządzenie sterujące adaptuje
korekty map bazowych parametrów.
czas otwarcia wtryskiwacza tak, by skład mie-
W miarę zużywania się silnika i jego ele- szanki był prawidłowy. W niektórych syste-
mentów lub nawet rozwoju pewnych usterek
mach można czytnikiem kodów usterek wpro-
Większość współczesnych układów samodia-
zmieniające się sygnały są dodawane do war- wadzić oryginalne ustawienia do pamięci
gnostyki ma awaryjny tryb pracy. Oznacza to, że
tości przechowywanych w pamięci adaptacyj- adaptacyjnej po wymianie elementu na nowy.
w przypadku wystąpienia usterki w obwodach
nej i ich wartość średnia stopniowo się zmie-
Większość adaptacyjnych systemów traci
pewnych czujników (zwykle tych, które powodu-
nia. Urządzenie sterujące stale reaguje na
swoje ustawienia po odłączeniu akumulatora.
ją rejestrację kodu; choć nie wszystkie kody wy-
zawartość pamięci adaptacyjnej i wkrótce do-
System ponownie  uczy" się swoich ustawień,
wołują tryb awaryjny) urządzenie sterujące auto-
stosowuje swoje działanie do zmienionych
gdy silnik zostanie uruchomiony po raz pierw-
matycznie przejdzie do awaryjnego trybu pracy
warunków pracy silnika. Jeżeli wartość ada-
szy po odłączeniu akumulatora. Zwykle dzieje
i podstawi, zamiast sygnału z uszkodzonego
ptacyjna przekroczy wartości kontrolne, może
się to całkiem szybko, a jakość biegu jałowe-
czujnika, wartość wcześniej określoną. Umożli-
dojść do zasygnalizowania kodu usterki.
go może być zła do chwili zakończenia proce-
wia to bezpieczny dojazd pojazdem do warszta-
Regulacja adaptacyjna dotyczy zwykle:
su adaptacyjnego.
tu. Po usunięciu usterki urządzenie sterujące po-
- pracy silnika na biegu jałowym,
Nie wszystkie systemy reagują na odłącze-
wraca do normalnego trybu pracy.
regulacji składu mieszanki,
nie akumulatora. System Rover MEMS stano-
Awaryjny tryb pracy umożliwia pracę silnika
- regulacji spalania stukowego,
wi przykład systemu z pamięcią trwałą, która
z mniejszą sprawnością. Niektóre z awaryj-
- działania zaworu elektromagnetycznego
podtrzymuje adaptacyjne ustawienia po odłą-
nych trybów działają tak, że kierowca nie do-
filtra z węglem aktywnym,
czeniu akumulatora.
myśla się niesprawności silnika. Świadczy
- recyrkulacji gazów wydechowych.
Btędy funkcji adaptacji
o tym tylko wtączona lampka ostrzegawcza
Regulacja adaptacyjna pracy sondy lambda
(jeśli jest).
Czasem błędne sygnały są traktowane przez
sprawia, że reakcja urządzenia sterującego na
Ponieważ często podstawiane wartości odpo- skład gazów wydechowych jest szybsza i ściś- funkcję adaptacji równoważnie z sygnałami
wiadają wartościom dla silnika gorącego, to pra- lejsza. Podczas pracy w pętli zamkniętej bazo- prawidłowymi, co wpływa na działanie silnika.
ca zimnego silnika jest mniej zadowalająca. Tak- we czasy otwarcia wtryskiwacza są określone
Błędny sygnał może pozostać niewykryty, je-
że uszkodzenie głównego czujnika, takiego jak
przez wartości z mapy odpowiadające określo- żeli nie jest zbyt znaczący, by spowodować za-
przepływomierz powietrza albo czujnik ciśnienia
nym prędkościom obrotowym i obciążeniu sil- rejestrowanie kodu usterki. Niekiedy urządze-
bezwzględnego może spowodować zmniejsze- nika. Jeżeli bazowe czasy otwarcia wtryskiwa- nie sterujące  gubi się" i wartości adaptacyjne
nie osiągów silnika. Jeżeli system Ford EEC IV
cza z mapy powodują przekroczenie do- ulegają zniekształceniu. Może to stwarzać pro-
wykryje przykładowo istotną usterkę wewnątrz blemy w działaniu silnika, choć sprawdzenie
puszczalnych wartości współczynnika lambda
urządzenia sterującego, to zapłon zostanie usta- (0,98 do 1,02), to mieszanka będzie za uboga
systemu tego nie potwierdza. Odłączenie aku-
wiony na 10� (brak wyprzedzenia zapłonu), mulatora może pomóc, ponieważ bazowe
lub za bogata- Sonda lambda zasygnalizuje to
a pompa paliwa będzie pracować bez przerwy.
do urządzenia sterującego. Urządzenie sterują- ustawienia urządzenia sterującego zostaną
wprowadzone od nowa. Lepiej jednak jest zro-
ce skoryguje skład mieszanki. Jednak reakcja
W niektórych systemach urządzenie sterują-
bić to za pomocą czytnika kodów usterek, by
urządzenia sterującego wymaga nieco czasu.
ce, w przypadku usterki czujnika temperatury
Urządzenie sterujące .,nauczy" się nowej warto- uniknąć utraty innych wartości.
płynu chłodzącego lub czujnika temperatury po-
Przyrządy
diagnostyczne
nia testu. Im większe są środki zainwestowane co znacznie ogranicza ich zastosowanie.
1. Wstęp w przyrządy i szkolenie, tym krótszy jest czas Oczywiście nie mają one żadnych funkcji za-
stracony na określenie usterki. awansowanych, pozwalających na regulację
bądz
uruchomienie elementu wykonawczego.
Czytniki kodów usterek zaliczane do drugiej
2. Przyrządy diagnostyczne
grupy są dosyć skomplikowane i poza funk-
Diagnostyka silników współczesnych samo-
cjami czytników z grupy podstawowej mają
chodów wymaga zainwestowania w trzy pod-
wiele innych możliwości. Na wyświetlaczu
stawowe dziedziny: przyrządy, szkolenie i do-
czytnika poza kodem ukazuje się tekstowy
stęp do informacji. Zaniedbanie jednej z tych
W rozdziale zamieszczono opis czytnika ko- opis usterki. Dane dla pewnych typów pojaz-
dziedzin ma poważny wptyw na efektywność
dów usterek i innych przyrządów przydatnych dów lub systemów są zwykle zawarte na wy-
wykorzystania pozostałych dwóch.
do sprawdzania różnych elementów systemu miennej karcie, co bardzo ułatwia unowocze-
Nie można powiedzieć, że silnika nie da się
sterowania silnikiem. Niektóre z tych przyrzą- śnianie czytnika. Czytniki te umożliwiają
sprawdzić bez przyrządów, wiedzy lub odpo-
dów są drogie, niektóre nie. bardziej szczegółową ocenę usterek; często
wiedniej informacji. Wymagać to będzie jed-
możliwe jest również ich podłączenie do kom-
nak więcej czasu i cierpliwości.
Czytnik kodów usterek
putera i drukarki.
Sposób sprawdzenia zależy głównie od te-
Przyrządy diagnostyczne niektórych produ-
Droższe czytniki kodów usterek umożliwiają
go, jakie przyrządy są dostępne oraz jak duże
centów współpracują z wejściem szeregowym
nie tylko odczyt kodów usterek i mogłyby być
są wiedza i doświadczenie przeprowadzające-
systemu sterowania silnikiem (rys. 1 i 2).
nazywane testerami elektronicznych syste-
go test. Oczywisty jest ścisły związek między
Czytniki ogólnego przeznaczenia są przydat- mów. Czytniki te mogą być użyte do spraw-
zainwestowanymi pieniędzmi i czasem trwa-
ne do odczytu danych w wielu pojazdach wy-
posażonych w różne systemy sterowania silni-
kiem. Służą do odczytu kodów usterek,
wyświetlania informacji o bieżącym stanie róż-
nych czujników i elementów wykonawczych,
uruchamiania elementów wykonawczych,
zmiany ustawień urządzenia sterującego, re-
gulacji zapłonu i (lub) składu mieszanki biegu
jałowego oraz spełniają rolę rejestratora para-
metrów pracującego systemu. Jednakże nie
wszystkie dostępne czytniki kodów usterek
mają takie same możliwości.
Czytnik kodów usterek jest bardzo przydat-
ny do wskazania kierunku poszukiwań usterki.
Jednakże skuteczność czytnika może być
w rzeczywistości ograniczona przez poziom
dokładności samodiagnostyki systemu, a wte-
dy potrzebne będą inne przyrządy do wskaza-
nia usterki.
Czytniki kodów usterek mają różne kształty
i rozmiary (również ceny). Ogólnie czytniki
można podzielić na trzy grupy. Czytniki zali-
czane do grupy podstawowej są podłączane
do złącza samodiagnostyki i  potrafią" właści-
wie jedynie odczytywać kody błyskowe. Są
wyposażone w zestawy przewodów oraz in-
strukcje o sposobach podłączania oraz od-
czytywania kodów usterek w różnych pojaz-
Rys. 2. Popularny firmowy czytnik kodów.
dach i różnych systemach sterowania
Oprzyrządowanie umożliwia zastosowanie
Rys. 1. Czytnik kodów usterek firmy silnikiem. W zestawie znajdują się także tabli-
czytnika do różnych systemów sterowania
Haynes. Kody cyfrowe są wyświetlane na ce kodów umożliwiające rozpoznanie usterek.
silnikiem w różnych samochodach
wyświetlaczu czytnika Czytniki takie nie  czytają" szybkich kodów,
38 Przyrządy diagnostyczne
Rys. 3. Typowa diodowa lampka Rys. 4. Przykładowe przewody mostkujące
sprawdzająca
dzania bardzo dużej liczby pojazdów i często tania kodów usterek, sprawdzenia obwodów
można je podłączyć do skrzynki przyłączenio- lub  ominięcia" przekaz
nika (rys. 4).
wej. Umożliwiają wykonanie wielu innych czyn-
Autoryzowane stacje obsługi
ności sprawdzających, jeśli użyte zostaną od-
powiednie oprogramowanie i dokumentacja. Na autoryzowanych stacjach obsługi pojaz-
dów są często stosowane specjalne przyrządy
Lampka sprawdzająca z diodą
diagnostyczne, których działanie jest wcze-
LED
śniej zaprogramowane. Przyrząd podłączony
do wejścia szeregowego centralnego urzą-
Lampka sprawdzająca z diodą LED (rys. 3)
jest szczególnie przydatna do odczytu błysko- dzenia sterującego realizuje program, który
prowadzi mechanika przez czynności spraw-
wych kodów usterek w systemach bez lampki
Rys. 5. Podstawowym elementem
ostrzegawczej. Lampka musi spełniać mini- dzające. Zależnie od stopnia skomplikowania
testera  Testbook" firmy Rover
malne wymagania stawiane narzędziom pod- przyrząd może samodzielnie sprawdzić więk-
jest komputer przenośny ze
szość obwodów lub proponować zastosowa-
łączanym do obwodów elektronicznych
skomplikowanym, interaktywnym
(ostrzeżenie numer 6 w rozdziale  Ostrzeże- nie dodatkowego osprzętu. Takie przyrządy
programem sprawdzającym
są przeznaczone do sprawdzania pojazdów
nia"). Poza tym lampka z diodą LED może być
wykorzystana do sprawdzania cyfrowych sy- jednego producenta i mogą być niedostępne
poza siecią autoryzowanych stacji (rys. 5).
gnałów urządzenia sterującego lub modułu
dla czytnika kodów usterek podłączonego do
zapłonu.
Zaprogramowane przyrządy wejścia szeregowego. Przyrządy te służą do
sprawdzania sygnałów wejściowych i wyjścio-
Przewody połączeniowe diagnostyczne
' / i
wych przepływających między urządzeniem
(mostkujące)
Przyrządy diagnostyczne tego typu są podłą-
sterującym oraz czujnikami i elementami wy-
Przewody mostkujące służą do zwierania sty- czane między urządzenie sterujące a złącze
konawczymi. Przyrząd zasygnalizuje błąd, je-
ków w złączu samodiagnostyki w celu odczy- urządzenia i są alternatywnym rozwiązaniem
żeli wartość co najmniej jednego z tych sy-
gnałów znajdzie się poza zaprogramowanym
wcześniej zakresem. Do określenia usterki
może być potrzebny przyrząd dodatkowy
(rys. 6).
MIERNIK Przyrząd do sprawdzania
UNIWERSALNY
urządzenia sterującego
Przyrządami do sprawdzania urządzeń steru-
jących dysponują jedynie firmy naprawiające
te urządzenia i nie można ich kupić. Jedna
z firm (ATP) oferuje sprawdzanie urządzenia
sterującego przez telefon (za pomocą mode-
mu) po dostarczeniu urządzenia do jej najbliż-
szego przedstawiciela. Inna z kolei wymaga
\l
przesłania urządzenia sterującego do oceny
pocztą.
e e e
(D
Miernik uniwersalny
BATERIA
�
0
Miernik uniwersalny jest podstawowym przy-
rządem diagnostycznym. Obecnie najczę-
e e
ściej stosuje się uniwersalne mierniki cyfro-
we, które muszą być przystosowane do
współpracy z obwodami elektronicznymi.
Można oczywiście stosować mierniki analo-
gowe lub nawet lampki sprawdzające, jeżeli
tylko spełniają one takie same wymagania, co
miernik cyfrowy. Miernik uniwersalny może
Rys. 6. Zaprogramowane przyrządy diagnostyczne służyć do sprawdzenia napięcia (prądu prze-
39
Przyrządy diagnostyczne
miennego lub stałego), rezystancji, częstotli-
wości, prędkości obrotowej, temperatury itp.
(rys. 7 i 8).
Dodatkowe wyposażenie miernika (cienkie
sondy, styki bananowe itp.) jest bardzo przy-
datne do podłączenia do skrzynki przyłącze-
niowej (rys. 13). Jeżeli usterka ma charakter
czysto elektryczny, to miernik uniwersalny
często będzie jedynym potrzebnym przyrzą-
dem. Wadą miernika jest niemożność analizo-
wania falowych sygnałów elektrycznych wy-
twarzanych przez wiele czujników i elementów
wykonawczych.
Oscyloskop (z lub bez
cyfrowego miernika
uniwersalnego i testera silnika)
Oscyloskop (rys. 9) jest w zasadzie woltomie-
rzem graficznym. Napięcie rzadko ma nie-
zmienną wartość. Przeważnie jego wartość
zmienia się w czasie. Oscyloskop mierzy napię-
Rys. 7. Dwa typowe cyfrowe mierniki
cie w funkcji czasu i wyświetla ten przebieg na
uniwersalne o podobnych parametrach,
ekranie. Oscyloskop  wychwytuje" nawet bar-
lecz wyposażone w inne przewody
dzo szybkie zmiany napięcia. Uszkodzenia ob-
i końcówki pomiarowe. Miernik po lewej
wodu mogą być rozpoznane, w wielu wypad-
Rys. 8. Jeden z najlepszych cyfrowych
stronie ma zaciski krokodylkowe. Miernik
kach, szybciej niż za pomocą innych
mierników uniwersalnych firmy Fluke z
po prawej stronie ma  szpilkowe"
przyrządów. Od wielu lat oscyloskop byt uży-
bogatym wyposażeniem
końcówki pomiarowe. Dzięki zaciskom
wany do sprawdzenia obwodów, pierwotnego
krokodylkowym testujący ma wolne ręce
i wtórnego, uktadu zapłonu w tradycyjnych sil-
zbędny jest zatem przyrząd do pomiaru ciś-
do innych czynności.  Szpilkowe"
nikach niewyposażonych w elektroniczne sys-
nienia paliwa o zakresie pomiarowym 7,0 ba-
końcówki pomiarowe są pożyteczne
temy sterowania. Rozwój elektroniki przyczynił
rów (0,7 MPa). Zwykle przyrząd jest wyposa-
do mierzenia napięć w tylnej części złączy
się do zwiększenia zakresu stosowania oscylo-
żony w wiele końcówek pomiarowych, które
wielostykowych
skopów. Można nimi analizować skomplikowa-
umożliwiają jego podłączenie do różnych
ne przebiegi falowe. Oscyloskop często jest
układów paliwa (rys. 10).
używany łącznie z innymi przyrządami w celu
lepszy jest analizator, tym łatwiejsza jest jego
szybkiego rozpoznania wielu usterek. Obecnie
Potencjometr
obsługa. Analizator jest obecnie powszechnie
coraz częściej są stosowane wygodne w uży-
Z powodu rozpowszechnienia w nowocze-
stosowanym przyrządem diagnostycznym.
ciu ręczne przyrządy przenośne.
snych systemach sterowania silnikiem trybu
Analiza gazów wydechowych pozwala wykryć
pracy awaryjnej odłączenie takiego czujnika,
usterki układu zapłonu i układu paliwa oraz
Analizator gazów wydechowych
jak czujnik temperatury płynu chłodzącego
wszelkie mechaniczne usterki silnika.
Nowoczesne analizatory mierzą zawartość może mieć niewielki wpływ na pracą silnika.
Zestaw do sprawdzania
czterech gazów (tlenu, dwutlenku węgla, tlenku Urządzenie sterujące potraktuje odłączenia ja-
ciśnienia paliwa
węgla, węglowodorów) oraz wyliczają współ- ko uszkodzenie czujnika i zamiast sygnału
czynnik lambda. Tańsze analizatory mierzą za- z odłączonego czujnika podstawi wartość za-
Ciśnienie paliwa jest bardzo ważne dla prawi-
wartość jednego, dwóch lub trzech gazów. Im stępczą. Pożyteczna jest możliwość zmiany
dłowej pracy silnika z wtryskiem paliwa. Nie-
rezystancji przekazywanej do urządzenia ste-
rującego i rejestrowanie rezultatów. Jednym
z rozwiązań jest zastosowanie potencjometru.
Jeżeli zostanie on podłączony zamiast rezy-
stora czujnika temperatury ptynu chłodzące-
Rys. 10. Manometr do mierzenia ciśnienia
paliwa z zestawem końcówek
Rys. 9. Oscyloskop pomiarowych
40 Przyrządy diagnostyczne
"
' YA833S 1
Blye - Point
" 1
" ::... 4 ,
Rys. 11. Zastosowanie potencjometru do zmiany rezystancji Rys. 12. Lampka kontrolna wtryskiwacza
czujnika temperatury płynu chłodzącego. Zmianę napięcia można
zmierzyć. Silnik można  oszukać" przez symulację temperatury
silnika różną od rzeczywistej. Można to wykorzystać podczas
sprawdzania i nie czekać na ostygnięcie silnika
go, to dzięki reakcji urządzenia sterującego dów elektronicznego urządzenia sterującego
Zasilacz awaryjny
można będzie sprawdzić czas otwarcia wtry- łączy urządzenie sterujące z jego złączem wie-
Zadaniem zasilacza awaryjnego jest dostar-
skiwacza i zawartość CO dla różnych rezy- lostykowym, a inny koniec jest połączony ze
czenie napięcia do niektórych układów elek-
stancji odpowiadających różnym temperatu- skrzynką przyłączeniową. Skrzynka przyłącze-
tronicznych, kiedy akumulator jest odłączony.
rom płynu chłodzącego (rys. 11). niowa przechwytuje w ten sposób wszystkie
Pozwala to zachować dane przechowywane
sygnały wyjściowe i wejściowe urządzenia ste-
w pamięci urządzenia sterującego.
Lampka kontrolna wtryskiwacza
rującego. Każdy sygnał elektronicznego urzą-
Lampka kontrolna stuży do sprawdzania sy- dzenia sterującego może być z łatwością zmie-
Kable rozruchowe z bezpieczni-
gnatu sterującego wtryskiwacza. Od wtryski- rzony po podłączeniu cyfrowego miernika
kiem przepięciowym
wacza należy odtączyć wiązkę przewodów uniwersalnego lub oscyloskopu do odpowied-
Używanie niezabezpieczonych kabli rozrucho-
i następnie podłączyć ją do lampki kontrolnej. niego zacisku skrzynki przyłączeniowej. Gtów-
wych może spowodować uszkodzenie urzą-
Podczas obrotu watu korbowego lampka kon- ną wadą tego rozwiązania jest duża liczba złą-
dzenia sterującego. Dużo bezpieczniejsze jest
trolna będzie błyskać w chwilach, gdy wtryski- czy wielostykowych wymaganych do współ-
podtadowanie akumulatora przed próbą uru-
wacz jest otwierany przez sygnał sterujący pracy z różnorodnymi złączami urządzeń steru-
chomienia pojazdu. Złe podłączenie masy,
z urządzenia sterującego (rys. 12). jących. Małe skrzynki przyłączeniowe służą do
wyładowany akumulator, wyeksploatowany
pomiaru sygnałów elementów, do których trud-
rozrusznik lub kable rozruchowe bez zabez-
Skrzynka przyłączeniowa
no jest się dostać ze sprzętem testującym.
pieczenia to  najlepszy sposób" na całkowite
Skrzynka przyłączeniowa (rys. 13) zawiera kil-
Oto trzy najważniejsze przyczyny stosowa- zniszczenie urządzenia sterującego.
kanaście złączy, które umożliwiają łatwy do-
nia skrzynek przyłączeniowych:
stęp do sygnałów wejściowych i wyjściowych
1) punkt pomiaru wartości sygnałów czujników
elektronicznego urządzenia sterującego bez
i elementów wykonawczych znajduje się
bezpośredniego dostępu do jego styków.
w złączu wielostykowym (złącze wielostyko-
Wiązka przewodów skrzynki przyłączeniowej
we urządzenia sterującego podłączone);
jest zakończona uniwersalnym złączem. Ze-
złącze urządzenia sterującego jest miej-
spót przewodów podobny do zespołu przewo-
scem, przez które przepływają wszystkie sy-
gnały wejściowe i wyjściowe; pomiar dyna-
micznych wartości sygnałów w tym punkcie
daje najdokładniejsze wyniki;
2) w nowoczesnych pojazdach złącze urządze-
nia sterującego jest coraz dokładniej izolo-
wane i usunięcie izolacji lub rozłączenie złą-
cza staje się coraz trudniejsze, a niekiedy
nawet niemożliwe; w pewnym zakresie doty-
czy to również innych elementów systemu
sterowania silnikiem;
3) styki złącza urządzenia sterującego są deli-
katne; wykorzystywanie ich do częstych po-
miarów może je zniszczyć; niektóre z nich
pokryte są warstwą złota; stracą swoją prze-
Rys. 13. Zastosowanie skrzynki
wodność, jeśli zostaną porysowane; stoso-
przyłączeniowej do odczytu napięcia na
wanie skrzynki przyłączeniowej zabezpiecza
stykach urządzenia sterującego Rys. 14. Miernik podciśnienia - wakuometr
styki przed takimi uszkodzeniami.
Przyrządy diagnostyczne 41
Pompa podciśnienia
Pompa podciśnienia może być użyta do
sprawdzenia wielu różnych urządzeń, któ-
rych działanie opiera się na podciśnieniu
(rys. 15). Prowizoryczną pompę podciśnie-
nia można zrobić ze zwykłej pompki rowero-
wej po odwróceniu podkładki w pompce. Od
tej chwili pompka będzie  ssać", zamiast
 dmuchać".
Tester iskry
Tester iskry stuży do sprawdzenia iskry wy-
Rys. 16. Ściągacz przewodów wysokiego
sokiego napięcia. Podłącza się go do prze-
napięcia
wodu wysokiego napięcia. Dotykanie prze-
wodu wysokiego napięcia w nowoczesnych
samochodach podczas sprawdzania iskry
może spowodować porażenie elektryczne,
a także być przyczyną uszkodzenia układu
zaptonu.
Ściągacz przewodów wysokiego
napięcia
Szczelinomierz
Ściągacz przewodów wysokiego napięcia słu-
Szczelinomierz wciąż jest przydatny do ży do ściągania przewodów wysokiego napię-
sprawdzania różnych odstępów w czujniku cia ze świec zapłonowych (rys. 16).
Rys. 15. Zestaw pompy podciśnienia
położenia watu korbowego, czujniku położe-
nia przepustnicy (wyłączniku), świecy zapło-
Miernik podciśnienia Przyrząd do sprawdzania
nowej, zaworach itd.
przeciwciśnienia w układzie
Miernik podciśnienia to bardzo przydatny
wydechowym
przyrząd. Stuży do pomiaru podciśnienia
Suszarka do włosów i środek
w kolektorze wlotowym i pomaga rozpoznać Przyrząd służy do sprawdzania przeciwciśnie-
do oziębiania
wiele usterek układu rozrządu i usterek me- nia w układzie wydechowym. Wkręca się go
chanicznych, również wykryć zatkany układ w otwór sondy lambda. Obecność przeciw-
Suszarka i środek do oziębiania przydają się
wydechowy i nieszczelny uktad podciśnienia ciśnienia świadczy o tym, że wydech jest
do delikatnego podgrzewania oraz oziębiania
(rys. 14). zatkany.
sprawdzanych elementów.
Podstawowe
czynności sprawdzające
Ogólne czynności sprawdzające
czytnik kodów usterek. Czytnik kodów uste- jeśli dojdzie do jego zwarcia do masy lub
1. Wstęp rek odczytuje tylko te dane, które są dostęp- rozwarcia jego obwodu; jednakże jeżeli
ne na wejściu szeregowym przez oprogra- czujnik temperatury płynu chłodzącego za-
mowanie.
blokuje się na jednej rezystancji, mieszczą-
4 W wielu przypadkach dane odczytane przez cej się w zakresie działania czujnika, silnik
1 Przed podtączeniem czytnika kodów uste- czytnik kodów usterek szybko pozwalają roz- będzie w pewnych temperaturach praco-
rek trzeba wykonać wszystkie czynności na- poznać usterkę. Jednakże czytnik kodów wał z
/e;
usterek nie daje odpowiedzi na wszystkie py- g) niektóre systemy rejestrują kody usterek
leżące do przeglądu podstawowego. Jest to
tania, ponieważ niektóre uszkodzenia (łącznie
bezwzględnie konieczne, ponieważ usterki chwilowych, inne nie;
z uszkodzeniami urządzenia sterującego) nie
elektryczne mogą mieć niekorzystny wptyw h) niekiedy kody usterek są tracone w chwili
na działanie urządzenia sterującego oraz wy- generują nawet kodu usterki.
wyłączenia zapłonu;
niki pomiarów. Działanie urządzenia sterują- 5 Istnieje kilka ograniczeń w działaniu układu i) starsze modele pojazdów z elektronicznym
cego i jego czujników można oceniać po samodiagnostyki: układem wtrysku paliwa nie mają uktadu
uprzednim usunięciu wszelkich usterek w ob- a) producent pojazdu decyduje o tym, jakie samodiagnostyki.
wodach elektrycznych i układzie wysokiego
informacje o systemie mogą być odczytane
napięcia.
za pomocą czytnika kodów usterek;
Sprawdzanie układów
b) kod usterki nie zostanie zapamiętany, jeśli
2 Czytnik kodów usterek może być używany
samodiagnostyki
urządzenie sterujące nie rozpoznaje uszko-
do następujących czynności:
dzenia danego elementu systemu; 6 Sprawdzić, czy lampka ostrzegawcza syste-
a) odczytania kodów usterek,
mu sterowania silnikiem (jeśli jest) świeci, gdy
c) niesprawność uktadu wysokiego napięcia
b) kasowania kodów usterek,
silnik pracuje? Jeżeli tak, wskazuje to na
c) sprawdzania bieżących danych w pracują- bądz
innych obwodów elektrycznych może
uszkodzenie systemu.
być przyczyną zarejestrowania błędnych
cym systemie (nie jest to możliwe we
kodów usterek; Uwaga! Należy pamiętać o tym, że w niektó-
wszystkich systemach),
rych systemach lampka nie świeci się, gdy
d) jeden lub kilka błędnych kodów może być
d) sprawdzania części składowych systemu
stwierdzona usterka należy do kategorii uste-
wywołanych przez niesprawny element,
oraz elementów wykonawczych,
który nie wywoła kodu wskazującego na je- rek o mniejszym znaczeniu.
e) regulacji obsługowych,
go niesprawność; 7 Podłączyć czytnik kodów usterek do złącza
f) kodowania urządzenia sterującego,
e) kod usterki wskazuje na niesprawny ob- samodiagnostyki i odczytać kody usterek
g) odczytu chwilowych danych z pamięci
wód, a nie wyłącznie na dany element; na z pamięci urządzenia sterującego. Jeżeli jest
urządzenia sterującego.
przykład niesprawny czujnik, uszkodzone to możliwe, uruchomić sposób rozpoznania
okablowanie lub skorodowane złącze mo- kodów błyskowych (rys. 1).
gą wywołać kod wskazujący na uszkodze- Uwaga! Bardzo ważne jest przestrzeganie in-
nie czujnika temperatury płynu chłodzące- strukcji obsługi czytnika kodów usterek pod-
Ograniczenia układu
go; zawsze należy sprawdzać okablowanie czas jego podłączania do systemu oraz odczy-
samodiagnostyki
i złącza przed podjęciem decyzji o tym, czy tywania kodów usterek.
dany element jest uszkodzony;
3 Użycie czytnika kodów usterek nie rozwią- 8 Po odczytaniu kodów usterek należy je roz-
zuje wszystkich problemów związanych f) czujniki mają określony zakres działania; poznać za pomocą tabeli kodów usterek.
z układami elektronicznymi znajdującymi się jeśli parametry są nieprawidłowe dla pew- Podczas sprawdzania odpowiednich obwo-
w pojez
dzie. Odczyt kodów usterek jest nych warunków pracy silnika, lecz miesz- dów należy postępować zgodnie z czynno-
początkiem oceny stanu technicznego silni- czą się w zakresie działania czujnika, to kod ściami opisanymi w rozdziale  Sprawdzanie
ka. W dużym stopniu to oprogramowa- usterki nie zostanie zarejestrowany; na elementów". Niektóre systemy wytwarzają ko-
nie urządzenia sterującego decyduje o tym, przykład niesprawny czujnik temperatury dy, które  podpowiadają", jaka jest przyczyna
jakie informacje zostaną odczytane przez płynu chłodzącego wytworzy kod usterki, nieprawidłowości danego sygnału.
Ogólne czynności sprawdzające 43
przekaz
niki i wtryskiwacze, jest doskonałym
sposobem na sprawdzenie sprawności tych
elementów i związanych z nimi obwodów.
15 Możliwe jest także sprawdzanie sygnałów
z pewnych czujników (tylko jeśli umożliwia to
oprogramowanie systemu). Na przykład jest
możliwe sprawdzenie sygnału z czujnika poło-
żenia przepustnicy przez przestawienie prze-
pustnicy z położenia zamkniętego do położe-
nia pełnego otwarcia i ponowne zamknięcie
przepustnicy. Kod usterki zostanie zarejestro-
wany, jeśli ścieżka rezystancyjna potencjome-
tru czujnika okaże się wadliwa. W pojazdach
Volvo urządzenie sterujące wytworzy kod, jeśli
wynik sprawdzenia będzie pozytywny. Brak
kodu będzie wskazywał na uszkodzenie ele-
mentu lub jego obwodu.
16 Do sprawdzania napięć w uszkodzonym
elemencie należy używać oscyloskopu lub cy-
Rys. 1. Rozpoczęcie procedury emitowania kodów błyskowych za pomocą diody LED
frowego miernika uniwersalnego. Odczytane
i przewodu łączącego styki (mostka) w typowym złączu samodiagnostycznym
wartości porównać z wartościami wymagany-
A - złącze samodiagnostyki 17-stykowe, B - przewód mostka, C - diodowa lampka kontrolna, mi dla danego systemu.
D - dodatni biegun akumulatora
17 Do sprawdzania ciągłości lub rezystancji
uszkodzonego obwodu stosować omomierz.
przegrzanie, które z kolei może mieć wpływ Odczytane wartości porównać z wartościami
Przykłady
na adaptacyjny układ regulacji spalania stu- wymaganymi dla danego systemu.
a) Rozwarty lub zwarty obwód czujnika. Typo- kowego. 18 Uszkodzony obwód powinien być spraw-
wy zakres napięć czujnika zasilanego napię- 9 Jeżeli kody usterek nie są rejestrowane, to dzony, a wszelkie stwierdzone usterki napra-
ciem odniesienia o wartości 5,0 V wynosi za pomocą czytnika kodów trzeba sprawdzić wione. Kody usterek powinny być skasowane
od 4,8 V do 0,2 V. Jeżeli urządzenie sterują- sygnaty czujników i elementów wykonaw- za pomocą czytnika kodów usterek, po czym
ce stwierdzi napięcie o wartości spoza tego czych w działającym systemie (nie we wszyst- należy ponownie sprawdzić, czy kody usterek
zakresu, to nastąpi zarejestrowanie kodu kich systemach). znikły z pamięci urządzenia sterującego.
usterki. Przyczynami zbyt wysokiego napię- 10 Odczytać kody usterek z pamięci urządze- 19 Należy pamiętać, że urządzenie sterujące
cia są zwykle: uszkodzony element, rozwar- nia sterującego po podłączeniu czytnika ko- zachowuje tylko kody usterek obwodów elek-
ty obwód, brak napięcia odniesienia lub
dów do ztącza samodiagnostyki. tronicznych. Usterki mechaniczne, uszkodze-
zwarcie napięcia odniesienia do dodatnie-
11 Po stwierdzeniu przez czytnik kodów uste- nia wtórnego obwodu układu zapłonu lub
go bieguna akumulatora. Przyczynami zbyt
rek jednej lub kilku usterek są potrzebne dal- układu paliwa wymagają oddzielnego rozpo-
niskiego napięcia są zwykle uszkodzony
sze czynności sprawdzające. Można do tego znania za pomocą znanych od dawna metod.
element lub zwarcie do masy.
użyć czytnika kodów usterek (tam, gdzie to
20 Odbyć jazdę próbną po czym ponownie
bj Przyczyną zbyt wysokiego sygnału elemen- możliwe), cyfrowego miernika uniwersalnego
sprawdzić kody usterek. Potrzebne będą do-
tu wykonawczego jest rozwarcie obwodu lub oscyloskopu. Czynności sprawdzające są
datkowe sprawdzenia, jeżeli kody usterek są
sterującego lub brak zamknięcia obwodu opisane w rozdziale  Sprawdzanie elemen- wciąż obecne w pamięci systemu.
przez urządzenie sterujące, które nie zwiera tów". Prawidłowe wykonanie czynności
Ważna uwaga! Czynności sprawdzające mo-
odpowiedniego styku do masy. sprawdzających wymaga znajomości danych
gą przyczynić się do zarejestrowania dodatko-
kontrolnych oraz schematów połączeń elek-
c) Przyczyną zbyt niskiego sygnału elementu
wych kodów usterek. Należy o tym pamiętać
trycznych.
wykonawczego jest zwarcie sygnału do
i koniecznie wymazać te kody z pamięci po za-
masy lub brak napięcia zasilającego. 12 Jeśli zostało zarejestrowanych więcej ko- kończeniu czynności sprawdzających.
d) Niekiedy rejestrowane są kody usterek po- dów niż jeden, zwykle najlepiej jest usuwać
Kody usterek chwilowych
wstające z odniesienia do sygnałów w in- usterki w tej samej kolejności, w jakiej zostały
nych obwodach, chociaż urządzenie steru- zarejestrowane.
21 Poruszać okablowaniem elementu, pod-
jące nie ma  dowodu" na wystąpienie
13 Gdy czytnik kodów usterek znalazł usterkę, grzać suszarką do włosów lub schłodzić środ-
usterki. Jeżeli prędkość silnika wzrasta,
to użycie możliwości odczytu danych w dzia- kiem do oziębiania.
czujnik położenia przepustnicy wskazuje
łającym systemie (tylko w niektórych syste- 22 Usterki chwilowe mogą być bardzo trudne
pełne otwarcie przepustnicy, a przepływo- mach) jest szybkim sposobem na rozpozna- do rozpoznania. Często konieczna będzie jaz-
mierz powietrza nie potwierdza wzrostu
nie usterki. Odczytane informacje mogą mieć
da próbna z jednoczesną rejestracją bieżą-
przepływu powietrza, to sygnał z przepły- różne formy, lecz zwykle są to dostarczane
cych parametrów działającego systemu lub
womierza jest mało prawdopodobny i na- przez różne czujniki i elementy wykonawcze:
kodów usterek. Podczas jazdy próbnej czytnik
stąpi zarejestrowanie kodu usterki.
napięcie, częstotliwość, kąt zwarcia bądz
czas
kodów usterek lub cyfrowy miernik uniwersal-
e) Brak oczekiwanej zmiany sygnału napięcio- trwania impulsu, temperatura itd. Niestety ta- ny powinny być podłączone.
kie informacje nie są dostępne we wszystkich
wego lub prądowego w określonym czasie
23 Jeżeli urządzenie sterujące i czytnik kodów
systemach. Systemy emitujące kody błysko-
spowoduje zarejestrowanie kodu usterki.
usterek mają funkcję rejestracji chwilowych
f) Kody usterek związane z adaptacyjną funk- we nie mają tej opcji. Ponieważ dane odnoszą
parametrów systemu, podłączyć czytnik i za-
się do czasu rzeczywistego, można wykonać
cją systemu sterowania silnikiem są zwykle
brać pomocnika na jazdę próbną. Poprosić
różne testy i ocenić odpowiedzi czujników
powodowane przyczynami zewnętrznymi.
pomocnika o włączenie funkcji rejestracji
i elementów wykonawczych.
Na przykład nieprawidłowy skład mieszanki
chwilowych parametrów systemu w chwili wy-
wpłynie na adaptacyjny układ sterowania
14 Uruchamianie za pomocą urządzenia ste- stąpienia usterki chwilowej. Po powrocie do
sondą lambda, podczas gdy niesprawność
rującego elementów wykonawczych systemu, warsztatu przeanalizować otrzymane infor-
układu chłodzenia może spowodować
takich jak: zawór regulacyjny biegu jałowego, macje.
44 Podstawowe czynności sprawdzające
Przegląd podstawowy
Bez względu na występujący problem, przed U Sprawdzić zamocowanie akumulatora. J Sprawdzić stan palca rozdzielacza. Zmie-
użyciem przyrządów diagnostycznych należy " Sprawdzić poziom elektrolitu w akumula- rzyć rezystancję w wyznaczonych punk-
wykonać niżej podane czynności sprawdzają- torze. tach. Zachować ostrożność podczas wyj-
ce. W wielu przypadkach usterka zostanie roz- " Sprawdzić przewody i połączenia akumula- mowania palca rozdzielacza, gdyż może
poznana już na tym etapie. Dokładnie obej- tora. być zespolony z wałkiem rozdzielacza.
rzeć niżej wymienione elementy. Nie LJ Sprawdzić stan i naciąg pasków napędo- LI Sprawdzić stan korpusu cewki. Zwrócić
wszystkie czynności będą odpowiednie dla wych. uwagę na pęknięcia i wypalenia.
wszystkich silników. Przegląd podstawowy
" Sprawdzić działanie układu ładowania (al- LJ Wzrokowo sprawdzić wszystkie połącze-
może zaoszczędzić wiele cennego czasu. Zu- ternator i związane z nim okablowanie). nia, styki i zaciski. Sprawdzić, czy styki nie
żyte, lecz sprawne elektrycznie elementy nie
LJ Wykręcić świece zapłonowe i sprawdzić ich są skorodowane, luz
ne lub przemiesz-
zawsze dziatają nieprawidłowo.
stan. Jeśli potrzeba, wymienić je na nowe. czone.
" Sprawdzić poziom i stan oleju silnikowego. " Sprawdzić, czy odstęp między elektrodami " Sprawdzić, czy nie ma przecieków powie-
Prawidłowe działanie układu smarowania świecy zapłonowej jest prawidłowy. trza lub podciśnienia. Sprawdzić przewody
jest szczególnie istotne dla dobrej pracy sil- LJ Sprawdzić, czy typ świecy odpowiada wy- podciśnienia, kolektor wlotowy, kanał po-
nika. W pojazdach z katalizatorami zanie- maganemu dla danego pojazdu. wietrza, uszczelki wskaz
nika oleju silniko-
czyszczony olej, z
le utrzymany układ prze- U Dokładnie sprawdzić stan przewodów wy- wego i pokrywy dz
wigni zaworów.
wietrzania skrzyni korbowej lub silnik
sokiego napięcia. Uszkodzenie przewodu " LI Sprawdzić stan filtra powietrza. Jeśli jest
spalający olej spowodują zanieczyszczenie
może być niezauważalne gołym okiem. Je- chociaż lekko zabrudzony, wymienić na
katalizatora w ciągu bardzo krótkiego czasu.
żeli data produkcji przewodów nie jest zna- nowy.
LJ Sprawdzić stan układu przewietrzania na lub zastosowano różne przewody, wy- Li Sprawdzić stan układu wydechu.
skrzyni korbowej. Oczyścić wszystkie filtry, mienić przewody na nowe. " Sprawdzić stan układu paliwa. Sprawdzić,
usunąć zebrany szlam i sprawdzić, czy
" Jeżeli stan przewodów jest dobry, spraw- czy nie występują wycieki paliwa oraz czy
przewody są czyste.
dzić, czy przebieg przewodów w komorze nie ma zużytych lub popękanych elemen-
" Sprawdzić poziom płynu i stan układu chło- silnika jest prawidłowy. Przewody nie powin- tów. Jeżeli to możliwe, sprawdzić sondą
dzenia. Prawidłowe działanie układu chło- ny się stykać na znacznej długości z czę- analizatora spalin z miernikiem CH przewo-
dzenia jest szczególnie istotne dla dobrej
ściami metalowymi lub częściami, które się dy paliwa. Zadziałanie miernika CH świad-
pracy silnika. Silnik nierozgrzany lub prze- rozgrzewają. Przewody wysokiego napięcia czy o przecieku paliwa lub jego par.
grzany będzie przyczyniał się do przekaza- nie powinny być bez potrzeby skręcane lub " Sprawdzić, czy korpus przepustnicy nie jest
nia do urządzenia sterującego błędnego sy- wyginane, ponieważ może to spowodować zanieczyszczony osadem węglowym po-
gnału z czujnika temperatury ptynu chło- pęknięcie przewodu lub jego izolacji. wstającym z gazów przedostających się
dzącego i powstania błędnych sygnałów
" Zdjąć kopułkę rozdzielacza i sprawdzić jej z układu przewietrzania skrzyni korbowej.
wyjściowych. Będzie to miało wpływ na
stan z obu stron: zewnętrznej i wewnętrznej. Osad węglowy może powodować zaklesz-
działanie układu paliwowego.
Zwrócić uwagę na pęknięcia i wypalenia. czanie się przepustnicy i wpływać w ten
" Sprawdzić poziom i stan płynu w automa- " Sprawdzić, czy nie ma śladów oleju lub wo- sposób na pracę silnika we wszystkich wa-
tycznej skrzyni biegów (jeśli jest). runkach. Płyn do czyszczenia gaz
ników
dy, które mogły przedostać się do kopułki
LI Sprawdzić stan akumulatora. zwykle skutecznie usuwa osad węglowy.
przez uszkodzoną uszczelkę.
Sprawdzanie za pomocą cyfrowego miernika uniwersalnego
może przerwać połączenie, które prowadzi Sprawdzanie rezystancji lub ciągłości ob-
do uszkodzonego obwodu, i w rezultacie wy- wodu za pomocą omomierza będzie rów-
2. Wstęp
nik sprawdzania może być pozytywny po- nież stosowane tam, gdzie wystąpi taka po-
mimo faktycznego występowania usterki. trzeba. Idealnym punktem pomiaru parame-
Z kolei oscyloskop może wykryć niektóre trów czujników i elementów wykonawczych
usterki  niewidoczne" dla woltomierza. Oscy- jest złącze wielostykowe urządzenia ste-
Ogólnie mówiąc, sprawdzenia wykonane za
loskop jest szczególnie przydatny do anali- rującego (połączone). Złącze urządzenia ste-
pomocą woltomierza lub oscyloskopu
(szczególnie polecanego) są bardziej wiary- zowania i wyświetlania złożonych sygna- rującego jest miejscem, przez które prze-
łów oraz falowych przebiegów niektórych biegają wszystkie sygnały wejściowe i wyj-
godne i mogą ujawnić więcej usterek niż
sprawdzenia wykonane za pomocą omomie- czujników i elementów wykonawczych. Małe, ściowe. Dynamiczne sprawdzanie w tym
rza. Sprawdzanie napięć jest bardziej dyna- przenośne oscyloskopy znajdują się na wy- punkcie daje najdokładniejsze wyniki. Jed-
posażeniu każdego poważnie zajmujące- nakże z wielu różnych powodów nie zawsze
miczne i połączone z zasilaniem obwodu, co
zwiększa szansę na ujawnienie usterki o wie- go się diagnostyką warsztatu samochodowe- taki pomiar jest możliwy, jednak pomiar w in-
le bardziej niż sam pomiar rezystancji. Nie- go. W tej książce większość elementów nych punktach jest zwykle dostatecznie wia-
będzie sprawdzana za pomocą woltomierza. rygodny.
kiedy rozłączenie złącza wielostykowego
Sprawdzanie za pomocą cyfrowego miernika uniwersalnego 45
Uwaga! Sposób taki jest głównie stosowany
Masa lub połączenie powrotne
do sprawdzania napięcia zasilającego urzą-
Sposób 1
dzenia sterującego oraz poprawności połą-
9 Gdy zapton jest włączony, ztącze elementu
czeń masowych.
połączone - sprawdzić, czy wartość napięcia
OSTRZEŻENIE! Przed rozłącze-
nie przekracza 0,25 V. Napięcie na połącze-
niem ztącza urządzenia sterują-
niach masowych lub powrotnych większości
cego przeczytać ostrzeżenie nu-
czujników powinno być mniejsze od 0,15 V.
mer 3 (w rozdziale  Ostrzeżenia"
na końcu książki).
Sposób 2
5 Jeżeli nie ma innych instrukcji, podtączyć
10 Czynności można wykonać ze ztączem
ujemną końcówkę pomiarową woltomierza do
połączonym lub rozłączonym. Podtączyć
masy silnika i zmierzyć napięcie na styku
dodatnią końcówkę pomiarową woltomierza
sprawdzanego elementu za pomocą dodat-
do styku zasilania lub odniesienia, a końców-
Rys. 2. Podczas pomiaru napięcia prądu
niej końcówki pomiarowej woltomierza.
kę ujemną do styku masowego lub powrot-
stałego z tyłu złącza wielostykowego
OSTRZEŻENIE! Nie wkładać
nego. Woltomierz powinien wskazywać na-
wszystkie złącza wielostykowe w obwodzie
l\ okrągłych końcówek pomiaro-
pięcie zasilania, jeśli połączenie masowe jest
mają być połączone, a zapłon włączony.
wych w kwadratowe lub prosto-
pewne.
Podłączyć ujemną końcówkę pomiarową
kątne gniazda styków złącza.
do masy silnika i tak włożyć dodatnią
Prowadzi to do zniekształceń i pogorszenia
końcówkę pomiarową przez osłonę
4. Sprawdzanie rezystancji
jakości połączeń.
izolacyjną, aby dotknęła styku złącza
6 W książce na każdym schemacie ztącza opi-
sano jego styki. W celu dokonania pomiarów
na tytach styków należy odwrócić umiejsco-
wienie styków. 1 Upewnić się, czy zapton jest wyłączony,
a sprawdzany obwód lub element jest odizo-
3. Sprawdzanie napięcia
lowany od napięcia zasilania.
Sprawdzanie napięcia
OSTRZEŻENIE! Nie wkładać
zasilającego lub napięcia
okrągłych końcówek pomiaro-
odniesienia
wych w kwadratowe lub prosto-
Podłączanie końcówek kątne gniazda styków złącza.
7 Gdy zapton jest wtączony, ztącze elementu
przyrządów pomiarowych
Prowadzi to do zniekształceń i pogorszenia
połączone lub rozłączone odpowiednio do
1 Podtączyć ujemną końcówkę pomiarową czynności opisanych dla sprawdzania - zmie- jakości połączeń.
woltomierza do masy silnika. rzyć nominalne napięcie akumulatora lub zasi- 2 Rezystancję (i ciągtość) obwodów, które za-
czynają się i kończą w urządzeniu sterującym,
lające napięcie odniesienia o wartości 5,0 V.
2 Dodatnią końcówką pomiarową zmierzyć
najlepiej jest sprawdzać w złączu urządzenia,
napięcie z tylu styku sprawdzanego elementu
po jego uprzednim rozłączeniu (rys. 4).
(rys. 2 i 3).
Sprawdzanie napięcia sygnałów
OSTRZEŻENIE! Przed rozłącze-
Uwaga! Ten sposób przynosi w większości
niem złącza urządzenia sterują-
przypadków zadowalające rezultaty i jest zale- 8 Gdy zapton jest wtączony, złącze elementu
cego przeczytać ostrzeżenie nu-
cany dla amatorów. potączone - sprawdzić nominalne napięcie
mer 3 (w rozdziale  Ostrzeżenia"
3 Można też, jeśli to możliwe, oderwać kaptu- akumulatora lub zasilające napięcie odniesie-
na końcu książki).
rek izolacyjny ztącza urządzenia sterującego nia o wartości 5,0 V.
i dokonać pomiarów napięć na styków od tytu
złącza za pomocą końcówek przyrządu po-
miarowego.
4 Jeżeli styki urządzenia sterującego nie są
dostępne, najlepiej jest podtączyć skrzynkę
przyłączeniową między urządzenie sterujące
i jego ztącze. Jest to zalecany sposób pozwa-
lający uniknąć uszkodzenia styków urządze-
nia sterującego. W przeciwnym razie ztącze
urządzenia sterującego trzeba rozłączyć i mie-
rzyć napięcie na jego stykach.
I I I I I lVT7/l I I I I
TTT
r \\\ (\ i i rTT
ZA

