WYKŁAD 1
Przedmiot, cel i metoda ekonomii
EKONOMIA - to nauka gromadząca i porządkująca wiedzę o gospodarowaniu.
EKONOMIA - to nauka badająca, w jaki sposób społeczeństwo gospodarujące decyduje o tym, co, jak i dla kogo wytwarzać.
EKONOMIA - to nauka, która stara się wykrywać i opisywać obiektywnie prawa ekonomiczne rządzące rzeczywistością gospodarczą.
EKONOMIA - to nauka, która bada zachowania podmiotu gospodarczych w dziedzinie dokonywania wyborów (gospodarowania) między alternatywnymi zastosowaniami rzadkich zasobów w procesie wytwarzania dóbr, którymi zaspokajane są potrzeby.
PRZEDMIOT Przedmiotem ekonomii jest gospodarowanie.
Celem jest zebranie i uporządkowanie gospodarowania.
Paradoks faksu - gdyby był jeden egzemplarz nie byłoby na niego chętnych.
METODA EKONOMII polega na: obserwacji gospodarowania, uogólnianiu (indukcji) - z obserwacji wynika, że większość podmiotów bla bla, wnioskowaniu (dedukcji), krytyce - wnioski wyciągnięte na podstawie obserwacji weryfikujemy.
INDUKCJA - to uogólnianie wiedzy zdobytej w drodze obserwacji w celu nazwania powtarzających się związków działań, z których składa się gospodarowanie.
DEDUKCJA - to wnioskowanie liczne (zgodne z logiką), dzięki któremu na podstawie uznania prawdziwości pewnych sądów (przesłanek) uznaje się prawdziwość innych sądów (wniosków). Np. istnieją przesłanki, że jakiś towar podrożeje, wyciągamy wnioski że zmaleje popyt.
W wyniku uogólniania i wnioskowania powstają hipotezy o regulamościach w procesie gospodarowania, które mają szansę stać się PRAWAMI EKONOMICZNYMI
PRAWO EKONOMICZNE - powtarzające się, istotne zależności między działaniami gospodarczymi. („Wraz ze wzrostem ceny dobra, popyt maleje”. Są to prawa wielkich liczb - muszą powtórzyć się naprawdę wiele razy, aby zostało uznane prawem ekonomicznym. Nie musi się ono stosować do każdego podmiotu i do każdej sytuacji. W wielu sytuacjach mogą zadziałać czynniki, których ekonomiści mogli nie wziąć pod uwagę. Zawsze istnieją wyjątki, a zachowanie jednego pojedynczego konsumenta będzie określane jako paradoks, osobliwość. W niektórych warunkach prawa ekonomiczne mogą ulec zmianie. Mają charakter obiektywny, działają niezależnie od naszej świadomości - nie musimy znać jakiegoś prawa aby zachowywać się według niego)
TEORIA EKONOMICZNA - logicznie powiązany (usystematyzowany) zbiór praw ekonomicznych dotyczący danego zjawiska.
KRYTYKA - polega na konfrontacji teorii ekonomicznej z rzeczywistością oraz jej analizie logicznej (potrzebne są dane statystyczne). Krytyka może prowadzić do potwierdzenia teorii, jej zmiany lub odrzucenia. WERYFIKACJA i FALSYFIKACJA.
Metoda ekonomii umożliwia obserwację i zapewnia sprawdzalność uzyskanych wyników. Do sprawdzalności wykorzystywane są dane statystyczne i modele ekonomiczne.
Gotowe ZESTAWY DANYCH STATYSTYCZNYCH dostarczane są przez wyspecjalizowane instytucje państwowe i międzynarodowe. W Polsce jest to główny urząd statystyczny. W Europie Eurostat - www.eu.int.www.oecd.ora - organizacja współpracy i rozwoju gospodarczego, bank światowy www.imf.org.
Dane statystyczne występują w postaci:
• szeregów czasowych,
• danych przekrojowych,
• wartości przeciętnych,
• wartości absolutnych i względnych - relatywnych, w odniesieniu do czegoś, cena absolutna -bochenek chleba 3,5 zł, cena względna - bochenek chleba kosztuje tyle co litr mleka. Porównanie dochodu w Wielkiej Brytanii i w Polsce może dać złe wnioski - lepiej podawać siłę nabywczą tego dochodu.
• wskaźników
MODEL EKONOMICZNY - to uproszczony obraz rzeczywistości gospodarczej zbudowany w oparciu o założenie ceberis paribus. Istotą modelu ekonomicznego jest ograniczenie ilości zmiennych wyjaśniających do łych, które z punktu widzenia celu badania zostały uznane za najważniejsze oraz pominięcie tych zmiennych, które uznano za nieistotne. Bardzo łatwo jest popełnić błąd - biorąc złe czynniki jako te najważniejsze. (Decydujemy które podmioty, czynniki są najbardziej ważne dla celu
1