page0128

124

bliżu naszego słońca, aby mogło być pomocne przy powstaniu układu planetarnego.

Zdaje się tedy, że niejedna jeszcze próba będzie zrobiona, aby postawić hypotezę, któraby się w swem założeniu liczyła z tak różnorodnymi warunkami, jakie zaznaczyliśmy, oraz rozwiązywała te trudności, które przy ocenach hypotez dotychczasowych zostały podniesione.

§ 20. Krótki opis planet i naszego księżyca

Do planet, zbadanych stosunkowo najlepiej, należy Mars, przedstawiający się gołemu oku jako gwiazda jasna o barwie silnie czerwonej. Odległość jego średnia od słońca — 228 X 10⁶ kim.; ze względu na ekscentryczność dość znaczną (0 093) jego orbity, wynosi różnica między punktem przysłonecznym a od-słonecznym około 42 X10⁶ kim., gdyż odległość jego w peri-helu — 207 X 10⁶ kim., w afelu = 249 X 10*⁶ kim. Średnica jego = 6760 kim., jest więc prawie o połowę mniejsza od ziemskiej, za to 8 razy większa od średnicy księżyca, a jego powierzchnia = ³/io ziemskiej. Chyżość obiegowa = 23^-863 kim. na sekundę, do okrążenia słońca potrzebuje 668Yg dni swoich, czyli ponieważ jego doba = 24¹'39ⁿⁱ34-6", więc można powiedzieć, że jego rok = 68698 dniom ziemskim. Ponieważ nachylenie do ekli-ptyk' wynosi u Marsa 24°52" ^ podczas gdy u ziemi = 23¹,⁰, przeto podział na pory roku na Marsie jest bardzo zbliżony do takiegoż podziału na ziemi, z tą jednak różnicą, że prawie każda pora roku na Marsie jest 2 razy dłuższa, niżeli na ziemi, bo wiosna (astronomicznie) trwa tam 191 dni Marsowych (na ziemi 93 dni), lato 181 dni (u nas 93 dni), jesień 149 dni (u nas 90 dni), zima 147 dni (na ziemi 89 dni).

Nie ulega również wątpliwości, że Mars posiada atmosferę, podobną swym składem do atmosfery ziemskiej²)- Jeżeli zaś mamy wierzyć Kam. Flammarionowi, który po porównaniu 2600 map sporządził w r. 1876 mapę Marsa bardzo dokładną,

') Por. Pohle dz. w. prz., str. 331; natomiast Kluczycki: Niebo i ziemia j. w., str. 305 podaje za Bessełem 27°16'.

²) Por. H. J. Klein: Handbuch der allgemeinen Himmelsbeschrei-bung. Braunschweig 1901, str 137; Otto Dross: Mars, eine Welt im Kampf uras Dasein. Wien 1901, str. 44 nastp.

http://rcin.org.pl