Źródło: A. Klimowicz, Teraz Polski kl. IV, V, wyd. NE, Warszawa 2013/2015 r., Praca zbiorowa pod red. A. Nawrot, Encyklopedia Szkolna, J. Polski, wyd. GREG, Kraków 2014 r., S. Stolarczyk, J. Polski, Sprawdzian szóstoklasisty, Korepetycje, Wyd. Lingo sp. J., Warszawa 2015 r.
Metafora (przenośnia) - to takie zestawienie wyrazów, którego nie wolno
rozumieć, dosłownie; wyrażenie, w którym poszczególne słowa nabierają
nowego, niezwykłego znaczenia. Jest to połącznie słów, które wspólnie tworzą
nowy sens, niezgodny z ich podstawowymi znaczeniami.
np. fala zbóż, serce z kamienia, tracić czas, zgubić sens życia
Metafor używamy w języku potocznym, nie zdając sobie z tego sprawy. Wiele
związków frazeologicznych ma znaczenie metaforyczne (przenośne).
Cel zastosowania, rola, jaką pełni w utworze literackim: służy budowaniu niezwykłych obrazów, a przez to wpływa na uczucia, emocje towarzyszące czytaniu wiersza; zaskakuje, a czasem zachwyca - zawsze zmusza do wysiłku intelektualnego. Tworzenie nowych sensów, postrzeganie świata w inny sposób, budowanie nastroju.
Onomatopeja (dźwiękonaśladownictwo) - stosowanie w wierszu wyrazów dźwiękonaśladowczych. Najczęściej pojawia się w poezji adresowanej do dzieci lub stylizowanej na ludową. Onomatopeja to wyraz imitujący dźwięki i odgłosy. Słowa, które naśladują swoim brzmieniem rzeczywiste dźwięki, to wyrazy dźwiękonaśladowcze, czyli onomatopeje.
np. szumi, szeleści, kuka, bum, brzdęk, syk, stuk, bęc, zgrzyta, syczy, kap-kap-kap, bim-bam-bim-bam, huk, brzęczy
Cel zastosowania, rola, jaką pełni w utworze literackim: wzbogaca, urozmaica warstwę brzmieniową utworu; oddanie nastroju opisywanego zjawiska.
Apostrofa - bezpośredni i uroczysty zwrot w formie wołacza do osoby (zmarłej lub nieobecnej), pojęcia, przedmiotu, zjawiska, utrzymany w podniosłym, uroczystym tonie.
np. „O Wiosno! Pani kwiecista! Czekamy tylko dnia Twojego powrotu". „Litwo! Ojczyzno moja! Ty jesteś jak zdrowie...".
Cel zastosowania, rola, jaką pełni w utworze literackim: budowa uroczystego, podniosłego nastroju, nadanie wypowiedzi podniosłego, patetycznego tonu, pośrednie wyznanie uczuć do podmiotu ujawnionego w apostrofie.