1109145799

-    elastomery,

-    plastomery (rys. 1).

Tworzywa wielkocząsteczkowe - polimery

I

Elastomery

Plastomery

Duroptasty    Tjrmoplasty

_r i_

Termoutwardzalne Chemoutwardzalnc

Rys. 1. Podział tworzyw sztucznych

A.1. Elastomery są to tworzywa, które w temperaturze pokojowej wykazują bardzo duże odkształcenia sprężyste (kilkaset procent) i mają zdolność do prawie natychmiastowego powrotu do stanu przed odkształceniem lub stanu bardzo do niego zbliżonego. Tworzywa te mogą być lub są modyfikowane w procesie wulkanizacji do stanu nierozpuszczalnego we wrzących rozpuszczalnikach organicznych. Elastomerami są kauczuki naturalne i wszystkie kauczuki syntetyczne oraz niektóre polimery o własnościach podobnych do kauczuku. Moduł sprężystości elastomerów osiąga wartość 1 do 4MPa.

A. 2. Plastomerami nazywa się wszystkie pozostałe twoizywa sztuczne. Szczególne cechy plastomerów to: gęstość 900-2200 kg/m³, niska przewodność elektryczna i cieplna wynosząca 125-210 W/(rrrK), debra elektroizolacyjność, stosunkowo dobre własności wytrzymałościowe, oefcomość na działanie: czynników chemicznych, wody, kwasów, atmosfery, światła itp., duży zakres zmian współczynnika tarcia i regulacji twardości, łatwość do barwienia, dobra zdolność do formowania w stanie plastycznym, gładkość i estetyczność powieizchni, łatwość łączenia.

Do najważniejszych cech ujemnych należy mała odporność na wysokie temperatury (większość tworzyw termoplastycznych mięknie w temperaturze ok. 100°C, tylko niektóre wytizymują temperaturę izędu 200-300°C, a specjalne 600°C) oraz duży współczynnik rozszerzalności cieplnej żywic w porównaniu z metalami. Cechą charakterystyczną plastomerów jest duże zróżnicowanie stopnia palności (np. nitroceluloza jest łatwo palna, silikony są niepalne).

B.    Ze względu na właściwości fizyczne i własności technologiczne plastomery dzieli się na:

-    termoplasty,

-    duroplasty (patrz rys. 1).

B.1. Termoplasty są tworzywami, które stają się plastyczne w temperaturach podwyższonych, natomiast twardnieją w temperaturze otoczenia. Proces taki może być powtarzany wielokrotnie - jest procesem odwracalnym.

B.2. Duroplasty przechodzą w procesie nieodwracalnym ze stanu plastycznego w stan utwardzony. Jeżeli proces utwardzania oebywa się pod wpływem podwyższoną temperatury, to takie tworzywa nazywają się tworzywami termoutwardzalnymi. Natomiast jeżeli proces utwardzania odbywa się pod wpływem czynników chemicznych, to takie twoizywa nazywają się tworzywami chemoutwardzalnymi.

Istnieją tworzywa, które ulegają utwardzeniu pod wpływem łącznego działania temperatury i czynników chemicznych.

C. Ze względu na budowę makrocząsteczki, tworzywa sztuczne podzielono na (rys.2):

-    liniowe, powstałe z cząsteczek dwufunkcyjnych; ich dugość jest 100 do 1000 razy większa od ich średnicy,

-    rozgałęzione, powstałe z cząsteczek dwufunkcyjnych oraz nieznacznej liczby manomeiów .trójfunkcyjnych lub przypadkowych zanieczyszczeń, ewentualnie na skutek ubocznych reakcji w łańcuchu głównym; w efekcie powstaje pewna liczba krótszych lub dłuższych łańcuchów odgałęziających się od łańcucha głównego,

-    usieciowane (trójwymiarowe), powstałe z monomerów dwu lub więcej funkcyjnych, w wyniku wytworzenia poprzecznych powitań między łańcuchami.

Własności polimerów zależą od budowy makrocząsteczek. Polimery składające się z cząsteczek o odpowiednio długich łańcuchach są ciałami stałymi, ich wytrzymałość i twardość jest tym większa, im większa jest długość łańcucha. Polimery składające się z krótkich łańcuchów są ciałami ciekłymi.

2