CZE
WIELOSTYKOWE
URZ
DZENIA
STERUJ
CEGO
ZA

CZE WIELOSTYKOWE
CZUJNIKA TEMPERATURY
PA
YNU CHA
ODZ
CEGO
PRZEWÓD
EQH44
MOSTKA
Rys. 3. Pomiar napięcia na styków od tyłu
Rys. 4. Sprawdzić ciągłość obwodu między wielostykowymi złączami urządzenia
złącza urządzenia sterującego
sterującego i sprawdzanego elementu
46 Podstawowe czynności sprawdzające
Rys. 6. Podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową miernika
współczynnika wypełnienia impulsu do ujemnego zacisku  1"
Rys. 5. Mierzenie rezystancji: odłączyć złącze wielostykowe
cewki i zmierzyć współczynnik wypełnienia impulsu przy różnych
sprawdzanego obwodu, wybrać odpowiedni
prędkościach silnika
zakres pomiarowy i zetknąć końcówki pomiarowe z dwoma
sprawdzanymi stykami
3 Zaleca się również wykorzystywanie skrzyn- OSTRZEŻENIE! Przeczytać 3 Dokonać pomiarów współczynnika wypeł-
ki przyłączeniowej do pomiarów rezystancji. ostrzeżenie numer 3 (rozdział nienia impulsu dla różnych temperatur silnika,
Skrzynka przyłączeniowa musi być podłączo-  Ostrzeżenia" na końcu książki) podczas rozruchu lub pracy z różnymi pręd-
na do złącza urządzenia sterującego, a nie do przed odłączeniem złącza urzą- kościami.
samego urządzenia sterującego. dzenia sterującego.
4 Jeśli czujnik jest połączony z urządzeniem 8 Odłączyć złącze elementu oraz tymczasowo
Problemy występujące podczas
sterującym wspólnym stykiem (przez napięcie zmostkować styki  1" i  2" w złączu elementu.
pomiarów współczynnika
odniesienia o wartości 5,0 V albo masę po- 9 Rozpoznać dwa styki urządzenia sterujące-
wypełnienia impulsu
wrotną), to podczas pomiarów rezystancji ob- go połączone ze sprawdzanym elementem.
wodu czujnika na stykach urządzenia sterują- 10 Podłączyć omomierz między rozpoznane Stosowanie miernika współczynnika
cego złącza wielostykowe pozostałych ele- dwa styki złącza urządzenia sterującego.
wypełnienia impulsu do sprawdzania
mentów muszą być rozłączone. Jeżeli nie jest Omomierz powinien wskazywać ciągłość ob- obwodu pierwotnego układu zapłonu
to przestrzegane, wyniki pomiarów mogą być wodu.
podczas rozruchu silnika
niedokładne.
11 Jeżeli brak jest ciągłości obwodu - spraw-
4 Wyniki pomiarów współczynnika wypełnie-
dzić, czy nie ma przerw w okablowaniu lub
5 Podczas sprawdzania ciągłości obwodu lub
nia impulsu w pierwotnym obwodzie układu
złych połączeń między stykami urządzenia
połączenia masowego maksymalna wartość
zapłonu podczas rozruchu silnika mogą nie
sterującego i ich odpowiednikami w złączu.
rezystancji nie może przekraczać 1,0 Q.
odpowiadać prawdzie. Dzieje się tak wtedy,
6 Podczas porównywania rzeczywistej rezy- 12 Odłączyć jedną z końcówek pomiarowych
gdy ustawienie poziomu zadziałania miernika
i zetknąć ją z masą. Omomierz powinien
stancji elementu z wymaganą należy zwracać
jest nieodpowiednie do uchwycenia prawdzi-
wskazywać rozwarcie obwodu.
uwagę na warunki, w jakich aktualnie element
wego napięciowego poziomu zadziałania
się znajduje. Element, którego rezystancja wy- 13 Jeżeli element jest połączony z urządze-
sprawdzanego elementu.
kracza poza dopuszczalne granice, nieko- niem sterującym więcej niż dwoma przewoda-
niecznie musi być uszkodzony. Natomiast ob- mi, wykonać sprawdzenie dla każdej kombi-
nacji dwóch przewodów. Stosowanie miernika współczynnika
wód, którego parametry są zgodne
z wymaganymi, może być niesprawny. Jed- wypełnienia impulsu podczas
nak obwód rozwarty lub o bardzo dużej rezy- sprawdzania wtryskiwacza
stancji prawie zawsze świadczy o uszkodze- 5. Sprawdzanie współczynnika
5 Niezależnie od typu sterowania wtryskiwa-
niu. Omomierz jest bardziej przydatny do wypełnienia impulsu
cza niewiele mierników jest w stanie zareje-
sprawdzania ciągłości obwodu niż do rozpo-
strować szybki impuls sterujący zwierający
znawania niesprawnych elementów (rys. 5).
wtryskiwacz do masy lub sygnał prądowy
Podłączenie końcówek
podtrzymujący stanowiący drugą część im-
Sprawdzanie ciągłości obwodu
pomiarowych
pulsu sterującego. Miernik może zarejestro-
wać tylko część sygnału włączającego (1%
1 Podłączyć ujemną końcówkę pomiarową
Uwaga! Czynności te służą do szybkiego
miernika współczynnika wypełnienia impulsu lub 2%). Oznacza to, że pomiar współczynni-
sprawdzenia ciągłości obwodów większości
do masy silnika. ka wypełnienia impulsu sygnału sterującego
elementów systemu (czujników i elementów
2 Dodatnią końcówką pomiarową zmierzyć wtryskiwacza będzie niedokładny i nie odpo-
wykonawczych) i urządzenia sterującego.
sygnał na tylnej części styku sprawdzanego wiada szerokości rzeczywistego impulsu
7 Odłączyć wielostykowe złącze urządzenia
elementu (rys. 6). w układzie.
sterującego.
Sprawdzanie za pomocą cyfrowego miernika uniwersalnego 47
tencjometru o najwyższej jakości. Potencjo-
6. Potencjometr metr dobrej jakości jest czulszy i lepiej kontro-
luje silnik. Zakres rezystancji potencjometru
powinien wynosić się od 1 Q do 100 000 Cl.
1 Potencjometr może być bardzo przydatny
Czynności sprawdzające
podczas sprawdzania pewnych elementów
3 Jeżeli stosuje się potencjometr, należy wy-
w silniku o różnych temperaturach pracy.
Oczekiwanie na to, aby silnik osiągną) tempe- konać następujące czynności:
raturę wymaganą podczas pewnych czynno- a) odłączyć złącze czujnika temperatury płynu
ści sprawdzających może być drażniące i nie- chłodzącego (lub czujnika temperatury
oleju);
potrzebnie wydłużać czas prób. W większości
b) podłączyć potencjometr między dwa styki
systemów z urządzeniem sterującym jedynie
Rys. 7. Zmieniać rezystancję czujnika
złącza;
wtryskiem (oraz w niektórych z urządzeniem
temperatury płynu chłodzącego
sterującym również zapłonem) temperaturze c) ustawić na potencjometrze rezystancję od-
za pomocą potencjometru.
silnika odpowiada wartość napięcia sygnału powiadającą temperaturze, która ma być
Silnik można  oszukać" przez symulację
z czujnika temperatury płynu chłodzącego. symulowana;
temperatury silnika różną od rzeczywistej.
Uwaga! W niewielu rozwiązaniach sygnał mo- d) zmieniać rezystancję zgodnie z wymaga-
Można to wykorzystać podczas
że pochodzić (także lub tylko) od czujnika tem- niami czynności sprawdzających;
sprawdzania i nie czekać
peratury oleju. e) w niektórych silnikach nastąpi zareje-
na ostygnięcie silnika
2 Podłączenie potencjometru między styki strowanie kodów usterek, kody te muszą
czujnika temperatury płynu chłodzącego lub być skasowane po zakończeniu spraw-
czujnika temperatury oleju (rys. 7) pozwala dzenia;
symulować temperaturę silnika w całym za- f) sposób kasowania kodów usterek podany
kresie jego pracy. Zaleca się stosowanie po- jest w punkcie opisującym kody usterek.
Sprawdzanie
elementów
b) czy styki wielostykowego złącza elementu
ZA

CZE
1. Wstęp znajdują się we właściwym miejscu i mają WIELOSTYKOWE
dobry styk z elementem (rys. 1).
Uwaga! Opisane czynności mają ogólny cha-
rakter i należy je stosować razem z pomiarowy-
mi wartościami kontrolnymi i schematami połą-
1 Opisy działania każdego elementu można
czeń sprawdzanych systemów.
znalez
ć w wydanej przez nasze wydawnictwo
książce  Wtrysk benzyny".
2 Przed rozpoczęciem sprawdzania jakiego-
kolwiek elementu systemu sterowania silni- Rys. 1. Sprawdzić, czy: styki złącza
znajdują się na swoich miejscach, nie są
kiem należy sprawdzić:
ODKSZTAA
CENIE
uszkodzone i czy mają dobre połączenie
a) czy wielostykowe złącze elementu nie jest SPR
ŻYSTE STYKU
ze sprawdzanym elementem
uszkodzone lub skorodowane,
Sprawdzanie sygnału wyzwalającego pracę obwodu pierwotnego
kładem są pojazdy Opel i Volkswagen / Audi).
2. Informacje ogólne Kod jest wymazywany z pamięci przez pierw-
sze pomyślne uruchomienie silnika.
OMOMIERZ
3. Indukcyjny czujnik położenia
1 Czujnik wytwarzający sygnat wyzwalający
wału korbowego
(inicjujący) pracę obwodu pierwotnego uktadu
zaptonu jest najważniejszym czujnikiem syste-
mu. Układy wtrysku i zaptonu oraz przekaz
nik
Uwaga! Niżej podane czynności można także
pompy paliwa nie będą dziatać dopóty, dopóki
urządzenie sterujące otrzymuje sygnat z czuj- stosować do sprawdzania mierników prędkości
nika wytwarzającego sygnat wyzwalający pra- obrotowej, czujników położenia wału korbowego
i umieszczonych w rozdzielaczu indukcyjnych
cę pierwotnego obwodu uktadu zaptonu.
czujników wytwarzających sygnał wyzwalający.
2 Jeżeli czujnik wyzwalający pracę obwodu
pierwotnego jest uszkodzony, silnika nie moż- 1 Wymontować czujnik położenia wału korbo-
na uruchomić albo będzie pracował nieregu- wego z bloku silnika i sprawdzić, czy jego po-
larnie. Zależnie od stopnia uszkodzenia praca
wierzchnia czotowa nie jest skorodowana lub
uktadu zaptonu i uktadu paliwa zostanie prze- uszkodzona.
rwana lub zakłócona.
2 Zmierzyć rezystancję czujnika położenia wa-
Uwaga! Niektóre nowsze systemy mogą wyko- łu korbowego (rys. 2) i porównać otrzymaną
rzystywać sygnał z czujnika identyfikującego wartość z wartością wymaganą dla sprawdza-
EQH413
cylindry lub czujnika położenia wałka rozrządu, nego pojazdu. Typowe wartości rezystancji
gdy jest uszkodzony czujnik wytwarzający syg- czujników położenia wału korbowego miesz-
nał wyzwalający i system przejdzie do awaryj- czą się w zakresie 200... 1500 ii.
CZUJNIK POA
OŻENIA
WAA
U KORBOWEGO
nego trybu pracy. Uwaga! Nawet jeśli rezystancja mieści się
3 W niektórych systemach zostanie zareje- w przewidzianym zakresie, to nie dowodzi to
Rys. 2. Pomiar rezystancji czujnika
strowany kod usterki, jeśli po włączeniu zapto- prawidłowości sygnału wytwarzanego przez
położenia wału korbowego
nu silnik nie rozpocznie pracy (typowym przy- czujnik położenia wału korbowego.
Sprawdzanie sygnału wyzwalającego pracę obwodu pierwotnego 49
c) Podłączyć woltomierz prądu przemiennego
Czynności sprawdzania czujnika
między dwa styki prowadzące do czujnika
WOLTOMIERZ hallotronowego
PR
DU
położenia wału korbowego. Trzeci przewód
6 Zsunąć zabezpieczający gumowy kapturek
PRZEMIENNEGO
(jeśli jest) będzie ekranem.
ze złącza czujnika hallotronowego.
d) Włączyć rozrusznik. Minimalna wartość
7 Podłączyć ujemną końcówkę pomiarową
skuteczna napięcia prądu przemiennego
woltomierza do masy silnika.
nie powinna być mniejsza od 0,7 V. W więk-
8 Odnalez
ć zaciski zasilania, sygnału i masy.
szości dobrych czujników wartość wytwa-
9 Podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
rzanego napięcia wynosi 1,4 skutecznego
woltomierza do przewodu przymocowanego
napięcia prądu przemiennego.
do zacisku zasilania czujnika hallotronowego.
Uwaga! Wskazanie woltomierza prądu prze-
10 Uruchomić silnik i pozostawić na biegu ja-
miennego wskazuje jedynie, czy czujnik położe-
łowym.
nia wału korbowego wytwarza sygnał. Jednakże
11 Zmierzone napięcie średnie powinno mieć
wskazanie jest napięciem skutecznym prądu
wartość 7...8 V (współczynnik wypełnienia im-
przemiennego i nie ujawnia uszkodzeń wystę-
pulsu około 35%).
ZAPA
ON
pów czujnika lub deformacji sinusoidy sygnału.
Brak sygnałów napięcia lub
4 W niektórych systemach czujnik potożenia
współczynnika wypełnienia impulsu
watu korbowego jest ekranowany. Ekranowa-
12 Wyłączyć silnik. Zdjąć kopułkę rozdzielacza.
nie sprawdza się w następujący sposób:
13 Gdy złącze czujnika hallotronowego jest
a) odnalez
ć złącze czujnika lub rozłączyć złą-
podłączone oraz włączony jest zapłon, podłą-
cze urządzenia sterującego (patrz ostrze-
czyć dodatnią końcówkę pomiarową wolto-
żenie wyżej),
mierza do zacisku sygnału (rys. 5).
b) podłączyć końcówkę pomiarową omomie-
14 Powoli obrócić wał korbowy silnika. Gdy
rza do jednego ze styków czujnika,
CZUJNIK POA
OŻENIA
wycięcia w skrzydełku czujnika hallotronowe-
EO.H412
c) podłączyć drugą końcówkę pomiarową
WAA
U KORBOWEGO
go przemieszczają się w szczelinie powietrz-
omomierza do styku ekranu, wskazanie omo-
Rys. 3. Sprawdzić sygnał wyjściowy nej, napięcie powinno zmieniać swoją wartość
mierza powinno wynosić nieskończoność,
czujnika położenia wału korbowego za pomiędzy 10...12 V a 0 V.
d) przenieść końcówkę pomiarową omomie-
pomocą woltomierza prądu przemiennego
rza ze styku ekranu do masy, wskazanie Brak sygnału napięcia
omomierza powinno również wynosić nie-
15 Odłączyć złącze czujnika hallotronowego
skończoność.
3 Sprawdzić sygnat z czujnika położenia watu
od rozdzielacza.
Uwaga! W niektórych systemach ekran czujnika
korbowego (rys. 3). 16 Sprawdzić dodatnią końcówką pomiarową
położenia watu korbowego jest podłączony do
a) Jeśli tylko jest to możliwe, używać w tym woltomierza napięcie na zacisku wyjściowym
masowego przewodu powrotnego. W takich
celu oscyloskopu. Minimalna amplituda na-  2" ( O"). Napięcie powinno się mieścić w za-
pięcia sygnału prądu przemiennego powin- przypadkach omomierz wskaże ciągłość obwo-
kresie 10...12 V.
du i jest to wskazanie prawidłowe. Należy korzy-
na wynosić 4,0 V do 5,0 V. Sprawdzić, czy
17 Jeśli na zacisku  2" nie ma napięcia,
wartości szczytowe są równe. Jedna lub kil- stać ze schematów połączeń sprawdzanych
sprawdzić ciągłość okablowania między zaci-
ka mniejszych wartości szczytowych świad- systemów w celu określenia sposobu okablowa-
skiem sygnału czujnika hallotronowego
czy o braku lub uszkodzeniu występu
nia czujnika położenia wału korbowego.
i zaciskiem urządzenia sterującego. Spraw-
w czujniku położenia wału korbowego.
dzić napięcie na styku urządzenia sterujące-
go. Jeżeli na styku urządzenia również nie ma
b) Rozłączyć złącze czujnika położenia wału
4. Czujnik hallotronowy
napięcia, sprawdzić wszystkie masy i napięcia
korbowego lub złącze urządzenia sterują-
cego. zasilające urządzenia sterującego. Jeśli i one
są prawidłowe, prawdopodobnie uszkodzone
OSTRZEŻENIE! Przed rozłącze-
jest urządzenie.
niem złącza urządzenia sterują-
cego przeczytać ostrzeżenie nu- Pobieżne sprawdzanie czujnika 18 Sprawdzić wartość napięcia zasilającego
mer 3 (w rozdziale  Ostrzeżenia"
hallotronowego (silnik nie daje (10Vdo 12 V) na zacisku  1" ( +") czujnika hal-
na końcu książki).
się uruchomić, brak iskry)
Uwaga! W większości systemów czujnik hallo-
tronowy znajduje się w rozdzielaczu. W niektó-
rych systemach stosowanych w samochodach
Volkswagen I Audi czujnik hallotronowy jest
umiejscowiony na kole zamachowym.
1 Odłączyć gtówny przewód wysokiego na-
pięcia ( królewski") od koputki rozdzielacza
1 podłączyć go do gtowicy cylindrów przez
iskrownik.
2 Odłączyć ztącze czujnika hallotronowego
od rozdzielacza (patrz rys. 16).
3 Odnalez
ć zaciski zasilania, sygnału i masy.
4 Na chwilę zmostkować styki  O" oraz  -"
w złączu czujnika hallotronowego (rys. 4).
5 Jeśli dojdzie do przeskoku iskry między
iskrownikiem i głowicą cylindrów, to będzie to
Rys. 5. Podłączyć woltomierz między styki
oznaczać, że cewka i wzmacniacz są zdolne do
Rys. 4. Na chwilę zmostkować styki  O"
 +" i  -" czujnika hallotronowego. Podczas
wytworzenia iskry, a uszkodzony jest prawdo-
oraz ,.-" w złączu czujnika hallotronowego
obrotu wału korbowego napięcie powinno
podobnie czujnik hallotronowy w rozdzielaczu.
i sprawdzić iskrę w iskrowniku
mieć wartość od 10 V do 12 V
50 Sprawdzanie elementów
9 Podłączyć przyrząd pomiarowy między zaci-
Sprawdzanie sygnału prędkości
ski  1" (masa lub przewód powrotny sygnatu)
obrotowej
i  3" (sygnat położenia watu korbowego)
Uwaga! Podczas sprawdzania sygnatu pręd-
w ztączu czujnika położenia wału korbowego
kości obrotowej ztącza czujnika położenia wa-
lub odpowiadające im styki w złączu urządze-
tu korbowego i urządzenia sterującego muszą
nia sterującego.
pozostać podłączone. Opisane niżej czynno-
10 Uruchomić rozrusznik (bądz
silnik).
ści są typowe i w przypadku różnych schema-
11 Obraz sygnatu na ekranie oscyloskopu bę-
tów połączeń mogą być konieczne jedynie
dzie miał kształt fali prostokątnej o wysokiej
niewielkie zmiany.
częstotliwości. Wartości sygnału zmieniają się
Uwaga! W celu sprawdzenia sygnału prędko-
między 0 V i 5 V. Sprawdzić, czy wartości
ści obrotowej i położenia wału korbowego
szczytowe są równe. Brak równości może
można wyjąć rozdzielacz z silnika, włączyć za-
oznaczać uszkodzenie wycięcia.
płon i obracać wałek rozdzielacza ręką.
12 Wskazanie cyfrowego woltomierza powin-
3 Podłączyć przyrząd pomiarowy między zaci-
Rys. 6. Optyczny czujnik położenia wału
no się zmieniać od 0 V do 5 V. Częstotliwość
ski  1" (masa lub przewód powrotny sygnału)
korbowego. Strzałką wskazano
sygnatu położenia wału korbowego powinna
i  4" (sygnał prędkości obrotowej) w ztączu
przetwornik optyczny. Pod przetwornikiem
czujnika położenia watu korbowego lub odpo- być mniejsza od częstotliwości sygnatu pręd-
znajduje się dysk obrotowy z dwoma
wiadające im styki w ztączu urządzenia steru- kości obrotowej.
rzędami nacięć. Duże prostokątne nacięcie
jącego. 13 Jeżeli sygnat położenia watu korbowego
odpowiada położeniu 1. cylindra
nie występuje, jest bardzo słaby lub chwilowy,
4 Uruchomić rozrusznik (bądz
silnik).
5 Obraz sygnatu na ekranie oscyloskopu bę- sprawdzić napięcie zasilające na zacisku  2"
lotronowego. Jeżeli jest nieprawidłowe, spraw-
oraz masę na zacisku  1" czujnika położe-
dzie miał ksztatt fali prostokątnej o wysokiej
dzić ciągłość okablowania pomiędzy czujni-
nia watu korbowego. Sprawdzić, czy czujnik
częstotliwości. Wartości sygnatu zmieniają się
kiem hallotronowym i urządzeniem sterującym.
pomiędzy 0 V i 5 V. Sprawdzić, czy wartości położenia wału korbowego nie jest uszkodzo-
19 Sprawdzić podłączenie zacisku  3" ( -")
szczytowe są równe. Brak równości może ny, zabrudzony lub zaolejony. Sprawdzić,
czujnika hallotronowego do masy.
oznaczać uszkodzenie wycięcia. czy rozdzielacz lub ptytka wirnika nie są
20 Jeśli napięcie zasilające i połączenie z ma-
uszkodzone. Sprawdzić ciągłość okablowania
6 Wskazanie cyfrowego woltomierza powinno
są są prawidłowe, uszkodzony jest czujnik
się zmieniać od 0 V do 5 V. Częstotliwość sy- między zaciskiem sygnatu czujnika położe-
hallotronowy w rozdzielaczu.
gnału prędkości obrotowej powinna być więk- nia wału korbowego i stykiem urządzenia ste-
sza od częstotliwości sygnatu z czujnika poło- rującego.
5. Optyczny czujnik położenia
żenia watu korbowego.
14 Uruchomić silnik. Sprawdzić sygnat dla
wału korbowego
7 Jeżeli sygnał prędkości nie występuje, jest
różnych prędkości silnika.
bardzo słaby lub chwilowy, sprawdzić napię-
cie zasilające na zacisku  2" oraz masę na za- Podłączenie ekranu czujnika
1 Zalecanym przyrządem do pomiarów sygna- cisku  1" czujnika położenia watu korbowego.
położenia watu korbowego
łu optycznego czujnika położenia watu korbo- Sprawdzić, czy czujnik położenia wału korbo-
15 Przewody sygnatu czujnika położenia wału
wego jest oscyloskop. Do wykonania pomia- wego nie jest uszkodzony, zabrudzony lub za-
korbowego są zabezpieczone ekranem przed
rów podstawowych można użyć również
olejony. Sprawdzić, czy rozdzielacz lub ptytka
falami o częstotliwości radiowej (RFI). Odna-
cyfrowego miernika uniwersalnego, który może
wirnika nie są uszkodzone. Sprawdzić cią-
lez
ć ztącze lub odłączyć złącze urządzenia
mierzyć napięcie, współczynnik wypełnienia
gtość okablowania między zaciskiem sygnatu
impulsu, prędkość obrotową i częstotliwość. sterującego. Podłączyć końcówkę pomiarową
czujnika położenia watu korbowego i stykiem
omomierza do przewodu przymocowanego
Uwaga! W samochodach Nissan i innych pro- urządzenia sterującego.
ducentów z Dalekiego Wschodu jest stosowany do sygnałowego zacisku  3" czujnika położe-
8 Uruchomić silnik. Sprawdzić sygnał dla róż-
optyczny czujnik położenia wału korbowego. nia wału korbowego, a drugą końcówkę pod-
nych prędkości silnika.
tączyć do masy. Wskazanie powinno być rów-
2 Zdjąć kopułkę rozdzielacza i wzrokowo
Sprawdzanie sygnału czujnika
ne nieskończoności.
sprawdzić płytkę wirnika, czy nie ma uszko-
położenia wału korbowego
dzeń lub czy nie jest umiejscowiona mimośro- 16 Przenieść pierwszą końcówkę pomiarową
dowo. Jeśli jest to konieczne, wyjąć rozdzie-
Uwaga! Podczas sprawdzania sygnału poło- omomierza na przewód podłączony do zaci-
lacz z silnika i obrócić jego wałek. Wałek
żenia wału korbowego złącza czujnika położe- sku  4" czujnika położenia watu korbowego.
i płytka powinny obracać się bez odchyleń
nia wału korbowego i urządzenia sterującego Wskazanie także powinno wynosić nieskoń-
i zniekształceń (rys. 6).
muszą pozostać podłączone. czoność.
Sprawdzanie pierwotnego obwodu układu zapłonu
Uwaga! Chociaż niżej opisane sprawdzenia sku cewki (zwykle w systemach Bosch ozna-
6. Obwód pierwotny układu można wykonać za pomocą miernika kąta czonego  1").
zapłonu zwarcia, to oscyloskop jest lepszy do analizo- 5 Włączyć rozrusznik silnika.
wania sygnałów wytwarzanych w obwodzie 6 Wskazany współczynnik wypełnienia im-
pierwotnym układu zapłonu. pulsu powinien mieścić się w zakresie od 5%
Uwagi ogólne do 20%.
Sprawdzanie silnika, którego
1 Sprawdzić, czy zaciski cewki zapłonowej są
Brak sygnału pierwotnego obwodu
nie można uruchomić
czyste. Usunąć zanieczyszczenia, które mogą
układu zapłonu (wzmacniacz
3 Podtączyć ujemną końcówkę pomiarową
prowadzić do uptywu prądu wysokiego napię-
wewnątrz urządzenia sterującego)
miernika kąta zwarcia do masy.
cia do masy.
2 Sprawdzić, czy na cewce zapłonowej (zwłasz- 4 Podtączyć dodatnią końcówkę pomiarową 7 Sprawdzić, czy czujnik wyzwalający działa-
cza na jej głowicy) nie ma śladów upływu prądu. miernika kąta zwarcia do ujemnego  -" zaci- nie pierwotnego obwodu układu zapłonu wy-
Sprawdzanie pierwotnego obwodu uktadu zaptonu 51
WOLTOMIERZ
PR
DU STAA
EGO
iri i i i i i i i i i n
l l l l l i i i i ' i TT
ZA

