polski matura arkusz 2008


EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Miejsce na naklejkÄ™
dysleksja
z kodem szkoły
Zestaw I
Zestaw I
Zestaw I
Zestaw I
Zestaw I
EGZAMIN MATURALNY
Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM PODSTAWOWY
POZIOM PODSTAWOWY
POZIOM PODSTAWOWY
POZIOM PODSTAWOWY
POZIOM PODSTAWOWY
Czas pracy 170 minut
Czas pracy 170 minut
Czas pracy 170 minut
Czas pracy 170 minut
Czas pracy 170 minut
Instrukcja dla zdajÄ…cego
1. Sprawdz, czy arkusz egzaminacyjny zawiera odpowiedniÄ… liczbÄ™ stron.
Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego
egzamin.
2. Rozwiązania zadań zamieść w miejscu na to przeznaczonym.
3. Pisz czytelnie. U\ywaj długopisu/pióra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
4. Nie u\ywaj korektora, a błędne zapisy wyraznie przekreśl.
5. Pamiętaj, \e zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
6. Mo\esz korzystać ze słownika poprawnej polszczyzny
i słownika ortograficznego.
7. Wypełnij tę część karty odpowiedzi, którą koduje zdający.
Nie wpisuj \adnych znaków w części przeznaczonej dla egzaminatora.
8. Na karcie odpowiedzi wpisz swojÄ… datÄ™ urodzenia i PESEL.
Zamaluj pola odpowiadajÄ…ce cyfrom numeru PESEL.
Błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz właściwe.
śyczymy powodzenia!
MAJ 2007
MAJ 2007
MAJ 2007
MAJ 2007
MAJ 2007
Wypełnia zdający
przed rozpoczęciem pracy
PESEL ZDAJCEGO KOD ZDAJCEGO
Za rozwiązanie wszystkich zadań mo\na otrzymać łącznie 70 punktów
Część I  20 punktów Część II  50 punktów
19
19
19
19
19
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
Część I  rozumienie czytanego tekstu
Przeczytaj uwa\nie tekst, a następnie wykonaj zadania umieszczone pod nim. Odpowiadaj tylko
na podstawie tekstu i tylko własnymi słowami  chyba \e w zadaniu polecono inaczej. Udzielaj
tylu odpowiedzi, o ile jesteÅ› proszona/y.
O obywatelstwie
1. Chciałabym zacząć od kilku słów na temat naszej rzeczywistości społecznej i politycznej, która od wieków
nie była tak korzystna, gwarantująca na długi okres pokój, względną stabilizację w \yciu, a która jednocześ-
nie przez swe nasycenie sporami obracającymi się w wąskim kręgu partykularnych1 interesów, zanikiem
szacunku do prawa  sprzyja z jednej strony deprecjacji myślenia politycznego, które traci wszelką wartość
zarówno teoretyczną, jak i praktyczną, z drugiej  wzrastaniu obojętności wobec spraw publicznych.
2. W tej rzeczywistości [...] zapanował kryzys wyobrazni. Wszystkie ideologie dawno ju\ przebrzmiały i dziś
nowych na ogół się boimy, a gdy się pojawiają w jakiejś szczątkowej formie, odrzucamy je ze zrozumiałą
nieufnością, doświadczenie nas bowiem nauczyło, \e przynoszą tylko klęski.
3. śyjemy zatem bez celu. Nie wiemy sami, czego chcemy, zamykamy się w kwestiach dotyczących najbli\-
szego podwórka, bez szerszej perspektywy, w \yciu powszednim, które, jak wyraził się Charles Taylor2,
detronizuje wy\sze rodzaje aktywności, a przede wszystkim \ycie obywatelskie, przesuwając  środek cię\-
kości dobra do sfery \ycia codziennego, produkcji dóbr i rodziny . W rezultacie troska o \ycie codzienne
zaczęła trącić pychą i samolubstwem. A gdy stajemy się coraz bardziej prywatni, sieci społeczne się rozpa-
dają i jednostki czują się samotne i bezradne, nara\one na niebezpieczeństwa i pozbawione ochrony. [...]
Ka\dy z nas boi się samotności, a jednocześnie chce się od zewnętrznego świata odseparować, odejść od
jego spraw.
4. Istnieją jednak oznaki, \e ten stan obojętności nie ma akceptacji, \e gdzieś w głębi kiełkuje zgoła inne
myślenie. Zanim powiem o tym słów parę, zacznę od opisu zjawiska, które się łatwo daje obserwować i na
pozór wydaje się bez znaczenia. Patrzę więc na ludzi, najczęściej młodych, ale i w wieku dojrzałym, z przy-
klejonymi do ucha komórkami w ka\dym miejscu, na ulicy, w pociągach, korytarzach uczelni, supermarke-
tach itd. Wcią\ telefonują i zastanawiam się, po co. Nie jest to ju\ tylko kwestia mody, zachłyśnięcia się
nowością techniczną pozwalającą na szybki kontakt. Nie. Przychodzi mi na myśl, \e kryje się za tym coś
więcej. Przysłuchuję się nieraz tym rozmowom. Co więc słyszę?  Właśnie wszedłem do marketu, czy du\y
tłok? Nie, nie widzę . I zaraz następny telefon do kogoś innego:  Wiesz, postanowiłem kupić coś, jestem
w markecie. Tak, tak, cześć . Itd., itd.
5. Kiedy słucham takich rozmów, wcią\ zmieniających adresata, zadaję sobie pytanie, czy jakiś sens miała
ich treść. Na pewno nie, rozmowa była czysto zdawkowa. Wa\na zatem jest nie ona, lecz jedynie komunika-
cja. Mam więc wra\enie, \e interlokutorzy3 pragną być w nieustannym kontakcie, jakby się bali rozstania,
choć nie są bynajmniej sobie bliscy, nie nale\ą do jednej rodziny, jak wynika z krótkiej rozmowy, to raczej
koledzy, kole\anki, znajomi. Po co więc zamieniają puste słowa? Czy\by czuli lęk przed utratą kontaktu? Czy\-
by mieli potrzebę nieustannego bycia z innymi, choćby się nic im nie miało do powiedzenia prócz paru słów?
6. Współczesność rodzi pustkę. Pustka domaga się zapełnienia. Zapełniać ją jednak mo\na rozmaicie. Przez
wspólną pracę, wspólne lektury, rozmowy, tymczasem na powa\ne rozmowy nikt nie ma ani chęci, ani
czasu. Od rozmowy siÄ™ odzwyczajamy. WystarczÄ… komunikaty. Tylko \e te komunikaty tworzÄ… tylko iluzjÄ™
bycia razem. Jest to bowiem  razem , które nie tworzy \adnej głębszej więzi, jest niemal tak zdawkowe
i przelotne jak wypowiadane słowa. To  razem nie posiada wspólnego celu i nie zawiązuje się na jakiś dłu\szy
czas. Pozwala nadal trwać w obojętności i podkreślanym przez Taylora samolubstwie. Lecz czy mo\na trwać
w lęku przed samotnością, a jednocześnie w lęku przed zaanga\owaniem się w społeczne \ycie? [...]
7. Dusza potrzebuje pokoju, pouczał Seneka, powinna zatem znać siebie, wiedzieć, do czego jest zdolna,
i być gotowa do poskromienia złudnych pragnień i namiętności, gotowa tak\e do znoszenia cierpień, boles-
nych okoliczności i przede wszystkim śmierci. Ten zatem tylko, kto pozna siebie, mo\e znalezć w sobie siły
do walki z przejawami zła. Dla staro\ytnych ów zwrot ku sobie stawał się obowiązkiem, a zarazem jakby
techniką \ycia. Czynił bowiem ka\dego świadomym podmiotem stosunków z samym sobą i z innymi, pod-
miotem myśli i działania, działania racjonalnego i akceptowanego moralnie.
1
partykularyzm  dbanie wyłącznie o interesy swoje, lokalnej społeczności itp., połączone z brakiem troski o sprawy dotyczące całego społeczeństwa.
2
Charles Taylor  kanadyjski filozof i myśliciel współczesny, autor m.in. Hegla, Religii, yródeł podmiotowości; wykładowca uniwersytecki.
3
interlokutor  osoba rozmawiająca z kimś, rozmówca.
20
20
20
20
20
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Część I POZIOM PODSTAWOWY
Część I POZIOM PODSTAWOWY
Część I POZIOM PODSTAWOWY
Część I POZIOM PODSTAWOWY
Część I POZIOM PODSTAWOWY
8. Gdybyśmy chcieli iść śladami staro\ytnych, musielibyśmy przyjąć, \e człowiek nie ma prawa się zamknąć,
\e zamknięcie jest dezercją. Mogliśmy się zresztą przekonać, \e społeczeństwo o tym wie, \e to  razem
mo\e się napełnić treścią, gdy je o\ywi jakaś wspólna wartość, wartość niekłamana, której mo\na zaufać,
jakieś wspólne uczucie, uniesienie, takie, jakie \ywiło wielu po śmierci Jana Pawła II. I choć uniesienie trwa
chwilę i pozostaje bez społecznych konsekwencji, jest znakiem, \e społeczność pragnie czegoś więcej,
jakiegoÅ› autentycznego celu.
