3582325008

Prawo cywilne a karne — brak rozróżnienia. Samopomoc (krwawa zemsta). Sądy: Postępowanie prywatnoskargowe. Odpowiedzialność za skutek. Kary prywatne - kompozycyjne.

Prawo cywilne a karne

W prawie wczesnośredniowiecznym nie występowało wyraźne rozróżnienie pomiędzy prawem cywilnym a prawem karnym. Nie umiano wyodrębnić naruszeń typu kryminalnego i typu cywilnego. Zarówno czyny dziś zaliczane do przestępstw jak i czyny naruszające prywatne prawa obejmowano jednym ogólnym pojęciem krzywdy i dochodzone były w jednakowym trybie. Również odpowiedzialność za te czyny zawierała w sobie zarówno elementy dziś rozumiane jako karne jak i odszkodowawcze.

Samopomoc (krwawa zemsta)

Samopomoc - cecha charakterystyczna dla wczesnego średniowiecza. Poszkodowany mógł sam wymierzyć sprawiedliwość za pomocą zalegalizowanej formy o nazwie „krwawa zemsta”, wg zasady „oko za oko, ząb za ząb”.

Zasada „oko za oko ...” miała za zadanie łagodzenie skutków zemsty i nie doprowadzanie do eskalacji konfliktów między rodami. W praktyce jednak zakres „krwawej zemsty” znacznie wykraczał poza doznaną pierwotnie krzywdę poszkodowanego, do prowadziło do odwetu i niekończących się walk między rodami.

Z czasem, jak zaczęła wzrastać władza panującego - zaczęły być ustanawiane ograniczenia stosowania krwawej zemsty, aż do całkowitego jej zabronienia, W zamian za to władca ustanowił sędziów, którzy mieli za zadanie rozstrzygać spory i sądzić.

Sądy: postępowanie prywatnoskargowe.

Początkowo proces miał charakter prywatnoskargowy - tzn. osoba prywatna zgłaszała do sądu prywatną skargę - dochodzenie praw było pozostawione pokrzywdzonemu lub jego krewnym. Przestępstwa prywatne obejmowały bardzo szeroki wachlarz czynów: zarówno tych, które zaliczane są obecnie do przestępstw, jak zabójstwo, zranienie, kradzież, jak i tych, które obecnie

stanowią naruszenie prawa prywatnego, np. nieoddanie długu w terminie.

*

Środki dowodowe w średniowiecznym procesie prywatnoskargowym oparte były początkowo na wyobrażeniu, że wszystkimi zdarzeniami rządzi wola boska. Odbywały się tzw. sądy boże, np.:

-walka przez sędzią - Bóg daje zwycięstwo prawdomównemu,

-próba gorącej wody - Bóg pozwala, by rany szybciej goiły się prawdomównym,