Pomiary gwintów
Opis i parametry postaci geometrycznej gwintu metrycznego walcowego
Jednoznaczne określenie postaci nominalnej gwintu walcowego wymaga podania wartości pięciu podstawowych parametrów: średnicy zewnętrznej, średnicy podziałowej, średnicy wewnętrznej, kąta gwintu i podziałki (skoku) gwintu. Gdy zachodzi potrzeba, informacjami dodatkowymi są lewozwojność i wielokrotność gwintu.
1. Średnica zewnętrzna — średnica wyobrażalnego walca opisanego na wierzchołkach
występów gwintu zewnętrznego (d) lub dnach bruzd gwintu wewnętrznego (D).
2. Średnica -wewnętrzna — średnica wyobrażalnego walca wpisanego w dna bruzd gwmtu zewnętrznego (di, d3) lub wierzchołki występów gwintu wewnętrznego (Di).
3. Średnica podziałowa (d2, DJ — średnica walca podziałowego, tj. walca, którego oś pokrywa się z osią gwintu, a jego powierzchnia boczna przecina gwint w ten sposób, że szerokość występu i bruzdy wzdłuż tworzącej tego walca są sobie równe.
4. Kąt gwintu (a) — kąt między różnoimiennymi bokami zarysu. Rozróżnia się także kąt
boku, tj. kąt między bokiem zarysu i prostopadłą do osigwintu w płaszczyźnie osiowej gwintu, w gwintach o zarysie symetrycznym kąt boku jest równy a/2.
5. Po działka (P) — odległość osiowa między dwoma odpowiadającymi sobie punktami najbliższych jednoimiennych boków gwintu.
6. Skok (Ph,) — skok linii śrubowej. Zależność między skokiem gwintu a podziałką (P) ma postać: Ph = nP. W przypadku gwintu jednokrotnego (n=l) skok gwintu równy jest podziałce. Termin skok gwintu odnosi się w zasadzie do gwintów wielokrotnych. Krotność gwintu n jest to liczba występów w płaszczyźnie prostopadłej do osi walca, na którym utworzono gwint [PN-85/M-02001],
W celu znormalizowania postaci nominalnej gwintów metrycznych wprowadzono następujące zasady:
• przyjęto symetryczny zarys nominalny o kącie gwintu a = 60°
• znormalizowano wartości podziałek,
• do oznaczania gwintów przyjęto średnicę zewnętrzną nominalną gwintu zewnętrznego, nazywając ją znamionową,
• przyporządkowano średnicom znamionowym wartości podziałek i na tej podstawie określono wartości nominalne pozostałych średnic,
• rozróżniono gwinty zwykle i drobnozwojne — o podziałce mniejszej od podziałki przyjętej dla gwintu zwykłego .
P