9. Nasza jednak współczesna rzeczywistość ukazuje wyraznie, \e cele są rozproszone, \e nieustannie narzucają
się nam wybory między ró\nymi postawami, które nie są i nie muszą być sobie przeciwstawne, często jednak
bywają takie. Demokracja jako taka, i w tym tkwi jej wielka wartość, podkreślając wolność i autonomię jednostki,
umo\liwia snucie ró\nych koncepcji organizacji wspólnoty ludzkiej, a w konsekwencji prowadzi do dyferencjacji4
w poglądach, a wraz z nimi we wzorach etycznych, czyli w pojmowaniu politycznego etosu. Ale właśnie dlatego
kładzie tak wielki nacisk na rozmowę, na dialog, debatę, gdy\ tylko na tej drodze powstaje porozumienie.
10. Wydaje mi się jednak, \e bez względu na bogactwo politycznych preferencji coś zawsze obowiązuje, jakieś
minimum, bez którego społeczny byt mógłby ulec chaosowi. To minimum wyznacza jedno stare słowo: oby-
watel, greckie polites, łacińskie civis, od którego pochodzi francuskie citoyen, słowo, które od czasów rewo-
lucji francuskiej dominowało w języku polityki, a dziś zostało zupełnie zapomniane. Ju\ się nie pamięta o tym,
\e obywatel to nie poddany, ale świadomy swego poczucia przynale\ności do społeczeństwa zamieszkujące-
go terytorium danego państwa. Człowiek wolny i dzielący wolność z innymi natychmiast zobowiązuje się do
troski o tych innych, o całość społecznego bytu i jego racjonalne urządzenie. Obywatel na równi z innymi
tworzy prawa społeczności i domaga się ich przestrzegania. Wydaje się, \e nie są to zadania wielkie, okazuje
się, \e są niezmiernie trudne i mo\e dlatego mało kto o obywatelskich obowiązkach myśli. [...]
11. Wszelkiego typu partykularyzmy narodowe, religijne są zródłami konfliktów. Obywatel partykularyzmy
zwalcza. Szanuje to\samości religijne i narodowe, ale dla niego najwa\niejsze jest prawo, a nie rasa, religia,
narodowość, zwłaszcza gdy przebywa w zbiorowości politycznej pod tym względem nader zró\nicowanej.
[...] śycie obywatelskie jest czynne i musi być czynne, tego dowodził ju\ Arystoteles. Dziś zaś w państwach
demokratycznych, w których kuratela5 władzy centralnej staje się coraz słabsza, obywatel powinien mieć
świadomość, \e to on sam buduje swój los, ale tak\e wpływa na los całej społeczności.
12. Obywatelstwo ma więc sens nie tylko polityczny, lecz tak\e moralny, uczy bowiem bycia z innymi, uczy
bycia razem, nie w tłumie, który się zaraz rozejdzie, lecz w społeczności powiązanej wspólnym działaniem
i wzajemnymi zobowiązaniami. Obywatelstwo zrodzone z ideału równości i wolności jest zródłem współpracy,
stabilności, bezpieczeństwa osób i dóbr, bezpieczeństwa nieodzownego dla funkcjonowania ka\dego państwa.
13. Ten moralny sens ma znaczenie dla ka\dego z nas. Albowiem to w społeczności rodzą się cele, rodzi się
tak\e sens naszego  jak być . Co więcej: obywatelska postawa pozwala rozproszyć dwa ciągle towarzyszą-
ce nam i przeciwstawne sobie lęki  lęk przed zaanga\owaniem i lęk przed samotnością. W pracy z innymi
i dla innych, którą się podejmuje z własnej nieprzymuszonej woli, nikt nie czuje się samotny.
Fragment wykładu, który prof. Barbara Skarga wygłosiła podczas inauguracji roku akademickiego 2005/2006 na Uniwersytecie w Białymstoku.
Barbara Skarga jest profesorem filozofii w PAN. Urodziła się w 1919 roku w Warszawie, studiowała filozofię na Uniwersytecie Stefana Batorego
w Wilnie. Była łączniczką AK; w 1944 roku aresztowana przez NKWD i skazana na 11 lat łagru. Do kraju wróciła w 1955 roku.
Ukończyła studia filozoficzne; tytuł profesora zwyczajnego otrzymała w 1988 roku. Pisała m.in. o Comcie, Bergsonie i pozytywizmie polskim.
W 1995 roku została odznaczona Orderem Orła Białego.
Zadanie 1. (2 pkt)
Jak Barbara Skarga ocenia współczesną rzeczywistość społeczno-polityczną? Przywołaj dwie cechy tej rze-
czywistości, które taką ocenę uzasadniają (akapit 1.).
Ocena: ..................................................................................................................................................................
Cechy: ..................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
4
dyferencjacja  wyodrębnianie się zró\nicowanych składników z jakiejś całości; ró\nicowanie się.
5
kuratela  opieka prawna, nadzór ustanowiony przez sąd nad osobą niezdolną do działań prawnych (chorą umysłowo, nieletnią). 21
21
21
21
21
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
Zadanie 2. (1 pkt)
Jakie postawy wobec świata przyjmuje współczesny człowiek? Wymień trzy z nich, odwołując się do akapi-
tów 2. i 3.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 3. (1 pkt)
Jaką sprzeczność związaną z egzystencją współczesnego człowieka dostrzega Barbara Skarga (akapit 3.)?
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 4. (1 pkt)
Jaką funkcję w toku argumentacyjnym wykładu Barbary Skargi pełni przywołanie fragmentów rozmów
telefonicznych?
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 5. (1 pkt)
W którym akapicie autorka przedstawia przykłady potwierdzające myśl wyra\oną w zdaniu:
Istnieją jednak oznaki, \e ten stan obojętności nie ma akceptacji, \e gdzieś w głębi kiełkuje zgoła inne
myślenie.
Akapit: .............................................................
Zadanie 6. (1 pkt)
Jaka jest ró\nica w zawartości (treści) i funkcji przekazu między  komunikatem a  rozmową ? Odpowiedz
na podstawie 5. i 6. akapitu.
Komunikat Rozmowa
Ró\nica
dotyczÄ…ca
treści
przekazu
Ró\nica
dotyczÄ…ca
funkcji
przekazu
Zadanie 7. (1 pkt)
Akapity 5. i 6. autorka kończy, stawiając pytania. Jaką rolę odgrywa w tekście ten zabieg?
..............................................................................................................................................................................
22 ..............................................................................................................................................................................
22
22
22
22
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Część I POZIOM PODSTAWOWY
Część I POZIOM PODSTAWOWY
Część I POZIOM PODSTAWOWY
Część I POZIOM PODSTAWOWY
Część I POZIOM PODSTAWOWY
Zadanie 8. (1 pkt)
Przedstaw trzy warunki istnienia wspólnoty (akapity 6. 8.).
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 9. (2 pkt)
Zdanie z akapitu 4.: Patrzę więc na ludzi, najczęściej młodych, ale i w wieku dojrzałym, z przyklejonymi do
ucha komórkami w ka\dym miejscu, na ulicy, w pociągach, korytarzach uczelni, supermarketach itd., wyra\a
A. aprobatÄ™.
B. niechęć.
C. sympatiÄ™.
D. dystans.
Uzasadnij odpowiedz w kontekście całego akapitu.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 10. (1 pkt)
Zacytuj wypowiedzenia, w których autorka sygnalizuje porządkowanie toku swojej wypowiedzi.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 11. (1 pkt)
W jaki sposób, zdaniem staro\ytnych, powinien \yć człowiek? Odpowiedz, wymieniając trzy zasady.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 12. (1 pkt)
Na jakie zalety demokracji wskazuje autorka w akapicie 9.? Wymień dwie.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 13. (1 pkt)
Na podstawie tekstu Barbary Skargi wyjaśnij, na czym polega wzajemna zale\ność pomiędzy \yciem spo-
Å‚ecznym a \yciem jednostki.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
23
23
23
23
23
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
Zadanie 14. (1 pkt)
Na podstawie akapitów 10. i 11. wymień trzy cechy charakteryzujące człowieka  obywatela.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 15. (2 pkt)
Sformułuj główną myśl wypowiedzi Barbary Skargi (w kontekście akapitów 12. i 13.).
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 16. (2 pkt)
Podkreśl trzy cechy, którymi charakteryzuje się tekst Barbary Skargi.
a. obecność elementów informacyjnych, analityczno-krytycznych, oceniających,
b. autor jest bohaterem przedstawianych zdarzeń,
c. refleksyjność,
d. lekki i barwny styl,
e. cykliczność (tekst jest częścią cyklu publikacji),
f. odniesienie do zjawisk artystycznych,
g. podmiotowość i subiektywizm,
h. styl wynikający z artystycznej funkcji języka.
24
24
24
24
24
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Część II  pisanie tekstu własnego w związku z tekstem
literackim zamieszczonym w arkuszu
Wybierz temat i napisz wypracowanie nie krótsze ni\ dwie strony (około 250 słów).
Temat 1.
Jak symbolika ziarna z bajki opowiedzianej przez śegotę objaśnia sens męczeństwa młodzie\y polskiej?
Analizując przytoczony fragment Dziadów Adama Mickiewicza, zwróć uwagę na sytuację studentów
i ich postawy.
Adam Mickiewicz Dziady, część III
 Akt I, scena I (fragmenty)
śEGOTA6
Ju\ci przecie\ bez winy w Sybir nas nie wyślą;
A jaką\ winę naszą znajdą lub wymyślą?
Milczycie,  wytłumaczcie\, co się tutaj dzieje,
O co nas oskar\ono, jaki powód sprawy?
TOMASZ7
Powód  \e Nowosilcow przybył tu z Warszawy.
Znasz zapewne charakter pana Senatora.
