1. Charakterystyka podwzgórza i jego jąder.
Podwzgórze (hypothalamus) - jest niewielką częścią międzymózgowia ważącą około 4,5 grama, co stanowi 1/300 masy całego mózgu. Mimo to, jest on głównych ośrodkiem w drogach dotyczących funkcji autonomicznych, endokrynnych, emocjonalnych i somatycznych, przez co odpowiada za utrzymanie homeostazy [m.in. regulacja temperatury ciała, akcji serca, ciśnienia tętniczego, krążenia krwi, stężenia glukozy, trawienia]. To w nim integrowane są funkcje warunkujące zachowanie gatunku przy życiu: przyjmowanie pokarmów i płynów, cykl snu i czuwania, regulacja zachowań seksualnych oraz reakcji obronnych w odpowiedzi na atak. Ze względu na anatomię podwzgórza można wyróżnić jego trzy części:
NAZEWNICTWO JĄDER PODWZGÓRZA | ||
TYLNE |
PRZYŚRODKOWE |
PRZEDNIE |
tylne |
przykomorowe |
przedwzrokowe |
suteczkowe |
grzbietowo- przyśrodkowe |
nadwzrokowe |
guzowo- suteczkowe |
boczne |
nadskrzyżo waniowe |
grzbietowe |
brzuszno-przy środkowe |
łukowate
• przednią (wzrokową) - okolica skrzyżowania nerwów wzrokowych;
• środkową (guzowatą) - okolica guza popielatego;
• tylną (suteczkową) - okolica ciał suteczkowatych.
Jest to podział w płaszczyźnie strzałkowej tej struktury. W przekroju czołowym wyróżnia się części boczną, przyśrodkową oraz przykomorową, a w części bocznej: jądra boczne podwzgórza oraz pęczek przyśrodkowy przodomózgowia. Jądra podwzgórza:
• PR (MPO) - pole przedwzrokowe przyśrodkowe z jądrem płciowodwupostaciowym;
• LPO - pole przedwzrokowe boczne odpowiedzialne za regulację snu;
• (jądro przykomorowe) i (jądro nadwzrokowe) - z nich zachodzi neurosekrecja odpowiednio oksytocyny i wazopresyny;
• -jądro nadskrzyżowaniowe - otrzymuje informacje z siatkówki, reguluje rytmy biologiczne;
• -jądro przednie, ośrodek termoregulacji (chłodzenia) pobudzany przez termodetektory ciepła w podwzgórzu (OUN);
• DM - jądro grzbietowo-przyśrodkowe -stymulacja wywołuje otyłość oraz wściekłość rzekomą;
• VM - jądro brzuszno-przyśrodkowe -ośrodek sytości, stymulacja powoduje przerwanie jedzenia mimo uczucia głodu,
• AR/ARC - jądro łukowate (lejkowate) -produkcja liberyn i statyn;
• L/LH - boczne podwzgórze - ośrodek głodu, stymulacja powoduje reakcje pokarmowe u sytych zwierząt;
• PO/NP - jądro tylne - termoregulacyjny ośrodek grzania, pobudzany przez termoreceptory zimna na obwodzie;
• MB/CM - ciała suteczkowate zaangażowane w procesy pamięciowe.