CZE WIELOSTYKOWE
URZ
DZENIA STERUJ
CEGO
ECJH417
MASA
Rys. 8. Odłączyć złącze wieiostykowe urządzenia sterującego
Rys. 7. Sprawdzić rezystancję pierwotnego uzwojenia cewki.
i sprawdzić, czy na styku pierwotnego obwodu układu zapłonu
Odłączyć przewody niskiego napięcia oraz podłączyć omomierz
w złączu urządzenia sterującego napięcie ma wartość
między zaciski ujemny i dodatni
napięcia akumulatora
Uwaga! Do oceny sygnału z urządzenia steru-
twarzą dobry sygnat (patrz czynności spraw- Brak sygnału pierwotnego obwodu
jącego wzmacniaczem lepszy jest oscyloskop
dzające dla czujnika położenia watu korbo- układu zapłonu (wzmacniacz
niż miernik kąta zwarcia.
wego i czujnika hallotronowego). na zewnątrz urządzenia sterującego)
8Wtączyćzapton. 25 W przypadku braku sygnału sterującego
15 Sprawdzić, czy czujnik wyzwalający działa-
sprawdzić ciągłość okablowania między
9 Sprawdzić napięcie na dodatnim  + " zaci-
nie pierwotnego obwodu układu zapłonu wy-
wzmacniaczem i stykiem urządzenia sterują-
sku cewki  15". W przypadku braku napięcia
twarza dobry sygnał (patrz czynności spraw-
cego.
sprawdzić okablowanie wstecz do punktu za-
dzające dla czujnika położenia wału korbo-
silania (zwykle do wyłącznika zaptonu lub do 26 Jeżeli sygnał sterujący jest, a nie ma wyj-
wego i czujnika hallotronowego).
jednego z przekaz
ników). ścia z wzmacniacza, może to oznaczać
16 Włączyć zapłon.
uszkodzenie wzmacniacza.
10 Sprawdzić napięcie na ujemnym  -" zaci-
17 Sprawdzić napięcie na dodatnim  + " zaci-
sku cewki  1". W przypadku braku napięcia 27 Jeżeli okablowanie jest dobre, sprawdzić
sku cewki  15". W przypadku braku napięcia
odłączyć przewód od ujemnego zacisku  -" wszystkie masy i napięcia zasilające urządze-
sprawdzić okablowanie wstecz do punktu za-
cewki i sprawdzić ponownie. Jeżeli wciąż jest
silania (zwykle do wyłącznika zaptonu lub do
brak napięcia, sprawdzić rezystancję pierwot-
jednego z przekaz
ników).
nego uzwojenia cewki (rys. 7).
18 Sprawdzić napięcie na ujemnym  -" za-
11 Jeżeli napięcie ma wartość nominal-
cisku cewki  1". W przypadku braku napięcia
nego napięcia akumulatora sprawdzić, czy za-
odłączyć przewód od ujemnego zacisku  -"
cisk  1" cewki i odpowiedni styk urządzenia
cewki i sprawdzić ponownie. Jeżeli wciąż jest
sterującego są zwarte do masy. Brak napięcia
brak napięcia, sprawdzić rezystancję pierwot-
wskazuje na uszkodzenie cewki.
nego uzwojenia cewki, prawdopodobnie
12 Odłączyć złącze urządzenia sterującego
uszkodzona jest cewka (patrz rys. 4).
i sprawdzić, czy napięcie na odpowiednim
19 Jeżeli napięcie ma wartość napięcia aku-
styku urządzenia ma wartość napięcia akumu-
mulatora, sprawdzić, czy zacisk  1" cewki
latora (rys. 8). W przypadku braku napięcia
i wzmacniacz są zwarte do masy. Brak napię-
sprawdzić ciągłość okablowania między za-
cia wskazuje na uszkodzenie wzmacniacza.
ciskiem  1" cewki i odpowiednim stykiem
20 Odłączyć złącze wzmacniacza.
urządzenia sterującego.
OSTRZEŻENIE! Przed rozłączę-
OSTRZEŻENIE! Przed rozłącze- niem ztącza przeczytać ostrze-
niem ztącza urządzenia sterujące- żenię numer 3 (w rozdziale
go przeczytać ostrzeżenie numer  Ostrzeżenia" na końcu książki).
3 (w rozdziale  Ostrzeżenia" na 21 Sprawdzić napięcie na zacisku wzmacnia-
końcu książki). cza, który jest podłączony do zacisku  1" cew-
13 Jeżeli okablowanie jest dobre, sprawdzić ki zapłonowej (rys. 9). W przypadku braku na-
wszystkie masy i napięcia zasilające urządze- pięcia sprawdzić ciągłość okablowania
nia sterującego. Jeżeli i to sprawdzenie nie między wzmacniaczem i zaciskiem  1" cewki
ujawni usterek, to prawdopodobnie uszkodzo- zapłonowej.
ne jest urządzenie sterujące. Jednakże przed 22 Sprawdzić napięcie dopływające do
wymianą urządzenia sterującego należy naj- wzmacniacza z wyłącznika zapłonu.
Rys. 9. Sprawdzanie napięcia na styku  1'
pierw spróbować wymienić na nową cewkę 23 Sprawdzić podłączenie wzmacniacza do
wzmacniacza, który jest podłączony do
zapłonową. masy.
zacisku  1" cewki zapłonowej. Ujemna
14 W bezrozdzielaczowych układach zapłonu 24 Włączyć rozrusznik i sprawdzić sygnał
końcówka pomiarowa woltomierza jest
należy podobnie sprawdzić drugą i trzecią z urządzenia sterującego sterujący wzmacnia-
podłączona do styku  2" masy
cewkę.
wzmacniacza
Sprawdzanie elementów
52
nia sterującego. Jeżeli i to sprawdzenie nie 30 Podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową wzrasta wraz ze wzrostem prędkości obroto-
ujawni usterek, to prawdopodobnie uszkodzo- miernika kąta zwarcia do ujemnego  -" zaci- wej silnika. Wartość współczynnika wypełnie-
ne jest urządzenie sterujące. Jednakże przed sku cewki (zwykle w systemach Bosch ozna- nia impulsu wyrażona w milisekundach (ms)
wymianą urządzenia sterującego należy naj- czonego  1"). nie powinna się wiele zmieniać wraz ze wzro-
pierw spróbować wymienić na nowe cewkę stem prędkości obrotowej silnika.
31 Uruchomić silnik i zarejestrować wartości
zapłonową i (lub] wzmacniacz.
współczynnika wypełnienia cyklu dla różnych 33 Sprawdzić masę wzmacniacza.
28 W bezrozdziełączowych układach zapłonu prędkości silnika. Orientacyjne wartości poda- 34 Sprawdzić, czy takie urządzenia, jak radio-
(DIS) należy podobnie sprawdzić drugą cewkę. no niżej: wy tłumik przeciwzakłóceniowy lub alarm anty-
bieg jałowy - 5...20%, kradzieżowy nie zostały podłączone do ujem-
Sprawdzanie silnika
nego .,-" zacisku pierwotnego uzwojenia cewki.
- 2000 obr/min - 15...35%,
pracującego
- 3000 obr/min -25...45%. 35 Wszystkie inne sprawdzenia i szczegółowa
29 Podłączyć ujemną końcówkę pomiarową 32 Ważne jest, że wartość współczynnika wy- analiza pierwotnego obwodu układu zapłonu
miernika kąta zwarcia do masy. pełnienia impulsu wyrażona w procentach (%) wymagają użycia oscyloskopu.
Sprawdzanie czujników
12 Otwierać przepustnicę. aby zwiększyć
Napięcie sygnału lub napięcie
7. Przepływomierz powietrza prędkość silnika maksymalnie do wartości
zasilające ma wartość napięcia
3000 obr/min. Napięcie powinno mieć wtedy
akumulatora
wartość 2,0...2,5 V.
23 Sprawdzić, czy nie ma zwarcia do dodat-
13 Nagle otworzyć przepustnicę. Napięcie po-
niego bieguna  + " akumulatora.
winno wzrosnąć powyżej 3.0 V.
Uwagi ogólne
Sprawdzanie rezystancji
1 Sprawdzić, czy kanał odprowadzający po- Nieprawidtowy sygnał wyjściowy
24 Podfączyć omomierz między zacisk sygna-
wietrze z przepływomierza nie jest z
le zamoco-
14 Sygnał wyjściowy jest nieregularny, jeśli
łu i zacisk zasilania przepływomierza lub mię-
wany, uszkodzony lub popękany. Nieszczel-
napięcie sygnału zmienia się skokowo, spada
dzy zacisk sygnału i masę przepływomierza.
ności w tym miejscu nie stanowią przeszkody
do zera lub wskazuje na przerwany obwód.
25 Otworzyć oraz zamknąć klapę przepływo-
w uruchomieniu silnika, ale spowodują zatrzy-
15 Nieprawidłowy sygnał wyjściowy z przepły-
mierza kilka razy i sprawdzić, czy zmiana rezy-
manie jego pracy wkrótce po uruchomieniu.
womierza świadczy zwykle o uszkodzeniu
stancji odbywa się płynnie. Podczas powolne-
Nawet mała nieszczelność ma duży wpływ na
ścieżki rezystancyjnej lub zacięciu klapy. Wte-
go ruchu klapy od położenia zamkniętego do
skład mieszanki paliwowo-powietrznej. dy trzeba wymienić przepływomierz na nowy
położenia w pełni otwartego rezystancja prze-
2 W układach wtrysku benzyny są stosowane lub regenerowany.
pływomierza może wzrastać i maleć w sposób
następujące typy przepływomierzy; wychyło- 16 Zdarza się, że ślizgacz w pewnych punk-
stopniowy. Jest to normalne. O uszkodzeniu
wy, KE-Jetronic, z  gorącym drutem'', z  gorą- tach nie ma styku ze ścieżką rezystancyjną.
świadczy rezystancja wskazująca na zwarty
cą płytką" lub wirowy. Jest to również przyczyną nieprawidłowego
lub rozwarty obwód.
sygnału wyjściowego.
26 W książce nie podano wymaganych warto-
Przepływomierz wychytowy
17 Zdjąć górną pokrywę z przepływomierza
ści rezystancji opisanych przepływomierzy.
i sprawdzić, czy ślizgacz styka się ze ścieżką
Istotniejsze jest, by przepływomierz działał po-
3 Podłączyć ujemną końcówkę pomiarową
rezystancyjną podczas przemieszczania się
prawnie, niżby rezystancja przepływomierza
woltomierza do masy silnika.
od potozenia otwarcia do położenia zamknię-
zawarta była w wymaganym zakresie.
4 Odszukać zaciski zasilania, sygnału i masy.
cia przepustnicy. Czasami można usunąć nie-
27 Podłączyć omomierz między zaciski masy
5 Podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
prawidłowość sygnału wyjściowego przez
i zasilania przepływomierza. Rezystancja nie
woltomierza do przewodu przymocowanego
ostrożne wygięcie ramienia ślizgacza, by do-
powinna się zmieniać.
do zacisku sygnału przepływomierza (rys. 10).
tykało ścieżki rezystancyjnej, lub w wyniku
28 Wymienić przepływomierz na nowy, jeżeli
6 Odłączyć kanał odprowadzający powietrze.
oczyszczenia ścieżki rezystancyjnej.
rezystancja wskazuje na rozwarcie lub zwar-
7 Usunąć obudowę filtra powietrza, aby klapa
cie obwodu. Patrz tekst w rozdziale  Podsta-
przepływomierza mogła być swobodnie za- Brak sygnału napięcia
wowe czynności sprawdzające" na stronie 46.
mykana i otwierana.
18 Sprawdzić, czy napięcie zasilania przepły-
8 Otworzyć i zamknąć klapę przepływomierza
womierza ma wartość napięcia odniesienia
kilka razy i ocenić, czy odbywa się to płynnie.
równą 5,0 V.
9 Włączyć zapłon (nie uruchamiać silnika).
19 Sprawdzić podłączenie masy do zacisku
Wskazanie woltomierza powinno mieć war-
przepływomierza.
tość 0,20...0,30 V.
20 Jeżeli podłączenie masy jest prawidłowe,
10 Otworzyć oraz zamknąć klapę przepływo- sprawdzić ciągłość obwodu sygnału między
mierza kilka razy i sprawdzić, czy napięcie
przepływomierzem i urządzeniem steru-
płynnie wzrasta do wartości 4,0...4,5 V.
jącym.
Uwaga! Jeżeli do pomiaru napięcia jest uży-
21 Jeżeli zasilanie lub (i) masa są nieprawidło-
wany woltomierz cyfrowy, to w celu ułatwienia
we, sprawdzić ciągłość okablowania między
oceny płynności wzrostu napięcia należy użyć
przepływomierzem i urządzeniem sterującym.
woltomierza cyfrowego ze wskaz
nikiem
22 Jeżeli okablowanie przepływomierza jest
graficznym.
dobre, sprawdzić wszystkie masy i napięcia
11 Zamontować kanał powietrza. Uruchomić zasilające urządzenia sterującego. Jeżeli i one
Rys. 10. Pomiar napięcia od tyłu styków
silnik i pozostawić na biegu jałowym. Wolto- są dobre, to prawdopodobnie uszkodzone
mierz powinien wskazywać 0,5...1,5 V. jest urządzenie sterujące. złącza przepływomierza powietrza
Sprawdzanie czujników 53
44 Sprawdzić masę na zacisku  1" przepływo- 7 Wskazane napięcie powinno mieć wartość
Przepływomierz powietrza typu
mierza. około 2...3 V zależnie od temperatury powie-
KE-Jetronic
45 Jeżeli napięcie i masy są dobre, sprawdzić trza. Odczytane napięcie porównać z typowy-
29 Przepływomierz w systemach KE-Jetronic
ciągłość przewodów obwodu sygnału między mi wykresami napięć dla różnych temperatur.
jest przymocowany do płytki czujnika urzą-
przepływomierzem i urządzeniem sterującym. 8 Napięcie sygnału będzie się zmieniać wraz
dzenia pomiarowego. Podczas ruchu płytki
46 Jeśli napięcie lub (i) masy nie są dobre, ze zmianami temperatury powietrza w kanale
czujnika sygnał zmienia się w sposób podob-
sprawdzić ciągłość przewodów obwodu zasi- wlotowym przepływomierza lub kolektora wlo-
ny do zmian sygnału w przepływomierzu wy-
lania i (lub) masy między przepływomierzem towego. Gdy temperatura powietrza w komo-
chyłowym stosowanym w innych systemach.
i urządzeniem sterującym. rze silnika lub kolektorze wlotowym wzrośnie,
30 Ogóine zasady sprawdzania oraz wartości
to napięcie sygnału przekazywanego do urzą-
47 Jeżeli okablowanie przepływomierza jest
rezystancji i napięć są zbliżone do podanych
prawidłowe, sprawdzić wszystkie masy i na- dzenia sterującego zmaleje. W zimnym silniku
dla przepływomierza wychyłowego.
pięcia zasilające urządzenia sterującego. Je- temperatura powietrza jest taka sama, jak
Przepływomierz z  gorącym żeli są dobre, to prawdopodobnie uszkodzo- temperatura otoczenia. Po uruchomieniu silni-
ka temperatura powietrza w komorze silnika
drutem" łub z  gorącą płytką" ne jest urządzenie.
i kolektorze wlotowym wzrasta. Temperatura
Uwaga! Wartości napięć odnoszą się do
Przepływomierz wirowy
powietrza w kolektorze wlotowym wzrasta do
16-zaworowych silników samochodów Opel
48 Przepływomierz wirowy wykorzystuje zjawi- około 70�C lub 80�C, czyli jest znacznie więk-
z systemem sterowania Motronic 2.5. W innych
sko burzliwego przepływu powietrza, powstają- sza niż temperatura powietrza w komorze sil-
pojazdach odczyty powinny być podobne.
ce w kolektorze wlotowym. Na strumień powie- nika.
Przewód sygnału
trza przepływający przez czujnik kieruje się fale 9 W celu sprawdzenia czujnika temperatury
31 Włączyć zapłon. Napięcie powinno mieć radiowe. Zmiany w burzliwym przepływie powietrza można zmieniać jego temperaturę
wartość około 1,4 V. powietrza powodują zmianę częstotliwości fal. za pomocą suszarki do włosów lub środka do
32 Uruchomić silnik i pozostawić na biegu ja- Na tej podstawie urządzenie sterujące określa oziębiania w aerozolu. Rezystancja czujnika
towym. Napięcie powinno mieć wartość około ilości powietrza pobieranego przez silnik. i napięcie wyjściowe będą się zmieniać wraz
2,0 V.
49 Odnalez
ć zacisk sygnału. Na biegu jało- ze zmianami temperatury czujnika.
33 Zdecydowanie otworzyć przepustnicę kilka
wym sygnał wyjściowy ma zwykle częstotli-
Napięcia i rezystancja czujnika
razy. Napięcie nie powinno wzrosnąć znacznie
wość 27...33 Hz. Częstotliwość będzie się
temperatury powietrza
powyżej wartości odczytanej na biegu jałowym.
zwiększała w miarę wzrostu prędkości silnika.
(o ujemnym współczynniku
Uwaga! Jeżeli korzysta się z woltomierza cy-
50 Odnalez
ć zaciski masy. Napięcie na nich
temperaturowym)
frowego, dobrze jest użyć woltomierza ze
powinno mieć wartość mniejszą od 0,2 V.
wskaz
nikiem cyfrowym. Płynność wzrostu na-
51 Odnalez
ć zacisk zasilania. Napięcie powin-
Temperatura Rezystancja Napięcie
pięcia jest bardziej widoczna.
no mieć wartość równą napięciu akumulatora.
CC) (V)
(�)
34 Nie jest łatwo sprawdzić sygnał wyjściowy
52 Często w obudowie przepływomierza znaj-
0 4800...6600 4,00... 4,50
przepływomierza z  gorącym drutem", ponie-
dują się również czujniki temperatury i ciś-
10 4000 3,75... 4,00
waż nie jest możliwe symulowanie pełnego
nienia powietrza. Te czujniki powinny być
20 2200... 2800 3,00... 3,50
obciążenia drogowego w warsztacie bez uży-
sprawdzane według przewidzianych dla nich
30 1300 3,25
cia urządzenia rolkowego. Niżej podane czyn-
sposobów.
40 1000... 1200 2,50... 3,00
ności wykazują zwykle, czy sygnał jest spójny.
50 1000 2,50
35 Odłączyć kanał powietrza i odsłonić  gorą-
60 800 2,00... 2,50
8. Czujnik temperatury powietrza
cy drut" przepływomierza.
80 270... 380 1,00.. .1,30
(o ujemnym współczynniku
36 Włączyć zapłon.
110 0,50
37 Za pomocą plastykowej rurki skierować temperaturowym)
Obwód rozwarty 5,0 ą0,1
strumień powietrza na  gorący drut",
Zwarcie do masy 0
38 Powinno być możliwe sporządzenie krzy- 1 Większość czujników temperatury powietrza
wej napięcia, która nie będzie tak płynna, jak stosowanych w pojazdach ma ujemny współ-
10 Sprawdzić, czy napięcie z czujnika tempe-
w przypadku pracującego silnika. czynnik temperaturowy. Czujnik o ujemnym
ratury powietrza odpowiada temperaturze
współczynniku temperaturowym to termistor,
Nieprawidłowy sygnał wyjściowy
czujnika. Potrzebny jest miernik temperatury.
którego rezystancja maleje wraz ze wzrostem
11 Uruchomić silnik i rozgrzać do temperatury
39 Sygnał wyjściowy nie jest prawidłowy, jeśli
jego temperatury. Czujnik o dodatnim współ-
normalnej pracy. Podczas rozgrzewania silni-
napięcie nie zmienia się płynnie, spada do ze-
czynniku temperaturowym to termistor, które-
ra lub wskazuje na rozwarcie obwodu.
go rezystancja zwiększa się wraz ze wzrostem
40 Sprawdzić rezystancję przepływomierza.
jego temperatury.
Podfączyć omomierz między zaciski  2" i  3"
2 Czujnik temperatury powietrza może być
przepływomierza. Rezystancja ma mieć war-
umiejscowiony w kanale wlotowym przepły-
tość 2,5...3,1 U.
womierza lub w kolektorze wlotowym. Czujnik
41 Jeżeli sygnał wyjściowy przepływomierza
temperatury powietrza znajdujący się w prze-
jest nieprawidłowy, a wszystkie masy i napię-
pływomierzu wykorzystuje wspólną masę po-
cia zasilające są dobre, to może oznaczać to
wrotną. Oba typy czujników temperatury po-
uszkodzenie przepływomierza. W takim przy-
wietrza należą do grupy czujników dwu-
padku jedynym rozwiązaniem jest wymiana
przewodowych i ich sposoby sprawdzania są
przepływomierza na sprawny regenerowany
podobne.
lub nowy.
3 Podłączyć ujemną końcówkę pomiarową
Brak sygnału napięcia
woltomierza do masy silnika.
42 Sprawdzić, czy napięcie na zacisku  5" 4 Odnalez
ć zaciski sygnału i masy.
przepływomierza ma wartość napięcia aku- 5 Podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową Rys. 11. Pomiar napięcia na tyłach styków
mulatora. woltomierza do przewodu przymocowanego zfącza czujnika temperatury powietrza
43 Sprawdzić powrotne połączenie masowe do zacisku sygnału przepływomierza (rys. 11). (czujnik znajduje się w obudowie filtra
powietrza)
na zacisku  2" przepływomierza. 6 Włączyć zapłon i nie uruchamiać silnika.
54 Sprawdzanie elementów
ka napięcie powinno zmniejszać się zgodnie peratury powietrza będą podobne do poda- nie mieści się w wymaganym przedziale, wy-
z charakterystyką czujnika temperatury powie- nych w opisach dotyczących sprawdzania konać niżej opisane sprawdzenia.
trza. napięcia.
Brak napięcia sygnału
12 Wykonać następne sprawdzenia, jeśli oka- 19 Gdy rezystancja czujnika temperatury po-
6 Sprawdzić wartość zasilającego napięcia
że się, że napięcie sygnatu czujnika tempera- wietrza w zimnym silniku (20�C) mieści się
odniesienia - zwykle 5,0 V.
tury powietrza jest równe zero (rozwarty lub w wymaganych granicach, to temperatura pły-
7 Sprawdzić masowe połączenie powrotne.
zwarty do masy obwód zasilania) lub 5,0 V nu chłodzącego także nie powinna odbiegać
Napięcie powinno być mniejsze niż 0,25 V.
(rozwarty obwód czujnika). od tej liczby o więcej niż ą5�C.
8 Jeżeli napięcie zasilające i masa są dobre,
Napięcie zmierzone na zacisku
sprawdzić ciągłość obwodu sygnatu między
sygnatu czujnika temperatury
czujnikiem ciśnienia atmosferycznego i urzą-
9. Czujnik temperatury powietrza
powietrza wynosi zero
dzeniem sterującym.
(o dodatnim współczynniku
13 Sprawdzić, czy zacisk sygnatu czujnika 9 Jeżeli zasilanie i (lub) masa nie są prawidło-
temperaturowym)
temperatury powietrza nie jest zwarty do masy. we, sprawdzić ciągłość okablowania między
14 Sprawdzić ciągłość obwodu sygnatu mię- czujnikiem ciśnienia atmosferycznego i urzą-
1 Czujnik temperatury powietrza o dodatnim
dzy czujnikiem temperatury powietrza i urzą- dzeniem sterującym.
współczynniku temperaturowym jest stosowa-
dzeniem sterującym. 10 Jeżeli okablowanie czujnika ciśnienia at-
ny w niewielkiej liczbie systemów sterowania
15 Jeśli okablowanie czujnika temperatury po- mosferycznego jest dobre, sprawdzić wszyst-
(głównie w pojazdach Renault). Czujnik o do-
wietrza jest dobre, lecz wciąż brak jest napię- kie masy i napięcia zasilające urządzenia
datnim współczynniku temperaturowym to ter-
cia na wyjściu urządzenia sterującego, spraw- sterującego. Jeżeli są one prawidłowe, to
mistor, którego rezystancja zwiększa się wraz
dzić wszystkie masy i napięcia zasilające prawdopodobnie uszkodzone jest urządzenie
ze wzrostem jego temperatury.
urządzenia. Jeśli są dobre, najprawdopodob- sterujące.
2 Ogólna metoda sprawdzania czujnika tem-
niej uszkodzone jest urządzenie sterujące.
Napięcie sygnału lub napięcie
peratury powietrza o dodatnim współczynni-
Napięcie zmierzone na zacisku
ku temperaturowym jest podobna do po- zasilające ma wartość napięcia
sygnatu czujnika temperatury akumulatora
przednio opisanej metody sprawdzania
powietrza wynosi 5,0 V
czujnika o ujemnym współczynniku tempera-
11 Sprawdzić, czy przewód podłączony do
turowym.
16 Jest to napięcie obwodu rozwartego i wy- dodatniego  +" bieguna akumulatora nie jest
stąpi w następujących przypadkach: zwarty do masy lub przyłączony do napięcia
Napięcia i rezystancje czujnika
a) jeśli zacisk sygnatu w ztączu czujnika tem- zasilającego.
temperatury powietrza
peratury powietrza (lub przepływomierza)
(o dodatnim współczynniku
nie ma styku z czujnikiem temperatury po-
tempera turowym) 11. Potencjometr regulacyjny CO
wietrza,
b) jeśli obwód czujnika temperatury powietrza
Temperatura Rezystancja Napięcie
jest rozwarty,
(Q)
(�C) (V)
c) jeśli podłączenie czujnika temperatury po-
0 254...266 1 Potencjometr regulacyjny CO może znajdo-
wietrza do masy jest rozwarte.
20 283...297 0,5...1,5 wać się w przepływomierzu powietrza, w ko-
Napięcie zmierzone na zacisku
morze silnika (jako oddzielny czujnik) lub
40 315...329 1,5
sygnatu czujnika temperatury
przymocowany bezpośrednio do urządzenia
Obwód rozwarty 5,0ą0,1
powietrza lub napięcie zasilające są
sterującego. Potencjometr zlokalizowany
Zwarcie do masy 0
równe napięciu akumulatora
w przepływomierzu ma wspólne masowe po-
17 Sprawdzić, czy przewód podłączony do
łączenie powrotne.
dodatniego  +" bieguna akumulatora nie jest
10. Czujnik ciśnienia
2 Potencjometr CO należy do grupy czujni-
zwarty do masy lub przyłączony do napięcia
atmosferycznego
ków trójprzewodowych. Sprawdzanie odbywa
zasilającego.
się podobnie, bez względu na umiejscowienie
czujnika.
Sprawdzanie rezystancji
1 Czujnik ciśnienia atmosferycznego wyczu- 3 W przypadku uszkodzenia potencjometru
za pomocą omomierza
wa zmiany ciśnienia atmosferycznego i prze- przymocowanego do urządzenia sterującego
18 Rezystancję można mierzyć w różnych
kazuje dane o tym do urządzenia sterującego konieczna jest wymiana urządzenia.
temperaturach. Odczytane wartości porów-
w postaci napięcia (rys. 12).
4 Zsunąć gumową osłonę zabezpieczającą
nuje się z wartościami podanymi na wykresie
2 Podłączyć ujemną końcówkę pomiarową wielostykowe złącze potencjometru CO (lub
rezystancji w funkcji temperatury. Sposoby
oscyloskopu lub woltomierza do masy sil- złącze przepływomierza, jeśli potencjometr
podgrzewania i oziębiania czujnika tem-
nika lub do zacisku  1" masowego połącze- znajduje się w przepływomierzu).
nia powrotnego czujnika ciśnienia atmosfe- 5 Podłączyć ujemną końcówkę pomiarową
rycznego. woltomierza do masy silnika.
3 Podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową 6 Odnalez
ć zaciski zasilania, sygnału i masy.
oscyloskopu lub woltomierza do przewodu 7 Podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
przymocowanego do zacisku sygnału czujni- do przewodu podłączonego do zacisku sy-
ka ciśnienia atmosferycznego. gnału potencjometru CO.
4 Włączyć zapłon. 8 W większości systemów zmierzone napięcie
5 Napięcie sygnatu czujnika ciśnienia atmo- powinno mieć wartość 2,5 V (rys. 13).
sferycznego dla ciśnienia atmosferycznego 9 Zanotować dokładnie zmierzoną wartość
panującego na poziomie morza wynosi zwy- napięcia, ponieważ będzie ona ponownie za-
kle 3,0 V. Napięcie będzie się nieco zmieniać, stosowana po zakończeniu sprawdzenia.
obrazując w ten sposób zmiany ciśnienia spo- 10 Zdjąć osłonę zabezpieczającą z wkrętu re-
wodowane działaniem silnika pojazdu na róż- gulacyjnego.
nych wysokościach geograficznych. Zmiany
11 Obrócić wkręt w lewo i prawo. Napięcie
Rys. 12. Czujnik ciśnienia
napięcia są względnie małe. Jeżeli napięcie
powinno ptynnie zmieniać swoją wartość.
atmosferycznego
Sprawdzanie czujników 55
6 Włączyć zapłon i nie uruchamiać silnika.
Napięcie potencjometru nie zmienia go, sprawdzić wszystkie masy i napięcia zasi-
Silnik ma być zimny. lające urządzenia. Jeśli są dobre, najprawdo-
swojej wartości podczas regulacji
7 Wskazane napięcie powinno mieć wartość podobniej uszkodzone jest urządzenie steru-
12 Sprawdzić, czy zasilające napięcie odnie-
około 2...3 V zależnie od temperatury ptynu jące.
sienia potencjometru ma wartość 5,0 V.
chłodzącego. Odczytane napięcie porównać
Napięcie zmierzone na zacisku
13 Sprawdzić masowe połączenie powrotne
z typowymi wykresami napięć dla różnych
sygnału czujnika temperatury płynu
potencjometru.
temperatur.
chłodzącego wynosi 5,0 V
14 Jeżeli zasilanie i masa są prawidłowe, spraw-
dzić ciągłość obwodu sygnału między poten-
Napięcia i rezystancje czujnika 15 Jest to napięcie obwodu rozwartego i wy-
cjometrem CO i urządzeniem, sterującym.
temperatury ptynu chłodzącego stąpi w następujących przypadkach:
15 Jeśli zasilanie lub (i) masa nie są prawidło-
(typowego) a) jeśli zacisk sygnału w złączu czujnika tem-
we, sprawdzić ciągłość obwodów zasilania
peratury pfynu chłodzącego nie ma styku
i (lub) masy między potencjometrem CO lub
Temperatura Rezystancja Napięcie
z czujnikiem,
przepływomierzem (odpowiednio) i urządze- (V)
(0)
b) jeśli obwód czujnika temperatury ptynu
co
niem sterującym.
0 4800...6600 4,00...4,50
chłodzącego jest rozwarty,
16 Jeśli okablowanie przepływomierza jest
10 4000 3,75...4,00
c) jeśli podłączenie czujnika temperatury pty-
dobre, sprawdzić wszystkie masy i napięcia
20 2200... 2800 3,00...3,50 nu chłodzącego do masy jest rozwarte.
zasilające urządzenia sterującego. Jeśli są do-
30 1300 3,25
Napięcie zmierzone na zacisku
bre, to prawdopodobnie uszkodzone jest
40 1000...1200 2,50... 3,00
sygnału czujnika temperatury płynu
urządzenie.
50 1000 2,50
chłodzącego lub napięcie zasilające
60 800 2,00...2,50
jest równe napięciu akumulatora
80 270...380 1,00...1,30
12. Czujnik temperatury płynu
16 Sprawdzić, czy przewód podłączony do
110 0,50
chłodzącego (o ujemnym
dodatniego  + " bieguna akumulatora nie jest
Obwód rozwarty 5,0ą0,1
współczynniku temperaturowym)
zwarty do masy lub przyłączony do napięcia
Zwarcie do masy 0
zasilającego.
1 Większość czujników temperatury płynu
8 Sprawdzić, czy napięcie z czujnika tempera-
chłodzącego stosowanych w pojazdach ma
Sprawdzanie rezystancji
tury płynu chłodzącego odpowiada tempera-
ujemny współczynnik temperaturowy. Czujnik
za pomocą omomierza
turze czujnika. Potrzebny jest miernik tempe-
o ujemnym współczynniku temperaturowym
Czujnik temperatury płynu
ratury.
to termistor, którego rezystancja maleje wraz
chłodzącego w samochodzie
9 Uruchomić silnik i rozgrzać do temperatury
ze wzrostem jego temperatury. Czujnik o
normalnej pracy. Podczas rozgrzewania silni-
17 Rezystancję można mierzyć w różnych
dodatnim współczynniku temperaturowym to
ka napięcie powinno zmniejszać się zgodnie
temperaturach. Odczytane wartości porównu-
termistor, którego rezystancja zwiększa się
z charakterystyką czujnika temperatury ptynu
je się z wartościami podanymi na wykresie re-
wraz ze wzrostem jego temperatury.
chłodzącego.
zystancji w funkcji temperatury (rys. 14). Gdy
2 Zsunąć gumową osłonę zabezpieczającą ze
10 Często spotykanym problemem są wskaza- rezystancja czujnika temperatury powietrza
złącza czujnika temperatury płynu chłodzą-
nia czujnika mieszczące się w zakresie wska- w zimnym silniku (20�C) mieści się w wymaga-
cego.
zań prawidłowych, lecz niezgodne z jego cha- nych granicach, to temperatura płynu chło-
3 Podłączyć ujemną końcówkę pomiarową
rakterystyką temperaturową. Jeśli w dobrym
dzącego także powinna mieć tę samą wartość
woltomierza do masy silnika.
czujniku napięcie 2 V odpowiada czujnikowi
z tolerancją ą5DC.
4 Odnalez
ć zaciski sygnału i masy.
zimnemu, a 0,5 V czujnikowi gorącemu, to
18 Trzeba skorygować temperaturę otrzyma-
5 Podtączyć dodatnią końcówkę pomiarową
w uszkodzonym czujniku może to być, przy-
ną w wyniku sprawdzania zewnętrznej po-
woltomierza do przewodu przymocowanego
kładowo: 1,5 V - czujnik zimny i 1,25 V - czujnik
wierzchni czujnika lub kanaiu płynu chłodzą-
do zacisku sygnału czujnika temperatury
gorący. Nie spowoduje to rejestracji kodu
cego, ponieważ rzeczywista temperatura
ptynu chłodzącego.
usterki, ponieważ wskazania czujnika tempe-
płynu chłodzącego będzie wyższa niż tempe-
ratury piynu chłodzącego mieszczą się we-
ratura powierzchni czujnika temperatury płynu
wnątrz zakresu pracy czujnika (chyba że urzą-
chłodzącego.
POTENCJOMETR
dzenie sterujące rozpoznaje zmianę napięcia
REGULACYJNY CO
w funkcji czasu). Będzie to przyczyną trudno-
ści z uruchomieniem silnika oraz wytwarzania
zbyt bogatej mieszanki przez silnik gorący.
11 Wykonać następne sprawdzenia, jeśli oka-
że się, że napięcie sygnału czujnika tempera-
tury ptynu chłodzącego jest równe zero (roz-
I I
warty lub zwarty do masy obwód zasilania)
lub 5,0 V (rozwarty obwód czujnika).
Napięcie zmierzone na zacisku
sygnału czujnika temperatury płynu
chłodzącego wynosi zero
12 Sprawdzić, czy zacisk sygnału czujnika
temperatury płynu chłodzącego nie jest zwar-
ty do masy.
H29695
13 Sprawdzić ciągłość obwodu sygnału mię-
dzy czujnikiem temperatury płynu chłodzące-
go i urządzeniem sterującym.
Rys. 13. Sprawdzanie napięcia sygnału 14 Jeśli okablowanie czujnika temperatury
Rys. 14. Sprawdzanie rezystancji czujnika
potencjometru regulacyjnego CO - typową płynu chłodzącego jest dobre, lecz wciąż brak
wartością jest 2,5 V jest napięcia na wyjściu urządzenia sterujące- temperatury płynu chłodzącego
56 Sprawdzanie elementów
4 Podłączyć woltomierz prądu przemiennego
Czujnik temperatury płynu 9 Podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
między dwa zaciski czujnika identyfikującego woltomierza do zacisku sygnału.
chłodzącego poza samochodem
cylindry lub odpowiadające im styki urządze- 10 Powoli obrócić wał korbowy silnika.
19 Wtożyć czujnik temperatury ptynu chłodzą-
nia sterującego.
W chwili gdy wycięcia płytki czujnika prze-
cego do odpowiedniego pojemnika z wodą
5 Włączyć rozrusznik. Wartość skuteczna mieszczają się w szczelinie powietrznej, na-
i zmierzyć temperaturę wody.
zmierzonego napięcia nie powinna być mniej- pięcie powinno zmieniać swoją wartość mię-
20 Zmierzyć rezystancję czujnika temperatury
sza od 0,40 V. dzy 5,0 Va0V.
ptynu chłodzącego i sprawdzić zgodność po-
6 Podłączyć czujnik identyfikujący cylindry lub
miaru z charakterystyką czujnika.
Brak napięcia sygnału
urządzenie sterujące.
21 Podgrzewać wodę. Okresowo mierzyć
7 Zmierzyć napięcia od tyłu zacisków sygnału
11 Odłączyć ztącze czujnika ńallotronowego
temperaturę wody i rezystancję czujnika tem-
i masy czujnika identyfikującego cylindry.
od rozdzielacza.
peratury ptynu chłodzącego. Porównać po-
8 Uruchomić silnik i pozostawić na biegu jało-
12 Zmierzyć napięcie na styku  2" ( O") złą-
miary z charakterystyką czujnika.
wym. Wartość skuteczna zmierzonego napię-
cza czujnika hallotronowego.
cia nie powinna być mniejsza od 0,75 V.
13 Jeśli na styku  2" nie ma żadnego napięcia
13. Czujnik temperatury płynu z urządzenia sterującego, sprawdzić ciągłość
obwodu sygnału między czujnikiem hallotro-
chłodzącego (o dodatnim
15. Czujnik identyfikujący cylindry
nowym i urządzeniem sterującym.
współczynniku temperaturowym)
(czujnik hallotronowy)
14 Sprawdzić napięcie na styku urządzenia
sterującego.
1 Czujnik temperatury ptynu chłodzącego
15 Jeśli na styku urządzenia sterującego tak-
o dodatnim współczynniku temperaturowym
1 Czujnik identyfikujący cylindry (czujnik hal-
że nie ma napięcia, sprawdzić wszystkie masy
jest stosowany w niewielkiej liczbie systemów
lotronowy) rozpoznaje cylindry w sekwencyj-
i napięcia zasilające urządzenia. Jeśli są do-
sterowania (głównie w pojazdach Renault).
nym układzie wtrysku. Może być umiejscowio-
bre, to prawdopodobnie uszkodzone jest
Czujnik o dodatnim współczynniku temperatu-
ny wewnątrz rozdzielacza lub zamontowany
urządzenie.
rowym to termistor. którego rezystancja zwięk-
na wątku rozrządu. Niżej opisano, jak spraw-
sza się wraz ze wzrostem jego temperatury. 16 Sprawdzić, czy napięcie zasilające na zaci-
dzać czujnik umiejscowiony w rozdzielaczu.
sku  1" ( +") czujnika hallotronowego ma
2 Ogólna metoda sprawdzania czujnika tem-
Sprawdzanie czujnika zamontowanego na
wartość 5,0 V. Jeżeli nie, sprawdzić ciągłość
peratury ptynu chłodzącego o dodatnim
wątku rozrządu odbywa się podobnie.
okablowania między czujnikiem hallotrono-
współczynniku temperaturowym jest podobna
2 Podłączyć ujemną końcówkę woltomierza
wym i urządzeniem sterującym.
do poprzednio opisanej metody sprawdzania
lub miernika kąta zwarcia do masy silnika.
17 Sprawdzić podłączenie masy do zacisku
czujnika o ujemnym współczynniku tempera-
3 Odnalez
ć zaciski sygnału i masy. Zaciski
 3" (.,-") czujnika hallotronowego.
turowym.
mogą być oznaczone następująco:
18 Jeśli napięcie i masa są dobre, to prawdo-
-  O" wyjście,
Napięcia i rezystancje czujnika
podobnie uszkodzony jest czujnik hallotrono-
-  + " sygnał,
temperatury ptynu chłodzącego
wy znajdujący się w rozdzielaczu.
-  -" masa.
(o dodatnim współczynniku
4 Podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
tempera turo wym)
woltomierza (lub miernika współczynnik wy-
16. Czujnik identyfikujący cylindry
Temperatura Rezystancja Napięcie
pełnienia impulsu) do przewodu przymocowa-
i czujnik wyzwalający pracę
<�C) (O) (V) nego do zacisku sygnału czujnika hallotrono-
obwodu pierwotnego
wego (rys. 16).
0 254 do266
Uwaga! Złącze musi być podłączone.
20 283...297 0,6. ..0,8
1 Współpraca czujnika identyfikującego cylin-
5 Pozostawić silnik na biegu jałowym. Średnia
80 383...397 1,0.-1,2
dry i czujnika wyzwalającego pracę obwodu
wartość zmierzonego napięcia powinna mieć
Obwód rozwarty 5,0ą0,1
pierwotnego jest szczególnie ważna w pojaz-
wartość około 2,5 V (lub współczynnik wypeł-
Zwarcie do masy 0
dacń z sekwencyjnym układem wtrysku. Jeśli
nienia impulsu wynosić 50%}.
sygnały tych czujników nie są zsynchronizo-
Brak napięcia sygnału lub
wane, to w najlepszym przypadku silnik znaj-
14. Czujnik identyfikujący cylindry
współczynnika wypełnienia impulsu
dzie się w awaryjnym trybie pracy, zmniejszy
(indukcyjny czujnik fazy)
się jego moc i będzie wydzielał znacznie wię-
6 Wytączyć silnik.
cej szkodliwych składników w gazach wyde-
7 Zdjąć koputkę rozdzielacza.
chowych. W najgorszym przypadku silnika nie
8 Włączyć zapłon i nie rozłączać złącza czujni-
1 Czujnik identyfikujący cylindry (indukcyjny
będzie można uruchomić.
ka hallotronowego.
czujnik fazy) rozpoznaje cylindry w sekwen-
cyjnym uktadzie wtrysku. Może być umiejsco-
wiony wewnątrz rozdzielacza lub zamontowa-
ny na wałku rozrządu.
2 Zmierzyć rezystancję czujnika identyfikują-
cego cylindry (rys. 15) i porównać ją z warto-
ścią wymaganą w danym typie sprawdzanego
pojazdu. Typowa wartość rezystancji czujnika
identyfikującego cylindry mieści się w zakre-
sie od 200 Ł1 do 900 Ł2.
3 Odłączyć złącze czujnika identyfikującego
cylindry lub urządzenia sterującego.
OSTRZEŻENIE! Przed roziącze-
niem ziącza urządzenia sterują-
cego przeczytać ostrzeżenie nu-
Rys. 15. Omomierz jest podłączony między
Rys. 16. Czujnik identyfikujący cylindry
mer 3 (w rozdziale  Ostrzeżenia"
dwa styki w celu sprawdzenia rezystancji
(czujnik hallotronowy) - złącze
na końcu książki).
czujnika identyfikującego cylindry
wielostykowe odłączone
Sprawdzanie czujników 57
2 Przyczyny braku synchronizacji są następu-
jące:
1
a) zla regulacja rozdzielacza (jeśli podlega re-
ZAWÓR UKA
ADU RECYRKULACJI
GAZÓW WYDECHOWYCH Z CZUJNIKIEM
gulacji),
B
WZNIOSU I CEWK
STERUJ
C
^^ A
b) luz
ny pasek rozrządu (bardzo typowa przy- t
URZ
DZENIE
czyna), c
STERUJ
CE
nfir
c) nieprawidłowe założenie paska.
D
1
17. Układ recyrkulacji gazów
E
wydechowych
" " i
PRZEPA
YW GAZÓW WYDECHOWYCH OD UKA
ADU _ j S \
WYDECHOWEGO DO KOLEKTORA WLOTOWEGO KULLKIUH
1 Główne części składowe układu recyrkulacji
PRZEZ ZAWÓR UKA
ADU RECYRKULACJI GAZÓW WLOTOWY
gazów wydechowych to: zawór układu recyr-
WYDECHOWYCH
kulacji gazów wydechowych, cewka steru-
Rys. 17. Zawór układu recyrkulacji gazów wydechowych z czujnikiem wzniosu
jąca, czujnik wzniosu zaworu (w niektórych
A - masa podłączana cewką sterującą, B - zasilające napięcie odniesienia czujnika wzniosu,
układach) oraz przewody podciśnienia
(rys. 17). Elementy te można sprawdzić w na- C - sygnał czujnika wzniosu, D - masa czujnika wzniosu zamykana przez urządzenie sterujące,
E - zasilanie z przekaz
nika lub wyłącznika zapłonu
stępujący sposób.
2 Sprawdzić stan przewodów podciśnienia.
napięć czujnika w położeniu całkowicie za- 2 Wyłącznik termiczny paliwa jest zwykle zasi-
3 Rozgrzać silnik do temperatury normalnej
mkniętym i całkowicie otwartym pozwolą oce- lany z akumulatora napięciem o wartości 12 V.
pracy (jest to ważne podczas wszystkich
nić, czy czujnik działa prawidłowo. 3 Po masowej stronie wyłącznika napięcie bę-
czynności sprawdzających).
17 Usunąć mostek z cewki sterującej; sygnał dzie miało wartość napięcia akumulatora, gdy
Sprawdzanie cewki sterującej
czujnika powinien się zmniejszyć. temperatura paliwa nie przekracza wcześniej
4 Uruchomić silnik i pozostawić na biegu jało- 18 Jeżeli sygnał czujnika wzniosu nie zacho- ustalonej wartości.
wym. wuje się w opisany sposób, należy wykonać 4 Po masowej stronie wyłącznika napięcie bę-
5 Odłączyć ztącze od cewki sterującej układu następujące sprawdzenia. dzie miało wartość zero, gdy temperatura pali-
recyrkulacji gazów wydechowych. wa przekracza wcześniej ustaloną wartość.
Nieprawidłowy sygnał wyjściowy
6 Tymczasowo zmostkować zacisk zasilania
19 Napięcie w nieprawidłowym sygnale wyj-
zaworu elektromagnetycznego z dodatnim
20. Czujnik spalania stukowego
ściowym zmienia się skokowo, spada do zera
biegunem akumulatora.
lub wskazuje na rozwarcie obwodu i zwykle
7 Tymczasowo zmostkować zacisk masy za-
oznacza to uszkodzenie czujnika wzniosu.
woru elektromagnetycznego z masą silnika.
20 Sprawdzić podłączenie masy oraz czy zasi-
8 Zawór układu recyrkulacji gazów wydecho-
1 Podłączyć końcówkę indukcyjną lampy
lające napięcie odniesienia ma wartość 5,0 V.
wych powinien zadziałać, jakość biegu jało-
stroboskopowej do przewodu wysokiego na-
Napięcie sygnału lub napięcie
wego powinna ulec pogorszeniu. Jeśli tak się
pięcia 1. cylindra (rys. 18).
zasilające jest równe napięciu
nie stanie, to prawdopodobnie uszkodzona
2 Podłączyć woltomierz prądu przemiennego
jest cewka lub zawór. akumulatora
lub oscyloskop do zacisków czujnika spalania
9 Sprawdzić napięcie na zacisku zasilania
21 Sprawdzić, czy przewód podłączony do
stukowego.
cewki sterującej.
dodatniego  +" bieguna akumulatora nie jest
3 Pozostawić silnik pracujący na biegu jałowym.
10 Sprawdzić ciągłość obwodu cewki sterują- zwarty do masy.
4 Lekko postukać w blok silnika w okolicy 1.
cej i porównać z wartością wymaganą.
cylindra.
18. Czujnik temperatury paliwa
Sprawdzanie czujnika wzniosu zaworu 5 Zapłon powinien się opóz
nić w zauważalny
(o ujemnym współczynniku
układu recyrkulacji gazów sposób, a woltomierz lub oscyloskop powinien
wydechowych temperaturowym) wskazać niewielkie napięcie (około 1,0 V).
11 Mierzyć napięcie na tyłach styków złącza
1 Czujnik temperatury paliwa mierzy tempera-
czujnika (tam, gdzie to możliwe) lub podłą- 21. Czujnik ciśnienia
turę paliwa w kolektorze paliwa,
czyć skrzynkę przyłączeniową między złącze bezwzględnego w kolektorze
2 Większość czujników temperatury paliwa
urządzenia sterującego i urządzenie.
wlotowym (analogowy)
ma ujemny współczynnik temperaturowy.
12 Podłączyć ujemną końcówkę pomiarową
Czujnik o ujemnym współczynniku temperatu-
woltomierza do masy silnika. Uwaga! Sprawdzanie napięcia nie jest możli-
rowym to termistor, którego rezystancja male-
13 Podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową we, jeżeli czujnik ciśnienia bezwzględnego
je wraz ze wzrostem jego temperatury.
woltomierza do przewodu przymocowanego jest zintegrowany z urządzeniem sterującym.
3 Sprawdzanie czujnika oraz pomiary rezy-
do zacisku sygnału czujnika wzniosu.
stancji i napięcia są bardzo podobne do spo-
14 Uruchomić silnik i pozostawić na biegu ja-
sobów sprawdzania opisanych dla czujnika
łowym; wartość napięcia sygnału zwykle wy-
płynu chłodzącego o ujemnym współczynniku
nosi 1,2 V.
temperaturowym.
15 Odłączyć złącze od cewki sterującej zawo-
ru elektromagnetycznego i zmostkować cew-
19. Wyłącznik termiczny paliwa
kę sterującą w wyżej opisany sposób.
16 Zawór elektromagnetyczny powinien za-
działać, a napięcie sygnatu z czujnika powin-
no wzrosnąć do ponad 4,0 V.
Uwaga! Bardzo trudno jest tak otworzyć zawór 1 Wyłącznik termiczny paliwa działa, gdy tem-
układu recyrkulacji gazów wydechowych, by peratura paliwa w kolektorze paliwa wzrasta Rys. 18. Typowy czujnik spalania
wyjście nastąpiło płynnie. Jednak sprawdzenia powyżej wcześniej określonej wartości. stukowego
58 Sprawdzanie elementów
1 Za pomocą trójnika podłączyć miernik pod- 13 Wytworzyć podciśnienia podane w tabeli
Silniki z turbodoładowaniem
ciśnienia między kolektor wlotowy i czujnik ciś- i sprawdzić, czy napięcie zmienia się płynnie.
Warunki Napięcie Ciśnienie Podciśnienie
nienia bezwzględnego. 14 W silnikach z turbodoładowaniem wyniki
(V) bezwzględne (bar/MPa)
2 Pozostawić silnik pracujący na biegu jało- będą nieco inne niż w silnikach wolnossących.
(bar/MPa)
wym. Jeżeli podciśnienie jest niskie (mniej niż
Nieprawidłowy sygnał
425...525 mm Hg), sprawdzić, czy: Pełne 2,2 1,0 ą0,1/0,1 ą0,01 zero
wyjściowy
a) nie ma nieszczelności w układzie pod- otwarcie
15 Napięcie w nieprawidłowym sygnale wyj- przepustnicy
ciśnienia,
ściowym zmienia się skokowo, spada do zera
b) przewód podciśnienia nie jest uszkodzony Zapłon 2,2 1,0ą0,110,1ą0,01 zero
lub wskazuje na rozwarcie obwodu. Zwykle
lub załamany, włączony
oznacza to uszkodzenie czujnika ciśnienia
c) podłączenie podciśnienia nie jest zatkane, Bieg jałowy 0,2...0,6 0,28...0,55/ 0,72...0,45l
bezwzględnego W takim przypadku jedynym
d) silnik nie ma usterek (np. zte ustawienie pa- 0,028.-0,055 0,072.-0,045
rozwiązaniem problemu jest wymiana czujni-
ska rozrządu),
Wytworzone ciśnienie Napięcie (V)
ka na nowy.
e) membrana czujnika ciśnienia bezwzględne-
(bar/MPa)
go jest szczelna (umieszczona w urządze-
Tabela napięć (zacisk sygnału)
0,9/0,09 4,75
niu sterującym, jeśli czujnik ciśnienia bez-
(sprawdzanie ciśnienia turbodoładowania)
16 Silnik wyłączony - podciśnienie wytworzo-
względnego jest zintegrowany z urzą-
ne za pomocą pompy.
dzeniem).
Brak sygnału napięcia
3 Odłączyć miernik podciśnienia i w to miej-
17 Sprawdzić, czy zasilające napięcie odnie-
sce podłączyć pompę podciśnienia.
Podciśnienie Napięcie Ciśnienie
sienia ma wartość 5,0 V.
4 Za pomocą pompy wytworzyć w czujniku ciś- wytworzone bezwzględne (bar/MPa)
18 Sprawdzić masowe połączenie powrotne.
nienia bezwzględnego podciśnienie o warto- za pomocą (V)
19 Jeśli zasilanie i masa są dobre, sprawdzić
ści 560 mm Hg.
pompy
ciągłość obwodu sygnału między czujnikiem
5 Wytączyć pompę; czujnik ciśnienia bez- (mbar/MPa)
ciśnienia bezwzględnego i urządzeniem steru-
względnego powinien utrzymać wytworzone
zero 4,3...4,9 1,0+0,110,1ą0,01
jącym.
podciśnienie przez co najmniej 30 sekund.
200/0,02 3,2 0,8/0,08
20 Jeśli zasilanie lub (i) masa nie są prawidło-
400/0,04 2,2 0,6/0,06
we, sprawdzić ciągłość obwodu między czuj-
Zamontowany tylko zewnętrzny
500/0,05 1,2...2,0 0,5/0,05
nikiem ciśnienia bezwzględnego i urządze-
czujnik ciśnienia
600/0,06 1,0 0,4/0,04
niem sterującym.
bezwzględnego
21 Jeśli okablowanie czujnika ciśnienia bez-
6 Podłączyć ujemną końcówkę pomiarową
względnego jest prawidłowe, sprawdzić wszyst-
Warunki Napięcie Ciśnienie Podciśnienie
woltomierza do masy silnika.
kie masy i napięcia zasilające urządzenia steru-
bezwzględne {bar/MPa)
(V)
7 Odszukać zaciski zasilania, sygnału i masy.
jącego. Jeśli są prawidłowe, to prawdopo-
(bar/MPa)
8 Podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
dobnie uszkodzone jest urządzenie sterujące.
woltomierza do przewodu podłączonego do
Pełne 4,35 1,0ą0,1l zero
zacisku sygnału czujnika ciśnienia bezwzględ- otwarcie 0,1 ą0,01
Napięcie sygnału lub napięcie
nego.
przepustnicy
zasilania ma wartość napięcia
9 Odłączyć przewód podciśnienia od czujnika
Zapłon 4,35 1,0ą0,1l zero
akumulatora
ciśnienia bezwzględnego.
włączony 0,1 ą0,01
22 Sprawdzić, czy przewód podłączony do
10 Podłączyć pompę podciśnienia do czujni- Bieg 0,28...0,55/ 0J2...0A5I
1,5
dodatniego  +" bieguna akumulatora nie jest
ka (rys. 19).
jałowy 0,028...0,055 0,072...0,045
zwarty do masy lub przyłączony do napięcia
11 Włączyć zapłon.
Hamowanie 1,0 0,20... 0,251 Q,80...0,75/
zasilającego.
12 Porównać napięcie z wymaganą wartością.
silnikiem 0,020...0,025 0,080...0,075
Pozostałe sprawdzenia
23 Sprawdzić, czy nie ma nadmiernej ilości
paliwa w przewodzie lub' pułapce" podciś-
nienia.
CZUJNIK CIŚNIENIA
24 Sprawdzić, czy nie ma przecieków podciś-
�) BEZWZGL
DNEGO
nienia lub czy nie jest uszkodzony przewód
podciśnienia.
25 Sprawdzić układy: mechaniczny, paliwa
i zapłonu, pod kątem ich wpływu na niskie
U
podciśnienie silnika.
22. Czujnik ciśnienia
bezwzględnego w kolektorze
wlotowym (cyfrowy)
DCV
1 Ustawić uniwersalny miernik cyfrowy na po-
o.
miar napięcia (V).
POMPA
2 Włączyć zapłon.
PODCIŚNIENIA
3 Odszukać zaciski zasilania, sygnału i masy.
4 Podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
woltomierza do przewodu podłączonego do
zacisku sygnału czujnika ciśnienia bezwzględ-
Rys. 19. Sprawdzanie sygnału czujnika ciśnienia bezwzględnego za pomocą woltomierza nego, średnia wartość zmierzonego napięcia
i pompy podciśnienia powinna wynieść około 2,5 V. Jeśli tak nie
Sprawdzanie czujników
jest, wykonać czynności opisane w podpunk- być zainstalowane oddzielne wyłączniki biegu
Napięcie sygnału łup napięcie
cie  Brak napięcia sygnatu". jałowego i pełnego obciążenia. W niektórych
zasilania ma wartość napięcia
5 Ustawić miernik na pomiar prędkości obro- modelach Rover czujnik położenia przepustni-
akumulatora
towej w silniku 4-cylindrowym. cy (wyłącznik) znajduje się na pedale przyspie-
17 Sprawdzić, czy przewód podłączony do
6 Odłączyć przewód podciśnienia od czujnika szenia. Bez względu na wersję podstawowe
dodatniego  +" bieguna akumulatora nie jest
ciśnienia bezwzględnego. czynności sprawdzające będą podobne.
zwarty do masy lub przyłączony do napięcia
7 Podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
zasilającego.
Sprawdzanie napięcia
uniwersalnego miernika do zacisku sygnatu,
1 Trzy przewody do złącza czujnika położenia
końcówkę ujemną do masy.
Pozostałe sprawdzenia
przepustnicy (wyłącznika) to: masa, sygnat
8 Miernik powinien wskazać prędkość obroto-
18 Sprawdzić, czy nie ma nadmiernej ilości pa-
biegu jatowego i sygnał pełnego obciążenia.
wą 4500...4900 obr/min.
liwa w przewodzie lub  pułapce" podciśnienia.
2 Podtączyć ujemną końcówkę pomiarową
9 Podtączyć pompę podciśnienia do złącza
19 Sprawdzić, czy nie ma przecieków podci-
woltomierza do masy silnika.
przewodu czujnika ciśnienia bezwzględnego.
śnienia lub czy nie jest uszkodzony przewód
3 Odszukać zaciski: sygnału biegu jałowego,
Podczas niżej opisanych czynności spraw-
podciśnienia.
sygnału pełnego obciążenia i masy.
dzających podciśnienie nie powinno się zmie-
20 Sprawdzić układy: mechaniczny, paliwa
4 Włączyć zapłon i nie uruchamiać silnika.
niać.
i zapłonu, pod kątem ich wpływu na niskie
5 Podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
podciśnienie silnika.
woltomierza do przewodu przymocowanego
- Podciśnienie 200 mbar (0,02 MPa) - pręd-
do zacisku sygnatu biegu jatowego czujnika
kość obrotowa powinna się zmniejszyć
położenia przepustnicy (wyłącznika).
23. Czujnik temperatury oleju
o 525ą 120 obr/min
(o ujemnym współczynniku 6 Woltomierz powinien wskazać 0 V. Jeśli wol-
- Podciśnienie 400 mbar (0,04 MPa) - pręd-
tomierz wskazuje 5,0 V, poluzować wkręty
temperaturowym)
kość obrotowa powinna się zmniejszyć
i tak ustawić czujnik położenia przepustnicy
o 1008ą120obrlmin
(wyłącznik), by wskazanie było równe 0 V.
- Podciśnienie 600 mbar (0,06 MPa) - pręd- 1 Większość czujników temperatury oleju ma
Uwaga! W niektórych pojazdach nie ma możli-
ujemny współczynnik temperaturowy. Czujnik
kość obrotowa powinna się zmniejszyć
wości zmiany ustawienia czujnika położenia
o ujemnym współczynniku temperaturowym
o 1460+120 obr/min
przepustnicy (wyłącznika).
- Podciśnienie 800 mbar (0,08 MPa) - pręd- to termistor, którego rezystancja maleje wraz
ze wzrostem jego temperatury.
kość obrotowa powinna się zmniejszyć
Nie można sprowadzić wskazania
o 1880 ą120 obrI min 2 Czynności sprawdzające czujnika oraz po-
woltomierza do zera (przepustnica
miary rezystancji i napięć są bardzo podobne
zamknięta)
do opisanych dla czujnika płynu chłodzącego
10 Wyrównać ciśnienie; prędkość obrotowa
7 Sprawdzić położenie przepustnicy.
powinny powrócić do początkowej wartości 0 ujemnym współczynniku temperaturowym.
8 Sprawdzić podłączenie masy czujnika poło-
4500...4900 obr/min.
żenia przepustnicy (wyłącznika).
11 Wymienić czujnik ciśnienia bezwzględne-
9 Sprawdzić rezystancję czujnika położenia
24. Sprawdzanie wyłącznika
go na nowy, jeśli sprawdzany nie zachowuje
przepustnicy (wyłącznika) według niżej opisa-
ciśnieniowego układu
się w opisany sposób.
nej instrukcji.
wspomagania kierownicy
10 Jeżeli napięcie jest prawidłowe dla przepust-
Brak napięcia sygnału
nicy zamkniętej, nagle otworzyć przepustnicę -
1 Wyłącznik ciśnieniowy układu wspomagania
12 Sprawdzić, czy zasilające napięcie odnie-
czujnik (wyłącznik) powinien wydać dz
więk
kierownicy działa podczas obrotu kierownicy
sienia ma wartość 5,0 V.
przełączenia, a napięcie wzrosnąć do 5,0 V.
(rys. 20). Informacja z wyłącznika jest wyko-
13 Sprawdzić masowe połączenie powrotne.
rzystywana do zwiększenia prędkości obroto-
Brak lub zbyt niskie napięcie
14 Jeśli zasilanie i masa są dobre, sprawdzić
wej biegu jałowego silnika w celu skompenso-
(przepustnica otwarta)
ciągłość obwodu sygnału między czujnikiem
wania dodatkowego obciążenia silnika
11 Sprawdzić, czy zacisk biegu jałowego czuj-
ciśnienia bezwzględnego i urządzeniem steru-
spowodowanego przez pompę układu wspo-
nika położenia przepustnicy (wyłącznika) nie
jącym.
magania kierownicy.
jest zwarty do masy.
15 Jeśli zasilanie lub (i) masa nie są prawidło-
2 Wyłącznik ciśnieniowy układu wspomagania
12 Odłączyć złącze czujnika położenia prze-
we, sprawdzić ciągłość obwodu między czuj-
kierownicy jest zwykle zasilany z akumulatora
pustnicy (wyłącznika) i sprawdzić, czy napię-
nikiem ciśnienia bezwzględnego i urządze-
lub urządzenia sterującego.
cie na styku biegu jatowego w złączu ma war-
niem sterującym.
3 Po masowej stronie wyłącznika napięcie bę-
tość 5,0 V. Jeśli brak jest napięcia, wykonać
16 Jeśli okablowanie czujnika ciśnienia bez-
dzie miało wartość napięcia akumulatora, gdy
następujące sprawdzenia.
względnego jest prawidłowe, sprawdzić
przednie kota jezdne są skierowane do jazdy
13 Sprawdzić ciągłość obwodu sygnatu mię-
wszystkie masy i napięcia zasilające urządze-
na wprost.
dzy czujnikiem położenia przepustnicy (wy-
nia sterującego. Jeśli są prawidłowe, to praw-
4 Po masowej stronie wyłącznika napięcie bę-
łącznikiem) i urządzeniem sterującym.
dopodobnie uszkodzone jest urządzenie ste-
dzie miało wartość zero, gdy przednie koła
rujące. 14 Jeśli okablowanie jest prawidłowe, spraw-
jezdne zmieniają swój kierunek.
dzić wszystkie masy i napięcia zasilające
Uwaga! W niektórych systemach wartości na-
urządzenia sterującego. Jeżeli są prawidłowe,
pięć będą odwrotne.
to prawdopodobnie uszkodzone jest urządze-
nie sterujące.
25. Czujnik położenia przepustnicy
Napięcie prawidłowe (przepustnica
(wyłącznik)
otwarta)
15 Podłączyć końcówkę woltomierza do prze-
wodu przymocowanego do zacisku pełnego
Uwaga! Niżej opisane czynności są typowe obciążenia czujnika położenia przepustnicy
dla trójprzewodowych czujników położenia (wyłącznika).
przepustnicy (wyłączników). Czasami systemy 16 Gdy przepustnica jest w położeniu biegu
Rys. 20. Typowy wyłącznik ciśnieniowy
mają tylko wyłącznik biegu jałowego lub wy- jatowego lub nieco uchylona, to woltomierz
układu wspomagania kierownicy łącznik pełnego obciążenia. Niekiedy mogą powinien wskazywać 5,0 V.
fiO Sprawdzanie elementów
25 Gdy czujnik położenia przepustnicy (wy-
Brak lub zbyt niskie napięcie
Brak napięcia sygnału
łącznik) jest zamknięty, wskazanie omomierza
(przepustnica zamknięta lub nieco
8 Sprawdzić, czy napięcie odniesienia na za-
powinno być bliskie 0 D.
uchylona)
cisku zasilania czujnika położenia przepustni-
26 Powoli otworzyć przepustnicę. W chwili
cy (potencjometru) ma wartość 5,0 V.
17 Sprawdzić podłączenie wszystkich mas.
wydania dz
więku przełączenia przez czujnik
9 Sprawdzić masowe połączenie powrotne na
18 Sprawdzić, czy zacisk pełnego obciążenia
położenia przepustnicy (wyłącznik) wskazanie
zacisku masy czujnika położenia przepustnicy
czujnika położenia przepustnicy (wyłącznika)
omomierza powinno oznaczać rozwarcie ob-
(potencjometru).
nie jest zwarty do masy.
wodu i takie pozostać, nawet gdy przepustni-
10 Jeśli masa i zasilanie są prawidłowe,
19 Odtączyć złącze czujnika położenia prze-
ca jest w pełni otwarta.
sprawdzić ciągłość obwodu sygnatu między
pustnicy (wyłącznika) i sprawdzić, czy napię-
27 Podłączyć omomierz między zacisk masy
czujnikiem położenia przepustnicy (potencjo-
cie na styku pełnego obciążenia w złączu ma
(czasem oznaczony .,18" i zacisk  3" (pełne
metrem) i urządzeniem sterującym.
wartość 5,0 V. Jeżeli brak jest napięcia, wyko-
obciążenie).
11 Jeśli zasilanie lub (i) masa nie są prawidło-
nać następujące sprawdzenia.
28 Gdy czujnik położenia przepustnicy (wy-
we, sprawdzić ciągłość obwodu między czuj-
20 Sprawdzić ciągłość obwodu sygnatu peł-
łącznik) jest zamknięty, wskazanie omomierza
nikiem położenia przepustnicy (potencjome-
nego obciążenia między czujnikiem położenia
powinno oznaczać rozwarcie obwodu.
trem) i urządzeniem sterującym.
przepustnicy (wyłącznikiem) i urządzeniem
29 Powoli otworzyć przepustnicę. W chwili wy-
12 Jeśli okablowanie czujnika położenia prze-
sterującym.
dania dz
więku przełączenia przez czujnik poło-
pustnicy (potencjometru) jest prawidłowe,
21 Jeżeli okablowanie jest prawidłowe, spraw-
żenia przepustnicy (wyłącznik) wskazanie
sprawdzić wszystkie masy i napięcia zasilają-
dzić wszystkie masy i napięcia zasilające
omomierza powinno oznaczać rozwarcie ob-
ce urządzenia sterującego. Jeśli są prawidło-
urządzenia sterującego. Jeśli są prawidłowe,
wodu i takie pozostać do chwili, aż otwarcie
we, to prawdopodobnie uszkodzone jest urzą-
to prawdopodobnie uszkodzone jest urządze-
przepustnicy nie stanie się większe od 72A
, gdy
dzenie sterujące.
nie sterujące.
rezystancja powinna się zmienić do około 0 ii
Napięcie sygnału lub napięcie zasilania
Napięcie prawidłowe (przepustnica
30 Jeśli czujnik położenia przepustnicy (wy-
ma wartość napięcia akumulatora
zamknięta lub nieco uchylona) łącznik) nie zachowuje się w opisany sposób
13 Sprawdzić, czy przewód podłączony do
oraz jego zakres ruchów nie jest jednocześnie
22 W pełni otworzyć przepustnicę. W chwili,
dodatniego  + " bieguna akumulatora nie jest
zablokowany, to prawdopodobnie uszkodzo-
gdy kąt otwarcia przepustnicy przekroczy 72'
zwarty do masy lub przyłączony do napięcia
ne jest urządzenie sterujące.
napięcie powinno się zmniejszyć do 0 V. Jeśli
zasilającego.
tak się nie stanie, to prawdopodobnie uszko-
Sprawdzanie rezystancji
dzony jest czujnik położenia przepustnicy
26. Czujnik położenia przepustnicy
(wyłącznik).
14 Podłączyć omomierz między zaciski sy-
(potencjometr)
gnatu i zasilania lub między zaciski sygnału
Sprawdzanie rezystancji i masy czujnika położenia przepustnicy (po-
tencjometru).
23 Odłączyć złącze czujnika położenia prze-
Sprawdzanie napięcia 15 Otworzyć i zamknąć przepustnicę kilka ra-
pustnicy (wyłącznika).
zy i sprawdzić, czy rezystancja zmienia się
1 Podłączyć ujemną końcówkę pomiarową
24 Podłączyć omomierz między zacisk masy
płynnie. Wskazanie rozwarcia lub zwarcia ob-
woltomierza do masy silnika.
czujnika położenia przepustnicy (wyłącznika),
wodu świadczy o usterce.
2 Odnalez
ć zaciski zasilania, sygnatu i masy.
czasem oznaczony  18" i zacisk  2" (biegu ja-
16 W książce nie przytoczono wymaganych
Uwaga! Chociaż zwykle większość czujników
łowego).
wartości rezystancji czujników położenia prze-
położenia przepustnicy (potencjometrów) ma
trzy przewody, to niektóre mogą mieć dodatko- pustnicy (potencjometrów). Po pierwsze, dla-
tego że wielu producentów pojazdów nie pu-
we zaciski, które spełniają rolę wyłącznika
przepustnicy. W takim przypadku należy stoso- blikuje tych wartości, a po drugie nie jest to
tak istotne. Ważne jest, by czujnik położenia
wać sposoby sprawdzania opisane wyżej.
przepustnicy (potencjometr) działał prawidło-
3 Podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
wo (zmienia) swoją rezystancję w takt zmian
woltomierza do przewodu przymocowanego
położenia przepustnicy).'
do zacisku sygnatu czujnika położenia prze-
17 Podłączyć omomierz między zaciski masy
pustnicy- potencjometru (rys. 21).
i zasilania czujnika położenia przepustnicy
4 Włączyć zapłon, nie uruchamiać silnika.
(potencjometru). Rezystancja powinna mieć
W większości systemów napięcie będzie mia-
stałą wartość.
ło wartość 0,7 V.
18 W przypadku stwierdzenia rozwarcia lub
5 Otworzyć i zamknąć przepustnicę kilka razy
zwarcia czujnika położenia przepustnicy (po-
i sprawdzić, czy napięcie płynnie wzrasta do
tencjometru) wymienić go na nowy.
4,0...5,0 V.
Uwaga! Podczas pomiaru woltomierzem cy-
Systemy Mono-Motronic
frowym dobrze jest zastosować woltomierz ze
i Mono-Jetronic
wskaz
nikiem cyfrowym, który pozwoli zoba-
19 Systemy te mają zwykle podwójne czujniki
czyć płynność wzrostu napięcia.
położenia przepustnicy. Urządzenie sterujące
Nieprawidłowy sygnał wyjściowy
wykorzystuje dwa sygnały i jest w stanie do-
kładniej określić obciążenie silnika oraz inne
6 Nieprawidłowy sygnał wyjściowy jest wtedy,
warunki jego pracy. Do sprawdzenia tych
gdy napięcie sygnału zmienia się skokowo,
czujników są potrzebne dane fabryczne. Moż-
spada do zera lub wskazuje na rozwarty
na sprawdzić płynność zmian sygnatu wyj-
obwód.
Rys. 21. Pomiar sygnału wyjściowego ściowego obu czujników w sposób podobny
7 Nieprawidłowy sygnał wyjściowy z czujnika
czujnika położenia przepustnicy
położenia przepustnicy (potencjometru) świad- do wcześniej opisanego. Zwykle sygnat jed-
(potencjometru) za pomocą woltomierza.
czy zwykle o uszkodzeniu potencjometru. W ta- nego czujnika położenia przepustnicy (poten-
Spinacze biurowe w tylnej części czujnika
kim przypadku jedynym rozwiązaniem proble- cjometru) zmienia się od 0 V do 4,0 V, a dru-
umożliwiają podłączenie woltomierza giego od 1,0 V do 4,5 V.
mu jest nowy lub regenerowany potencjometr.
Sprawdzanie czujników
61
27. Czujnik prędkości pojazdu
URZ
DZENIE STERUJ
CE
I
1
Sprawdzanie napięcia ZASILANIE
Z WYA

