- udzielić dalszej pomocy poszkodowanym (opatrzyć rany i zatamować krwawienia, unieruchomić urazy kostno-stawowe, kontrolować czynności życiowe)12.
Pierwszą czynnością na miejscu zdarzenia jest ocena sytuacji i zabezpieczenie miejsca wypadku przed dalszymi niebezpiecznymi zdarzeniami. Przede wszystkim należy rozpoznać, co się wydarzyło i jakie są zagrożenia dla ratującego, poszkodowanego i świadków zdarzenia. Udzielając pierwszej pomocy, nigdy nie należy ryzykować swojego bezpieczeństwa. Należy rozeznać się, ilu jest poszkodowanych i w jakim są stanie, ocenić jak można zatroszczyć się o bezpieczeństwo (własne i poszkodowanych), a co należy zrobić dla zabezpieczenia miejsca wypadku przed wystąpieniem kolejnych nieszczęśliwych zdarzeń i jak można im zapobiec. Oceniając sytuację, należy angażować wszystkie zmysły, aby zauważyć jak najwięcej szczegółów świadczących o niebezpieczeństwie lub jego charakterze (np. usłyszeć pracujący silnik, wyczuć zapach benzyny, zobaczyć wyciekające paliwo) oraz zapamiętać jak najwięcej faktów dotyczących wypadku. Należy także zebrać informacje od uczestników lub świadków zdarzenia i wezwać pomoc. Oceniający sytuację i udzielający pomocy musi przede wszystkim zadbać o bezpieczeństwo własne, a następnie o bezpieczeństwo poszkodowanych i innych osób obecnych na miejscu wypadku. Miejsce wypadku należy zabezpieczyć, korzystając z pomocy osób postronnych. Aby pomoc była skuteczna, należy rozmawiać z osobami postronnymi indywidualnie, wydawać krótkie, jasne i skierowane do konkretnej osoby polecenia. W przypadku, gdy nie ma osób postronnych - ratownik jest sam na miejscu wypadku - powinien głośno wołać o pomoc. Każdą sytuację należy najpierw ocenić, a następnie przedsięwziąć stosowne do zagrożenia środki bezpieczeństwa. W sytuacji gdy nie uda się usunąć wszystkich niebezpiecznych zagrożeń, należy wezwać natychmiast odpowiednie służby (straż pożarną, policję)'5.
Przystępując do udzielania pierwszej pomocy, trzeba założyć foliowe lub lateksowe rękawiczki, ponieważ każdą krew należy traktować jako zakażoną. Jeśli nie ma rękawiczek, można skorzystać z torebki foliowej, nieprzemakalnej tkaniny itp. W wypadku drogowym należy zadbać o odpowiednie zabezpieczenie jezdni i ustawienie trójkąta ostrzegawczego w odpowiedniej odległości od miejsca wypadku. Poszkodowanemu, który leży na drodze, jezdni, w wodzie, udziela się pomocy dopiero po przetransportowaniu w bezpieczne miejsce (pobocze, chodnik). Poszkodowanemu, który uległ wypadkowi przy naprawie urządzenia elektrycznego pod napięciem, można skutecznie pomóc dopiero wówczas, gdy dopływ prądu zostanie odcięty
12 Ibidem, s. 9-10.
13 B. Breitkopf, M. Marciniak, Z. Worwa, Przysposobienie obronne, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczna Spółka Akcyjna, Warszawa 2002, s. 184-185.
9