3582321938

Najważniejsze pamiętniki staropolskie - charakterystyka ogólna.

Charakterystyka ogólna pamiętników staropolskich:

-    rozkwit staropolskiego pamiętnikarstwa datuje się na koniec XVI i większą część XVII wieku, co związane jest z Polską historią tego okresu oraz dominacją stanu szlacheckiego nad innymi stanami;

-    szlachta pisała pamiętniki chcąc pozostawić trwały ślad po sobie i swoich doniosłych czynach, utrwalić pewien model społeczno-obywatelski dla potomnych;

-    pamiętniki stały się atrybutem każdego szlachcica, tak magnata jak i szlachcica ubogiego;

-    pamiętniki z założenia, były indywidualną sprawą każdego szlachcica, a co za tym idzie koncentrują się na ich autorze, niekiedy idealizując jego obraz. Jednak można traktować je również, jako pewien ogólny obraz ówczesnej szlachty jako stanu społecznego, z uwagi na podobieństwo poruszanych tematów i sposób ich ujmowania;

-    jako forma indywidualna, pamiętniki nie wykazywały twardych reguł strukturalnych i kompozycyjnych, prezentują niejednorodny styl na pograniczu dokumentamo-historyczno-gawędziarskiego. Nie można także jednoznacznie określić wartości literackiej pamiętników, gdyż miejscami można rozpatrywać je jako formę literatury, gdzie indziej znowuż rażą grafomaństwem. Należy pamiętać, że szlachta nie pisała pamiętników w trosce o artyzm i piękno! Pamiętnik był przeznaczony dla członków rodziny, mając za zadanie upamiętnić doniosłe osiągnięcia rodowe i zachować obraz autora;

-    pamiętniki charakteryzują się autentycyzmem i „naiwnym realizmem" w opisie świata;

Najważniejsze pamiętniki staropolskie (przywołam tutaj te pozycje, które znalazłem w

podręczniku Hemasa):

Pamiętnik (1594-1621) Samuela Maskiewicza - koncentruje się na opisie obyczajów społeczności żołnierskich;

Wojciech Dembołecki Przewagi...(1623) - „[Polską] jak płotem - Bóg chrześcijaństwo od pogan zagrodził", znajdują się tam również kapitalne miniatury obyczajowe;

Pamiętnik Jerzego Ossolińskiego - koncentruje się na opisie obyczajowości dworskiej;

Dziennik podróży królewicza Władysława Stanisław Pac - opis podróży osoby królewicza, autor nie koncentruje się na swojej osobie;

Stanisław Oświęcim - uważał, że pamiętnik powinien opisywać fakty istotne z punktu widzenia historycznego, a nie koncentrować się na prywatnym życiu, stąd jego diariusz moglibyśmy dzisiaj powiedzieć przypomina podręcznik do nauki historii, obejmujący lata 1647-1657. Narrator rzadko wypowiada sądy w 1 osobie (jedynie tam gdzie odwołuje się do życia prywatnego), tam gdzie przytacza jakieś wydarzenia posługuje się równoważnikami zdań Stara się być obiektywny.

Bogusław Kazimierz Ma skrewić z - syn Samuela Maskiewicza, jego pamiętnik jest charakterystyczny, gdyż opisywał wydarzenia sprzed lat (pisany od rokul652, zajmował się wydarzeniami lat 1647 i 48), mimo to spisany został tak jakby opowiadana fabuła rozgrywała się na oczach czytelników, stara się nie wybiegać w przyszłość i nie korzystać z wiadomości, których nie posiadał w dawnych latach.

Memoriale rerum gestarum in Polania... (1632-1655) Albrecht Stanisław Radziwiłł -

jako kanclerz litewski znajdował się blisko dworu królewskiego i właśnie w swoim pamiętniku przytacza różne wydarzenia i anegdoty z życia tego dworu przy czym jest dowcipny i niezwykłe spostrzegawczy; jednak gdy wyraża swoje sądy lub opisuje swoje życie prywatne, traci poczucie humoru, staje się poważny, dosłowny i pełen dystansu, budując swoją pozę dumnego szlachcica i niezłomnego katolika.