[...] pomimo największych starań i zabiegów
Nie mo\e w Polsce spisku \adnego wyśledzić;
Więc postanowił świe\y kraj, Litwę, nawiedzić,
I tu przeniósł się z całym głównym sztabem szpiegów.
śeby zaś mógł bezkarnie po Litwie plądrować
I na nowo się w łaskę samodzier\cy wkręcić,
Musi z towarzystw naszych8 wielką rzecz wysnować
I nowych wiele ofiar carowi poświęcić.
śEGOTA
Lecz my siÄ™ uniewinnim 
TOMASZ
Bronić się daremnie 
I śledztwo, i sąd cały toczy się tajemnie;
Nikomu nie powiedzÄ…, za co oskar\ony,
Ten, co nas skar\y, naszej ma słuchać obrony;
On gwałtem chce nas karać  nie unikniem kary. [...]
śEGOTA
Wy długo tu siedzicie?
FREJEND9
Skąd\e datę wiedzieć?
Kalendarza nie mamy, nikt listów nie pisze;
To gorsza, \e nie wiemy, póki mamy siedzieć. [...]
6
śegota  Ignacy Domeyko, filomata; po powstaniu listopadowym emigrował. W okresie pisania III części Dziadów był w najbli\szym otoczeniu Mickiewicza.
7
Tomasz Zan  współtwórca Towarzystwa Filomatów, Filaretów i Promienistych; skazany w procesie na rok twierdzy i zesłanie do Orenburga.
8
Mowa o związkach studenckich: Filomatów, Filaretów i Promienistych.
9
Frejend Antoni  filomata, zginÄ…Å‚ w powstaniu listopadowym.
25
25
25
25
25
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
ADOLF10
Jan11 dziś chodził na śledztwo, był godzinę w mieście,
Ale milczy i smutny;  i jak widać z miny,
Nie ma ochoty gadać:
KILKU Z WIyNIÓW
No, Janie! Nowiny?
JAN SOBOLEWSKI
ponuro
Niedobre  dziś  na Sybir  kibitek dwadzieście
Wywiezli. [...]
Wszystkich,  do jednego. Sam widziałem. [...]
Małe chłopcy, znędzniałe, wszyscy jak rekruci
Z golonymi głowami;  na nogach okuci.
Biedne chłopcy!  najmłodszy, dziesięć lat, niebo\e,
Skar\ył się, \e łańcucha podzwignąć nie mo\e;
I pokazywał nogę skrwawioną i nagą. [...]
Wywiedli Janczewskiego;  poznałem, oszpetniał,
Sczerniał, schudł, ale jakoś dziwnie wyszlachetniał. [...]
On postrzegł, \e lud płacze patrząc na łańcuchy,
Wstrząsł nogą łańcuch, na znak, \e mu niezbyt cię\ył.
A wtem zacięto konia  kibitka runęła 
On zdjął z głowy kapelusz, wstał i głos natę\ył,
I trzykroć krzyknął:  Jeszcze Polska nie zginęła . 
Wpadli w tłum;  ale długo ta ręka ku niebu,
Kapelusz czarny jako chorÄ…giew pogrzebu,
Głowa, z której włos przemoc odarła bezwstydna,
GÅ‚owa niezawstydzona, dumna, z dala widna,
Co wszystkim swą niewinność i hańbę obwieszcza [...]
Ta ręka i ta głowa zostały mi w oku,
I zostaną w mej myśli,  i w drodze \ywota
Jak kompas poka\Ä… mi, powiodÄ…, gdzie cnota: [...]
Tymczasem zaje\d\ały inne rzędem długim
Kibitki;  ich wsadzano jednego po drugim.
Rzuciłem wzrok po ludu ściśnionego kupie,
Po wojsku,  wszystkie twarze pobladły jak trupie;
A w takim tłumie taka była cichość głucha,
śem słyszał ka\dy krok ich, ka\dy dzwięk łańcucha. [...]
Wywiedli ostatniego;  zdało się, \e się wzbraniał,
Lecz on biedny iść nie mógł, co chwila się słaniał,
Z wolna schodził ze schodów i ledwie na drugi
Szczebel stąpił, stoczył się jak długi;
To Wasilewski, [...]
Nie zemdlał, nie zwisnął, nie cię\ał,
Ale jak padł na ziemię prosto, tak otę\ał. [...]
Niesiony, jak słup sterczał i jak z krzy\a zdjęte
Ręce miał nad barkami \ołnierza rozpięte; [...]
Kibitka w tłum wjechała;  nim bicz tłumy przegnał,
Stanęli przed kościołem; i właśnie w tej chwili
Słyszałem dzwonek, kiedy trupa przewozili.
Spojrzałem w kościół pusty i rękę kapłańską
Widziałem, podnoszącą ciało i krew Pańską,
I rzekłem: Panie! Ty, co sądami Piłata
Przelałeś krew niewinną dla zbawienia świata,
Przyjm tę spod sądów cara ofiarę dziecinną,
Nie tak świętą ni wielką, lecz równie niewinną.
DÅ‚ugie milczenie
10
Adolf Januszkiewicz  student Uniwersytetu Wileńskiego, brał udział w powstaniu listopadowym, zesłany na Sybir.
11
Jan Sobolewski  filomata i filareta, skazany na zesłanie, zmarł pierwszy ze wszystkich filaretów jesienią 1829 r. w Archangielsku.
26
26
26
26
26
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Część II POZIOM PODSTAWOWY
JÓZEF12
Czytałem ja o wojnach;  w dawnych, dzikich czasach,
PiszÄ…, \e tak okropne wojny prowadzono,
śe nieprzyjaciel drzewom nie przepuszczał w lasach
I \e z drzewami na pniu zasiewy palono.
Ale car mędrszy, sro\ej, głębiej Polskę krwawi,
On nawet ziarna zbo\a zabiera i dławi;
Sam szatan mu metodę zniszczenia tłumaczy.[...]
śEGOTA
Józef nam coś o ziarnkach mówił,  na te mowy
Gospodarz winien z miejsca swego odpowiedzieć.
Lubo car wszystkie ziarna naszego ogrodu
Chce zabrać i zakopać w ziemię w swoim carstwie,
Będzie dro\yzna, ale nie bójcie się głodu;
Pan Antoni13 ju\ pisał o tym gospodarstwie.
JEDEN Z WIyNIÓW
Jaki Antoni?
śEGOTA
Znacie bajkÄ™ Goreckiego? A raczej prawdÄ™?
KILKU
JakÄ…? Powiedz nam, kolego.
śEGOTA
Gdy Bóg wygnał grzesznika z rajskiego ogrodu,
Nie chciał przecie, a\eby człowiek umarł z głodu;
I rozkazał aniołom zbo\e przysposobić
I rozsypać ziarnami po drodze człowieka.
Przyszedł Adam, znalazł je, obejrzał z daleka
I odszedł, bo nie wiedział, co ze zbo\em robić.
A\ w nocy przyszedł diabeł mądry i tak rzecze:
 Niedaremnie tu Pan Bóg rozsypał garść \yta,
Musi tu być w tych ziarnach jakaś moc ukryta;
Schowajmy je, nim człowiek ich wartość dociecze.
Zrobił rogiem rów w ziemi i nasypał \ytem,
Naplwał i ziemią nakrył, i przybił kopytem; 
Dumny i rad, \e Bo\e zamiary przeniknÄ…Å‚,
Całym gardłem rozśmiał się i ryknął, i zniknął.
A\ tu wiosną, na wielkie diabła zadziwienie,
Wyrasta trawa, kwiecie, kłosy i nasienie.
O wy! co tylko na świat idziecie północą,
Chytrość rozumem, a złość nazywacie mocą;
Kto z was wiarę i wolność znajdzie i zagrzebie,
Myśli Boga oszukać  oszuka sam siebie.
[1832]
Adam Mickiewicz, Dziady część III, Wrocław 1984.
12
Józef Kowalewski  filomata, zesłany do Kazania.
13
Antoni Gorecki (1787-1863)  autor bajek politycznych. Opowieść śegoty jest przeróbką bajki Diabeł i zbo\e.
27
27
27
27
27
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
Temat 2.
Analizując fragmenty Przedwiośnia i Granicy, porównaj kreacje matek. Określ wzajemne relacje między
matką i dzieckiem, wykorzystując tak\e znajomość utworów.
Stefan śeromski Przedwiośnie
Matka nie była w stanie utrzymać syna w domu, nakazać mu zmiany wyuzdanych obyczajów, dopilnować
go i wyśledzić miejsca jego kryjówek. Bez przerwy niemal czekała na jego powrót. Gdy chwytał czapkę
i pędem wylatywał z domu, coś podsuwało się do jej gardzieli i zapierało oddech. Nie miała ju\ siły prosić
urwisa, \eby nie chodził. [...]
To obce miasto stało się dla niej jeszcze bardziej obce, cudze, niepojęte, grozne, złowieszcze. Po wyjez-
dzie mę\a wszystkiego się tutaj bała. Dopóki mą\ był w domu, on był osobą  ona cichym i pokornym
cieniem osoby. Teraz ów cień musiał stać się figurą czynną. Cień musiał nabrać woli, władzy, decyzji. Jak\e
ten mus był nieznośny, jak ucią\liwy! Musiała wiedzieć o wszystkim, przewidywać, zapobiegać, rozkazy-
wać. Gubiła się w plątaninie swych obowiązków. Nie wiedziała, od czego zacząć, gdzie jest droga i jak nią
iść. Wstydziła się i trwo\yła. Prze\ywała jedną z najsro\szych tortur, torturę czynu narzuconą niedołę\nej
bierności. Cierpiała nie mogąc dać sobie rady. Trwoga o syna, który się jak na złość zlisił, dobijała ją. Jedyną
ulgę znajdywała w ciągu nocy, kiedy chłopak twardo spał. Słyszała wtedy jego oddech, wiedziała, \e jest
obok niej i \e mu nic nie zagra\a. Ale sama wtedy nie spała. Popadła w bezsenność. Wolała jednak bezsen-
ność białej nocy ni\ trwogę białego dnia. Och, jak\e dobrze jej było przyczaić się na legowisku, zasunąć się
w kąt i patrzeć na śliczną głowę chłopca, owianą gęstwiną falistej czupryny i  patrząc tak na niego  o nim
marzyć!... Jaki\ śliczny, jaki\ ukochany ten łobuz, ten urwis, ten włóczykij i zawalidroga!