CZNIKA
Uwaga! Niżej opisane sposoby sprawdzania ZAPA
ONU
dotyczą najpopularniejszego hallotronowego
czujnika prędkość pojazdu.
1 Czujnik prędkości pojazdu może znajdo-
wać się w skrzyni biegów, w napędzie pręd-
i r
kościomierza za tablicą wskaz
ników lub na
W - -W\
tylnej osi.
U
2 Podłączyć ujemną końcówkę woltomierza
CZUJNIK PR
DKOŚCI
do masy silnika. H29698
POJAZDU
3 Odnalez
ć zaciski zasilania, sygnatu i masy
(rys. 22 i 23).
Rys. 22. Typowe okablowanie czujnika Rys. 23. Czujnik prędkości pojazdu
4 Podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
prędkości pojazdu (typ GM)
woltomierza do przewodu przymocowanego
do zacisku sygnału czujnika prędkości po-
10 Sprawdzić podłączenie masy czujnika
Inne typy czujnika prędkości
jazdu.
prędkości pojazdu.
pojazdu
5 Napędowe koła jezdne muszą się obracać,
Napięcie zasilania i masa są
15 Oprócz haliotronowych czujników prędko-
by zostat wytworzony sygnał. Można to osią-
prawidłowe
ści pojazdu stosuje się również czujniki kon-
gnąć jednym z dwóch sposobów:
taktronowe i indukcyjne.
11 Prawdopodobnie jest uszkodzony czujnik
a) popchnąć pojazd do przodu,
prędkości pojazdu lub element ruchomy czuj- Czujnik kontaktronowy
b) ustawić pojazd na rampie lub unieść go
nika się nie obraca (zfamana linka lub uszko-
podnośnikiem tak, by napędowe kota jezd-
16 Sygnaf wyjściowy czujnika powstający pod-
dzona przekładnia).
ne mogły się obracać swobodnie.
czas obrotu napędzających kół jezdnych ma
6 Obrócić koła ręką, by powstał sygnał.
kształt fali prostokątnej. Sygnał zmienia swoją
Brak napięcia sygnału
wartość od 0 V do 5 V lub od 0 V do napięcia
12 Sprawdzić napięcie na styku złącza urzą-
Brak sygnału lub nieprawidłowa
akumulatora. Zmierzony współczynnik wypeł-
dzenia sterującego.
wartość napięcia
nienia impulsu powinien wynosić 40,..60%.
13 Jeżeli napięcie jest prawidłowe, sprawdzić
Czujnik indukcyjny
7 Odłączyć zfącze czujnika prędkości pojaz- diodę w przewodzie między urządzeniem ste-
du, Włączyć zapłon. rującym i czujnikiem prędkości pojazdu.
17 Sygnał wyjściowy powstający podczas ob-
8 Sprawdzić napięcie na zacisku sygnatu. Na- Sprawdzić także ciągfość obwodu sygnału.
rotu napędzających kół jezdnych ma kształt
pięcie powinno wynosić 8,5...10,0 V. 14 Jeżeli brak jest napięcia na styku złącza zgodny z wykresem prądu przemiennego. Sy-
urządzenia sterującego, sprawdzić wszystkie
9 Sprawdzić napięcie zasilające na zacisku gnał wyjściowy będzie się zmieniał odpowied-
zasilania czujnika prędkości pojazdu. Napię- masy i napięcia zasilające urządzenia. Jeśli są nio do prędkości obrotowej silnika w sposób
prawidłowe, prawdopodobnie uszkodzone podobny do opisanego dla czujnika położenia
cie powinno mieć wartość tylko trochę mniej-
jest urządzenie sterujące. wału korbowego.
szą od napięcia akumulatora.
Sprawdzanie elementów wykonawczych
OSTRZEŻENIE! Przed rozłącze- rę normalnej pracy. Prędkość silnika po-
28. Zawór elektromagnetyczny niem ztącza urządzenia sterują- winna być większa od prędkości biegu jało-
cego przeczytać ostrzeżenie nu- wego.
filtra z węglem aktywnym
mer 3 (w rozdziale  Ostrzeżenia"
na końcu książki).
1 Odnalez
ć zaciski zasilania i sygnału. 6 Zmostkować na chwilę styk przetaczający
2 Włączyć zapłon. w złączu urządzenia sterującego do masy.
29. Regulacja prędkości biegu
3 Sprawdzić, czy napięcie na zacisku zasila- 7 Jeśli zawór elektromagnetyczny filtra z wę-
jałowego
nia zaworu elektromagnetycznego filtra z wę- glem aktywnym zadziała, sprawdzić główne
glem aktywnym ma wartość napięcia akumu- masy i napięcia zasilające urządzenia sterują-
latora. W przypadku braku napięcia sprawdzić cego. Jeśli sprawdzenie nie wykaże nieprawi-
Sprawdzanie działania
okablowanie odpowiednio w kierunku akumu- dłowości, to prawdopodobnie uszkodzone
latora, wyłącznika zapłonu lub wyjścia prze- jest urządzenie sterujące.
1 Pozostawić silnik pracujący na biegu ja-
kaz
nika.
8 Jeżeli zawór elektromagnetyczny filtra łowym.
4 Sprawdzić rezystancję zaworu elektroma- z węglem aktywnym nie zadziała, sprawdzić
2 Sprawdzić, czy prędkość biegu jałowego
gnetycznego filtra z węglem aktywnym. Usu- ciągłość okablowania między zaworem i sty- mieści się w wymaganych granicach.
nąć złącze i zmierzyć rezystancję zaworu mię- kiem przełączającym urządzenia sterują- 3 Zwiększyć elektryczne obciążenie systemu
dzy dwoma zaciskami. Rezystancja zaworu cego.
przez włączenie reflektorów, ogrzewania tylnej
elektromagnetycznego filtra z węglem aktyw- 9 W niektórych pojazdach na zacisku sygna- szyby i dmuchawy ogrzewania. Prędkość
nym wynosi zwykle 40 Q. fu można odczytać współczynnik wypeł- biegu jałowego w zasadzie nie powinna się
nienia cyklu. Silnik powinien mieć temperatu- zmienić.
5 Odłączyć zfącze urządzenia sterującego.
62 Sprawdzanie elementów
Rys. 24. W celu sprawdzenia reakcji zaworu regulacyjnego Rys. 25. Pomiar typowego współczynnika wypełnienia impulsu na
prędkości obrotowej biegu jałowego należy ścisnąć przewód styków od tyłu złącza zaworu regulacyjnego prędkości obrotowej
powietrza biegu jałowego podczas pracy silnika na biegu jałowym biegu jałowego w silniku pracującym na biegu jałowym
4 Jeśli jest to możliwe, ścisnąć jeden z prze- 10 Uruchomić silnik i pozostawić pracujący na 18 Włączyć zapton. Sprawdzić, czy napięcie
wodów powietrza. Prędkość biegu jałowego biegu jałowym. na zacisku zasilania ma wartość napięcia aku-
mulatora. W przypadku braku napięcia spraw-
powinna nagle się zwiększyć i powrócić do 11 W gorącym silniku napięcie powinno mieć
dzić okablowanie w drugą stronę, odpowied-
poprzedniej (rys. 24). wartość 7,0...9,0 V, współczynnik wypełnienia
nio do głównego przekaz
nika lub wyłącznika
5 Jeśli tak się dzieje, to jest mato prawdopo- impulsu 40...44%, a częstotliwość 110 Hz
zapłonu.
dobne, aby regulacja prędkości biegu jafowe- (rys. 25).
go dziatata niepoprawnie. 12 W silniku zimnym lub obciążonym napięcie 19 Odtączyć złącze zaworu regulacyjnego
6 Usterka jednego lub kilku niżej wymienio- będzie mniejsze, a współczynnik wypełnienia prędkości obrotowej biegu jałowego.
nych elementów ma bardzo duży wpływ na impulsu większy. W większości zaworów 20 Na chwilę zmostkować styk sterujący
zachowanie się silnika na biegu jałowym oraz (z wyjątkiem zaworów Forda) częstotliwość w złączu zaworu regulacyjnego prędkości ob-
może doprowadzić do zarejestrowania wielu będzie niezmienna. rotowej biegu jatowego z masą.
kodów usterek. Przed sprawdzeniem zaworu
Uwaga! Woltomierz cyfrowy wskazuje średnią 21 Jeżeli zawór regulacyjny prędkości obroto-
regulacyjnego prędkości obrotowej biegu ja- wartość napięcia. wej biegu jałowego zadziałał, sprawdzić głów-
łowego lub silnika krokowego należy spraw-
13 Obciążyć silnik przez włączenie reflekto- ne masy i napięcia zasilające urządzenia ste-
dzić, czy nie występuje któraś z niżej wymie-
rującego. Jeśli są prawidłowe, to prawdo-
rów, ogrzewania tylnej szyby i wentylatora
nionych usterek:
podobnie uszkodzone jest urządzenie steru-
dmuchawy. Średnie napięcie zmniejszy się,
a) mechaniczna usterka silnika, a współczynnik wypełnienia impulsu zwięk- jące.
b) z
le ustawiony zapton, szy. Częstotliwość impulsu powinna pozostać
22 Jeżeli zawór regulacyjny prędkości obroto-
c) nieszczelność układu wlotowego powietrza, stała.
wej biegu jałowego nie zadziałał, sprawdzić
d) nieprawidłowy poziom CO,
14 Jeżeli układ wlotowy powietrza jest nie- ciągłość okablowania między ztączem zaworu
e) zatkany filtr powietrza, szczelny lub istnieje inna usterka powodująca regulacyjnego prędkości obrotowej biegu ja-
f) z
le wyregulowana przepustnica, omijanie przepustnicy przez powietrze, to towego i urządzeniem sterującym.
g) zanieczyszczona nagarem przepustnica, współczynnik wypełnienia impulsu zaworu re-
h) nieprawidłowo ustawiony czujnik położenia gulacyjnego prędkości obrotowej biegu jało-
Sprawdzanie zaworu
przepustnicy (wyłącznik lub potencjometr). wego będzie mniejszy od normalnego, gdyż
regulacyjnego prędkości
urządzenie sterujące przymyka zawór.
obrotowej biegu jatowego
Sprawdzanie zaworu
15 Im bardziej silnik jest obciążony, tym urzą- (trójprzewodowego Bosch)
regulacyjnego prędkości
dzenie sterujące bardziej otwiera zawór regu-
obrotowej biegu jałowego
23 Do sprawdzenia trójprzewodowego zawo-
lacyjny prędkości obrotowej biegu jałowego
(dwuprzewodowego)
ru regulacyjnego prędkości obrotowej biegu
(większy współczynnik wypełnienia impulsu)
jatowego Bosch wystarczy woltomierz lub
7 W większości systemów do sprawdzenia
w celu zwiększenia prędkości biegu jałowego.
miernik współczynnika wypełnienia impulsu.
dwuprzewodowego zaworu regulacyjnego
16 Ponadto, jeśli silnik nie jest sprawny me-
24 Podłączyć ujemną końcówkę pomiarową
prędkości obrotowej biegu jałowego wystar-
chanicznie lub przepustnica jest zanieczysz-
do masy silnika.
czy woltomierz lub miernik współczynnika wy-
czona, urządzenie sterujące będzie bardziej
25 Podtączyć dodatnią końcówkę pomiarową
pełnienia impulsu.
otwierać zawór regulacyjny prędkości obroto-
do przewodu przymocowanego do jednego
Uwaga! Pomiar współczynnika wypełnienia
wej biegu jatowego, by zwiększyć prędkość
z dwóch zacisków sygnatu zaworu regulacyj-
impulsu nie daje dobrych rezultatów w pojaz-
biegu jatowego. W efekcie bieg jałowy nie jest
nego prędkości obrotowej biegu jałowego.
dach Ford - lepiej użyć woltomierza lub oscy-
regularny, a współczynnik wypełnienia impul-
26 Uruchomić silnik i pozostawić na biegu ja-
loskopu.
su większy od normalnego.
łowym.
8 Podłączyć ujemną końcówkę pomiarową do
Brak sygnału zaworu regulacyjnego
27 W gorącym silniku współczynnik wypełnie-
masy silnika.
prędkości obrotowej biegu jatowego
nia impulsu będzie się zmieniał w zakresie od
9 Podtączyć dodatnią końcówkę pomiarową
17 Sprawdzić rezystancję zaworu regulacyj- 31% do 69%. Wartość współczynnika wypeł-
do przewodu przymocowanego do zacisku
nienia impulsu zależy od tego, do którego za-
sygnału zaworu regulacyjnego prędkości ob- nego prędkości obrotowej biegu jatowego.
cisku sygnału podłączony jest miernik.
Zwykle ma ona wartość 8...16 ii.
rotowej biegu jałowego.
Sprawdzanie elementów wykonawczych
63
28 W silniku zimnym lub obciążonym napięcie
41 JezeH zawópfegtriaeyjfiy-pfędkości-criJfoto-  =3=
będzie mnie|sze, a współczynnik wypełnienia
wej biegu jałowego we- zadziałał, sprawdzić - 30. Wtryskjwaeze paliwa_
impulsu większy.
ciągłość oRaBlauaoia-ffiiędzy-z-iączen? zawawj  wieiopunktOWego
Uwaga! Woltomierz cyfrowy wskazuje średnią
i urządzeniem sterującym, uktadu wtrysku (MWF
wartość napięcia.
42 Przełożyć mostek na drugi styk sterujący za-
29 Obciążyć silnik przez włączenie reflekto- woru regulacyjnego prędkości obrotowej biegu
1 Sprawdzić, czy złącza przekaz
nika i wtryski-
rOw. ogrzewania tylnej szyby i wentylatora
jałowego i na chwilę zewrzeć go z masą. Oce-
wacza oraz urządzenia sterującego i wtryski-
dmuchawy. Średnie napięcie zmniejszy się,
nić rezultat zgodnie z punktami 40 141.
wacza nie są skorodowane. Korozja jest czę-
a współczynnik wypełnienia impulsu zwięk-
sto przyczyną złej pracy wtryskiwacza.
Rezystancja zaworu regulacyjnego
szy Częstotliwość impulsu powinna pozostać
2 Podłąpzyjć pjemną końcówkę miernika
prędkości obrotowej"
stała
współczynnika wypełnienia impulsu do masy
(trójprzewodowego} -
30 Jeżeli układ wlotowy powietrza jest ni e^-
silnika.
43 udlączyc-7iqczŁ-7aworu-regtjiacyjrtego
szczelny lub istnieje inna usterka powodująea
_3 Odszukać zaciski zasilania i sygnału.
prędkoścr obrotowej' biegu jatnwpgn " ~
omijanie przepustnicy przez powietrze, te-
"itwagaTTPspomzynraF wypełnienia impulsu
współczynnik wypełnienia impulsu zaworu re- 44 Podłączy ć^omormerz~mtedzv~zacis1rsroTF
nazacisku sygnału Jeśli
gulacyjnego prędkości obrotowej biegu jało- kowy i jeden z zacisków ae
tritoncówkę po-
wego będzie mniejszy od normalnego, gdyż
urządzenie sterujące przymyka zawór. 45 jedną z końcówek omomierza J rTZt . j Z, . " . . " ,
na in"ny~7aCfSI< /ewnęmny 7ainini rggTjigcyp 9 FodTączyć-dodaffua-JiOBeGłwkę -miernika
31 Im silnik jest bardziej obciążony, tym urzą-
nego piędkuśiii obrotowej Ołegu jatowggnT współczynnika" wypRfniBnia"im'p'i||'f!'n cło prze-
dzenie sterujące będzie bardziej otwierać za-
wór regulacyjny prędkości obrotowej biegu ja- Wskażafj-te- smoirrierza-powinno ponownie wodu przymocowanego" do zacisku sygnału
łowego [większy współczynnik wypełnienia mieć wartość-SS-A
A

