1. Podział kosztów ze względu na stopień zależności kosztów od wielkości produkcji
a. Koszty stałe(FC) - wydatki, które firma musi ponosić, nawet jeśli jej produkcja wynosi zero, nazywane też kosztami „ogólnymi" lub „utopionymi". Na koszty stałe składają się takie elementy jak:
• czynsz za powierzchnię fabryczną lub biurową
• odsetki od zadłużenia
• koszty zużycia majątku trwałego (amortyzacja)
• płace pracowników etatowych
• koszty ogrzewania, oświetlenia itd.
Koszty te są stałe, gdyż nie zależą od wielkości produkcji - wynoszą tyle samo niezależnie czy produkcja wynosi zero, czy wykorzystywany jest cały potencjał produkcyjny przedsiębiorstwa.
b. Koszty zmienne(VC) - zmieniają się w zależności od wahań produkcji. Koszty te są ponoszone na zakup zmiennych czynników produkcji. Są to np. materiały niezbędne do produkcji (stal w produkcji samochodów), robotnicy stojący przy taśmach montażowych, energia zasilająca fabrykę, itd.
c. Koszt całkowity(TC) - najniższy wydatek w pieniądzu niezbędny do wytworzenia produkcji. Rośnie wraz z produkcją.
d. Koszty krańcowe - inaczej koszty marginalne(MC), które definiujemy jako dodatkowy koszt wytworzenia jednej dodatkowej jednostki produkcji. Przy analizie wykresów lub tabeli koszt krańcowy traktuje się jako różnicę pomiędzy kosztem całkowitym dwóch sąsiednich wielkości produkcji, albo jako przyrost kosztu zmiennego, jeśli produkcja zmieni się o jednostkę.
Wykresem kosztów krańcowych
|
wielkość produkcji
jest krzywa, która najpierw maleje, osiąga wielkość minimalna (najmniejszą) a następnie wznosi się ku górze. Dzieje się tak na skutek prawa nieproporcjonalnych przychodów.
Jeżeli kolejne nakłady czynnika zmiennego dają do pewnego punktu rosnące przyrosty produkcji,
a następnie przychody malejące, to
koszt wytworzenia tej dodatkowej produkcji zmienia się odwrotnie: najpierw maleje, a później rośnie.
Filip Jakub Budny
1