3582469100

LĘK I AUTONOMIA EGO - neopsychoanaliza

Czy każda osobowość jest neurotyczna?

Teoria Karen Horney

Rozwój osobowości jest zdeterminowany przez czynniki interpersonalne, społeczne i kulturowe, odrzucenie determinizmu genetycznego. Osobowość zależy od jakości wczesnych kontaktów interpersonalnych:

-jak silny jest lęk podstawowy -jak dziecko sobie z nim radzi

Lęk podstawowy - poczucie izolacji i bezradności w świecie odbieranym jako wrogi.

Troskliwa opieka rodziców przyczynia się do redukcji lęku, którego skutki nie utrwalają się wówczas w postaci neurotycznych mechanizmów. Dzieci doświadczające zbyt mało ciepła i opieki są szczególnie narażone na lęk podstawowy, występuje u nich eskalacja bezradności i lęku, wskutek czego dziecko zaczyna żywić wobec rodziców uczucie wrogości (urazy, zazdrości i złości). Rodzice postrzegani są przez dziecko jako wielcy, wszechmocni. Niezmiennie potrzebując ich opieki i miłości, a jednocześnie doświadczając frustracji dziecko odczuwa nasilającą się wrogość - obok lęku podstawowego pojawia się lęk wtórny - przed własną agresywnością i możliwymi skutkami utraty nad nią kontroli. Dziecko jednocześnie kocha i nienawidzi, pragnie bliskości i odczuwa złość. Patologiczne przywiązanie lub odtrącanie świadczy o manifestacji neurotycznych konfliktów w związku z zachwianym poczuciem bezpieczeństwa.

Lęk pierwotny i wrogość prowadzą do utraty kontaktu z Ja. Twory się Ja idealne, które stanowi jedynie namiastkę tożsamości.

Nie ma wglądu we własne uczucia, motywy i zdolności, ma miejsce utrata kontaktu z potencjałem rozwojowym, pojawia się kompulsywna potrzeba bezpieczeństwa. Utrata kontaktu z samym sobą łączy się z przyjęciem jednej z trzech postaw:

-    ku ludziom - wyparcie wrogości

-    przeciw ludziom - wyparcie miłości

-    od ludzi - wyparcie miłości i wrogości Ku ludziom

Ja idealne - nasilona potrzeba akceptacji i miłości, unikanie konfliktów.

Przeciw ludziom

Zachowania agresywne, ekspansywne, roszczeniowe, wykluczenie możliwości nawiązania pozytywnej więzi emocjonalnej. Świat jest wrogi i pełen rywalizacji. Ja idealne - omnipotencja i kontrola nad otoczeniem.

Od ludzi

Wycofanie się z relacji interpersonalnych i rywalizacji z innymi. Osoba zdaje się ufać tylko sobie, zachowuje niewzruszony stosunek do świata, stoi z boku i obserwuje. W samotności buduje swą autonomię i doskonałość, wiedze życie pozbawione emocjonalnego ciepła i zaangażowania. Chłodną i krytyczną postawę przyjmuje również wobec siebie. Ja idealne zmierza w kierunku perfekcji i niezależności od otoczenia.

Neurotyczność postaw

W normalnych warunkach postawy powinny być dobierane elastycznie. Postawy mają charakter neurotyczny, gdy przestają pełnić funkcje adaptacyjne i wykazują cechy nienasycenia, nierealistyczności i nieefektywności.

Przykłady neurotycznych potrzeb dla postawy ku ludziom:

-    uczucia i uznania

-    partnera, który weźmie w swe ręce życie danej osoby

-    zamykania swego życia w wąskich granicach

Przykłady neurotycznych potrzeb dla postawy przeciw ludziom:

-    władzy

-    wykorzystywania innych

-    prestiżu

Przykłady neurotycznych potrzeb dla postawy od ludzi:

-    osiągnięć

-    samowystarczalności i niezależności

-    perfekcji i nienaruszalności