5 Oscyloskop jest na]odpowiedniejszym przy-
w
impulsu! celu zwiększenia prędkości biegu 46 Podłączyć- -omomier-z- między d-wa ze- "
rządem do analizowania sygnałów wytwarza-
lałowego. wnętrzne zaćliKTzaworu regulacyjnego pręd-
nych w obwodach elektronicznych układów
kości obrotowej biegu jałowego. Wskazanie
32 Ponadto, jeśli silnik nie jest sprawny me- -
wtrysku paliwa.
chanicznie lub przepustnica jest zanieczysz- omomierza powinno mieć wartość 20 i i .
6 Początkowo końcówka pomiarowa może
czona, urządzenie sterujące może bar4a5j=
być podłączona do zacisku sygnału jakiego-
otwierać zawór regulacyjny prędkości obroto- Silniki krokowe,
kolwiek wtryskiwacza.
wej biegu jałowego, by zwiększyć prędkość 
-J ^J ^
WtryśKiwacze sterowane prądowo
biegu jałowego. W efekcie bieg jałowy nie jest _
spesefey-
regularny, a współczynnik wypełnienia impul-
pprawrtjania pnęjr^pgńjnyh typ"W Siln^W
impułsu)-
su większy od normalnego.
krokowy rh~ o"oTsano~ w" n ri rrh iflTrS wah pj"
7 .|p?gTT
33 Przenieść dodatnią końcówkę pomiarową skiw
acz jest-sterowany prądowo,
nasze wydawniuA
wo~iwoltomierza na przewód przymocowany do "tOTUelT&żnR mipmittl rtfTTmfig i-art^Wrnwar
następnego zacisku sygnału zaworu re-
48 Niokiody w cilnlk krokowHesHwtwetewany- ^4 fe? ""pUf aU ^^MagSA
MSm
gulacyjnego prędkości obrotowej biegu jało-
3 C l m
^yt^^nii, ^^"  " ni ^. , Cpra..jz3rnc ^ � ? P1^'s"^^^a|^T^"ofc^--Stanowi
wego.
i 7*fcilHni>. t r,nnlmQ np,=3nO w "!s&*Zy y^^^ 9-^ldb-a78%- zaS^-jege-tmania.
JftH i &
34 W gorącym silniku współczynnik wypełnie-
nia impulsu będzie się zmieniał w zakresie od
łącznika przaptJstmcyieai szcztiEióJnig ws
31% dc 69%. Wartość współczynnika wypeł- . _ . , liczba uiiiwersatnvch mierników uvlrt)wunh na-
liczba uiiiwersat
^- r * ; 
dla akońci biegu alowogo. Jeże i uizdU-tenie ^-. r ;
nienia impulsu zależy od tego. do którego za-  . - . ? . j~* -. date-sie-de-sprawd2aniateqo
sterujące- xu%- rozpozna e warunków biogu
cisku sygnału podłączony jest miernik.
jałowego, "to jego regulacja nie- może -być
Sprawdzanie w silniku, którego
-uaktywniofła.
n/e można uruchomić ~
Brak sygnału zaworu regulacyjnego 3STy.po.wy silnik "krokowy ma dwa uzwojenia,
prędkOŚCi Obrotowej biegu j atOWegA
I Urządzenia sianijąm ?mipnia~pntrr7-oni� =iln"i- 8 Włączyć, rozrusznik.
kaprzez uaktywnianie uzwojeń w obu kierun- 9 Współczynnik wypełnienia impulsu po
sygnąt.wtFyskiwacza
b r y
 '
pięcia akumulatora.
wtryskiwaczy i ob-
37 W przypadku braku napięcia sprawdzi*-
zapłonu są prawi-
50 Sprawdae-rezystancje obu uzwojeń i m>-
okablowanie w odwrotną stronę, odpowiednia 
dtowe, to piawdapnrinhnie-ysz-kodzone jest
dc głównego przekaz
nika lub wyłącznika za. " ' " " " " " " " ' "
urządzenie sTCTiijye.
go pojazdu. Zwykle jest to mniej niż lOOifc
plonu.
Sfaby4ob-bfa^sygnatB-rta jednym lub
38 Odłączyć złącze zaworu regulacyjnego"
iilniki krokowe Volkswagen: KUKU wtrysniwaczaefi
prędkości obrotowej biegu jałowego.
Audi
39 Włączyć zapłon Na chwilę zmostkować je-
Uwaga! W nmktńrynn uromjarh gj/gfnrp Mo-
[f
den ze styków sterujących w złączu zaworu
-54- stocowano obocnłe- w pejazdacft tnotiiy
wtryskow~7Więks?n się
regulacyjnego prędkości obrotowej biegu ja-
volkswagen / Audj-mają Ówukieumk^we
łowego z masą.
uzwojenie, czujnik haiifitmnnwy syrjnaliz
jirzepływ-pal i wa.
40 Jeżeli zawór regulacyjny prędkości obroto- polożeiiię
'-pracę ukta-
p yg
wą biegu jałowego zadziałał, sprawdzić głów-
Tłorbowe-
wyłącznik prgepustnicy. Silnik podłączony dn7aptnnTT jr*7ii\nttt
ne masy i napięcia zasilające urządzenia ste-
do instalacji clcktrycznej-S^ykowyn
d ji
rującego. Jeśli są prawidłowe, to prawdo-
czemJoszczególne etementy zespołu można 14 Sprawdzić, -uzy napięcie tia atytar-sygnalu
podobnie uszkodzone jest urządzenie ste-
r\\f\ nrh ?7 -w-złączu wtryskiweega-ma-warteśeTiapi^CTa
rujące
sobów
Jlatot
Sprawdzanie elementów
15 W przypadku braku napięcia sprawdzić re- c) podczas hamowania, gdy silnik jest gorący,
Cztery wtryskiwacze w grupie
zystancję i napięcie zasilające wtryskiwacza. współczynnik wypełnienia impulsu powi-
Rezystancja Stan
nien zmniejszyć się do zera (miernik cyfro-
16 Odłączyć złącze urządzenia sterującego.
OSTRZEŻENIE! Przed rozłącze- wy) i ponownie przyjąć wartość różną od
niem złącza urządzenia sterują- zera, gdy prędkość silnika zmniejszy się
4... 5 wszystkie wtryskiwacze dobre
cego przeczytać ostrzeżenie nu- poniżej około 1200 obr/min;
5...6 jeden wtryskiwacz uszkodzony
mer 3 (w rozdziale  Ostrzeżenia" d) jeżeli wskazanie miernika nie zmniejszy się 8...9 dwa wtryskiwacze uszkodzone
na końcu książki). do zera, sprawdzić, czy przepustnica jest 16...17 trzy wtryskiwacze uszkodzone
prawidłowo wyregulowana oraz czy czujnik
17 Włączyć zapłon.
położenia przepustnicy (potencjometr lub
18 Na chwilę zmostkować jeden ze styków
Trzy wtryskiwacze w grupie
wyłącznik) działa prawidłowo;
sterujących w złączu urządzenia sterującego
Rezystancja Stan
z masą {rys. 26). e) odgłos wtryskiwaczy powinien ustać pod-
(O.)
19 Jeżeli wtryskiwacz zadziałał, sprawdzić czas odcięcia dopływu paliwa;
główne masy i napięcia zasilające urządzenia f) miernik cyfrowy z dużą bezwładnością mo-
5...6 wszystkie wtryskiwacze dobre
sterującego. Jeśli są prawidłowe, to prawdo- że nie pokazać spadku do zera podczas
8...9 jeden wtryskiwacz uszkodzony
podobnie uszkodzone jest urządzenie ste- hamowania siinikiem.
16...17 dwa wtryskiwacze uszkodzone
rujące.
Współczynnik wypełnienia impulsu
20 Jeżeli wtryskiwacz nie zadziałał, sprawdzić,
zbyt długi lub zbyt krótki Dwa wtryskiwacze w grupie
czy napięcie na styku urządzenia sterującego
25 Sprawdzić czujnik temperatury płynu chło-
ma wartość napięcia akumulatora. Jeśli jest
Rezystancja Stan
dzącego, przepływomierz powietrza lub czuj-
prawidłowe, to prawdopodobnie uszkodzony
(O)
nik ciśnienia bezwzględnego.
jest wtryskiwacz. W przypadku braku napięcia
8...9 oba wtryskiwacze dobre
sprawdzić ciągłość okablowania między złą- Uwaga! Jeżeli urządzenie sterujące pracuje
16...17 jeden wtryskiwacz uszkodzony
czami wtryskiwaczy i złączem urządzenia ste- w trybie awaryjnym z powodu uszkodzenia jed-
rującego. nego z czujników, to silnik może pracować
całkiem poprawnie, gdy jest gorący, lecz mo-
21 Jeżeli wtryskiwacze są sterowane grupowo
31. Wtryskiwacz paliwa
gą wystąpić trudności z jego uruchomieniem,
lub sekwencyjnie, należy oddzielnie spraw-
jednopunktowego
gdy jest zimny.
dzić każde podłączenie do urządzenia sterują-
układu wtrysku (SPI)
cego.
Sprawdzanie rezystancji
1 Podłączyć ujemną końcówkę pomiarową
Współczynnik wypełnienia impulsu
wtryskiwacza
miernika współczynnika wypełnienia impulsu
zbyt dtugi lub zbyt krótki
do masy silnika.
26 Odłączyć złącza i zmierzyć rezystancję
22 Sprawdzić czujnik temperatury płynu chło-
2 Odszukać zaciski zasilania i sygnału,
każdego wtryskiwacza między dwoma zaci-
dzącego, przepływomierz powietrza lub czuj-
skami. Rezystancja wtryskiwaczy sterowa- 3 Podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
nik ciśnienia bezwzględnego.
miernika współczynnika wypełnienia impulsu
nych prądowo zwykle powinna mieć wartość
Uwaga! Jeżeli urządzenie sterujące pracuje
4 Q; w innych przypadkach rezystancja zwy- do przewodu przymocowanego do zacisku
w trybie awaryjnym z powodu uszkodzenia jed-
sygnału wtryskiwacza.
kle ma wartość 16 Ó.
nego z czujników, to silnik może pracować
Uwaga! W większości jednopunktowych ukła-
27 W układach wtrysku równoległych lub gru-
całkiem poprawnie, gdy jest gorący, lecz mo-
dów wtryskiwacz jest sterowany prądowo
powych wykrycie uszkodzonego wtryskiwa-
gą wystąpić trudności z jego uruchomieniem,
i zwykły miernik współczynnika wypełnienia
cza może być trudniejsze. Jeżeli rezystancja
gdy jest zimny.
impulsu nie zmierzy dokładnie takiego sygna-
jednego wtryskiwacza wynosi 16 ii, wartości
łu. Oscyloskop jest zalecanym przyrządem do
Sprawdzanie pracującego
dla innych konfiguracji wtryskiwaczy będą na-
sprawdzania układów jednopunktowych.
silnika
stępujące.
23 Zmieniać prędkość silnika. Zanotować
współczynniki wypełnienia impulsu i porów-
nać je z wartościami podanymi w tabeli. Dla
zimnego silnika wartości będą trochę większe.
MOSTEK
Prędkość silnika Współczynnik wy-
(obr/min) pełnienia impulsu
Bieg jałowy 3...6 %
2000 7... 14%
3000 11. ..16%
jak wyżej
Powolne otwarcie
ZA

