Koszty w przedsiębiorstwie
Prowadzenie działalności gospodarczej wymaga ponoszenia kosztów:
Koszt produkcji to suma zużytych czynników wytwórczych wyrażona w pieniądzu. Głównymi czynnikami wytwórczymi są:
• czynniki materialne (ziemia, kapitał),
• czynnie osobowe (praca).
Ze względu na rodzaj zużytego czynnika produkcji koszty dzielimy na:
• koszty materialne (KM),
• koszty osobowe (KO).
Suma kosztów materialnych i osobowych daje koszty całkowite (KC): KC = KM + KO
Ze względu na zależność między kosztami a rozmiarami produkcji koszty dzieli się na:
• koszty stałe (KS),
• koszty zmienne (KZ).
Suma kosztów stałych i zmiennych daje koszty całkowite (KC): KC = KS + KZ
Jeżeli od ceny sprzedawanego wyrobu odejmiemy koszty zmienne, to otizyma się dochodowość produktu (jednostkowa marżę brutto)
Kosztami stałymi są koszty, które przedsiębiorstwo musi ponosić niezależnie od tego. czy i ile wytwarza. Zaliczyć tu można np. koszty ogólnego zarządu przedsiębiorstwa, koszty amortyzacji, część płac, niezależnych od ilości wytwarzanej produkcji. Nawet jeźel przedsiębiorstwo w ogóle nie wytwarzałoby żadnej produkcji, musiałoby tego rodzaju koszty ponosić. Koszty te są stałe co do kwoty, jeżeli natomiast określimy, ile z tej grupy kosztów przypada na jednostkę wytworzonej przez przedsiębiorstwo produkcji, to wielkość ta jest uzależniona od ilości produktów, jakie zostały wyprodukowane. Im większa produkcja, tym mniejszy koszt stały przypadający na każdą jej jednostkę.
Drugą grupą kosztów są koszty zmienne. Są to koszty, które zmieniają się wraz ze zmianą ilości produkcji wytworzonej przez przedsiębiorstwo. Im większa produkcja, tym oczywiście większa kwota tych kosztów, jednak koszt zmienny wytworzenia jednostk produkcji jest wielkością stałą.Aby taki produkt powstał, zawsze jest bowiem potrzebna taka sama ilość surowców, energii, pracy itd.. Zależność kosztów stałych od wielkości produkcji Zależność kosztów zmiennych od wielkości produkcji
Podział kosztów na stałe i zmienne jest dla przedsiębiorstwa istotny, ponieważ udział kosztów stałych w kosztach ogółem wpływa m.in. na to, czy przedsiębiorstwo będzie przynosiło zysk. czy też ponosiło stratę. Zobaczmy to na prostym przykładzie liczbowym