Co mu się te\ śni  co tam przepływa pod czarującą płaszczyzną spadzistego czoła? Co te\ to widać w tych
oczach głucho zamkniętych, pod cienistymi powiekami? [...] A patrząc tak na główkę jedynaka, głęboko
rozwa\ała:  Któ\ to jest, na Boga! ten chłopiec? Oto tajemnica niezbadana poczęła go w niej. Oto był
maleńki i niedołę\ny  kruszyna cielesna, byt zale\ny jedynie od niej  cząstka jej całości, jak gdyby nowy
organ jej ciała, ręka lub noga... Wykarmiła go, wypielęgnowała, wyhodowała. Z roku na rok rósł w jej
rękach, w jej oczach, w jej objęciu. Ka\dy dzień jego zale\ał od niej, z niej się poczynał, na niej się kończył.
Siły swe przelała, \ycie swe przesączyła kropla po kropli w jego siły. Nastawiła i wyprostowała drogi jego
krwi. Nadała mu głos, krzyk, śpiew. A oto teraz obcy się staje i złowieszczy. Obraca się przeciwko niej.
Z niego płynie na nią jakieś złe. Bezgraniczna miłość ku niemu przekształca się i przeradza na krzywdę
słabego jej ciała i ducha omdlałego. Gdyby go tak bezgranicznie nie kochała, có\ by jej było, choćby się
psuł i, gdzie chce, hasał! Ale on bije w miłość, targa tą siłą, którą go obdarzył jej słaby ostatek mocy .
Stefan śeromski, Przedwiośnie, Warszawa 1984.
Zofia Nałkowska Granica
El\bieta [opiekując się chorą panią Kolichowską] pomyślała o matce, która nie pielęgnowała jej nigdy
w chorobie.
Och, tamtej urody nie uszkodziły lata. Ostatniej wiosny napatrzyła się jej do woli. Uczuła jeszcze teraz zapach
powietrza, gorzki od nagrzanych południowych liści. Stała za matką na du\ym balkonie nadwodnej willi. [...]
Matka była zdenerwowana, naprzód spieszyła się, a teraz czekała niecierpliwie. Lepiej było milczeć. El\bieta
z ciekawością przyglądała się jej sukni. Była z mszystej, mięciutkiej wełny białej i zapinała się na piersiach
ukośnie na trzy guziki, trzy okrągłe kawałki ró\owego koralu. Na szyi nie było pereł, tylko sznurek takich
samych, trochę drobniejszych ró\owych korali. Nadęte, rozgniewane usta były pomalowane jasnym karmi-
nem. I jeszcze coś bladoczerwonego, jakaś kokarda z emalii uczepiona była do ka\dego z białych, mszystych
pantofelków. Była cała czysta, świe\a, zbytkowna, gładka  bez jednej zmazy. Była czymś najpiękniejszym, co
się da pomyśleć. Była bezu\yteczna, była tylko do ozdoby. Jak mo\na mieć taki profil i \eby to było \ywe!
Nie była matką, była zwyczajnie drugą kobietą. Jej piękność, jej cała jakość była tylko męczarnią. Masko-
wała się tak niedbale. Obie ręce trzymała na poręczy balkonu  i tak\e te ręce były piękne i miały koralowe
paznokcie. Bez słowa patrzyła przed siebie, ściągając brwi. Ale nie na jezioro. Ani na góry tamtego brzegu
 lekkie, jakby wydmuchane z niebieskiego kurzu, ani białe \agle, nadciągające po wodzie świetlistej i zielo-
nej jak grynszpan  nie były dla niej warte widzenia. Patrzyła na kratę małej bramy w murze, bo tędy miał
znowu teraz przyjść któryś z jej mę\czyzn.
Nie uśmiechnęła się, gdy wszedł. Uśmiechała się niezmiernie rzadko, była piękna pochmurnie i gniewnie.
Ale za to jej uśmiech znaczył o wiele więcej ni\ u innych. Był nie tylko łaskawy i dziecinnie niezaradny, był
jeszcze pełen dobroci.
Dlaczego El\bieta myślała o niej, \e jest niedobra?
28
28
28
28
28
Zofia Nałkowska, Granica, Warszawa 1984.
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Część II POZIOM PODSTAWOWY
WYPRACOWANIE
na temat nr .......................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
29
29
29
29
29
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
30
30
30
30
30
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Część II POZIOM PODSTAWOWY
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
31
31
31
31
31
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
32
32
32
32
32
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Część II POZIOM PODSTAWOWY
Brudnopis (nie podlega ocenie)
33
33
33
33
33
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY
OCENIANIE ARKUSZA POZIOM PODSTAWOWY
POZIOM PODSTAWOWY
POZIOM PODSTAWOWY
POZIOM PODSTAWOWY
Część I  rozumienie czytanego tekstu
O obywatelstwie
Model zawiera przewidywane odpowiedzi. Odpowiedzi ucznia mogą przybierać ró\ną formę językową, ale ich
sens musi być synonimiczny wobec modelu. Oceniając pracę ucznia, nale\y stosować punktację z modelu.
Uwaga: Za pełną odpowiedz przyznaje się maksymalną liczbę punktów, za niepełną  wskazaną w rubryce
 punkty cząstkowe . Nie nale\y przyznawać połówek punktów.
Nr Maksymalna Punkty
Proponowane odpowiedzi
zadania liczba punktów cząstkowe
1. Jak Barbara Skarga ocenia współczesną rzeczywistość społecz- 2 1
no-polityczną? Przywołaj dwie cechy tej rzeczywistości, które taką (za
ocenę uzasadniają (akapit 1.). niepełną
Ocena: pozytywnie i negatywnie (niejednoznacznie). ocenÄ™
Cechy: pozytywnie, bo stabilna, zapewnia pokój; i po-
negatywnie ze względu na obecne w niej ciągłe kłótnie, brak wię- prawny
zi społecznych, brak zaufania do ideologii, ze względu na to, \e przykład
powoduje wzrost obojętności wobec spraw publicznych, sprzyja cechy)
obni\eniu wartości myślenia politycznego.
2. Jakie postawy wobec świata przyjmuje współczesny człowiek? 1 0
Wymień trzy z nich, odwołując się do akapitów 2. i 3.
Postawy przyjmowane przez człowieka współczesnego  np.:
 nieufność wobec ideologii,
 bierność,
 odrzucenie postaw społecznych (egoizm),
 zamknięcie się w kręgu spraw prywatnych,
 \ycie bez celu,
 konsumpcjonizm,
 bezradność,
 lęk,
 pycha,
 samolubstwo.
3. Jaką sprzeczność związaną z egzystencją współczesnego czło- 1 0
wieka dostrzega Barbara Skarga (akapit 3.)?
Z jednej strony człowiek obawia się samotności, z drugiej izoluje
się od świata.
4. Jaką funkcję w toku argumentacyjnym wykładu Barbary Skargi 1 0
pełni przywołanie fragmentów rozmów telefonicznych?
np.:
Autorka przywołuje je, \eby zilustrować swój wywód (podać przy-
kład tego, o czym mówi, podać dowód na słuszność wygłaszanych
opinii).
5. W którym akapicie autorka przedstawia przykłady potwierdzają- 1 0
ce myśl wyra\oną w zdaniu:  Istnieją jednak oznaki, \e ten stan
obojętności nie ma akceptacji, \e gdzieś w głębi kiełkuje zgoła
inne myślenie .
Akapit 5. lub akapit 8.
6. Jaka jest ró\nica w zawartości (treści) i funkcji przekazu między  ko- 1 0
munikatem a  rozmowÄ… ? Odpowiedz na podstawie 5. i 6. akapitu.
34
34
34
34
34
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Zestaw I POZIOM PODSTAWOWY
Zestaw I POZIOM PODSTAWOWY
Zestaw I POZIOM PODSTAWOWY
Zestaw I POZIOM PODSTAWOWY
Zestaw I POZIOM PODSTAWOWY
Nr Maksymalna Punkty
Proponowane odpowiedzi
zadania liczba punktów cząstkowe
Komunikat Rozmowa
Ró\nica dotycząca treści przekazu
Ró\nica dotycząca funkcji przekazu
Komunikat Rozmowa
Ró\nica dotycząca np.: np.:
treści przekazu Jest zdawkowy, Zawiera treść, jest
pozbawiony treści, powa\na.
pusty.
np.:
Ró\nica dotycząca np.:
Ma podtrzymać
funkcji przekazu Ma przekazać treść;
kontakt.
stworzyć więz.
7. Akapity 5. i 6. autorka kończy, stawiając pytania. Jaką rolę odgry- 1 0
wa w tekście ten zabieg?
np.:
kompozycyjną (pozwala zasygnalizować wprowadzenie nowego
wątku) i retoryczną (o\ywia styl, skłania do refleksji, budzi emocje).