CZE WIELOSTYKOWE
URZ
DZENIA STERUJ
CEGO
przepustntcy
Nagle otwarcie 20% lub więcej
przepustnicy
Hamowanie siinikiem* zero
* Zwiększyć prędkość silnika do wartości oko-
ło 3000 obr/min, a potem nagie zwolnić prze-
pustnicę.
24 Ocenić wyniki w następujący sposób;
a) współczynnik wypełnienia impulsu wyrażo-
MASA
ny w procentach (%) powinien wzrastać,
EQH421
gdy prędkość silnika s/ę zwiększa;
b) podczas raptownego przyspieszenia
Rys. 26. Chwilowe zwarcie styku sygnału sterującego wtryskiwacza w złączu urządzenia
współczynnik wypełnienia impulsu powi-
sterującego do masy za pomocą mostka
nien znacząco zwiększyć swoją wartość;
Sprawdzanie elementów wykonawczych
14 Jeżeli wtryskiwacz nie zadziałał, sprawdzić,
Sprawdzanie w silniku, którego
czy napięcie na styku urządzenia sterującego 32. Uktad zmiennego wlotu
nie można uruchomić
ma wartość napięcia akumulatora. Jeśli jest
4 Wtączyć rozrusznik.
prawidłowe, to prawdopodobnie uszkodzony
5 Jeżeli miernik wskazuje jakąś wartość, ozna-
jest wtryskiwacz. W przypadku braku napięcia
cza to, że przynajmniej urządzenie sterujące
sprawdzić ciągłość okablowania między złą-
przesterowuje obwód wtryskiwacza. Nie do-
Wiadomości ogólne
czem wtryskiwacza i złączem urządzenia ste-
wodzi to jednak, że sygnał jest prawidłowy.
rującego. 1 Efektywność silnika można zwiększyć
Dobry sygnat wtryskiwacza
przez zastosowanie drugiej przepustnicy,
Współczynnik wypełnienia impulsu
która stuży do zmiany ilości powietrza prze-
6 Jeżeli sygnały: sterujący wtryskiwacza i ob-
zbyt długi lub zbyt krótki (jeśli jest
pływającego przez kolektor wlotowy. Urzą-
wodu pierwotnego układu zapłonu, są prawi-
możliwość dokonania dokładnych
dzenie sterujące uruchamia zawór elektro-
dłowe, to prawdopodobnie uszkodzone jest
pomiarów)
magnetyczny układu zmiennego wlotu, który
urządzenie sterujące.
z kolei przemieszcza drugą przepustnicę
Stab\ lub brak sygnału na jednym lub 15 Sprawdzić czujnik temperatury płynu chło-
(rys. 28).
kilku wtryskiwaczach dzącego i czujnik ciśnienia bezwzględnego.
Uwaga! Jeżeli urządzenie sterujące pracuje
7 Sprawdzić ciśnienie i przepływ paliwa.
w trybie awaryjnym z powodu uszkodzenia jed-
8 Sprawdzić sygnał wyzwalający pracę układu
nego z czujników, to silnik może pracować
zapłonu (czujnik położenia wału korbowego
Sprawdzanie
całkiem poprawnie, gdy jest gorący, lecz mo-
lub czujnik hallotronowy).
gą wystąpić trudności z jego uruchomieniem,
2 Sprawdzić stan przewodów podciśnienia.
9 Sprawdzić, czy napięcie na styku sygnału
gdy jest zimny.
3 Odłączyć złącze od zaworu elektromagne-
w złączu wtryskiwacza ma wartość napięcia
tycznego układu zmiennego wlotu.
akumulatora. W przypadku braku napięcia
4 Tymczasowo zmostkować zacisk zasilania
sprawdzić:
Sprawdzanie pracującego
zaworu elektromagnetycznego układu zmien-
a) rezystancję wtryskiwacza,
silnika
nego wlotu z dodatnim biegunem akumu-
b) rezystancję rezystora regulacyjnego,
16 Sposób sprawdzania jest taki sam, jak opi- latora.
c) ciągłość okablowania między złączem wtry-
sane wcześniej dla wielopunktowych układów
5 Tymczasowo zmostkować zacisk masy za-
skiwacza i złączem urządzenia sterującego,
wtrysku.
woru elektromagnetycznego układu zmienne-
d) napięcie zasilające wtryskiwacz.
go wlotu z masą silnika.
10 Odłączyć złącze urządzenia sterującego.
6 Zawór elektromagnetyczny układu zmienne-
OSTRZEŻENIE! Przed rozłącze-
Sprawdzanie rezystancji
go wlotu powinien zadziałać i przestawić dru-
niem złącza urządzenia sterują-
17 Odłączyć złącze (rys. 27) i zmierzyć rezy- gą przepustnicę. W przypadku gdy tak się nie
cego przeczytać ostrzeżenie nu-
stancję wtryskiwacza między dwoma zaciska- dzieje, prawdopodobnie zawór i (lub) mecha-
mer 3 (w rozdziale  Ostrzeżenia"
mi. Rezystancja większości wtryskiwaczy
nizm przepustnicy są uszkodzone.
na końcu książki).
w jednopunktowych układach wtrysku |est
7 Sprawdzić napięcie zasilające w złączu cew-
11 Wtączyć zapłon.
mniejsza od 2 ii, ale zawsze trzeba sprawdzić
ki sterującej.
12 Na chwilę zmostkować jeden ze styków
tę wartość w danych technicznych sprawdza-
8 Sprawdzić ciągłość cewki sterującej.
sterujących w złączu urządzenia sterującego
nego pojazdu.
9 Sprawdzić ciągłość okablowania między
z masą (patrz rys. 26).
18 Jeżeli zamontowany jest rezystor regula- cewką sterującą zaworu i urządzeniem steru-
13 Jeżeli wtryskiwacz zadziałał, sprawdzić
cyjny, odłączyć złącze rezystora i zmierzyć je- jącym.
główne masy i napięcia zasilające urządzenia
go rezystancję między dwoma zaciskami.
10 Jeżeli wszystko jest w porządku, to praw-
sterującego. Jeśli są prawidłowe, to prawdo-
Sprawdzić wymaganą wartość w danych tech-
dopodobnie uszkodzone jest urządzenie ste-
podobnie uszkodzone jest urządzenie steru-
nicznych sprawdzanego pojazdu.
rujące.
jące.
KOLEKTOR WLOTOWY
PRZEPUSTNICA
UKA
ADU
ZMIENNEGO
WLOTU
Z PRZEPUSTNICY
DA
UGI KANAA
DOLOTOWY (MOMENT;
- KRÓTKI KANAA
DOLOTOWY (MOC;
ZBIORNIK
PODCIŚNIENIA
ZASILANIE
Z PRZEKAy
NIKA
Rys. 28. Okablowanie
i elementy układu
zmiennego wlotu
Rys. 27. Wtryskiwacz jednopunktowy
Sprawdzanie elementów
fjfj
33. Grzatka korpusu przepustnicy
URZ
DZENIE STERUJ
CE
i grzałka kolektora wlotowego
1 2 22
Pobieżne sprawdzanie
MASA
1 Uruchomić zimny silnik i dotknąć palcami
ZAWÓR
okolic korpusu przepustnicy lub kolektora REGULUJ
CY
3 1
CIŚNIENIE
wlotowego (odpowiednio). Jeżeli grzatka dzia-
DOA
ADOWANIA
ta prawidłowo, to dotykana część bardzo
szybko stanie się gorąca. Zachować ostroż-
r f
TEETJ2
ność i nie poparzyć palców!
I
^ 5 2
Sprawdzanie grzałki korpusu
PRZEKAy
NIK
GA
ÓWNY
przepustnicy i grzałki kolektora
wlotowego
Rys. 29.Typowa grzatka kolektora
wlotowego
2 Pozostawić silnik na biegu jałowym.
Rys. 30. Typowe okablowanie zaworu
3 Podtączyć ujemną końcówkę pomiarową
regulującego ciśnienie dofadowania
rozrządu, który z kolei zmienia rozrząd zawo-
woltomierza do masy.
rów. Istnieje wiele różnych sposobów zmiany
4 Podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
rozrządu, lecz metoda regulacji będzie po-
woltomierza do przyłącza zasilania grzałki
35. Zawór regulujący ciśnienie
dobna.
{rys. 29); napięcie powinno być równe napię-
doładowania - silniki
ciu akumulatora.
Sprawdzanie
z turbodoładowaniem
5 W przypadku braku napięcia sprawdzić za-
2 Sprawdzić stan przewodów podciśnienia
silanie grzałki korpusu przepustnicy. Spraw-
(jeśli są). 1 Dwa przewody złącza zaworu regulującego
dzić ciągłość okablowania między przekaz
ni-
3 Odłączyć złącze od regulacyjnego zaworu ciśnienie dotadowania to zasilanie i tączona
kiem i grzatka.
układu zmiany faz rozrządu. przez urządzenie sterujące masa (rys. 30).
6 Jeżeii napięcie jest równe napięciu akumu-
4 Tymczasowo zmostkować zacisk zasilania 2 Zmierzyć napięcia od tyłu styków ztącza za-
latora, lecz grzałka nie działa, sprawdzić rezy-
zaworu z dodatnim biegunem akumulatora. woru regulującego ciśnienie doładowania.
stancję i masę grzałki.
5 Tymczasowo zmostkować zacisk masy 3 Podłączyć ujemną końcówkę woltomierza
zaworu z masą silnika. do masy silnika.
6 Zawór powinien zadziałać. W przeciwnym 4 Podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
razie prawdopodobnie jest on uszkodzony. woltomierza do przewodu przymocowanego
34. Układ zmiany faz rozrządu
7 Sprawdzić napięcie zasilania cewki steru- do zacisku zasilania zaworu regulującego
jącej zaworu w złączu. ciśnienie dotadowania.
8 Sprawdzić ciągłość obwodu zaworu regula- 5 Włączyć zapłon i sprawdzić, czy napięcie
cyjnego. zasilające ma wartość równą napięciu akumu-
Wiadomości ogólne
9 Sprawdzić ciągtość okablowania między za- latora.
worem regulacyjnym i urządzeniem steru- 6 W przypadku braku napięcia poszukać przy-
1 Efektywność silnika można zwiększyć przez
jącym. czyny.
zastosowanie elektrozaworu, który będzie
zmieniał rozrząd zaworów zależnie od warun- 10 Jeżeli wszystkie sprawdzane elementy są 7 Za pomocą omomierza sprawdzić ciągłość
ków pracy silnika. Urządzenie sterujące uru- prawidłowe, to prawdopodobnie uszkodzone uzwojenia zaworu regulującego ciśnienie do-
jest urządzenie sterujące. ładowania.
chamia regulacyjny zawór układu zmiany faz
Sprawdzanie urządzenia sterującego i układu paliwa
Uwaga! Zfy styk lub korozja to najczęstsze
36. Usterki urządzenia sterującego 37. Masy i napięcia zasilające przyczyny niedokładnych sygnałów z urządze-
urządzenia sterującego nia sterującego.
3 Masy i napięcia zasilające najlepiej mierzyć
na złączu urządzenia sterującego. Stosować
1 Następujące czynności należy wykonać, jedną trzech metod:
OSTRZEŻENIE! Przed rozłącze-
gdy zostanie zarejestrowany w pamięci syste- a) oderwać izolację złącza (nie zawsze możli-
niem ztącza urządzenia sterują-
mu kod usterki wskazujący na uszkodzenie
cego przeczytać ostrzeżenie nu- we) i mierzyć napięcia od tylu styków ztą-
urządzenia sterującego.
cza urządzenia sterującego,
mer 3 (w rozdziale  Ostrzeżenia"
2 Sprawdzić, w sposób niżej opisany, masy na końcu książki). b) podtączyć skrzynkę przyłączeniową między
i napięcia zasilające urządzenia sterującego 1 Sprawdzić, czy złącze urządzenia sterujące- urządzenie sterujące oraz jego ztącze i mie-
oraz przekaz
niki. go nie jest skorodowane lub uszkodzone. rzyć napięcia na zaciskach skrzynki,
3 Tam, gdzie to możliwe wymienić  podejrza- 2 Sprawdzić, czy styki w złączu urządzenia c) odtączyć urządzenie sterujące od jego ztą-
ne" urządzenie sterujące na inne, o którym sterującego znajdują się na swoich miej- cza i mierzyć napięcia na stykach ztącza.
wiadomo, że jest dobre i sprawdzić, czy nie scach i mają dobry styk ze stykami urządze- 4 Podłączyć ujemną końcówkę pomiarową
wywołuje kodu usterki. nia.
woltomierza do masy silnika.
Sprawdzanie urządzenia sterującego i układu paliwa 67
5 Zapoznać się ze schematem połączeń elek- c) uruchomić rozrusznik - podczas pracy roz- c) uruchomić silnik i zwiększyć jego prędkość
trycznych i odszukać na nim odpowiednie rusznika mierzone napięcie powinno mieć do 2500 obr/min; sprawdzić, czy napięcie
wartość napięcia akumulatora. wzrasta od 13,0 V do 15,0 V (patrz dane
styki.
techniczne pojazdu); jeśli napięcie nie ro-
Uwaga! Me wszystkie wymienione połączenia 12 W przypadku gdy napięcia brak lub jest za
niskie, sprawdzić silnik rozrusznika lub cią- śnie, sprawdzić alternator.
będą występować w każdym sprawdzanym
gtość obwodu zasilania wstecz do zacisku
systemie. 18 Gdy złącze urządzenia sterującego jest
rozrusznika wyłącznika zaptonu.
rozłączone:
a) podłączyć ujemną końcówkę pomiarową
Styk napięcia zasilania
Styk napięcia zasilania woltomierza do styku masy urządzenia ste-
z akumulatora w urządzeniu
z wyłącznika zapłonu rującego;
sterującym
w urządzeniu sterującym b) podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
6 Ten styk jest bezpośrednio podłączony do
woltomierza do odpowiedniego styku urzą-
13 Ten styk jest podłączony do wyłącznika za-
dodatniego  + " bieguna akumulatora i state
dzenia sterującego;
płonu i napięcie na nim będzie dostępne pod-
napięcie powinno być na nim dostępne za-
c) włączyć zapłon - mierzone napięcie po-
czas pracy silnika lub gdy włączony jest wy-
wsze, nawet jeśli zapton jest wyłączony.
winno mieć wartość napięcia akumulato-
łącznik zaptonu.
7 Gdy złącze urządzenia sterującego jest po-
ra; jeżeli napięcia nie ma lub jest za niskie,
14 Gdy ztącze urządzenia sterującego jest po-
łączone;
sprawdzić stan akumulatora i obwodu
łączone:
a) zmierzyć napięcie od tyiu odpowiedniego
zasilania wstecz, aż do głównego przekaz
-
a) mierzyć napięcie od tyłu odpowiedniego
styku urządzenia sterującego - powinno
nika systemu; sprawdzić także sam prze-
styku urządzenia sterującego;
mieć wartość nominalnego napięcia aku-
kaz
nik;
b) włączyć zapłon - mierzone napięcie powin-
mulatora; jeżeli napięcia nie ma lub jest za
d) uruchomić i zwiększyć prędkość silnika do
no mieć wartość napięcia akumulatora; je-
niskie, sprawdzić stan akumulatora i obwo-
2500 obr/min; sprawdzić, czy napięcie
żeli napięcia nie ma lub jest za niskie,
du zasilania;
wzrasta od 13,0 V do 15,0 V (patrz dane
sprawdzić stan akumulatora i obwodu zasi-
b) uruchomić i zwiększyć prędkość silnika do
techniczne pojazdu); sprawdzić alternator,
lania;
2500 obr/min; sprawdzić, czy napięcie
jeśli napięcie nie rośnie.
c) uruchomić i zwiększyć prędkość silnika do
wzrasta od 13,0 V do 15,0 V (patrz dane
2500 obr/min; sprawdzić, czy napięcie
techniczne pojazdu); sprawdzić alternator,
Podłączenia urządzenia
wzrasta od 13,0 V do 15,0 V (patrz dane
jeśli napięcie nie rośnie.
sterującego do masy
techniczne pojazdu); sprawdzić alternator,
8 Gdy ztącze urządzenia sterującego jest roz-
jeśli napięcie nie rośnie.
łączone: 19 Gdy złącze urządzenia sterującego jest po-
15 Gdy złącze urządzenia sterującego jest
a) podłączyć ujemną końcówkę pomiarową łączone:
rozłączone:
woltomierza do styku masy urządzenia ste- a) włączyć zapłon;
a) podłączyć ujemną końcówkę pomiarową
rującego; b) podłączyć ujemną końcówkę pomiarową
woltomierza do styku masy urządzenia ste-
woltomierza do masy silnika;
b) podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
rującego;
woltomierza do odpowiedniego styku urzą- c) podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
b) podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
dzenia sterującego - napięcie powinno woltomierza do styku sprawdzanej masy -
woltomierza do odpowiedniego styku urzą-
mieć wartość nominalnego napięcia aku- wskazywane przez woltomierz napięcie po-
dzenia sterującego;
mulatora; jeżeli napięcia nie ma lub jest za winno mieć wartość najwyżej 0,25 V.
c) włączyć zapton - mierzone napięcie powin-
niskie, sprawdzić stan akumulatora i obwo-
20 Gdy złącze urządzenia sterującego jest
no mieć wartość napięcia akumulatora; je-
du zasilania;
rozłączone (zapton włączony lub wyłączony):
żeli napięcia nie ma lub jest za niskie,
aj podłączyć ujemną końcówkę pomiarową
c) uruchomić i zwiększyć prędkość silnika do
sprawdzić stan akumulatora i obwodu zasi-
2500 obr/min; sprawdzić, czy napięcie woltomierza do styku sprawdzanej masy;
lania;
wzrasta od 13,0 V do 15,0 V (patrz dane b) podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
d) uruchomić i zwiększyć prędkość silnika do
techniczne pojazdu); sprawdzić alternator, woltomierza do styku zasilania urządzenia
2500 obr/min; sprawdzić, czy napięcie
jeśli napięcie nie rośnie. sterującego z akumulatora lub bezpośred-
wzrasta od 13,0 V do 15,0 V (patrz dane
nio do dodatniego bieguna akumulatora -
techniczne pojazdu); sprawdzić alternator,
wskazywane przez woltomierz napięcie po-
Styk napięcia rozruchu
jeśli napięcie nie rośnie.
winno mieć, jeżeli masa jest dobra, wartość
w urządzeniu sterującym
napięcia akumulatora.
Zasilanie z głównego
9 Ten styk jest podłączony do zacisku roz-
przekaz
nika systemu
rusznika wyłącznika zapłonu i napięcie na nim
Kodujące masowe styki
w urządzeniu sterującym
będzie dostępne tylko podczas rozruchu
urządzenia sterującego
silnika.
16 Ten styk jest podłączony do głównego
10 Gdy złącze urządzenia sterującego jest po- przekaz
nika systemu i napięcie na nim powin- Uwaga! Styki kodujące służą do kodowania
tączone: urządzenia sterującego dla pewnych konfigu-
no być dostępne podczas pracy silnika lub
a) mierzyć napięcie od tyłu odpowiedniego włączenia zapłonu; zasilanie to może być do- racji pojazdu (tylko w niektórych systemach).
styku urządzenia sterującego, prowadzone do więcej niż jednego styku urzą- 21 Gdy ztącze urządzenia sterującego jest po-
b) uruchomić rozrusznik - podczas pracy roz- dzenia sterującego. łączone:
rusznika mierzone napięcie powinno mieć
17 Gdy ztącze urządzenia sterującego jest po- a) włączyć zapłon;
wartość napięcia akumulatora. b) podłączyć ujemną końcówkę pomiarową
łączone:
woltomierza do masy silnika;
11 Gdy ztącze urządzenia sterującego jest a) zmierzyć napięcie od tylu odpowiedniego
rozłączone: styku urządzenia sterującego; c) podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
woltomierza do styku sprawdzanej masy
a) podłączyć ujemną końcówkę pomiarową b) włączyć zapłon - napięcie powinno mieć
woltomierza do styku masy urządzenia ste- wartość nominalnego napięcia akumulato- kodującej - wskazywane przez woltomierz
napięcie powinno mieć wartość najwyżej
rującego; ra; jeżeli napięcia nie ma lub jest za niskie,
b) podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową sprawdzić stan akumulatora i obwodu zasi- 0,25 V, jeśli masa kodująca jest podłączo-
na, lub 5,0 V, jeśli masa kodująca nie jest
woltomierza do odpowiedniego styku urzą- lania wstecz, aż do głównego przekaz
nika
podłączona.
dzenia sterującego; systemu; sprawdzić także sam przekaz
nik;
Sprawdzanie elementów
32 Zasadniczo sprawdzanie cewek sterują-  87" Styk wyjściowy dostarczający
Styki obwodu sterującego
cych pozostałych przekaz
ników jest podobne - przekaz
nik napięcie do urządzenia steru-
przekaz
nika urządzenia
do sprawdzania obwodu sterującego przekaz
- główny jącego. zaworu regulacyjnego
sterującego
nika pompy.
prędkości obrotowej biegu ja-
22 Zależnie od systemu urządzenie sterujące
łowego, wtryskiwaczy itd. Na-
może sterować pracą: głównego przekaz
nika,
pięcie równe jest napięciu
przekaz
nika pompy paliwa lub przekaz
nika
38. Przekaz
nik systemu
akumulatora z chwilą włącze-
sondy lambda.
nia zapłonu.
23 Jeżeli nie ma innej instrukcji, przekaz
niki
 30" Zasilanie z dodatniego biegu-
i złącze urządzenia sterującego powinny być
- przekaz
nik na akumulatora. Napięcie do-
podłączone podczas sprawdzania.
pompy stępne stale.
Pobieżne sprawdzanie
 86" Zasilanie ze styku ,.87" prze-
Obwód sterujący przekaz
nika
1 Jeżeli silnik nie daje się uruchomić lub ele-
- przekaz
nik kaz
nika głównego lub wylącz-
głównego
ment zasilany przez przekaz
nik nie działa, to
pompy nika zapłonu. Napięcie do-
niżej podany sposób umożliwia najszybsze
24 Odnalez
ć styki obwodu sterującego prze-
stępne stale lub włączane.
sprawdzenie, czy przekaz
nik jest uszkodzony.
kaz
nika urządzenia sterującego.
 85" Uzwoienie przekaz
nika, styk
2 Sprawdzić na elemencie napięcie zasilające
25 Sprawdzić, czy zapłon jest wyłączony. Do-
- przekaz
nik obwodu sterującego urządze-
przekazywane z przekaz
nika.
datnią końcówką pomiarową woltomierza
pompy nia sterującego. Napięcie ma
3 W przypadku braku napięcia ominąć prze-
zmierzyć napięcie od tyłu aktywnego styku
wartość mniejszą niż 1,25 V
kaz
nik (patrz niżej) i ponownie sprawdzić na-
obwodu sterującego przekaz
nika głównego.
podczas rozruchu lub pracy
pięcie na elemencie lub spróbować urucho-
Wskazane napięcie powinno mieć wartość na-
silnika.
mić silnik.
pięcia akumulatora. W przypadku braku na-
.,87" Styk wyjściowy dostarczający
4 Jeśli silnik pracuje lub napięcie pojawiło się
ptęcia sprawdzić przekaz
nik i jego okablo-
- przekaz
nik napięcie do pompy paliwa
na elemencie, sprawdzić przekaz
nik (patrz ni-
wanie.
pompy i czasami do grzałki sondy
żej) lub wymienić go na nowy.
26 Włączyć zapłon - napięcie powinno przyjąć
lambda. Napięcie ma wartość
5 Jeżeli napięcia w dalszym ciągu brak,
wartość bliską zeru. W przeciwnym przypad-
napięcia akumulatora pod-
sprawdzić zasilanie, masę i napięcia wyjścio-
ku, wyłączyć zapłon i odłączyć złącze urzą-
czas rozruchu lub pracy sil-
we na stykach przekaz
nika. Poszukać usterki
dzenia sterującego (patrz ostrzeżenie na po-
nika.
zasilania, posuwając się w odwrotnym kierun-
czątku tego punktu).
Styki  85a" i  85b': mają funkcje podobne
ku {rys. 31). Sprawdzić, czy bezpieczniki nie
27 Tymczasowo zmostkować aktywny styk
do funkcji styku .,85".
są stopione.
obwodu sterującego do masy. Jeśli przekaz
-
Styki  87a" i  87b" mają funkcje podobne
nik działa, sprawdzić wszystkie masy i napię-
funkcji do styku  87".
cia zasilające urządzenia sterującego. Jeśli są
Opis styków typowych
Przekaz
niki podwójne działają w podobny
dobre, to prawdopodobnie uszkodzone jest
przekaz
ników
sposób, lecz styki mogą mieć inną numerację.
urządzenie sterujące. Jeśli przekaz
nik nie
Niektóre systemy Citroen. Peugeot, Renault
działa, sprawdzić przekaz
nik i jego okablo- Numer styku Funkcja
i producentów z Dalekiego Wschodu (łącznie
wanie.
 30" Zasilanie z dodatniego biegu-
z japońskimi) mogą stosować numerację od 1
Uwaga! W niektórych systemach uzwojenie
- przekaz
nik na akumulatora. Napięcie do-
do 5 lub 6 lub nawet do 15 zależnie od liczby
przekaz
nika głównego jest bezpośrednio pod-
główny stępne stale.
styków.
łączone do masy.
 86" Zasilanie z dodatniego biegu-
- przekaz
nik na akumulatora lub wyłączni-
Obwód sterujący przekaz
nika pompy
gtówny ka zapłonu. Napięcie dostęp-
Opis styków typowych
ne stale lub włączane.
28 Obwód sterujący przekaz
nika głównego
15-stykowych przekaz
ników
musi być sprawdzony i działać prawidłowo .,85" Uzwojenie przekaz
nika podłą-
Citroen, Peugeot i Fiat
przed rozpoczęciem sprawdzania obwo- - przekaz
nik czone do masy lub styku urzą-
du sterującego przekaz
nika pompy, także główny dzenia sterującego obwodu
Numer Funkcja
w tym przypadku, gdy uzwojenie przekaz
ni- sterującego. Z chwilą włącze-
styku
ka głównego jest podłączone bezpośrednio nia zapłonu napięcie przyjmu-
 1" Styk wyjściowy przekaz
nika. Zwykle
do masy. je wartość bliską zeru.
podłączony do obwodu pompy pa-
29 Sprawdzić, czy zapłon jest włączony. Do-
liwa.
datnią końcówką pomiarową woltomierza
 2"' Zasilanie przekaz
nika z dodatniego
zmierzyć napięcie od tyłu aktywnego styku
bieguna akumulatora. Napięcie do-
obwodu sterującego. Wskazane napięcie po-
stępne stale.
winno mieć wartość napięcia akumulatora.
W przypadku braku napięcia sprawdzić prze- .,3" Zasilanie przekaz
nika z dodatniego
kaz
nik i jego okablowanie. bieguna akumulatora. Napięcie do-
stępne stale.
30 Uruchomić silnik. Napięcie powinno przy-
 4" Styk wyjściowy przekaz
nika. Zasila
jąć wartość bliską zeru. W przeciwnym przy-
różne elementy zależnie od sys-
padku wyłączyć zapłon i odłączyć złącze
temu.
urządzenia sterującego (patrz ostrzeżenie na
początku tego punktu).  5" Styk wyjściowy przekaz
nika. Zasila
różne elementy zależnie od sys-
31 Tymczasowo zmostkować styk  3" do ma-
temu.
sy. Jeśli przekaz
nik działa, sprawdzić wszyst-
kie masy i napięcia zasilające urządzenia ste-  6" Styk wyjściowy przekaz
nika. Zasila
rującego. Jeśli są dobre, to prawdopodobnie różne elementy zależnie od sys-
uszkodzone jest urządzenie sterujące. Jeśli temu.
Rys. 31. Sprawdzanie przekaz
nika przez
przekaz
nik nie działa, sprawdzić przekaz
nik  7" Masa przekaz
nika lub styk obwodu
i jego okablowanie. pomiar napięcia
sterującego.
Sprawdzanie urządzenia sterującego i uktadu paliwa
69
,.8' Zasilanie przekaz
nika z dodatniego 12 Omomierz powinien wskazywać ciągłość latora. W przypadku braku napięcia sprawdzić
bieguna akumulatora. Napięcie do- obwodu. ciągłość okablowania wstecz, aż do odpo-
stępne stale. wiednio przekaz
nika lub wyłącznika zapłonu.
 9" Styk wyjściowy przekaz
nika. Zwykle Sprawdzić także podłączenie masy grzałki
39. Sonda lambda
podłączony do obwodu pompy pa- sondy lambda.
liwa.
..10" Masa przekaz
nika lub styk obwodu
Sygnał wyjściowy sondy lambda
sterującego.
1 Podłączyć ujemną końcówkę pomiarową
Warunki pracy silnika Napięcie
 11" Zasilanie przekaz
nika z dodatniego
woltomierza do masy silnika.
bieguna akumulatora. Napięcie do-
Gorący silnik pracuje z 200...1000 mV
2 Odnalez
ć styki. Zależnie od systemu sonda
stępne stale.
prędkością 2500 obr/min
lambda może mieć jeden, dwa, trzy lub cztery
 12" Nieużywany
Przepustnica w pełni 1,0 V (stale)
styki:
,13" Styk wyjściowy przekaz
nika. Zasila
otwarta
- masa grzałki sondy lambda,
różne elementy zależnie od sys-
Odcięcie paliwa 0 V (stałe)
- zasilanie grzałki sondy lambda,
temu.
(hamowanie silnikiem)
- sygnał sondy lambda,
 14" Zasilanie zVyHącznika zapłonu. Na-
Częstotliwość odstępy 1 -sekundowe
- część powrotna obwodu lub masa sondy
pięcie dostępne po włączeniu.
próbkowania (w przybliżeniu)
lambda.
 15" Zasilanie przekaz
nika z dodatniego
3 Podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
bieguna akumulatora. Napięcie do-
Sprawdzanie zmian napięcia
woltomierza do przewodu przymocowanego
stępne stale.
do styku sygnału sondy lambda. wyjściowego w sondzie lambda
Uwaga! Chociaż funkcje styków są w zasadzie
4 Podłączony do uktadu wydechowego czte-
takie jak wymienione wyżej, to istnieje wiele
10 We wszystkich pojazdach z katalizatorami
rogazowy analizator spalin powinien wskazać:
różnic, które zależą od okablowania w konkret-
oraz zamkniętą pętlą regulacji sprawdzana
- CO - według danych technicznych pojazdu,
nym systemie.
jest obecność tlenu w układzie wydechowym
- CH - mniej niż 50 cząstek na milion (ppm),
oraz regulowana ilość wtryskiwanego paliwa
- CO2-więcej niż 15,0%,
Omijanie przekaz
nika
w celu utrzymania współczynnika lambda
- C2- mniej niż 2,0%,
(stosunku powietrza do paliwa) w granicach
6 Wyiąć przekaz
nik z jego gniazda.
- współczynnik lambda - 1,0ą0,03.
1,0ą0,03. Próbkowanie sygnału wyjściowego
7 Jeśli potrzebne jest napięcie do zasilania
5 Uruchomić i rozgrzać silnik do temperatury
sondy lambda ma podstawowe znaczenie dla
pompy lub innego elementu uktadu wtrysku,
normalnej pracy.
prawidłowego działania uktadu wtrysku. Jest
zmostkować styk zasilany napięciem z aku-
6 Zwiększyć prędkość silnika do 3000 obr/min
niezwykle istotne, by próbkowanie odbywało
mulatora (zwykle  30") z zaciskiem wyjścio-
i utrzymać ją przez 30 sekund. Spowoduje to
się w sposób prawidłowy.
wym (zwykle  87") w listwie zaciskowej prze-
podniesienie temperatury sondy lambda i roz-
wodem zabezpieczonym 15 A bezpiecznikiem
11 Podłączyć odpowiedni oscyloskop lub
poczęcie próbkowania.
(rys. 32).
woltomierz do przewodu sygnału próbko-
7 Utrzymywać prędkość silnika na poziomie
8 Nie włączać pompy w taki sposób na długo wania.
2500 obr/min. Jeżeli silnik będzie pracował
i zawsze rozłączać mostek po zakończeniu 12 Zwiększyć prędkość silnika do poziomu
przez dtuzszy czas na biegu jałowym, to son-
każdego sprawdzania. 2500...3000 obr/min i utrzymać ją przez 3 mi-
da lambda ostygnie i próbkowanie ustanie.
nuty w celu rozgrzania sondy lambda i u-
8 Sprawdzić, czy sonda lambda działa; to
Sprawdzanie przekaz
ników
aktywnienia katalizatora.
znaczy czy ma miejsce próbkowanie napięcia
4-stykowych
13 Pozostawić silnik na biegu jatowym
sygnału.
9 Wyjąć przekaz
nik z gniazda i podłączyć i sprawdzić, czy występuje próbkowanie.
Sprawdzanie sygnału sondy
omomierz do styków  30" i  87". 14 Napięcie sondy lambda powinno się zmie-
lambda
10 Podłączyć przewód do styków  86" i niać między 200 mV i 800 mV od 8 do 10 razy
zasilania o napięciu 12 V.
9 Sprawdzić, czy napięcie na zacisku zasila- na każde 10 sekund, to znaczy z częstotliwo-
11 Podłączyć przewód do styków  85" i masy nia sondy lambda jest równe napięciu akumu- ścią 1 Hz {rys. 33}.
Rys. 32. Zmostkować styki ,,30" i  87", aby ominąć przekaz
nik. Rys. 33. Napięcie sondy lambda o wartości 130 mV świadczy o
Zasilanie będzie dostarczone do elementów podłączonych do ubogiej mieszance
styku  87"
70 Sprawdzanie elementów
Uwaga! Woltomierz cyfrowy wskaże średnie pompy znajdującej się w zbiorniku paliwa czę-
Wszystkie silniki
napięcie o wartości okoio 450 mV. W powolnej sto uzyskuje się przez tylny fotel pasażera lub
29 Rozłączyć złącze sondy lambda, by sys-
sondzie lambda woltomierz nie wykaże nieco podłogę bagażnika.
tem znalazł się w otwartej pętli regulacji.
za wysokiego napięcia, ponieważ średnie na-
2 Podłączyć ujemną końcówkę pomiarową
30 Częściowo wyjąć wskaz
nik poziomu oleju
pięcie będzie prawidłowe. Oscyloskop jest
woltomierza do masy.
lub odłączyć przewód podciśnienia, by symu-
w takich przypadkach dokładniejszym narzę-
3 Odnalez
ć zaciski zasilania i masy.
lować nieszczelność układu podciśnienia,
dziem i wykaże większość usterek. Jeśli jed-
4 Podtączyć dodatnią końcówkę pomiarową
31 Poziom CO powinien wzrosnąć, a napięcie
nak woltomierz ma funkcję maksimum i mini-
woltomierza do przewodu przymocowanego
sondy lambda ma zmienić się na niskie.
mum, to również wykaże zakres zmian
do zacisku zasilania pompy paliwa.
32 Podłączyć złącze sondy lambda, by sys-
napięcia.
5 Włączyć rozrusznik lub ominąć przekaz
nik
tem znalazł się w zamkniętej pętli regulacji.
pompy paliwa - napięcie powinno mieć war-
Brak próbkowania sondy lambda
33 Poziom CO powinien powrócić do normal-
tość napięcia akumulatora.
15 Sprawdzić, czy w pamięci nie ma kodów nej wartości, gdy silnik reaguje na ubogą mie-
usterek. W przypadku uszkodzenia sondy szankę. Dowodzi to, że sonda lambda i urzą- Brak napięcia zasilania
lambda urządzenie sterujące wejdzie w awa- dzenie sterujące radzą sobie z ubogą
Jeżeli brak jest napięcia;
ryjny tryb pracy lub podstawi stalą wartość mieszanką.
a) sprawdzić bezpiecznik pompy paliwa (jeśli
wynoszącą okoto 0,45 V, by ustalić współ-
jest),
czynnik lambda równy 1,0.
b) sprawdzić przekaz
nik pompy paliwa,
16 Sprawdzić obwód grzałki sondy lambda
40. Wyłącznik bezwładnościowy
c) sprawdzić I wyzerować wyłącznik bezwład-
(tylko w sondach lambda z grzaną. 2-
nościowy (jeśli jest),
przewodowych, 3-przewodowych lub 4-prze-
d) sprawdzić ciągłość okablowania.
wodowych). Czynności sprawdzające opisa-
6 Podłączyć dodatnią końcówkę pomiarową
no w odpowiednich rozdziałach.
woltomierza do zacisku masy pompy paliwa.
1 Wyłącznik bezwładnościowy to urządzenie
17 W przypadku uszkodzenia obwodu grzatki
zabezpieczające, którego zadaniem jest od- 7 Włączyć rozrusznik lub ominąć przekaz
nik.
sonda lambda może nigdy nie osiągnąć tem-
izolowanie pompy paliwa lub układu elek- Wartość wskazanego napięcia nie powinna
peratury pracy.
być większa od 0.25 V.
trycznego silnika podczas wypadku. Czasami
18 Nagle zwiększyć prędkość obrotową silni-
może zostać włączony przez gwałtowne ha-
ka - mieszanka ulega wzbogaceniu, a napię-
mowanie lub uderzenie w okolicy jego umiej-
cie sygnału sondy lambda powinno mieć du-
scowienia.
żą wartość.
2 Wyłącznik bezwładnościowy uaktywnia się
19 Jeżeli układ wydechowy ma otwór kontrol-
42. Usterki układu regulacji
przez wciśnięcie przycisku zerującego.
ny CO przed katalizatorem, można zmierzyć
mieszanki lub układu
3 Jeśli w obwodzie pompy paliwa lub pozo-
zawartość CO i CH w tym otworze. Pomiar CO
adaptacyjnego
stałych zabezpieczonych wyłącznikiem obwo-
w rurze wylotowej układu wydechowego nie
dach napięcie się nie pojawi, sprawdzić wy-
jest miarodajny, jeśli katalizator działa efek-
1 Przyczyny zarejestrowania kodów wskazują-
łącznik.
tywnie.
cych na usterki układu regulacji mieszanki
20 Zwiększyć prędkość silnika do poziomu
lub układu adaptacyjnego mogą być bardzo
2500...3000 obr/min i utrzymać ją przez 3 mi-
różne.
Sprawdzanie działania
nuty w celu rozgrzania sondy lambda i u-
wyłącznika bezwładnościowego
aktywnienia katalizatora.
4 Sprawdzić, czy zaciski wyłącznika bezwład-
21 Pozostawić silnik pracujący na  szybkim"
Bogata mieszanka lub funkcja
biegu jatowym. nościowego nie są skorodowane lub uszko-
adaptacyjna poza zakresem
22 Wprowadzić układ w otwartą pętlę regula- dzone.
działania
cji przez rozłączenie złącza sondy lambda. 5 Sprawdzić, czy zaciski mają dobry styk
2 Sprawdzić, czy przedmuchy silnika nie są
z wyłącznikiem.
Silniki z wtryskiem wielopunktowym
za duże, czy ciśnienie paliwa nie jest za wy-
6 Sprawdzić na schemacie połączeń, które
23 Zdjąć przewód podciśnienia z regulatora
sokie oraz czy sprawne są: czujnik tempera-
obwody zabezpiecza wyłącznik bezwładno-
ciśnienia paliwa i uszczelnić koniec przewodu.
tury płynu chłodzącego, przepływomierz po-
ściowy. Zwykle są to:
wietrza, czujnik ciśnienia bezwzględnego,
Silniki z wtryskiem jednopunktowym
a) wyjście przekaz
nika do pompy paliwa,
układ regulacji par, układ recyrkulacji gazów
24 Chwilowo zacisnąć przewód powrotny pali- b) zasilanie przekaz
nika,
wydechowych, oraz czy wtryskiwacze są
c) obwód sterujący przekaz
nika do urządzenia
wa z regulatora ciśnienia do zbiornika paliwa.
szczelne.
sterującego.
Wszystkie silniki
7 Sprawdzić napięcie zasilające i masę
25 Poziom CO powinien wzrosnąć, a napięcie
wyłącznika bezwładnościowego.
sondy lambda powinno się zwiększyć. Uboga mieszanka lub funkcja
26 Podtączyć złącze sondy lambda, by sys- adaptacyjna poza zakresem
tem powrócił do zamkniętej pętli regulacji. działania
41. Pompa paliwa i jej obwód
27 Poziom CO powinien powrócić do normal-
3 Jeśli jeden cylinder nie jest sprawny lub wy-
nej wartości, gdy silnik reaguje na bogatą mie-
padają zapłony, sprawdzić: świece zapłono-
szankę. Dowodzi to, że sonda lambda i urzą-
we, ciśnienie paliwa, regulację biegu jałowe-
dzenie sterujące radzą sobie z bogatą
go, szczelność układu wlotowego, czystość
mieszanką.
Sprawdzanie pompy paliwa
wtryskiwaczy, szczelność układu wydechowe-
Silniki z wtryskiem wielopunktowym
go, stopień sprężania silnika, ustawienie za-
1 Zlokalizować pompę paliwa. Zwykle pompa
worów, uszczelkę głowicy i wtórny obwód
28 Podłączyć przewód podciśnienia do regu- paliwa jest przykręcona do podwozia obok
układu wysokiego napięcia.
latora ciśnienia. lub wewnątrz zbiornika paliwa. Dostęp do
<
AUDI
Wykaz modeli
Model
Kod silnika Lata produkcji System
Audi A3 1 6 AEH od 1996 Simos
Audi A3 1 3 AGN od 1996 Bosch Motronic 3,2
Audi A3 1.8i AGN Od 1997 Bosch Motronic 3.8.2
Audi A3 1.8 Turbo AGU Od 1996 Bosch Motronic 3.2
Audi A4 1.6 ADP od 1995 Bosch Motronic 3.2
Audi A4 1.8 ADR od 1995 Bosch Motronic 3.2
AudiA4 1.8 Turbo AEB od 1995 Bosch Motronic 3,2
Audi A4 2.6 ABC Od 1995 VAG MPFI
Audi A4 2.8 AAH Od 1995 do 1996 VAG MPI
Audi A4 2.8 ACK Od 1996 Bosch Motronic MPI
Audi A6 2.0i ABK od 1993 do 1996 VAG Digifant
Audi A6 2.8 30V ACK od 1995 Bosch Motronic
Audi A6 S6 2.2, z katalizatorem AAN Od1991 Bosch Motronic M2.3.2
Audi A6 2.6 ABC Od 1992 VAG MPFI
Audi A6 2.8 AAH Od 1991 VAG MPI
Audi A6S6 4.2 AHK Od 1996 Bosch Motronic
Audi A6S6 4.2 AEC Od 1994 Bosch Motronic
Audi A8 2.8i V6 AAH Od 1994 VAG MPFI
Audi AB 2.8 ACK Od 1996 Bosch Motronic
Audi A8 3.7 AEW Od 1995 Bosch Motronic
Audi A8 4.2 ABZ od 1994 Bosch Motronic M2.4
od 1989 do 1994
Audi V8 3.6, z katalizatorem PT Bosch Motronic M2.4
Audi V8 4.2, z katalizatorem ABH od 1992 do 1994 Bosch Motronic M2.4
Audi 80 1.6, z katalizatorem ABM od 1992 do 1995 Bosch Mono-Motronic MA1.2
Audi 80 1.6, z katalizatorem ADA od 1993 do 1995 VAG MPI
Audi 80 1.8i oraz 4x4, z katalizatorem JN od 1986 do 1991 Bosch KE-Jetronić
Audi 80 1.8i oraz 4x4, z katalizatorem PM od 1988 do 1989 Bosch Mono-Jetromc A2.2
Audi 80 1.8 oraz 4x4, z katalizatorem PM od 1990 do 1991 Bosch Mono-Motronic
Audi 80 2.0i Ouattro, z katalizatorem ABT od 1992 do 1995 Bosch Mono-Motronic
Audi 80 Coupe 16V 2.0, z katalizatorem 6A od 1990 do 1995 Bosch KE-Motronic 1.2
Audi 80 Coupe 2.0 oraz 4x4, z katalizatorem 3A Od 1988 do 1990 Bosch KE-Motronic 1.1
Audi 80 Coupe 2.0 oraz 4x4, z katalizatorem AAD od 1990 do 1992 Bosch KE-Motronic 1.2
Audi 80 2 0, z katalizatorem ABK od 1992 do 1995 VAG Digifant
Audi 80, 90 Coupe oraz CaOriO 2.3 NG od 1987 do 1995 Bosch KE3-Jetronic
Audi 80 2.3. z katalizatorem NG od 1992 do 1994 Bosch KE3-Jetronic
Audi 80 2 6, z katalizatorem ABC od 1992 do 1995 VAG MPFI
Audi 80, 90 2.0, z katalizatorem PS od 1987 do 1991 Bosch KE-Jetronic
Audi 80, 90 2.8, z katalizatorem AAH od 1992 do 1994 VAG MPI
Audi 80 S2 ABY od 1993 do 1995 Bosch Motronic + Turbo
Audi 90 Coupe 2.0 20V. z katalizatorem NM od 1988 do 1991 VAG MPI
Audi 90 Coupe oraz 4x4 2.3. z katalizatorem 7A od 1988 do 1991 VAG MPI
Audi 100 i.8i, z katalizatorem 4B od 1988 do 1991 Bosch Mono-Jetronic
Audi 100 1.8i, z katalizatorem PH od 1985 do 1991 Bosch KE-Jetronic
Audi 100 2.0i, z katalizatorem AAE od 1991 do 1994 Bosch Mono-Motronic MA1 2
Audi 100 2.0i ABK od 1993 do 1996 VAG Digifant
Audi 100 2.0, z katalizatorem AAD od 1991 do 1994 Bosch KE-Motronic
Audi 100 4x4 2.0 16V, z katalizatorem ACE od 1992 do 1994 Bosch KE-Motronic
Audi 100 S4 2.2, z katalizatorem AAN od 1991 Bosch Motronic M2.3.2
Audi 100 2.3E, z katalizatorem NF od 1986 do 1991 Bosch KE3-Jetronic
76 Audi
Model
Kod silnika Lata produkcji System
Audi 100 2.3, z katalizatorem AAR od 1991 do 1994 Bosch KE3-Jetronic
Audi 100 2.6 ABC od 1992 VAG MPFI
Audi 100 2.8 AAH od 1991 VAG MPI
Audi 100 S4 4.2 ABH od 1993 do 1994 Bosch Motronic
Audi 200 4x4 Turbo, z katalizatorem 3B Od 1989 do 1991 Bosch Motronic + Turbo
Audi Coupe S2 3B od 1990 do 1993 Bosch Motronic + Turbo
Audi Coupe oraz Cabrio 2.0, z katalizatorem ABK od 1992 VAG Digifant
Audi Coupe oraz Cabrio 2.6, z katalizatorem od 1993 VAG MPFI
ABC
Audi Coupe oraz Cabrio 2.8 AAH od 1991 VAG MPI
Audi Coupe S2 ABY od 1993 do 1996 Bosch Motronic + Turbo
Audi Ouattro 20V, z katalizatorem RR od 1989 do 1991 Bosch Motronic + Turbo
Audi RS2 Avant ADU od 1994 do 1996 Bosch Motronic + Turbo
Samodiagnostyka
ny jest specjalny czytnik kodów usterek; na-
Bosch Mono-Jetronic (Audi 80
1. Wstęp leżą do nich Motronic M2.3, M2.4 i M2.7,
oraz 100 1.81 od sierpnia 1988
KE-Jetronic, KE-Motronic oraz Mono-Motro-
roku)
nic (45-stykowe urządzenie sterujące);
Podwójne 2-stykowe złącza znajdują się
c) najnowsze systemy wytwarzają tylko 5-cy-
w przestrzeni przeznaczonej na nogi pasażera
W samochodach Audi są stosowane następu- frowe kody usterek, które muszą być od-
(rys. 2) i służą do odczytu kodów błyskowych
jące systemy sterowania silnikiem: Bosch Mo- czytane za pomocą specjalnego czytnika
oraz do podłączenia czytnika kodów usterek.
tronic M2.3.2, Bosch Motronic M2.4, Bosch kodów usterek; należą do nich Motronic
Motronic 3.2 oraz Bosch Motronic 3.8.2, Bosch Bosch Mono-Motronic
2.9, 3.2 i 3.8.2, Mono-Motronic MA1.2.2
Mono-Jetronic. Bosch Mono-Motonic MA1.2,
(45-stykowe urządzenie sterujące), Simos,
Podwójne 2-stykowe złącza znajdują się
Bosch KE-Motonic 1.1, Bosch KE-Motonic 1.2,
VAG Digifant (68-stykowe urządzenie steru-
w przestrzeni przeznaczonej na nogi pasażera
Eosch KE3-Jetonic, Simos, VAG Digifant, VAG
jące), VAG MPI oraz MPFI.
(patrz rys. 2), pod tablicą rozdzielczą lub
MPI i VAG MPFI. W prawie wszystkich syste-
w skrzynce bezpieczników zlokalizowanej
mach sterowania jedno urządzenie sterujące Awaryjny tryb pracy
w lewej części komory silnika w pobliżu prze-
kieruje pracą pierwotnego układu zaptonu.
Systemy stosowane w samochodach Audi, grody czołowej (rys. 3) i służą do odczytu ko-
uktadu paliwa i biegiem jałowym; wyjątkiem są
dów błyskowych oraz do podłączenia czytni-
opisywane w tym rozdziale, mają awaryjny
systemy Bosch Mono-Jetronic i Bosch KE3-Je-
ka kodów usterek. Urządzenie sterujące
tryb pracy. Po rozpoznaniu pewnych usterek
tronic, w których urządzenie sterujące kieruje
znajduje się zwykle w przestrzeni przeznaczo-
(nie wszystkie usterki powodują wywołanie
jedynie pracą układu paliwa i biegiem jatowym.
nej na nogi kierowcy lub pasażera albo za
awaryjnego trybu pracy) urządzenie sterujące
przegrodą czołową w komorze silnika.
uruchamia awaryjny tryb pracy i zastępuje sy-
Funkcja samodiagnostyki
gnał z czujnika zaprogramowaną wartością
Każde elektroniczne urządzenie sterujące ma Bosch KE3-Jetronic i Bosch
domyślną. Umożliwia to bezpieczny dojazd
funkcję samosprawdzania polegającą na tym, KE-Motronic 1.1
pojazdu do stacji obsługi w celu naprawy. Po
że sygnały z pewnych czujników silnika oraz
Podwójne 2-stykowe złącza znajdują się pod
naprawie usterki urządzenie sterujące powra-
elementów wykonawczych są ciągle spraw-
pokrywą nad pedałami w przestrzeni na nogi
ca do normalnego trybu pracy.
dzane i porównywane z wartościami zapro-
kierowcy lub potrójne 2-stykowe złącza znajdu-
gramowanymi. Jeśli program samodiagnosty-
Zdolność do adaptacji lub ją się pod pokrywą nad pedałami w przestrzeni
ki stwierdzi obecność usterki, to w pamięci
na nogi kierowcy albo w skrzynce bezpieczni-
uczenia
urządzenia sterującego rejestrowany jest kod
ków w komorze silnika blisko przegrody czoło-
Systemy stosowane w samochodach Audi mają
tej usterki. Nie są rejestrowane kody usterek
wej i służą do odczytu kodów błyskowych
funkcję adaptacyjną, która modyfikuje bazowe
tych elementów, dla których oprogramowanie
i podłączenia czytnika kodów usterek.
zaprogramowane wartości w celu zwiększenia
nie przewiduje takiej możliwości.
sprawności silnika podczas normalnej pracy
Bosch Motronic M2.4
Systemy stosowane w pojazdach Audi wy-
oraz w celu uwzględnienia zużycia silnika.
twarzają dwa rodzaje kodów: 4-cyfowe kody
Cztery 2-stykowe złącza znajdują się pod ta-
błyskowe i 5-cyfrowe kody usterek.
blicą rozdzielczą w przestrzeni na nogi pasa-
Lampka ostrzegawcza
Rozwój systemów sprawił, że wytwarzane
żera i służą do odczytu kodów błyskowych
samodiagnostyki
kody oraz sposoby ich odczytu należą do jed-
i podłączenia czytnika kodów usterek.
Niektóre modele mają lampkę ostrzegawczą
nej z trzech grup. Kryteria przynależności do
samodiagnostyki umiejscowioną w tablicy VAG Digifant
poszczególnej grupy nie zawsze są oczywiste:
przyrządów.
a) niektóre starsze systemy wytwarzają tylko
Podwójne 2-stykowe złącza znajdują się
4-cySrowe kody błyskowe, które mogą być
w przestrzeni przeznaczonej na nogi pasażera
odczytane za pomocą lampki ostrzegaw-
(patrz rys. 2) pod tablicą rozdzielczą lub
2. Lokalizacja złącza
czej (jeśli jest), diody LED lub specjalnego
w skrzynce bezpieczników zlokalizowanej
samodiagnostyki
czytnika kodów, należą do nich Mono-Je-
w lewej części komory silnika w pobliżu prze-
tronic i Mono-Motronic MA1.2.1;
grody czołowej (patrz rys. 3) i służą do podłą-
b) nowsze systemy wytwarzają oba typy ko- czenia czytnika kodów usterek.
Bosch Mono-Jetronic (Audi 80
dów - 4-cyfrowe kody błyskowe i 5-cyfrowe
oraz 100 1.8i do lipca 1988 roku) VAG MPI oraz VAG MPFI
kody usterek; 4-cyfrowe kody błyskowe są
odczytywane za pomocą lampki ostrzegaw- Złącze samodiagnostyki znajduje się na górze Podwójne 2-stykowe złącza znajdują się nad
czej (jeśli jest) lub diody LED, podczas gdy przekaz
nika pompy paliwa (rys. 1) i służy od pedałami w przestrzeni na nogi kierowcy i słu-
do odczytania kodów 5-cyfrowych potrzeb- odczytu kodów błyskowych. żą do podłączenia czytnika kodów usterek.
77
Audi
A B
\
/
1 2 \ 4 / 5
6
3
< /
ELEKTRONICZNE
URZ
DZENIE
STERUJ
CE
7 9 11
8
10II
I II I
DDDt]DDD DDDt]DDD DDDt DDD
ZA

