Przejście od tradycyjnego budownictwa starochrześcijańskiego do romańskiego nastąpiło przez sztukę przedromańską. (VIII-X w.). Przyjmuje się umownie, że na początek stylu romańskiego ostatnie lata X w. Okres trwał przez cały XI w. Dojrzały styl romański z pierwszej połowy XII w. charakteryzuje się doskonała harmonią konstrukcji i formy. Druga połowa XII w. i pierwsza połowa XII w. to późny okres stylu, zwany niekiedy barokiem romańskim. MATERIAŁY BUDOWLANE. KONSTRUKCJE I FORMA.
W Europie zachodniej podstawowym materiałem budowlanym był kamień łamany lub starannie obrabiany w kostkę. Na ziemiach polskich i Skandynawii początkowo przeważało drewno później ustępując miejsca kamieniowi. Pod konie XII w. zaczęło rozpowszechniać się w budownictwo ceglane, (zaprawy wapienne) Szkło stosowano w postaci gomółek-małych zielonkawych krążków z grubego szkła- łączonych paskami ołowiu. Dachy na ogół niezbyt strome, kryto dachówką, łupkiem, lub płytami kamiennymi.
l?tt i |
c!ggq |
'-U |
3-1. Ściana romańska i kamienia: a) lico muru z dużych, starannie obrobionych ciosów, b) lico muru z dużymi ciosami w narożach i drobniejszymi kamieniami w tle, c) przekrój poprzeczny przez mur.
Sklepienie kolebkowe otrzymało gurty czyli łęki rozmieszczone w pewnych odstępach, oparte na wspornikach lub służkach - smukłych i wąskich kolumienkach przyściennych.
Przełomem stało się wprowadzenie żeber w sklepieniach krzyżowych. Żebra czyli profilowane łęki biegnące po krawędziach przenikania kolebek oparte były podobnie jak gurty na wspornikach lub służkach. W miejscu skrzyżowania się żeber w kluczu sklepienia umieszczano zwykle zwornik w kształcie ciosowego talerza lub tarczy herbowej.
3-5. Rzut kościoła romańskiego z wiązanym układem sklepień i zmiennym systemem podpór
© by sorevell '08
10