8. Przedstaw trzy warunki istnienia wspólnoty (akapity 6 8). 1 0
Warunki istnienia wspólnoty  np.:
 wspólna praca,
 powa\ne rozmowy,
 wspólny cel,
 zaanga\owanie się członków wspólnoty,
 wspólne wartości,
 poczucie więzi.
9. Zdanie z akapitu 4.:  Patrzę więc na ludzi, najczęściej młodych, 2 1
ale i w wieku dojrzałym, z przyklejonymi do ucha komórkami (za
w ka\dym miejscu, na ulicy, w pociÄ…gach, korytarzach uczelni, wskaza-
supermarketach itd. , wyra\a nie
A. aprobatÄ™. popraw-
B. niechęć. nej odpo-
C. sympatiÄ™. wiedzi)
D. dystans.
Uzasadnij odpowiedz w kontekście całego akapitu.
D.
Uzasadnienie  np.:
Barbara Skarga przyjmuje postawę badacza  stara się być obiek-
tywna; dystans autorki jest te\ zauwa\alny w języku.
10. Zacytuj wypowiedzenia, w których autorka sygnalizuje porząd- 1
kowanie toku swojej wypowiedzi. 0
np.:
  Chciałabym zacząć od&  .
  Zanim powiem o tym słów parę, zacznę od&  .
11. W jaki sposób, zdaniem staro\ytnych, powinien \yć człowiek? 1
Odpowiedz, wymieniajÄ…c trzy zasady. 0
Według staro\ytnych człowiek powinien  np.:
35
35
35
35
35
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
Nr Maksymalna Punkty
Proponowane odpowiedzi
zadania liczba punktów cząstkowe
 pracować nad poznaniem siebie,
 zapewnić pokój duszy,
 poskromić pragnienia i namiętności,
 nauczyć się znosić cierpienie (godzić się ze śmiercią),
 walczyć ze złem,
 działać racjonalnie,
 działać moralnie,
 uczestniczyć we wspólnocie.
12. Na jakie zalety demokracji wskazuje autorka w akapicie 9.? Wymień 1 0
dwie.
np.:
 Demokracja podkreśla wolność i autonomię jednostki.
 Demokracja umo\liwia snucie ró\nych koncepcji organizacji spo-
łeczności ludzkiej.
 Demokracja daje mo\liwość porozumienia.
13. Na podstawie tekstu Barbary Skargi wyjaśnij, na czym polega 1 0
wzajemna zale\ność pomiędzy \yciem społecznym a \yciem jed-
nostki.
np.:
Społeczność daje człowiekowi poczucie wspólnoty, chroni go
przed samotnością, dostarcza mu celów działania.
Człowiek przyjmujący postawę obywatelską współtworzy prawa
społeczności, wpływa na jej los.
14. Na podstawie akapitów 10. i 11. wymień trzy cechy charaktery- 1 0
zujące człowieka  obywatela.
np.:
 Jest świadomy przynale\ności do społeczeństwa.
 Jest aktywny (czynny) w \yciu obywatelskim.
 Uczestniczy w tworzeniu prawa.
 Przestrzega prawa.
 Ceni wolność.
 Szanuje wolność innych.
 Jest tolerancyjny.
 Troszczy siÄ™ o innych.
 Działa racjonalnie.
 Zwalcza partykularyzmy.
15. Sformułuj główną myśl wypowiedzi Barbary Skargi (w kontek- 2 1
ście akapitów 12. i 13.).
np.:
Przyjęcie postawy obywatelskiej pozwala na tworzenie wspólnoty
i przezwycię\enie indywidualnych problemów człowieka (we-
wnętrznego rozdarcia, samotności, lęku).
16. Podkreśl trzy cechy, którymi charakteryzuje się tekst Barbary Skargi. 2 1
A. Obecność elementów informacyjnych, analityczno-krytycznych, (za dwie
oceniajÄ…cych. cechy)
B. Autor jest bohaterem przedstawianych zdarzeń.
C. Refleksyjność.
36
36
36
36
36
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Zestaw I POZIOM PODSTAWOWY
Zestaw I POZIOM PODSTAWOWY
Zestaw I POZIOM PODSTAWOWY
Zestaw I POZIOM PODSTAWOWY
Zestaw I POZIOM PODSTAWOWY
Nr Maksymalna Punkty
Proponowana dpowiedz
zadania liczba punktów cząstkowe
16. D. Lekki i barwny styl.
E. Cykliczność (tekst jest częścią cyklu publikacji).
F. Odniesienie do zjawisk artystycznych.
G. Podmiotowość i subiektywizm.
H. Styl wynikający z artystycznej funkcji języka.
A, C, G.
Razem 20
Temat 1.
Jak symbolika ziarna z bajki opowiedzianej przez śegotę objaśnia sens męczeństwa młodzie\y polskiej?
Analizując przytoczony fragment Dziadów Adama Mickiewicza, zwróć uwagę na sytuację studentów
i ich postawy.
I. ROZWINICIE TEMATU (mo\na uzyskać maksymalnie 25 punktów)
Punktacja:
1. Przedstawienie bohaterów sceny, np.: 0 1
a. członkowie Towarzystw Filomatów i Filaretów,
b. studenci Uniwersytetu Wileńskiego.
2. Sytuacja studentów, np.: 0 6
a. niewinni uwięzieni,
b. są ofiarami Nowosilcowa, który chce odzyskać łaski cara,
c. oskar\eni o spiskowanie przeciwko carowi,
d. pozbawieni mo\liwości obrony,
e. nie wiedzÄ…, jakie sÄ… im stawiane zarzuty,
f. nie wiedzą, jak długo pozostaną w więzieniu,
g. pewni, \e ich los został przesądzony ( nie unikniem kary ),
h. pozbawieni kontaktu ze światem poza więzieniem,
i. wywo\eni kibitkami na Sybir,
j. doznają cierpień (są wynędzniali, zakuwani w łańcuchy, mają ogolone głowy),
k. ich cierpienia budzą współczucie ludu,
l. sÄ… ofiarami carskiego despotyzmu,
ł. ich prześladowcy to ludzie bezwzględni i okrutni.
3. Postawy studentów, np.: 0 6
a. znoszenie cierpień z godnością,
b. nadzieja na uniewinnienie (wiara w sprawiedliwość)  śegota,
c. współczucie wobec innych więzniów  Jan Sobolewski,
d. patriotyzm,
e. wierność zasadom,
f. męstwo,
g. duma,
h. postawa Janczewskiego jako wzór dla innych.
4. Sens męczeństwa młodzie\y polskiej, np.: 0 3
a. zestawienie męczeństwa więzniów ze śmiercią Chrystusa,
b. podkreślenie niewinności młodych Polaków   ofiarę dziecinną, / nie tak świętą ni wielką, lecz równie
niewinnÄ… ,
c. przywołanie symbolu krzy\a (Wasilewski),
d. sakralizacja męczeństwa młodzie\y polskiej,
e. znaki męczeństwa młodych Polaków: kajdany, kibitki.
37
37
37
37
37
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
5. Odczytanie symboliki bajki opowiedzianej przez śegotę, np.: 0 6
a. antynomia Bóg  szatan (dobro  zło),
b. ziarno  młodzi Polacy (więzniowie),
c. ziarno  idee głoszone przez młodzie\ polską (wolność, wiara, dobro, patriotyzm),
d. szatan  car (Nowosilcow),
e. niszczenie ziarna przez szatana  prześladowanie młodych Polaków (próba zniszczenia idei wolności),
f. zapowiedz zmartwychwstania   Wyrasta trawa, kwiecie, kłosy i nasienie ,
g. przeświadczenie, \e człowiek jest pod opieką Boga,
h. zło obraca się przeciwko temu, kto je czyni,
i. zapowiedz pokonania despotyzmu carskiego,
j. związek przesłania bajki z ideą mesjanizmu.
6. Podsumowanie, 0 3
pełne, np.: 3
zauwa\enie, \e symbolika ziarna zapowiada odrodzenie narodu polskiego; powiÄ…zanie tej refleksji z odpo-
wiednimi kontekstami: biblijnym (męka i zmartwychwstanie Chrystusa), historiozoficznym (mesjanizm),
mitami agrarnymi (śmierć jako początek nowego \ycia),
częściowe, np.: (2)
wskazanie, \e symbolika ziarna zapowiada zmartwychwstanie Polski, podkreśla znaczenie cierpienia mło-
dzie\y dla odrodzenia narodu,
próba podsumowania, np.: (1)
zauwa\enie, \e symbolika ziarna wskazuje na szczególny sens męczeństwa młodzie\y.