CZA
SAMODIAGNOSTYKI
\ /
.- POD DESK

ROZDZIELCZ
PO
21 STRONIE KIEROWCY
LUB PASAŻERA
WYJŚCIE ZA

CZA -
Rys. 1. W samochodach Audi 80 i 100 wyprodukowanych
SAMODIAGNOSTYKI
przed lipcem 1988 roku styki kontrolne w skrzynce
przekaz
ników łączy się bezpiecznikiem
Rys. 2. Umiejscowienie złączy samodiagnostyki
A - umiejscowienie przekaz
nika pompy paliwa, B - styki kontrolne
pod deską rozdzielczą
wych kodów usterek. Należy zwrócić uwagę rozrusznik na co najmniej 6,0 sekund i pozo-
16-stykowe ztącze
na to, by żaden kod wytworzony podczas stawić włączony zapłon.
samodiagnostyki  czynnej"
sprawdzania nie zatatszowal wyników spraw- 4 Za pomocą bezpiecznika zewrzeć styki kon-
(modele A3 z systemami Bosch
dzania. Numery kodów błyskowych odczyta- trolne w przekaz
niku pompy paliwa na co naj-
Motronic 3.2, 3.8.2 oraz Simos)
ne  ręcznie" mogą różnić się od kodów wy- mniej 5 sekund (patrz rys. 1).
Złącze zna|duje się pod pokrywą z przodu ta-
świetlanych na ekranie czytnika kodów
5 Usunąć bezpiecznik; lampka ostrzegawcza
blicy przyrządów.
usterek (patrz kolumna  Kody błyskowe" w ta-
samodiagnostyki zacznie błyskać i emitować
16-stykowe złącze beli kodów usterek na końcu tego roz-
4-cyfrowe kody usterek w następujący sposób:
działu).
samodiagnostyki (pozostałe
a) cztery cyfry są reprezentowane przez cztery
modele)
serie błysków;
Mono-Jetronic
Ztącze zna|duje się pod pokrywą po stronie b) pierwsza seria błysków oznacza pierwszą
(do lipca 1988 roku)
pasażera w pobliżu popielniczki (rys. 4). cyfrę, druga seria drugą i tak dalej, aż czte-
1 Uruchomić silnik i rozgrzać go do tempera- ry cyfry zostaną wyemitowane;
c) każda seria sktada się z kilku 1-sekundo-
3. Odczyt kodów usterek tury normalnej pracy.
wych lub 2-sekundowych błysków prze-
bez pomocy czytnika kodów Uwaga! Kody usterek sondy iambda można
odczytywać tylko po uprzedniej jez
dzie prób- dzielonych krótką pauzą; każda liczba cał-
usterek - kody błyskowe
kowita z zakresu od 1 do 9 jest reprezento-
nej trwającej okoio 10 minut.
wana przez 1-sekundowe błyski, a każde
Uwaga! W trakcie pewnych czynności spraw- 2 Zatrzymać silnik i włączyć zapłon.
zero przez 2-sekundowe błyski;
dzających możliwe jest wytworzenie dodatko- 3 Jeżeli silnik nie rozpocznie pracy, włączyć
Rys. 3. Umiejscowienie złącz samodiagnostyki w skrzynce Rys. 4. Złącze samodiagnostyki 16-stykowe znajduje się
bezpieczników znajdującej się w komorze silnika zwykle pod pokrywą po stronie pasażera,
7 - zasilanie, 2 - przesyłanie danych w sąsiedztwie popielniczki
78 Audi
14 Jeżeli silnik nie rozpocznie pracy, wtączyć
rozrusznik na co najmniej 6,0 sekund i pozo-
stawić włączony zapłon.
Rys. 5. Rozpoczęcie odczytu kodów
15 Zamknąć dodatkowy wyłącznik na co
błyskowych - podwójne 2-stykowe
najmniej 5 sekund. Otworzyć wyłącznik;
złącza samodiagnostyki
lampka ostrzegawcza samodiagnostyki
A - dioda świecąca LED
lub dioda LED zacznie błyskać i emito-
B - dodatkowy wyłącznik
wać 4-cyfrowe kody usterek w następujący
C - złącza samodiagnostyki
sposób:
a) cztery cyfry są reprezentowane przez cztery
serie błysków;
" ^ ZWYKLE BR
ZOWE
b) pierwsza seria błysków oznacza pierwszą
LUB BIAA
E ZA

CZE
cyfrę, druga seria drugą i tak dalej, aż czte-
ry cyfry zostaną wyemitowane;
ZWYKLE CZARNE
c) każda seria składa się z kilku 1-sekundo-
ZA

CZE
wych lub 2-sekundowych błysków prze-
dzielonych krótką pauzą; każda liczba cał-
kowita z zakresu od 1 do 9 jest reprezento-
wana przez 1-sekundowe błyski, a każde
zero przez 2-sekundowe błyski;
d) 2,5-sekundowa pauza przedziela każdą se-
d) 2,5 sekundowa pauza przedziela każdą se- 10 Wyłączyć zapłon, by zakończyć odczyt ko- rię błysków;
rię błysków; dów usterek. e) kod  1213" jest określony przez jeden 1-
e) kod  1213" jest określony przez jeden 1-se- sekundowy błysk, krótką pauzę, dwa 1-se-
Bosch Mono-Jetronic
kundowy błysk, krótką pauzę, dwa 1-sekun- kundowe błyski, krótką pauzę, jeden 1-se-
(po lipcu 1988 roku),
dowe błyski, krótką pauzę, jeden 1-sekun- kundowy błysk, krótką pauzę, trzy 1-sekun-
KE-Jetronic, KE-Motronic 1.1
dowy błysk, krótką pauzę, trzy 1-sekun- dowe błyski; po 2,5-sekundowej przerwie
oraz 1.2, Motronic M2.3
dowe błyski; po 2,5 sekundowej przerwie kod będzie powtórzony,
oraz M2.4
kod będzie powtórzony.
16 Policzyć liczbę błysków w każdej serii i za-
6 Policzyć liczbę błysków w każdej serii i zapi- 11 Podłączyć dodatkowy wyłącznik do po- pisać numer kodu. Znaczenie kodu usterki
sać numer kodu. Znaczenie kodu usterki od- dwójnego złącza samodiagnostyki 2-sty- odczytać z tabeli kodów umieszczonej na
czytać z tabeli kodów umieszczonej na końcu kowego, 3-stykowego lub 4-stykowego końcu rozdziału.
rozdziału. (rys. 5 do 7). Jeżeli pojazd nie ma lampki
17 Każdy kod będzie powtarzany do chwili
7 Każdy kod będzie powtarzany do chwili po- ostrzegawczej samodiagnostyki w tablicy
ponownego zamknięcia dodatkowego wy-
nownego włożenia bezpiecznika. Usunąć bez- rozdzielczej, podłączyć diodę LED między
łącznika na co najmniej 5,0 sekund. Otworzyć
piecznik po 6,0 sekundach. Wyświetlony zo- zasilanie z akumulatora (zacisk  +") i złącze
bezpiecznik. Wyświetlony zostanie następny
samodiagnostyki w sposób pokazany na ry- kod.
stanie następny kod.
sunkach.
8 Odczytywać kody do chwili wyemitowania 18 Odczytywać kody do chwili wyemitowania
kodu  0000". Kod  0000" oznacza, że wszyst- 12 Uruchomić silnik i rozgrzać go do tempera- kodu  0000". Kod  0000" oznacza, że wszyst-
kie kody przechowywane w pamięci systemu tury normalnej pracy. kie kody przechowywane w pamięci systemu
zostały odczytane. Lampka błyska wtedy co zostały odczytane. Lampka błyska wtedy co
Uwaga! Kody usterek sondy lambda można
2,5 sekundy.
odczytywać tylko po uprzedniej jez
dzie prób- 2,5 sekundy.
9 Wyemitowanie kodu  4444" oznacza, że nej trwającej około 10 minut. 19 Wyemitowanie kodu  4444" oznacza, że
w pamięci nie ma żadnych kodów.
13 Zatrzymać silnik i włączyć zapłon. w pamięci nie ma żadnych kodów.
ZWYKLE BR
ZOWE
LUB BIAA
E ZA

CZE ZWYKLE
NIEBIESKIE
ZA

CZE
7
ZWYKLE BR
ZOWE
ZWYKLE y
OA
TE
ZA

CZA
ZA

CZE
Rys. 6. Rozpoczęcie odczytu kodów błyskowych - potrójne
Rys. 7. Rozpoczęcie odczytu kodów błyskowych - cztery
2-stykowe złącza samodiagnostyki
2-stykowe złącza samodiagnostyki
A - dioda świecąca LED, B - dodatkowy wyłącznik,
A - dioda świecąca LED, B - dodatkowy wyłącznik,
C - złącza samodiagnostyki
C - złącza samodiagnostyki
Audi
20 Wyłączyć zapton i usunąć dodatkowy wy-
łącznik i diodę LED, by zakończyć odczyt ko-
dów usterek.
Bosc/i Mono-Motronic MA1.2.1
2WYKLE BR
ZOWE
LUB EIAA
E ZA

CZE
(złącze 35-stykowe) oraz
MAI.2.2 (złącze 45-stykowe)
21 Podłączyć dodatkowy wyłącznik do po-
dwójnych 2-stykowych złącz samodiagnosty-
ki. Jeśli pojazd nie ma lampki ostrzegawczej
w tablicy rozdzielczej, podłączyć diodę LED
(rys. 8) między zasilanie z dodatniego  +"
^r
bieguna akumulatora i styk  33" urządzenia
sterującego (złącze 35-stykowe) lub styk  4"
ZWYKLE
urządzenia (ztącze 45-stykowe).
CZARNE
Uwaga! Konieczne będzie odsłonięcie wierz- ZA

