3582461213

TOKSYKOLOGIA

Toksykologia (loxicon, logos)- nauka o truciznach: nauka o szkodliwym działaniu substancji chemicznych na organizm człowieka i inne organizmy tywe

l oks> koklm t> ka opis tego. co d/ieje się z trucizną w organizmie: wchłanianie, dystrybucja itd. loks> kud> nurniku- opis tego. co się dzieje organizmie organizmem gdy trucizna sif w nim znajduje Toksykolog- specjalista zajmujący się oceną stopnia ryzyka spowodowanego działaniem substancji chemicznej Działy toksykologii:

•    Toksykologia ogólna

•    Toksykologia leków

•    Toksykologia środowiskowa (wpływ środowiska na ludzi )

•    kkotoksykologia (wpływ środowiska na wszystko oprócz człowieka)

•    Toksykologia zawodowa

•    Toksykologia żywności

•    Toksykologia pestycydów

•    Toksykologia kliniczna

•    Toksykologia sądowa

•    Toksykologia wojskowa

•    Toksykometria (ustalanie toksycznych zw iązków liczbowo lub opisowo)

•    Analityka toksykologiczna

Humanotoksy kologia. zootoksykologia. fitotoksy kologia Paracclsus: .Sola dosis facit \cncnum'*- dawka czyni substancje trującą

Trucizna-substancja. która po wmknifciu do organizmu w niewielkich ilościach umie spowodować wskutek swych właściwości toksykodynamicznych zaburzenia czynności organizmu lub śmierć

Kscnobiotyk- substancja aktywna biologicznie, która mc jest niezbędna w prawidłowych procesach biochemicznych organizmu: leki. trucizny, pestycydy, kosmetyki, środki dodawane do żywności, detergenty, tworzywa sztuczne Toksyna- substancja trująca produkowana przez żywy organizm (bakterie, rośliny, zwierzęta)

Zatrucie- stan chorobowy lub zgon wywołany przez wprowadzenie do organizmu trucizny Podział zatruć:

•    ze względu na przyczynę

o zatrucia umyślne- świadome działanie człowieka: samobójstwo, zabójstwo o zatrucia mimowolne

•    zatrucia przypadkowe (omyłki, przedawkowania, zatrucia dzieci)

•    zatruciapokarmowe

•    zatrucia zawodowe

•    zatrucia środow iskowc

•    ze względu na przebieg i nasilenie

•    zatrucia ostre- jednorazowa duża dawka, dramatyczny przebieg (szybki rozwój objawów patologicznych o dużym nasileniu)

•    zatrucia podostre- dawka jednorazowa mniejsza powtórzona (wyraźny ale nie tak gwałtowny przebieg)

•    zatrucia podprzew lekłc- tygodnie

•    zatrucia przewlekle- miesiące, lata. ekspozycja powtarzająca się (małe dawki, długi okres czasu, kumulacja)

•    skutki odległe- działanie mutagenne, rakotwórcze, teratogenne, wpływ na rozrodczość

dawka- ilosc substancji wprow adzana do organizmu w stosunku do masy ciała

dawka graniczna, progowa (dosis minima)

dawka lecznicza (dosis curatisa)- dawka maksymalna

dawka trująca (dosis toxica)- wyraźne ale odwracalne objawy fizjopatologiezne dawka śmiertelna (dosis letalis)

LD*r dawka śmiertelna medialna- ilość substancji chemicznej, która powoduje śmierć 50** organizmów badamch LC50-'stężenie śmiertelne medialne

Najwyższe dopuszczalne stężenie (MIS)- wartość średnia ważona stężenia, którego oddział)wanie na pracownika w ciągu 8-god/inncgo dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru pracy, określonego w kodeksie pracy, pracy przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian

Najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSChh wartość średnia stężenia, które nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracowników. jeśli występuje w środowisku pracy: nic dłużej niz 15 min. nie więcej niz 2x w czasie zmiany

Ną)wyższe dopuszczalne stężenie pułapow e (NDSP)- mc może /ostać przekroczone No-effectlec le%el (NKU- ilość, stężenie, które nie powoduje widocznych objawów No- observed cfTect level (NOKU

Acceptable dally intake (ADli- akceptowana ilosc przyjmowana w ciągu dnia