II. KOMPOZYCJA (maksymalnie 5 punktów)
Kompozycję wypracowania ocenia się wtedy, gdy przyznane zostały punkty za rozwinięcie tematu.
 podporządkowana zamysłowi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewnętrznie, przejrzysta i logiczna;
pełna konsekwencja w układzie graficznym, 5
 uporządkowana wobec przyjętego kryterium, spójna; graficzne wyodrębnienie głównych części, 3
 wskazująca na podjęcie próby porządkowania myśli, na ogół spójna. 1
Uwaga: jeśli powy\sze kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
III. STYL (maksymalnie 5 punktów)
 jasny, \ywy, swobodny, zgodny z zastosowanÄ… formÄ… wypowiedzi; urozmaicona leksyka, 5
 zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, na ogół jasny; wystarczająca leksyka, 3
 na ogół komunikatywny, dopuszczalne schematy językowe. 1
Uwaga: jeśli powy\sze kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
IV. JZYK (maksymalnie 12 punktów)
 język w całej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona składnia, poprawne: słownictwo, frazeolo-
gia i fleksja, 12
 język w całej pracy komunikatywny, poprawne: składnia, słownictwo, frazeologia i fleksja, 9
 język w całej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w większości poprawne: składnia, słownictwo,
frazeologia, 6
 język w pracy komunikatywny mimo błędów składniowych, leksykalnych (słownictwo i frazeologia), flek-
syjnych, 3
 język w pracy komunikatywny mimo błędów fleksyjnych, licznych błędów składniowych, leksykalnych. 1
Uwaga: jeśli powy\sze kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
V. ZAPIS (maksymalnie 3 punkty)
 bezbłędna ortografia; poprawna interpunkcja (nieliczne błędy), 3
 poprawna ortografia (nieliczne błędy II stopnia); na ogół poprawna interpunkcja; 2
38
38
38
38
38
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Zestaw I POZIOM PODSTAWOWY
Zestaw I POZIOM PODSTAWOWY
Zestaw I POZIOM PODSTAWOWY
Zestaw I POZIOM PODSTAWOWY
Zestaw I POZIOM PODSTAWOWY
 poprawna ortografia (nieliczne błędy ró\nego stopnia); interpunkcja niezakłócająca komunikacji (mimo
ró\nych błędów). 1
Uwaga: jeśli powy\sze kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
VI. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY 0 4
Temat 2.
Analizując fragmenty Przedwiośnia i Granicy, porównaj kreacje matek. Określ wzajemne relacje między
matką i dzieckiem, wykorzystując znajomość utworów.
I. ROZWINICIE TEMATU (mo\na uzyskać maksymalnie 25 punktów)
Punktacja:
1. Wstępne rozpoznanie fragmentów, np.: 0 4
a. odmienność kreacji matek,
b. odmienność punktów widzenia zaprezentowanych we fragmentach: punkt widzenia matki,
punkt widzenia dziecka,
c. silne związki emocjonalne między bohaterami,
d. wprowadzenie mowy pozornie zale\nej,
e. umiejscowienie fragmentów w powieściach,
f. funkcje postaci matek w przywołanych utworach (bohaterki drugoplanowe).
Obraz matki i jej relacji z dzieckiem w Przedwiośniu Stefana śeromskiego
2. Wnioski z analizy fragmentu, np.: 0 6
a. bezgranicznie kochajÄ…ca swoje dziecko,
b. martwiÄ…ca siÄ™ o syna,
c. lekcewa\ona przez dziecko,
d. opiekuńcza, poświęcająca się dla syna,
e. bezradna wobec zbuntowanego dziecka,
f. wcześniej bierna, \yjąca w cieniu mę\a,
g. zagubiona (odczuwająca lęk przed światem),
h. osamotniona,
i. zmęczona nadmiarem obowiązków,
j. zmuszona do przełamania bierności,
k. odczuwająca szczególną więz z dzieckiem,
l. odczuwajÄ…ca \al z powodu odrzucenia.
3. Wykorzystanie znajomości całej powieści, np.: 0 3
a. zachowanie dowodzące poświęcenia Barykowej, np. sposób zdobywania po\ywienia dla syna,
b. krytykowanie przez Cezarego poglądów matki na temat rewolucji,
c. przyczyny zmiany postawy bohatera wobec matki,
d. docenienie mądrości \yciowej matki,
e. przykład opiekuńczości Cezarego wobec matki,
f. wpływ śmierci matki (zbezczeszczenia zwłok matki) na postawę Cezarego wobec rewolucji.
Obraz matki i jej relacji z dzieckiem w Granicy Zofii Nałkowskiej
4. Wnioski z analizy fragmentu, np.: 0 6
a. nieokazująca macierzyńskiej troski,
b. piękna,
c. egocentryczna (skupiona na sobie),
d. dbajÄ…ca o wyglÄ…d, elegancka,
e. zachowująca dystans między sobą a córką,
f. okazujÄ…ca negatywne emocje,
g. skupiajÄ…ca uwagÄ™ na zwiÄ…zkach z mÄ™\czyznami,
h. uosobienie kobiecości.
39
39
39
39
39
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
POZIOM PODSTAWOWY Zestaw I
5. Wykorzystanie znajomości całej powieści, np.: 0 3
a. poczucie odrzucenia odczuwane przez El\bietÄ™,
b. sprzeczne uczucia El\biety wobec matki,
c. brak bliskości między matką i córką,
d. nieudane próby zacieśnienia więzi podejmowane przez El\bietę,
e. powierzchowność kontaktów matki i córki,
f. wpływ matki na \ycie El\biety, np. stosunek do mę\a, porzucenie dziecka.
6. Podsumowanie, 0 3
pełne, np.: 3
dostrze\enie ró\nic między zaprezentowanymi obrazami matek; wskazanie odmiennych punktów widzenia za-
prezentowanych we fragmentach; określenie wpływu relacji z matką na osobowość dzieci i ich pózniejsze losy,
częściowe, np.: (2)
wskazanie ró\nic między obrazami matek,
próba podsumowania, np.: (1)
wskazanie jednej istotnej ró\nicy między obrazami matek.
II. KOMPOZYCJA (maksymalnie 5 punktów)
Kompozycję wypracowania ocenia się wtedy, gdy przyznane zostały punkty za rozwinięcie tematu.
 podporządkowana zamysłowi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewnętrznie, przejrzysta i logiczna;
pełna konsekwencja w układzie graficznym, 5
 uporządkowana wobec przyjętego kryterium, spójna; graficzne wyodrębnienie głównych części, 3
 wskazująca na podjęcie próby porządkowania myśli, na ogół spójna. 1
Uwaga: jeśli powy\sze kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
III. STYL (maksymalnie 5 punktów)
 jasny, \ywy, swobodny, zgodny z zastosowanÄ… formÄ… wypowiedzi; urozmaicona leksyka, 5
 zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, na ogół jasny; wystarczająca leksyka, 3
 na ogół komunikatywny, dopuszczalne schematy językowe. 1
Uwaga: jeśli powy\sze kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
IV. JZYK (maksymalnie 12 punktów)
 język w całej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona składnia, poprawne: słownictwo, frazeolo-
gia i fleksja, 12
 język w całej pracy komunikatywny, poprawne: składnia, słownictwo, frazeologia i fleksja, 9
 język w całej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w większości poprawne: składnia, słownictwo,
frazeologia, 6
 język w pracy komunikatywny mimo błędów składniowych, leksykalnych (słownictwo i frazeologia), flek-
syjnych, 3
 język w pracy komunikatywny mimo błędów fleksyjnych, licznych błędów składniowych, leksykalnych. 1
Uwaga: jeśli powy\sze kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
V. ZAPIS (maksymalnie 3 punkty)
 bezbłędna ortografia; poprawna interpunkcja (nieliczne błędy), 3
 poprawna ortografia (nieliczne błędy II stopnia); na ogół poprawna interpunkcja; 2
 poprawna ortografia (nieliczne błędy ró\nego stopnia); interpunkcja niezakłócająca komunikacji (mimo
ró\nych błędów). 1
Uwaga: jeśli powy\sze kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
VI. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY 0 4
40
40
40
40
40
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Miejsce na naklejkÄ™
dysleksja
z kodem szkoły
Zestaw I
Zestaw I
Zestaw I
Zestaw I
Zestaw I
EGZAMIN MATURALNY
Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM ROZSZERZONY
POZIOM ROZSZERZONY
POZIOM ROZSZERZONY
POZIOM ROZSZERZONY
POZIOM ROZSZERZONY
Czas pracy 180 minut
Czas pracy 180 minut
Czas pracy 180 minut
Czas pracy 180 minut
Czas pracy 180 minut
Instrukcja dla zdajÄ…cego
1. Sprawdz, czy arkusz egzaminacyjny zawiera odpowiedniÄ… liczbÄ™ stron.
Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego
egzamin.
2. Rozwiązania zadań zamieść w miejscu na to przeznaczonym.
3. Pisz czytelnie. U\ywaj długopisu/pióra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
4. Nie u\ywaj korektora, a błędne zapisy przekreśl.
5. Pamiętaj, \e zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
6. Mo\esz korzystać ze słownika poprawnej polszczyzny
i słownika ortograficznego.
7. Wypełnij tę część karty odpowiedzi, którą koduje zdający.
Nie wpisuj \adnych znaków w części przeznaczonej dla egzaminatora.
8. Na karcie odpowiedzi wpisz swojÄ… datÄ™ urodzenia i PESEL.
Zamaluj pola odpowiadajÄ…ce cyfrom numeru PESEL.
Błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz właściwe.
śyczymy powodzenia!
MAJ 2007
MAJ 2007
MAJ 2007
MAJ 2007
MAJ 2007
Wypełnia zdający
przed rozpoczęciem pracy
PESEL ZDAJCEGO KOD ZDAJCEGO
Za rozwiązanie wszystkich zadań mo\na otrzymać łącznie 50 punktów
Część I  10 punktów Część II  40 punktów
41
41
41
41
41
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
Część I  rozumienie czytanego tekstu
Przeczytaj uwa\nie tekst, a następnie wykonaj zadania umieszczone pod nim. Odpowiadaj tylko
na podstawie tekstu i tylko własnymi słowami  chyba \e w zadaniu polecono inaczej. Udzielaj
tylu odpowiedzi, o ile jesteÅ› proszona/y.
