3582320709

Węglowodany

*    Sactaarydy, cukrowce

*    najbardziej rozpowszechnione związki organiczne

na ziemi

■ wytwarzane wyłącznie przez rośliny - fotosynteza

(chloroplasty)

nCOa+nHaO—-(CH₂0)_n+ 0₂

*    człowiek spożywa przeciętnie ponad 10 ton węglowodanów w ciągu swego życia

Węglowodany (cukrowce, sacharydy), poza małymi wyjątkami, są zbudowane z trzech podstawowych pierwiastków: węgla, wodom i tlenu, zgodnie z ogólną formułą (CH20)„Stosunek wódom do tlenu z reguły wynosi w nich 2:1 i jest identyczny jak w wodzie, stąd nazwa węglowodany.

Z chemicznego punktu widzenia węglowodany dzielimy na:

•    cukry proste(jednocukry), czylimonosaeharydy— występują samodzielnie lub stanowią część składową innych węglowodanów (w tym drugim przypadku mówimy o nich jako o jednostce cukrowej lub monomerze),

•    dwucukry, czylidlsachaiydy — złożone z 2 jednostek cukrowych,

•    kilkucukry, czylioligosacharydy - składające się z 3-10 jednostek cukrowych,

■ wielocukry, czyli polisacharydy - składające się z wielu jednostek cukrowych lub ich pochodnych.

Niektórzy autorzy dwucukry zaliczają dooligosacharydów, jednakże ze względu na zasadniczo odmienną rolę w żywieniu słuszniejsze wydaje się ich rozdzielne traktowanie.

Monosacharydy

Wielowodorotlenowe aldehydy lub ketony, zawierające od 3 do 7 atomów węgla w cząsteczce;

Aldozy można wyprowadzić z aldehydu D-glicerynowego, dobudowując kolejne grupy -HC(OH)-;

Ketozy można wyprowadzić z dihydroksyacetonu;

Wszystkie cukry mają w swojej cząsteczce co najmniej jedno centrum chiralne; zależnie od konfiguracji szereg D lub L;

Prawie wszystkie naturalne cukry należą do szeregu D; znak (+) lub (-) informuje o kierunku skręcania płaszczyzny polaryzacji światła. Monosacharydy

Formy pierścieniowe, wewnętrzne półacetalealdoz lub ketoz; pierścienie pięcioczłonowe - furanozy,

pierścienie sześcioczłonowe - piranozy;

Krystalizują w formie związków cyklicznych, po rozpuszczeniu w wodzie formy łańcuchowe i pierścieniowe występują w równocześnie;

Równowaga tautometryczna 99.98% D-glukozy przyjmuje formy pierścieniowe, dwie formy pólacetalu" różniące się konfiguracją na acetalowym atomie węgla (odmiany anomeryczne);

. grupa hydroksylowa przy półacetalowym atomie węgla skierowana pod płaszczyznę pierścienia - symbol a;