CZE \
chu złącza urządzenia sterującego, by uzyskać
dostęp do styku urządzenia sterującego w ce-
lu podłączenia ujemnej końcówki diody LED
bez rozłączania złącza.
Rys. 8. Rozpoczęcie odczytu kodów błyskowych w 35-stykowym i niektórych
22 Uruchomić silnik i rozgrzać go do tempera-
45-stykowych systemach Mono-Motronic (patrz tekst)
tury normalnej pracy.
A - dioda świecąca LED, B - elektroniczne urządzenie sterujące,
Uwaga! Kody usterek sondy lambda można
C - złącza samodiagnostyki, D - dodatkowy wyłącznik
odczytywać tylko po uprzedniej, co najmniej
10 minutowej, jez
dzie próbnej.
30 Wyłączyć zapłon oraz usunąć dodatkowy
Wszystkie systemy
23 Zatrzymać silnik i włączyć zapłon.
wyłącznik i diodę z diodą LED, by zakończyć
(sposób alternatywny)
24 Jeżeli silnik nie rozpocznie pracy, włączyć
odczyt kodów usterek.
rozrusznik na co najmniej 6,0 sekund i pozo- 8 Wyłączyć zapłon i odłączyć ujemny biegun
stawić włączony zapłon.
akumulatora na około 5 minut.
System z 16-stykowym złączem
25 Zamknąć dodatkowy wyłącznik na co naj- 9 Podłączyć ujemny biegun akumulatora.
samodiagnostyki  czynnej"
mniej 5 sekund. Otworzyć wyłącznik; lampka Uwaga! Pierwszą wadą tej metody jest to, że
lub 68-stykowym złączem
ostrzegawcza samodiagnostyki lub dioda LED odłączenie akumulatora powoduje utratę
urządzenia sterującego
zacznie błyskać i emitować 4-cyfrowe kody wszystkich wartości adaptacyjnych (poza Mo-
usterek w następujący sposób: 31 Kody błyskowe nie są emitowane i do od- no-Jetronic). Ponowna  nauka" wartości ada-
czytania kodów trzeba użyć specjalnego czyt- ptacyjnych wymaga uruchomienia zimnego
a) cztery cyfry są reprezentowane przez cztery
nika kodów usterek. silnika oraz jazdy z różnymi prędkościami
serie błysków;
przez około 20 do 30 minut. Silnik należy tak-
b) pierwsza seria błysków oznacza pierwszą
że pozostawić na biegu jałowym przez około
cyfrę, druga seria drugą i tak dalej, aż czte-
ry cyfry zostaną wyemitowane; 10 minut. Drugą wadą jest to, że kody zabez-
4. Kasowanie kodów usterek
c) każda seria składa się z kilku 1-sekundo- pieczające radio, nastawy zegara i inne war-
bez pomocy czytnika kodów
wych lub 2-sekundowych błysków prze- tości początkowe zostaną utracone, co wy-
usterek
dzielonych krótką pauzą; każda liczba cał- maga ich ponownego wprowadzenia po
kowita z zakresu od 1 do 9 jest reprezento- podłączeniu akumulatora. Lepiej zatem, tam
Bosch Mono-Jetronic,
wana przez 1-sekundowe błyski, a każde gdzie to jest możliwe, stosować czytnik ko-
Bosch Mono-Motronic, Bosch
zero przez 2-sekundowe błyski; dów usterek do kasowania kodów.
KE-Jetronic oraz Bosch
dj 2,5-sekundowa pauza przedziela każdą se-
KE-Motronic
rię błysków;
e) kod  1213" jest określony przez jeden 1-se- 1 Wykonać czynności opisane w punkcie 3,
5. Samodiagnostyka za pomocą
kundowy błysk, krótką pauzę, dwa 1-sekun- w celu odczytania kodów usterek.
czytnika kodów usterek
dowe błyski, krótką pauzę, jeden 1 -sekun- 2 Wyłączyć zapłon.
dowy błysk, krótką pauzę, trzy 1-sekun- 3 Za pomocą bezpiecznika zewrzeć styki kon-
dowe błyski; po 2,5-sekundowej przerwie
trolne w przekaz
niku pompy paliwa {Mono-Je-
Uwaga! W trakcie pewnych czynności spraw-
kod będzie powtórzony.
tronic tylko do lipca 1988 roku) lub zewrzeć
dzających możliwe jest wytworzenie dodatko-
26 Policzyć liczbę btysków w każdej serii i za- dodatkowy wyłącznik (w pozostałych syste-
wych kodów usterek. Należy zwrócić uwagę
pisać numer kodu. Znaczenie kodu usterki mach).
na to, by żaden kod wytworzony podczas
odczytać z tabeli kodów umieszczonej na 4 Włączyć zapłon.
sprawdzania nie zafałszował wyników spraw-
końcu rozdziału. 5 Otworzyć dodatkowy wyłącznik po 5 sekun-
dzania.
27 Każdy kod będzie powtarzany do chwili po- dach lub usunąć bezpiecznik. Wszystkie kody
nownego zamknięcia dodatkowego wyłącznika usterek powinny zostać skasowane.
Wszystkie modele Audi
na co najmniej 5,0 sekund. Otworzyć bezpiecz- 6 Wyłączyć zapton.
nik. Wyświetlony zostanie następny kod. 1 Podłączyć czytnik kodów usterek do złącza
Kasowanie kodów  2341" lub  2343"
samodiagnostyki. Używać czytnika kodów
28 Odczytywać kody do chwili wyemitowania
(sonda lambda)
usterek do niżej wymienionych czynności
kodu  0000". Kod  0000" oznacza, że wszyst-
zgodnie z instrukcjami producenta:
kie kody przechowywane w pamięci systemu 7 Wyłączyć zapłon (wyjąć kluczyk). Odłączyć
zostały odczytane. Lampka błyska wtedy co złącze urządzenia sterującego od urządzenia a) odczytywania kodów lub wyświetlanie opi-
2,5 sekundy. na co najmniej 30 sekund. Patrz ostrzeżenie sów usterek,
numer 3 w rozdziale  Ostrzeżenia" na końcu b) kasowania kodów lub opisów usterek,
29 Wyemitowanie kodu  4444" oznacza, że
książki. c) sprawdzania elementów wykonawczych.
w pamięci nie ma żadnych kodów.
150 Audi
d) dokonywania regulacji obsługowych, 7 W rozdziale  Podstawowe czynności spraw-
Kody przechowywane
e) wyświetlania bieżących parametrów pracu- dzające" podano więcej informacji na temat
w pamięci urządzenia
jącego systemu, skutecznego sprawdzania systemu sterowa-
sterującego
f) kodowania urządzenia sterującego. nia silnikiem.
2 Opis kodów znajduje się w tabeli na końcu
2 Czytnik kodów usterek może wyświetlać
tego rozdziału.
Brak kodów w pamięci
4-cyfrowe kody błyskowe i (lub) 5-cyfrowe ko-
3 Jeżeli w pamięci jest kilka kodów, należy urządzenia sterującego
dy usterek (patrz tabela kodów usterek na
sprawdzić, czy nie istnieje wspólna ich
8 Brak kodów w pamięci urządzenia sterują-
końcu tego rozdziału).
przyczyna, na przykład zła masa lub zasila-
cego, pomimo problemów z silnikiem, ozna-
3 Trzeba zawsze skasować kody po zakoń-
nie.
cza że uszkodzenie występuje poza obszarem
czeniu sprawdzania elementu i naprawie wy-
4 Sposoby sprawdzania większości części
objętym samodiagnostyką systemu. W roz-
magającej wymontowania lub wymiany części
składowych i obwodów współczesnych syste-
dziale  Podstawowe czynności sprawdzające"
składowej systemu sterowania silnikiem.
mów oferowania silnikiem zamieszczono
zamieszczono więcej informacji na temat sku-
w rozdziale*,Sprawdzanie elementów".
tecznego sprawdzania systemu sterowania
5 Po naprawie uszkodzenia trzeba zawsze
6. Sposoby sprawdzania silnikiem.
skasować kod i poddać silnik pracy w różnych
9 Jeśli objawy wskazują na konkretny ele-
warunkach, by sprawdzić, czy usterka została
ment, to należy odwołać się do rozdziału
rzeczywiście usunięta.
 Sprawdzanie elementów", w którym opisano
1 Odczytać kody za pomocą czytnika kodów 6 Jeszcze raz sprawdzić, czy w pamięci nie sposoby sprawdzania większości elementów
usterek lub  ręcznie" wedtug opisu w punk- ma kodów usterek. Jeśli są, powtórzyć wyżej i obwodów współczesnych systemów stero-
tach 3 do 5. opisaną czynność. wania silnikiem.
Tabela kodów usterek
Uwaga! Każdy system wytwarza podobne kody, chociaż niektóre takie Opis
Kod Kod
same kody mogą wskazywać na uszkodzenie różnych elementów (za-
błyskowy czytnika
leżne od systemu). Na przykład jeden szczególny kod może wskazywać Brak sygnału z automatycznej skrzyni biegów
2142 00545
na uszkodzony przepływomierz powietrza lub czujnik ciśnienia bez- (kod alternatywny)
względnego, zależnie od tego, który z tych elementów znajduje się
2143 00536 Układ sterowania 2. czujnika spalania stukowe-
w systemie. Znaczenie takiego kodu będzie w takich przypadkach oczy-
go (urządzenie sterujące)
wiste.
2144 00540 2. czujnik spalania stukowego lub jego obwód
2212 00518 Czujnik położenia przepustnicy (potencjometr)
lub jego obwód
Kod Kod Opis
błyskowy czytnika 2214 00543 Przekroczona prędkość maksymalna silnika
4444 0000 2222 00519 Czujnik ciśnienia bezwzględnego w kolektorze
W pamięci nie ma żadnych kodów. Wykonać
wlotowym lub jego obwód
zwykłe czynności sprawdzające
Czujnik ciśnienia atmosferycznego lub jego ob-
0000 Zakończenie emitowania kodów usterek 2223 00528
wód
1111 65535 Uszkodzenie wewnętrzne urządzenia sterujące-
2224 00544 Przekroczone maksymalne ciśnienie turbodoła-
go
dowania
1231 00281 Czujnik prędkości pojazdu lub jego obwód
1232 00282 Czujnik położenia przepustnicy (potencjometr) 2231 00533 Regulacja biegu jałowego
lub jego obwód 2232 00520 Przepływomierz powietrza wychytowy lub jego
1232 00282 Silnik krokowy prędkości biegu jałowego lub je- obwód
go obwód 2232 00520 Przepływomierz powietrza masowy lub jego ob-
2111 00513 Czujnik prędkości obrotowej silnika lub jego ob- wód (kod alternatywny)
wód 2233 00531 Przepływomierz powietrza wychyłowy lub jego
2112 00514 Czujnik górnego martwego punktu (położenia obwód
wału korbowego) lub jego obwód 2233 00531 Przepływomierz powietrza masowy lub jego ob-
2112 00514 Czujnik położenia wału korbowego wód (kod alternatywny)
2113 00515 Czujnik hallotronowy lub jego obwód 2234 00532 Nieprawidłowe napięcie zasilania
Uwaga! Kod numer  2113" będzie zawsze obecny po włączeniu zapło- 2242 00521 Potencjometr CO lub jego obwód
nu i zatrzymaniu silnika w systemach, w których z
ródłem sygnału wy- 2312 00522 Czujnik temperatury płynu chłodzącego lub je-
go obwód
zwalającego pracę pierwotnego obwodu układu zapłonu jest czujnik
hallotronowy. 2314 00545 Połączenie elektryczne: silnik - skrzynia biegów
Rozdzielacz 2322 00523 Czujnik temperatury powietrza wlotowego lub
2114 00535
jego obwód
2121 00516 Zestyki biegu jałowego w silniku krokowym
prędkości biegu jałowego 2323 00522 Przepływomierz powietrza wychyłowy
2121 00516 Uszkodzenie obwodu zaworu regulacyjnego 2323 00522 Przepływomierz powietrza masowy (kod alter-
zapłon (kod alternatywny) natywny)
2122 Brak sygnału prędkości obrotowej silnika 2324 00553 Przepływomierz powietrza wychyłowy
2123 00517 Czujnik położenia przepustnicy (wyłącznik), ze- 2324 00553 Przepływomierz powietrza masowy (kod alter-
styki pełnego obciążenia natywny)
2141 00535 Układ sterowania 1. czujnika spalania stukowe- 2341 00537 Sonda lambda nie działa
2342 00525
go (urządzenie sterujące) Sonda lambda lub jej obwód
2343 00558
2142 00524 Czujnik spalania stukowego lub jego obwód Układ regulacji składu mieszanki, uboga
81
Audi
Opis
Kod Kod
Opis
Kod Kod
błyskowy czytnika
błyskowy czytnika
urządzenie sterujące lub jego ob-
242 -Eiektcoi
Układ regulacji składu mieszanki, _
00559
2344
Kraniec regulacji sktadu mieszanki:
2413 00561
Zawór elektromagnetycznego filtra z węglem
01247
Elektroniczne urządzenie sterujące
4332 00750
aktywnym lub jego obwód
Zawór elektromagnetycznego filtra z węglem
4343 01243
Zawór wtryskiwacza 4. lub jego obwód
01252
aktywnym lub jego obwód
Zawór regulacyjny prędkości biegu jałowego
01257
Wtryskiwacz 1. lub jego obwód
4411 01244
lub jego obwód
Wtryskiwacz 2. lub jego obwód
4412 01247
Przekaz
nik pompy paliwa lub jego obwód
01259
Wtryskiwacz 3. lub jego obwód
4413 01249
Zawór elektromagnetyczny turbodoładowania
01262
Wtryskiwacz 4. lub jego obwód
4414 01250
lub jego obwód
Wtryskiwacz 5. lub jego obwód
4421 01251
Pompa dodatkowego powietrza
01264
Zawór regulacyjny prędkości biegu jałowego
4431 01253
Zawór układu recyrkulacji gazów wydechowych
01265
lub jego obwód
lub jego obwód
Zawór elektromagnetyczny turbodoładowania
4442 01254
Przepływomierz powietrza masowy lub jego ob-
16486
lub jego obwód
wód, za niski sygnał
Temperatura kolektora wlotowego
00527
Przepływomierz powietrza masowy lub jego ob-
16487
Czujnik położenia przepustnicy (potencjometr)
00530
"
wód, za wysoki sygnał
lub jego obwód
Czujnik temperatury powietrza wlotowego lub
16496
Nieprawidłowe napięcie zasilania
00532
jego obwód, za niski sygnał
Przekroczona maksymalna prędkość silnika
00543
Czujnik temperatury powietrza wlotowego lub
16497
- Sygnał zużycia
00549
jego obwód, za wysoki sygnał
Połączenie elektryczne: silnik - skrzynia biegów
00545
Czujnik temperatury płynu chłodzącego lub je-
16500
Układ sterowania 2. sondy lambda
00554
go obwód
Sonda lambda lub jej obwód
00555
Czujnik temperatury płynu chłodzącego lub je-
16501
Zawór układu recyrkulacji gazów wydechowych
00560
go obwód, za niski sygnał
lub jego obwód
Czujnik temperatury płynu chłodzącego lub je-
16502
Układ regulacji sktadu mieszanki
00561
go obwód, za wysoki sygnał
Czujnik ciśnienia bezwzględnego w kolektorze
00575
Czujnik położenia przepustnicy (potencjometr)
16504
wlotowym lub jego obwód
lub jego obwód
Układ sterowania 1. czujnika spalania stukowe-
00577
Czujnik położenia przepustnicy (potencjo-
16505
go lub jego obwód
metr) lub jego obwód, mało prawdopodobny
Układ sterowania 2. czujnika spalania stukowe-
00578
-
sygnat
go lub jego obwód
Czujnik położenia przepustnicy (potencjometr)
16506
Układ sterowania 3. czujnika spalania stukowe-
00579
-
lub jego obwód, za niski sygnat
go lub jego obwód
Czujnik położenia przepustnicy (potencjometr)
16507
Układ sterowania 4. czujnika spalania stukowe-
00580
lub jego obwód, za wysoki sygnał
go lub jego obwód
Sonda lambda lub jej obwód
16514
Układ sterowania 5. czujnika spalania stukowe-
00581
Sonda lambda lub jej obwód
16515
go lub jego obwód
Sonda lambda lub jej obwód, za wysoki sygnał
16516
Układ sterowania 6. czujnika spalania stukowe-
00582
Sonda lambda lub jej obwód
16518
go lub jego obwód
Sonda lambda lub jej obwód
16519
Czujnik temperatury układu recyrkulacji gazów
00585
Sonda lambda lub jej obwód
16534
wydechowych lub jego obwód
Sonda lambda lub jej obwód
16535
Zawór układu recyrkulacji gazów wydechowych
00586
Sonda lambda lub jej obwód, za wysoki sygnał
16536
lub jego obwód
Sonda lambda lub jej obwód
16538
Wzmacniacz 1. lub jego obwód
00609
Zespół 1. wtryskiwacza
16554
Wzmacniacz 2. lub jego obwód
00610
Zespót 1. wtryskiwacza, mieszanka za uboga
16555
Wzmacniacz 3. lub jego obwód
00611
Zespół 1. wtryskiwacza, mieszanka za bogata
16556
Klimatyzacja
00624
Zespół 2. wtryskiwacza
16557
00625 Czujnik prędkości pojazdu lub jego obwód
Zespół 2. wtryskiwacza, mieszanka za uboga
16558
00635 Grzałka sondy lambda lub jej obwód
Zespót 2. wtryskiwacza, mieszanka za bogata
16559
00640 Sonda lambda lub jej obwód
Wypadanie zapłonów
16684
00670 Potencjometr silnika krokowego prędkości bie-
Wypadanie zapłonów w 1. cylindrze
16685
gu jałowego lub jego obwód
Wypadanie zapłonów w 2. cylindrze
16686
Nadmierna ilość powietrza w kolektorze wloto-
00689
Wypadanie zapłonów w 3. cylindrze
16687
wym
Wypadanie zapłonów w 4. cylindrze
16688
Lampka ostrzegawcza samodiagnostyki
00750
Wypadanie zapłonów w 5. cylindrze
16689
Lampka ostrzegawcza samodiagnostyki
01025
Wypadanie zapłonów w 6. cylindrze
16690
Nie wszystkie bazowe ustawienia wprowa-
01087
Wypadanie zapłonów w 7. cylindrze
16691
dzone
Wypadanie zapłonów w 8. cylindrze
16692
Układ regulacji składu mieszanki 2.
01088 Czujnik prędkości obrotowej lub obwód
16705
Sygnał identyfikacyjny przełożenie przekładni
01119 Czujnik prędkości obrotowej lub obwód
16706
Układ regulacji rozrządu
01120 Sygnat 1. czujnika spalania stukowego lub jego
16711
Czujnik położenia przepustnicy (potencjometr
01165 obwód; sygnał za niski
lub jego obwód
Sygnat 2. czujnika spalania stukowego lub jego
16716
Adaptacja wysokości (nad poziomem morza)
01182
obwód; sygnał za niski
Zawór powietrza dodatkowego
01235
Audi
Kod Kod
Kod Kod Opis Opis
błyskowy czytnika błyskowy czytnika
16721 Czujnik położenia watu korbowego lub jego ob- 17751 Wyjście 2. uktadu zapłonu, zwarcie do masy
wód 17753 Wyjście 3. układu zapłonu, zwarcie do masy
Czujnik położenia watka rozrządu lub jego ob-
16785 Gazy wydechowe 17799
16786 Gazy wydechowe wód
16885 Czujnik prędkości pojazdu lub jego obwód 17800 Czujnik położenia wałka rozrządu lub jego ob-
16989 Elektroniczne urządzenie sterujące
wód
17509 Sonda lambda lub jej obwód
17801 Wyjście 1. układu zaptonu
17514 Sonda lambda lub jej obwód
17802 Wyjście 2. układu zapłonu
17540 Sonda lambda lub jej obwód
17803 Wyjście 3. uktadu zapłonu
17541 Sonda lambda lub jej obwód
17808 Zawór uktadu recyrkulacji gazów wydechowych
17609 Wtryskiwacz 1. lub jego obwód
lub obwód uktadu recyrkulacji gazów wydecho-
17610 Wtryskiwacz 2. lub jego obwód
wych
17611 Wtryskiwacz 3. lub jego obwód
17810 Zawór uktadu recyrkulacji gazów wydechowych
17612 Wtryskiwacz 4. lub jego obwód
lub obwód uktadu recyrkulacji gazów wydecho-
17613 Wtryskiwacz 5. lub jego obwód
wych
17614 Wtryskiwacz 6. lub jego obwód
17815 Zawór układu recyrkulacji gazów wydechowych
17615 Wtryskiwacz 7. lub jego obwód
lub obwód uktadu recyrkulacji gazów wydecho-
17616 Wtryskiwacz 8. lub jego obwód
wych, za niski sygnał
17621 Wtryskiwacz 1. lub jego obwód
17816 Zawór uktadu recyrkulacji gazów wydechowych
17622 Wtryskiwacz 2. lub jego obwód
lub obwód układu recyrkulacji gazów wydecho-
17623 Wtryskiwacz 3. lub jego obwód
wych, za duży sygnał
17624 Wtryskiwacz 4. lub jego obwód
17817 Zawór elektromagnetyczny filtra z węglem ak-
17625 Wtryskiwacz 5. lub jego obwód
tywnym lub jego obwód
Wtryskiwacz 6. lub jego obwód
17626
17818 Zawór elektromagnetyczny filtra z węglem ak-
Wypadanie zapłonów w 7. cylindrze
17627
tywnym lub jego obwód
Wypadanie zapłonów w 8. cylindrze
17628
Przekaz
nik pompy paliwa lub obwód pompy
17908
Urządzenie sterujące czujnika spalania stuko-
17733
paliwa
wego 1. cylindra lub obwód czujnika spalania
stukowego 17910 Przekaz
nik pompy paliwa lub obwód pompy
paliwa
Urządzenie sterujące czujnika spalania stuko-
17734
17912 Układ wlotowy
wego 2. cylindra lub obwód czujnika spalania
17913 Wyłącznik biegu jałowego; czujnik położenia
stukowego
przepustnicy (wyłącznik) lub jego obwód
Urządzenie sterujące czujnika spalania stuko-
17735
Wyłącznik biegu jałowego; czujnik położenia
17914
wego 3. cylindra lub obwód czujnika spalania
przepustnicy (wyłącznik) lub jego obwód
stukowego
Zawór regulacyjny biegu jałowego lub jego ob-
17915
17736 Urządzenie sterujące czujnika spalania stuko-
wód
wego 4. cylindra lub obwód czujnika spalania
17916 Zawór regulacyjny biegu jałowego lub jego ob-
stukowego
wód
17737 Urządzenie sterujące czujnika spalania stuko-
17917 Zawór regulacyjny biegu jałowego lub jego ob-
wego 5. cylindra lub obwód czujnika spalania
wód
stukowego
17918 Zawór regulacyjny biegu jałowego lub jego ob-
17738 Urządzenie sterujące czujnika spalania stuko-
wód
wego 6. cylindra lub obwód czujnika spalania
17919 Zawór przełączający kolektora wlotowego lub
stukowego
jego obwód
17739 Urządzenie sterujące czujnika spalania stuko-
17920 Zawór przełączający kolektora wlotowego lub
wego 7. cylindra lub obwód czujnika spalania
jego obwód
stukowego
Napęd przepustnicy
17966
17740 Urządzenie sterujące czujnika spalania stuko-
Immobiliser elektroniczny
17978
wego 8. cylindra lub obwód czujnika spalania
Napięcie zasilające
18008
stukowego
Akumulator
18010
17747 Zamienione sygnały czujnika położenia wału
korbowego i czujnika prędkości pojazdu 18020 Elektroniczne urządzenie sterujące nieprawidło-
17749 Wyjście 1. układu zapłonu, zwarcie do masy wo zakodowane
NIA
ŚRODKI OSTROŻNOŚCI, JAKIE TRZEBA ZACHOWAĆ
PODCZAS OBSA
UGI OBWODÓW ELEKTRONICZNYCH W SAMOCHODZIE
H Elektroniczne uktady zapionu wytwa- diowe zostaną skasowane z chwilą odłą- powstawaniu przypadkowych impulsów na-
' rzają w obwodzie wtórnym wysokie czenia akumulatora. Przed przystąpie- pięcia, które mogą zniszczyć elementy
napięcie. Nie wolno dopuścić do zetknięcia niem do obsługi i odłączeniem akumulato- elektroniczne.
się jakiejkolwiek części data z elementami ra naieży zarejestrować kod zabezpiecza-
obwodu wysokiego napięcia. Może dojść jący.
* r\ Używać tylko zabezpieczonych
U
do porażenia elektrycznego wywołanego
przewodów rozruchowych do rozru-
przepływem prądu przez ludzkie ciało do
c Podczas pomiarów napięcia na zad- chu silników z urządzeniem sterującym.
masy. NIE WOLNO obsługiwać pojazdów
** skach zaleca się stosowanie miernika W przypadku użycia niezabezpieczonych
z układami elektronicznymi osobom, które
z cienkimi końcówkami pomiarowymi. Po- przewodów rozruchowych i złego stanu
mają chore serce lub rozrusznik serca. Pra- mocne jest przytwierdzenie do zacisku spi- przewodów masowych w pojez
dzie może
ca rozrusznika serca może być zakłócona
nacza biurowego lub zawleczki i podłącze- dojść do zniszczenia urządzenia sterujące-
przez fale radiowe emitowane na przykład
nie do niego końcówki pomiarowej. Nie go przez impulsy napięcia.
przez alternator.
wolno dopuścić do zwarcia spinaczy lub
zawleczek. Złącza wielu urządzeń sterują- " i -f Jeśli akumulator jest wyczerpany,
cych mają złocone styki. Należy uważać, by
najlepiej jest naładować akumulator
Rozwarcie obwodu wysokiego napię-
podczas pomiarów nie zniszczyć warstewki
(lub wymienić go na nowy) przed następną
2 cia może być przyczyną uszkodzeń
złota, którą pokryte są styki.
próbą rozruchu. Niesprawny akumulator,
urządzenia sterującego i innych elementów
przewody akumulatora lub przewody maso-
elektronicznych. Gdy w obwodzie wysokie-
we zwiększają ryzyko zniszczenia urządze-
go napięcia wystąpi przerwa, na której po- r? Do pomiarów napięcia w obwodach
konanie wysokie napięcie nie ma dosta- ** urządzenia sterującego lub przepły- nia sterującego.
tecznej energii, to napięcie znajdzie inną womierza NIE WOLNO UŻYWAĆ mierników
drogę. Droga ta może prowadzić przez o impedancji elektrycznej mniejszej niż
Podczas prób rozruchu silnika nie
urządzenie sterujące i wrażliwe elementy, 10 Mil
podładowywać akumulatora i nie
na przykład tranzystory mogą ulec znisz-
dopuszczać do wzrostu napięcia powyżej
czeniu. Co więcej, przypadkowe sygnały
7 Przed podłączeniem miernika należy 16,0 V. Akumulator należy odłączyć przed
elektryczne pochodzące z obwodu wyso- * dokonać wyboru odpowiedniego za- podłączeniem prostownika.
kiego napięcia lub innych z
ródeł fal radio- kresu pomiarowego, by zapobiec uszko-
wych (np. alternatora) mogą zakłócać pra- dzeniu miernika lub elektronicznego syste- " 1O We wszystkich układach wtrysku
cę urządzenia sterującego
mu pojazdu.
ciśnienie robocze jest wysokie. Za-
chować ostrożność i ustawić w pobliżu ga-
O BARDZO WAŻNE! Aby uniknąć znisz- Podczas pomiarów rezystancji omo- śnicę. Przed poluzowaniem przyłączy do-
*^ czenia urządzenia sterującego lub mierzem należy zawsze sprawdzić, brze jest najpierw zmniejszyć ciśnienie
e
wzmacniacza należy WYA

CZYĆ zapłon czy zapłon jest WYA

CZONY i obwód odizo- w układzie paliwa. W większości pojazdów
przed przystąpieniem do odłączenia ich lowany od z
ródła napięcia. NIE NALEŻY można to osiągnąć przez odłączenie elek-
złączy. Gdy zapłon jest włączony lub silnik mierzyć rezystancji przez styki urządzenia trycznego zasilania pompy paliwa (lub usu-
pracuje, można odłączać złącza czujników sterującego, ponieważ może to spowodo- nięcie jej bezpieczników); następnie nie
i elementów wykonawczych. wać zniszczenie wrażliwych elementów. wyłączać silnika do chwili, aż zatrzyma się
sam. Pomimo zmniejszenia ciśnienia
w układzie paliwa należy zachować ostroż-
Wiele współczesnych odtwarzaczy n Odłączanie akumulatora zawsze nale-
ność, gdyż paliwo wciąż znajduje s/ę
4 samochodowych ma zabezpieczenie ** ży zacząć od odłączenia jego przewo-
w przewodach układu i nie można wyklu-
kodowe przed kradzieżą. Kod zabezpie- du masowego (ujemnego), a dopiero po-
czyć jego emisji.
czający oraz zaprogramowane stacje ra- tem przewodu dodatniego. Zapobiega to
Ostrzeżenia 239
" 4 A Efektem wielu czynności sprawdza- " 4 ? Nie wolno wystawiać urządzenia ste- Of) Wie włączać pompy paliwa iub omi-
jących (np. obrotu waiu korbowe- rującego na działanie temperatur ^ jać przekaz
nika, gdy zbiornik paliwa
go) jest niespalone paliwo w układzie wy- wyższych niż 80�C. Urządzenie sterujące jest pusty; pompa lub pompy przegrzeją się
dechowym. Stanowi ono potencjalne musi być odłączone i przeniesione w bez- i ulegną uszkodzeniu.
zagrożenie dla pojazdów z katalizatorami. pieczne miejsce, jeżeli pojazd ma być
Dlatego, by uniknąć zniszczenia kataliza- umieszczony w kabinie malarskiej lub
Oi Niektóre nowoczesne samochody
tora nie wolno robić kilku sprawdzeń po trzeba wykonać spaw umiejscowiony blisko
mają poduszki powietrzne w kie-
kolei, a każde sprawdzenie powinno trwać urządzenia sterującego.
rownicy i desce rozdzielczej naprzeciwko
możliwie najkrócej. Zatem, w pojazdach
fotela pasażera. Należy zachować najwyż-
z katalizatorami nie wolno wielokrotnie po-
szą ostrożność podczas napraw elemen-
18 Sprawdzanie stopnia sprężania:
nawiać prób obrotu wału korbowego.
tów umiejscowionych blisko okablowania
przed rozpoczęciem sprawdzania
W pojazdach z katalizatorem między kolej-
lub części składowych układów poduszek
należy, jeśli to możliwe, unieruchomić
nymi sprawdzeniami należy zawsze uru-
powietrznych. W niektórych pojazdach
układ zapłonu i układ wtrysku. Wcześniej
chomić silnik na co najmniej 30 sekund
okablowanie poduszek powietrznych prze-
przytoczone ostrzeżenie o możliwości
w celu usunięcia pozostałości paliwa
uszkodzenia katalizatora powinno być tak- biega pod deską rozdzielczą, a części
z układu wydechowego. Jeśli silnika nie
przezeń łączone znajdują się w kierowni-
że brane pod uwagę.
można uruchomić, sprawdzenie można
cy, pod i w okolicy deski rozdzielczej oraz
kontynuować po odłączeniu katalizatora.
blisko elementów urządzenia sterującego.
" 4Q Jeżeli pojazdy mają elektroniczny
W przeciwnym razie paliwo wybuchnie,
Jakakolwiek usterka okablowanie podu-
układ zapłonu z czujnikiem hallotro-
gdy temperatura układu wydechowego
szek powietrznych musi być naprawiona
nowym, należy przestrzegać następujących
osiągnie pewien poziom.
w wyniku wymiany całej wiązki przewo-
środków ostrożności:
dów. Nieodpowiednie obchodzenie się
a) nie podłączać tłumika przeciwzakłóce-
z okablowaniem może spowodować przy-
" ł/T Katalizator może zostać zniszczony, niowego lub kondensatora do ujemnego
padkowe uruchomienie poduszki i obraże-
jeżeli jego temperatura przekroczy zacisku cewki,
nia ciała. Układ poduszek należy obsługi-
900�C. Jeżeli silnik nie jest sprawny, do ka- b) jeżeli jest uszkodzony elektroniczny układ
wać zgodnie z instrukcją ich producenta.
talizatora przedostaje się niespalone pali- zapłonu, to przed rozpoczęciem holowa-
Jakakolwiek niesprawność może spowo-
wo. Temperatura katalizatora z tatwością nia pojazdu należy odłączyć czujnik hailo-
dować, że w krytycznej chwili poduszki nie
może przekroczyć próg 900�C. Powoduje to tronowy od rozdzielacza i wzmacniacza,
zadziałają.
stopienie warstwy katalitycznej, zatkanie
c) podczas sprawdzania, które wymaga obra-
układu wydechowego i utratę mocy silnika.
cania wałem korbowym, czujnik hallotro-
nowy ma być odłączony od rozdzielacza, Turbosprężarki wytwarzają bardzo
Na czas prac spawalniczych należy d) wszystkie pozostałe, wyszczególnione wysokie temperatury, dlatego przed
bezwzględnie odłączyć urządzenie wyżej, środki ostrożności także powinny jakąkolwiek ich regulacją lub naprawą nale-
sterujące (oraz alternator i akumulator). być przestrzegane. ży pozwolić im ostygnąć.
PORADNIK
Kody usterek systemów sterowania silnikiem i układów wtrysku
benzyny w popularnych samochodach osobowych i dostawczych
Zwięzły i wyczerpujący opis czynności  krok po kroku"
Tablice kodów usterek i bogaty materiał ilustracyjny
Sposoby odczytywania, interpretowania
i kasowania kodów usterek Jk
KODY
USTEREK
, ' \ . ' . '" '/,-.:.~ , " i _ ^ -
r
.":"" "" .. . . . VJ"V " :v.";:-/
Liczne ilustracje utatwiają wykonanie każde]
Przejrzyście przedstawiony opis z bogatym
materiatem ilustracyjnym i licznymi schematami. czynności  krok po kroku".
H29856
Omówiono systemy sterowania silnikiem
W książce przedstawiono
i układy wtrysku benzyny stosowane
Podstawy diagnostyki samochodów
w następujących markach samochodów;
Lokalizację ztącz samodiagnostyki
Odczytywanie i kasowanie kodów usterek
Alfa Romeo, Audi, BMW, Citroen, Daewoo,
_ Sprawdzanie elementów wykonawczych bez
Daihatsu, Fiat, Ford, Honda, Hyundai, Isuzu,
pomocy czytnika
Jaguar, Kia, Lancia, Land Rover, Lexus, Mazda,
Samodiagnostykę za pomocą kodów usterek
Mercedes, Mitsubitshi, Nissan, Opel, Peugeot,
Tablice kodów usterek
Proton, Renault, Rover, Saab, Seat, Skoda,
Sposoby ułatwiające dojazd uszkodzonym
Subaru, Suzuki, Toyota, Volkswagen, Volvo.
samochodem do stacji obsługi
WYDAWNICTWO AUTO ISBN 83-852Ć.3-90-1
WYDAWNICTWO
04-028 Warszawa 50
al. Stanów Zjednoczonych 51
http://www.wydauto.com.pl/
Skrytka pocztowa 82
AJTO
Tel/Fax[phone]
9 788385 243908 >
e-mail: [e-mail]
ISBN 83-85243-90-9