Dziennikarstwo  zawód
czy wyzwanie? (fragment)
Dziennikarze piszÄ…, poniewa\ nie majÄ… nic do powiedzenia,
i majÄ… coÅ› do powiedzenia, poniewa\ piszÄ….
(Karl Kraus, 1986)
1. Na pytanie zawarte w tytule poszukujemy odpowiedzi od dawna. W przeszłości była ona stosunkowo
prosta: dziennikarstwo pojmowano jako wyzwanie, któremu był w stanie sprostać jedynie odwa\ny, utalen-
towany i przebojowy człowiek. Dzisiaj, u progu XXI wieku zauwa\amy, jak gwałtownie narasta zapotrzebo-
wanie na profesjonalnie pojmowane specjalności medialne. Dotyczy to nie tylko specjalności czysto
dziennikarskich, ale sięga szerzej  do nowo powstałych  zawodów medialnych 1. Cyfrowe technologie
napotykają na rosnące wymagania odbiorców, którzy chcą otrzymać  coraz lepiej przykrojone informacje ,
Å‚atwe w zrozumieniu i zastosowaniu. [...]
2. Dziennikarstwo  co nale\y podkreślić  stało się wa\ną formą komunikacji publicznej we współczesnym
społeczeństwie. Mass media  w obrębie których dziennikarstwo stanowi jeden z istotnych składników
systemu rozprowadzania informacji  stają się głównymi instytucjami w sferze publicznej, czyli w tej  dzie-
dzinie \ycia społecznego, gdzie wymiana informacji i poglądów na sprawy będące przedmiotem wspól-
nych zainteresowań mo\e prowadzić do tworzenia opinii publicznej 2.
3. Czy media masowe stały się agendami społecznej zmiany i dziennikarze bezpośrednio włączeni są w ten
proces? Zwolennicy takiego podejścia twierdzą3, \e współcześnie dziennikarze są propagatorami idei de-
mokratycznych: doradzają ludziom, rządom, businessowi, wskazując na kierunki działań. Wyznawcy od-
miennego poglądu, uznający media i dziennikarzy za agendy społecznego porządku4, zwracają uwagę na
fakt, \e media masowe znacznie bardziej słu\ą stabilizowaniu systemu, w ramach którego funkcjonują,
wzmacniają istniejące wartości, społeczny porządek i ład ni\ wprowadzają zmianę. Zarówno w pierwszym,
jak i w drugim podejściu zwraca się uwagę na wspólny problem  a mianowicie na rosnące znaczenie
i wpływ dziennikarzy oraz mediów, z którymi są oni zawodowo związani. [...]
4. Mimo i\ wymienione punkty widzenia na dziennikarstwo ró\nią się zasadniczo między sobą, to jednak
obydwa zawierają pewne podobieństwa. Nie tylko jest im wspólne uznanie dziennikarstwa i mediów za
wa\ne instytucje społeczne, lecz tak\e zainteresowanie tym, jak dziennikarze  zdobywają władzę lub
 mówiąc nieco inaczej  osiągają wpływ na władzę. Jest to o tyle wa\ne, \e media aspirują dziś do pozycji
nie tyle  czwartej , ile pierwszej władzy.
5. Studia nad historią dziennikarstwa pozwalają wyjaśnić, jak doszło do tego, \e zawód dziennikarza uzyskał
tak znaczącą pozycję i legitymację społeczną. Dziennikarze postrzegali samych siebie jako tych, którzy wpły-
wają, a czasem wręcz kreują procesy społecznej zmiany, bądz jako tych, którzy wzmacniają procesy spo-
łecznej kontroli. Wymienione przejawy aktywności w obrębie dziennikarstwa występowały od początku
tworzenia siÄ™ tej grupy zawodowej, aczkolwiek w poczÄ…tkach prasy dziennikarze postrzegani byli jako ludzie
jedynie opisujący działania rządów, wpływowych grup, struktur społecznych, nie zaś jako ci, którzy kwestio-
nują istniejący porządek. Bardziej zatem utrzymywali ład społeczny ni\ zmierzali ku temu, by go zmieniać.
6. Wraz z nawarstwianiem się procesów społecznej zmiany i równolegle z rozwojem mediów znaczenie
dziennikarstwa w zakresie wpływu publicznego wzrastało i w dalszym ciągu wykazuje podobne tendencje.
Badania nad wyborem i presti\em ró\nych profesji wskazują na wzrost rangi zawodu dziennikarskiego oraz
 co dostrzegamy w ostatnich latach  wyrazny wzrost atrakcyjności nowych specjalności w zawodach
1
A. Hart (red.), Teaching the Media. International Perspective, New York 1998, zwł. rozdz. Media Education in the Global Village.
2
P. Dahlgren, Television and the Pub lic Sphere: Citizenship, Democracy and the Media, London 1995.
3
D. L. Protess i in., The Journalism of Outrage: Investigative Reporting and Agendabuilding in America, New York 1991.
4
G. Gerbner i in., Growing up with Television: The Cultivation Perspective, w: J. Bryant i D. Zillmann (red.), Media Effects: Advanses in Theory and Research, New York 1994.
42
42
42
42
42
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Część I POZIOM ROZSZERZONY
Część I POZIOM ROZSZERZONY
Część I POZIOM ROZSZERZONY
Część I POZIOM ROZSZERZONY
Część I POZIOM ROZSZERZONY
medialnych: public relations5, zarzÄ…dzania mediami, rzecznictwa prasowego, reklamy itp. Dziennikarze
postrzegani są współcześnie jako odrębna grupa zawodowa, posiadająca określoną (co nie znaczy stabilną)
legitymację społeczną, która jest przedmiotem nieustającego testu społecznego. Zabiegi o pozyskiwanie
legitymacji społecznej dla zawodów dziennikarskich wią\ą się historycznie z rozwojem dziennikarstwa poli-
tycznego. Dziennikarze bowiem pierwsi zaczęli przedstawiać polityczne interpretacje, analizy oraz punkty
widzenia na wa\ne sprawy społeczne, polityczne czy ekonomiczne; spod ich piór wychodziły komentarze
wyjaśniające rozgrywające się wydarzenia, fakty i procesy. W ten oto sposób zaczęli systematycznie legity-
mizować swoją działalność.
7. U progu XXI wieku dostrzegamy, \e taka legitymizacja społeczna  i to w odniesieniu do jakiejkolwiek
grupy zawodowej  nie jest wartością stałą. Nieustannie przedstawiciele ró\nych zawodów zabiegają o utrzy-
manie bÄ…dz wzmocnienie posiadanej legitymacji, inne grupy natomiast legitymacjÄ™ tÄ™ tracÄ…. Dziennikarze
znajdujÄ… siÄ™ w centrum tego procesu. Raz tracÄ… presti\ i uznanie, gdy stajÄ… siÄ™ stronniczy (np. w sporach
i konfliktach politycznych), innym razem zyskują  jak w przypadku wojny w Jugosławii, zamykającej burz-
liwy wiek XX. Obywatele przede wszystkim zwracajÄ… siÄ™ ku mediom i ufajÄ… dziennikarskim informacjom
oraz komentarzom w radiu, telewizji czy gazetach, a nie polegajÄ… na potocznie przekazywanych opiniach.[...]
8. A zatem  czym jest dzisiaj dziennikarstwo? Zawodem czy powołaniem, misją czy rzemiosłem? [...]
Charakter pracy dziennikarza czy osoby zawodowo powiÄ…zanej z mediami (np. rzecznika prasowego, spe-
cjalisty w zakresie public relations, marketingu, reklamy, kształtowania wizerunku polityka) wią\e się ze zdo-
bywaniem i przetwarzaniem informacji; chodzi tu nie tylko o umiejętności wyłącznie techniczne, lecz tak\e
o intelektualne przygotowanie ułatwiające ocenę, wybór i sposób przedstawienia zebranych danych. I pod tym
kątem analizujemy współcześnie narastającą profesjonalizację zawodów medialnych, w tym tak\e zawodu
dziennikarza. Profesjonalizacja dziennikarstwa oznacza dzisiaj, \e wykonywanie tego zawodu wymaga sto-
sownego przygotowania. Nie wystarczy ju\  jak często wspominają dziennikarze starszej generacji w Polsce
  urodzić się dziennikarzem . Trzeba jeszcze zdobyć określone quantum6 wiedzy i nieustannie ją poszerzać.
9. Szybki rozwój nowoczesnych technologii informacyjnych powoduje, \e zapotrzebowanie na profesjonal-
ne kadry medialne będzie coraz bardziej wzrastało. I przygotowanie profesjonalne do pełnienia tych ról
zawodowych będzie niezbędnym warunkiem uczestnictwa ludzi związanych z mediami w procesie tworze-
nia się społeczeństwa informacyjnego.
10. Dziennikarze w swej pracy zawodowej wypełniają społeczne oczekiwania, są ustawicznie zorientowani na
potencjalnych odbiorców, którym pragną przekazać zdobyte informacje. A zatem zbierają dane, przetwarzają je
i czasem nimi manipulują. W przeszłości zapotrzebowania przeciętnego obywatela zaspokajało jego otoczenie.
Dokonywało się to najczęściej w postaci nieformalnych przekazów:  od ludzi do ludzi . Ten tradycyjny przekaz
został współcześnie zastąpiony przez masowe, często zdepersonalizowane formy przekazywania informacji. [...]
