3582307968

Analiza utworu Czesława Miłosza Portret grecki

Dominika Borkowska

Utwór Portret grecki można z łatwością utożsamiać z wyznaniem samego poety. Jednak jest to stanowisko błędne, ponieważ w przypadku tego wiersza mamy do czynienia z tzw. liryką roli. Podmiot liryczny ujawnia się, występuje w pierwszej osobie liczby pojedynczej (liryka bezpośrednia), jednak samo to nie może stanowić o autobiograficznym aspekcie tego wiersza. Został tu zastosowany motyw, który Czesław Miłosz często wykorzystywał w swojej twórczości, mianowicie podmiot wypowiada się jakoby w imieniu wielu ludzi, wręcz w imieniu pokolenia. Nie jest więc to wypowiedź jednej osoby, lecz wielu obcych głosów. Stąd też możemy odnaleźć w tym utworze odwołanie do wojny, ponieważ podmiot wypowiada się głosem osób, które jej doświadczyły.

Adresat tego utworu nie jest znany, nie występują w wierszu żadne odwołania do osób trzecich ani bezpośrednie zwroty. Sytuację liryczną przedstawioną w utworze możemy określić jako sytuację wyznania, bowiem podmiot w sposób refleksyjny opisuje swoje doświadczenie oraz wyznaje prawdę o swoim życiu.

Tematem tego utworu jest wpływ doświadczenia życiowego na naturę i postawę człowieka, jest to zatem liryka refleksyjna. Podmiot liryczny mówi o swoich przeżyciach, próbuje je zrozumieć i objaśnić. Tym samym podmiot staje się dominantą kompozycyjną - to wokół niego dzieje się wszystko w wierszu. Jest centrum wszelkich motywów, wokół niego skupia się cała uwaga odbiorcy.

W utworze tym odnajdziemy również inne odwołania do rzeczywistości poza lite rac ki ej (oprócz prawdopodobnie II wojny światowej), mianowicie odwołanie do starożytnej Grecji. Znajdujemy to m.in. w samym tytule - „Portret grecki" oraz w słowach takich jak:

Twarz pospolita poborcy podatków,

Kupca, żołnierza, nie różni mnie w tłumie.

Oraz:

Ani się wzbraniam oddać część należną.

Miejscowym bóstwom.

Powyższe cytaty bez wątpienia odnoszą się do starożytnej Grecji, gdzie wymienione zajęcia były bardzo popularne. Nie należy także zapominać o religii poi ite i stycznej panującej w ówczesnym świecie.