3582320222

Geologia ogólna

1.    Etapy powstania i ewolucji planet

Model kondensacyjno- kreacyjny:

•    Powstanie protosłońca (obłok kurczy się, wiruje, a materia koncentruje się w środku)

•    Powstanie słońca (rozpoczynają się procesy termonukleame, a Słońce zapala się)

•    Powstanie dysko protoplanetamego (pozostałe cząsteczki nadal wirują i zderzają się ze sobą)

•    Powstanie planet

i.    Etap nebulamy (cząsteczki (cebule) zaczynają się zderzać ze sobą i zlepiać, a co za tym idzie powiększać do coraz większych rozmiarów, po uzyskaniu 1 cm mówimy' o planetazymalach, a po połączeniu się ich w jeszcze większe obiekty mówimy o protopłanetach)

ii.    Etap akrecyjny (po powstaniu słońca powstaje również pole magnetyczne)

2.    Budowa planet

Analizując wygląd Układu Słonecznego, planety można podzielić na dwie zasadnicze grupy: planety typu ziemskiego i gazowe olbrzymy podobne do Jowisza. Kryteria podziału stanowią parametry orbity i cechy fizyczne planet.

Planety z grupy Ziemi, do których zalicza się Merkurego, Wenus, Ziemię i Marsa, okrążają Słońce po niedużych, wewnętrznych orbitach (do 2 AU). Są skalistymi ciałami niebieskimi, zbudowanymi przede wszystkim z krzemianów i metali. W każdej z tych planet jesteśmy w stanie wyodrębnić skorupę, płaszcz i jądro, nazywamy j planetami sferycznymi. Ich gęstości wahają się w granicach 3.933 - 5.520 kg/m3 a promienie - 2.240 - 6.378 km. Spośród tych planet swe księżyce posiadają tylko Ziemia (Księżyc) i Mars (Phobos i Deimos).

Planety należące do grupy Jowisza, czyli Jawisz, Saturn, Uran i Neptun, krążą dalej od Słońca, po orbitach o średnim oddaleniu 5-30 AU. Składają się głównie z wodoru i helu, mają znacznie większe rozmiary: promienie od 24.767 do 71.492 km, stąd nazywane są gazowymi olbrzymami. Gęstości tych planet kształtują się w przedziale 687 - 1.638 kg/m3. Każda z gazowych planet posiada swój zestaw księżyców, "przygarniętych" dzięki sporej grawitacji olbrzyma. Posiadają również budowę sferyczną: jądro i płaszcz, brakuje im jednak skalistej powłoki. Księżyce wraz z planetą macierzystą tworzą coś na kształt układu planetarnego w miniaturze.

Dodatkowym przejawem takiego podziału planet jest fakt, że planety krążące wokół innych gwiazd porównuje się właśnie do Ziemi lub do Jowisza.

3.    Metody badania wnętrza Ziemi

•    Sejsmiczne metody (fale sejsmiczne P, S, Rayłeigh, tomografia sejsmiczna)

•    Grawimetryczne metody (wł. Pola grawitacyjnego, geoida, anomale, zjawiska izostazji)

•    Metody magnetyczne i elektromagnetyczne (właściwości pola skorupowego, metoda elektroopisowa i magnetonumeryczna)

•    Metoda izotopowa (określanie wieku na przykładzie różnych metod np. C14 i metoda argon-potas, badanie zmian klimatycznych, monitorowanie skażeń)

4. Fale sejsmiczne i przykłady ich wykorzystanie w badaniu wnętrza ziemi

Fale sejsmiczne - fale sprężyste rozchodzące się w Ziemi, powstałe wskutek trzęsień ziemi, wywołane przez eksplozję materiałów wybuchowych lub powodowane działalnością górniczą.

Rodzaje fal sejsmicznych;

• fale wgłębne (objętościowe) - rozchodzące się wewnątrz Ziemi,

i. fale podłużne (P, dylatacyjne) - najszybsze z fal sejsmicznych (5,4 km/s), które najwcześniej docierają do epicentrum; drgają w kierunku równoległym do kierunku rozchodzenia się fal; powodują ściskanie i rozciąganie skał, przez które przechodzą; mogą przenosić się również w płynach, w tym także w płynnym jądrze Ziemi,