3582316016

TELEWIZJA W POLSCE

Od 1935 prace nad uruchomieniem stacji telew. były prowadzone w Warszawie w Państw. Inst. Telekomunikacyjnym i w PoL Radiu, w którym 1937 utworzono pierwszą, eksperymentalną stację telew. (kier. W. Cetner). W 1947 wznowiono doświadczenia w Państw. Inst. Telekomunikacyjnym (przekształconym następnie w Inst. Łączności) pod kierunkiem J. Groszkowskiego i L. Kędzierskiego. W 1952 powołano pierwszy zespół programowy telewizji, powstały doświadczalna stacja i studio, a 25 X 1952 nadano pierwszy poi. program telew. (w przeddzień wyborów do sejmu); od 23 1 1953 nadawano półgodzinny program raz na tydzień; 22 VII 1954 uruchomiono Doświadczalny Ośr. Telewizyjny z własną redakcją programową, który początkowo nadawał programy raz w tygodniu, od XI1955 trzy razy w tygodniu; 30IV 1956 zainaugurowano nadawanie regularnego, profesjonalnego programu telew. w Polsce w Warsz. Ośr. Telewizyjnym (zasięg stacji — 55 km; program nadawano 5 razy w tygodniu); 1 V 1956 rozpoczęły pracę Telew. Ośr. Transmisyjny i stacja nadawcza (maszt wys. 227 m na Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie). 1 W 1958 w Pol. Radiu powstał Zespół Programu Telewizyjnego. Od 1 II 1961 emitowano program 7 razy w tygodniu. Powstawały regionalne ośr. telew. wyposażone we własne studia: w Łodzi (22II 1956), Poznaniu (1 V 1957), Katowicach (3 XII 1957), Wrocławiu (1 II 1958), Gdańsku(10 II1959), w Szczecinie (1 V 1960), Krakowie (4 VI1961), które 1962 uzyskały możliwość udziału w programie ogólnopol.; 18 VII 1969 oddano do użytku Centrum Radiowo-Telew. w Warszawie, 2 X 1970 zaczął funkcjonować Program II, 16 III 1971 program kolorowy (początkowo raz w tygodniu, od 6 XU 1971 — codziennie). W XI 1975 rozpoczęła działalność naziemna stacja łączności satelitarnej w Psarach-Kątach (Góry Świętokrzyskie). W1982-92 telewizja poi. korzystała z systemu łączności satelitarnej Intersputnik w ramach Interwizji OIRT (Międzynar. Organizacja Radia i Telewizji) oraz z systemu Intelsat; od 1990 Eutelsat (zał. przez EuropeanBroadcasting Union). Abonentów telew. było: 1970 — 4215 tys., 1980 — 7954 tys., 1984 — 8765 tys., 1991 — 9809 tys. W 1991 w Polsce było zarejestrowanych 11 300 tys. odbiorników telew. (295 na 1000 mieszk.).

Przemiany polit. po 1989, zniesienie cenzury stworzyły nowe warunki rozwoju telewizji. Powstają prywatne stacje telew., sieci telewizji kablowej. Jednocześnie są doskonalone techniki przekazu. W 1992 zapoczątkowano przechodzenie na system nadawania PAL (odchodząc od dotychczasowego SECAM); od 1 I 1994 Program II Telewizji Pol. jest nadawany w systemie PAL.

Centralny organ administracji państw. — funkcjonujący od 1960 Kom. do Spraw Radia i Telewizji (Radiokomitet) — został postawiony w stan likwidacji VII1991 — działał do XII 1993. Miał on 13 prezesów, m.in. W. Sokorskiego (1956-72), M. Szczepańskiego (1972-80), J. Urbana (1989; ostatni w PRL), A. Drawicza (od IX 1989), M. Terleckiego (od VII1991 rozpoczął proces likwidacyjny), J. Zaorskiego (XI 1991-XII1993).

29 XII 1992 uchwalono ustawę o radiofonii i telewizji, na podstawie której doszło do przekształcenia państw, jednostki organiz. Polskie Radio i Telewizja w publ. telewizję Telewizja Polska SA i radiofonię Polskie Radio SA Powołano Krajową; Radę Radiofonii i Telewizji. Telewizja Polska SA (prezes Zarządu W. Walendziak), jednoosobowa spółka Skarbu Państwa, nadaje 2 programy ogólnokrajowe, program satelitarny Telewizja Polonia o zasięgu ogólnoeur., ma 11 ośr. regionalnych prowadzących własną działalność programową, które 1994 rozpoczęły tworzenie sieci nadającej częściowo wspólny program. 24-25 X 1992 telewizja państw, nadała testową emisję programu satelitarnego TV Polonia, przeznaczonego dla Polaków za granicą i Polonii; jest on nadawany regularnie od 1994. W 1994 dostęp do I Programu TVP miało 98% Polaków, a do II Programu — 88%.

Układ ramowy 2 programów (Antena 1 i 2) Telewizji Polskiej (jako nadawcy publicznego) jest zbud. na zasadzie komplementarności, aby zapewnić możliwie największą różnorodność