3582308304

10.10.2009

TKANKA MIĘŚNIOWA

Romuald Wojnicz

Komórki mięśni szkieletowych powstają z fragmentów mezodermy zwanych miotomami. Komórki miotomów przekształcają się w prekursory komórek mięśniowych zwane mioblastami. W dalszym etapie embriogenezy każde włókno mięśniowe powstaje przez połączenie się tych komórek (mioblastów). W czwartym tygodniu rozwoju zarodkowego mioblasty ulegają fuzji, tworząc miotubule. W miotubulach dochodzi do wytworzenia filamentów - miozynowych i aktynowych.

Mioblasty, które nie uległy fuzji, tworzą macierzyste komórki mięśni szkieletowych, zwane komórkami satelitarnymi. Komórki te znajdują się w stanie spoczynku i uaktywniają się w razie potrzeby (regeneracja mięśnia po uszkodzeniu, intensywne treningi). Wzrost mięśni odbywa się poprzez zwiększenie liczby miotubuli oraz poprzez zwiększenie ich masy.

Wyróżnia się cztery typy komórek, które posiadają zdolność kurczenia się:

■    Komórki mięśniowe

*    Pericyty

*    Komórki mioepitelialne

*    Miofibroblasty

Wyróżnia się następujące rodzaje tkanki mięśniowej:

*    Tkankę mięśniową poprzecznie prążkowaną szkieletową

■    Tkankę mięśniową poprzecznie prążkowaną sercową

*    Tkankę mięśniową gładką niewykazującą poprzecznego prążkowania Zarówno tkanka mięśniowa szkieletowa jak i tkanka mięśniowa mięśnia sercowego wykazują w mikroskopie świetlnym charakterystyczne prążkowanie związane z wzajemnym, naprzemiennym ułożeniem się filamentów grubych i cienkich (patrz poniżej)

Cechami histologicznymi wspólnymi dla całej tkanki mięśniowej są:

*    Mezodermalne pochodzenie

*    Obecność elementów kurczliwych zwanych miofibryiami które zbudowane są z białek kurczliwych zwanych miofilamentami.

*    Wydłużony kształt komórek równoległy do osi kurczliwej.

■    Obecności w cytoplaźmie (sarkoplaźmie) licznych mitochondriów Cechy histologiczne różnicujące tkankę mięśniową ujęto w tabeli 1 (Tabela 1)

W stosunku do tkanki mięśniowej zwyczajowo stosuje się specjalne nazwy wywodzące się z języka greckiego, które opisują poszczególne jej składniki. Cytoplazma komórek mięśniowych nazywana jest sarkoplazmą, błona komórkowa - sarkolemą, a siateczka śródpłazmatyczna - siateczką sarkoplazmatycmą (gr. sarkan - mięso).

BUDOWA STRUKTUR KURCZLIWYCH

Głównym składnikiem cytoplazmy komórki mięśniowej są włókienka kurczliwe zwane miofibtylami (Ryc. 1). Miofibryle zbudowane są z pęczków białek kurczliwych zwanych miofilamentami, wśród których wyróżniamy

*    Minfilamenty cienkie zbudowane z aktyny F, tropomiozyny oraz kompleksu troponiny.

*    Miofilamenty grube zbudowane z miozyny II. Każdy miofilament gruby składa się z od 200 do 300 cząstek miozyny II.

1