11. Historia zawodu dziennikarskiego pokazuje, \e proces zdobywania i przetwarzania informacji uległ współ-
cześnie  w związku z powstaniem i dynamicznym rozwojem technologii informacyjnych  zasadniczej
zmianie. W początkowym okresie rozwoju prasy dziennikarze równocześnie zdobywali informacje, redago-
wali je, a często wręcz sami drukowali gazety. Z biegiem lat, w XIX stuleciu, praca techniczna i redakcyjna
w gazecie uległa rozdzieleniu. [...] Nowoczesny dziennikarz potrafi najpierw zdobyć, a następnie wyłowić
istotne informacje z powodzi wiadomości napływających nieustannie z globalnej wioski, umie nadać im
atrakcyjnÄ… oprawÄ™ wizualnÄ…, wie, jaki komentarz przyciÄ…gnie uwagÄ™ potencjalnego odbiorcy. Dopiero tak
 przyrządzony i opakowany produkt sprzedaje właścicielowi stacji radiowej czy telewizyjnej bądz korpora-
cyjnej gazecie. Tak dzieje się na całym świecie.
Teresa Sasińska-Klas, Dziennikarstwo  zawód czy wyzwanie?
w: Z. Bauer, E. Chudziński (red.), Dziennikarstwo i świat mediów, Kraków 2000.
Zadanie 1. (1 pkt)
Poprzedzające tekst motto pełni przede wszystkim funkcję
A. świadomie wprowadzonej wskazówki.
B. podpowiedzi sugerującej sposób interpretacji tekstu.
C. oryginalnego, paradoksalnego wstępu.
D. prologu wprowadzajÄ…cego podstawowe informacje.
5
public relations  osoby i grupy reprezentujÄ…ce jakÄ…Å› instytucjÄ™ na zewnÄ…trz i dbajÄ…ce o jej dobry wizerunek w \yciu publicznym.
6
quantum  pewna ilość. 43
43
43
43
43
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
Zdanie 2. (1 pkt)
Nazwij styl, którym napisano tekst.
..............................................................................................................................................................................
Podaj trzy cechy stylu, uzasadniajÄ…ce odpowiedz.
1. ...........................................................................................................................................................................
2. ...........................................................................................................................................................................
3. ...........................................................................................................................................................................
Zadanie 3. (1 pkt)
W zdaniu kończącym akapit 10. pojawia się określenie:  zdepersonalizowane formy przekazywania infor-
macji . Podkreślony wyraz zastąp synonimem.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 4. (1 pkt)
W zakończeniu akapitu 3. autorka mówi o dwóch podejściach do dziennikarstwa. Sformułuj ró\nicę mię-
dzy nimi.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 5. (1 pkt)
 A zatem  czym jest dzisiaj dziennikarstwo? Zawodem czy powołaniem, misją czy rzemiosłem? Odpowiedz
na pytanie uzasadnij dwoma wskazanymi w tekście argumentami.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 6. (1 pkt)
Na podstawie akapitów 10. i 11. wymień cechy społeczeństwa informacyjnego.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
44
44
44
44
44
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Część I POZIOM ROZSZERZONY
Część I POZIOM ROZSZERZONY
Część I POZIOM ROZSZERZONY
Część I POZIOM ROZSZERZONY
Część I POZIOM ROZSZERZONY
Zadanie 7. (1 pkt)
Wyjaśnij, dlaczego presti\ zawodu dziennikarza nie jest wartością stałą.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 8. (1 pkt)
Jaką funkcję w tekście pełnią pojawiające się w nim pytania?
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 9. (1 pkt)
W akapicie 1. pojawia się wzmianka o  coraz lepiej przykrojonych informacjach . Wska\ akapit, w którym
proces  przykrawania informacji został zilustrowany.
Akapit nr .................................
Zadanie 10. (1 pkt)
Wymień dwie wskazane przez autorkę tekstu ró\nice między dziennikarstwem dawnym a współczesnym.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
45
45
45
45
45
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
Część II  pisanie własnego tekstu w związku z tekstem
literackim zamieszczonym w arkuszu
Wybierz temat i napisz wypracowanie nie krótsze ni\ dwie strony (około 250 słów).
Temat 1.
Dwa obrazy prowincji. Porównaj sposoby ich kreacji w podanych fragmentach Pani Bovary Gustawa
Flauberta i Republiki marzeń Brunona Schulza.
Gustaw Flaubert Pani Bovary
Yonville-Opactwo to spore osiedle nazwane tak od starego opactwa kapucynów, po którym zaginął nawet
ślad ruin. Le\y ono o osiem mil od Rouen, między drogą do Abbeville a drogą do Beauvais.
JesteÅ›my tu na pograniczu Normandii, Pikardii i Île-de-France, w kraju pozbawionym wÅ‚asnego oblicza,
gdzie język nie ma \adnego akcentu, a pejza\ jest bez charakteru.
Do 1835 roku nie było \adnej znośnej drogi do Yonville. Ale w tym okresie przeprowadzono drogę komu-
nalną, która połączyła gościńce wiodące do Abbeville i do Amiens. Korzystają z niej czasem dyli\anse
jadące z Rouen do Flandrii. Ale mimo tych nowych mo\liwości Yonville pozostało osiedlem martwym.
Zamiast podnieść uprawę roli, mieszkańcy jego upierają się przy pastwiskach, mimo \e są one zupełnie
bezwartościowe, i leniwe miasteczko odsuwając się od pól cią\y ku rzece.
U stóp pagórka, za mostem, aleja wysadzana młodą osiczyną prowadzi wprost do pierwszych domków
miasteczka. Domki te, ogrodzone \ywopłotem, otaczają rozmaitego rodzaju zabudowania gospodarskie,
tłoczarnie, wozownie, destylarnie. Na otynkowanych ścianach, po których przebiegają ukośnie sczerniałe
belki, rozpięta bywa czasem mizerna grusza, a drzwi wejściowe mają u dołu małą obrotową furteczkę dla
ochrony przed kurczętami, które przychodzą na próg dziobać okruszyny czarnego chleba. Podwórza stają
się jednak coraz wę\sze, domy zbli\ają się do siebie, znikają \ywopłoty. Mija się kuznię, a potem domek
kołodzieja.
Same hale, to znaczy szopa, pokryta dachówką i wsparta na dwudziestu słupach, zajmują prawie połowę
głównego placu Yonville. Merostwo w stylu greckiej świątyni, zbudowane według rysunku architekta z Pa-
ry\a, tworzy naro\nik sÄ…siadujÄ…cy z domem aptekarza. [...]
Poza tym nie ma ju\ w Yonville nic do zobaczenia. Ulica (jedyna zresztą), długa na odległość wystrzału,
przy której stoi kilka sklepików, urywa się nagle na zakręcie. [...]
Od czasu wydarzeń, o których tu opowiemy, nic się w istocie nie zmieniło w Yonville. Na szczycie dzwon-
nicy obraca się blaszana, trójkolorowa chorągiewka, a nad sklepem galanteryjnym powiewają dwie perka-
lowe wstęgi. Embriony aptekarza, podobne do białej hubki, psują się coraz bardziej w zmętniałym spirytusie,
a nad wielką bramą wjazdową ober\y wypłowiały od deszczu, stary złoty lew ukazuje przechodniom fryzo-
wanÄ… jak u pudla grzywÄ™.
1857
Gustaw Flaubert, Pani Bovary, przeł. Aniela Micińska, Warszawa 1976.
46
46
46
46
46
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Bruno Schulz Republika marzeń
Tam gdzie mapa kraju staje się ju\ bardzo południowa, płowa od słońca, pociemniała i spalona od pogód
lata, jak gruszka dojrzała  tam le\y ona, jak kot w słońcu  ta wybrana kraina, ta prowincja osobliwa, to
miasto jedyne na świecie. Daremnie mówić o tym profanom! Daremnie tłumaczyć, \e tym długim falistym
językiem ziemi, którym dyszy ten kraj w skwarze lata, tym kanikularnym7 przylądkiem ku Południowi, tą
odnogą wsuniętą samotnie między smagłe węgierskie winnice  oddziela się ten partykularz8 od zespołu
krainy i idzie samopas, w pojedynkę, nie wypróbowaną drogą, próbuje na własną rękę być światem. Miasto
to i kraina zamknęły się w samowystarczalny mikrokosmos, zainstalowały się na własne ryzyko na samym
brzegu wieczności.
Ogródki przedmiejskie stoją jakby na krawędzi świata i patrzą poprzez parkany w nieskończoność anoni-
mowej równiny. Tu\ za rogatkami mapa kraju staje się bezimienna i kosmiczna, jak Kanaan9. Nad tym skraw-
kiem ziemi wąskim i straconym otworzyło się raz jeszcze niebo głębsze i rozleglejsze ni\ gdzie indziej, niebo
ogromne jak kopuła, wielopiętrowe i chłonące, pełne niedokończonych fresków i improwizacyj, lecących
draperyj i gwałtownych wniebowstąpień.
Jak to wyrazić? Gdy inne miasta rozwinęły się w ekonomikę, wyrosły w cyfry statystyczne, w liczebność
 miasto nasze zstąpiło w esencjonalność. Tu nie dzieje się nic na darmo, nic nie zdarza się bez głębokiego
sensu i bez premedytacji. Tu zdarzenia nie sÄ… efemerycznym fantomem na powierzchni, tu majÄ… one korze-
nie w głąb rzeczy i sięgają istoty.
Teraz na przykład podwórza toną w pokrzywach i chwastach, szopy i komórki krzywe i omszone zapadają
po pachy w ogromne łopuchy spiętrzone a\ po okapy gontowych dachów. Miasto stoi pod znakiem zielska,
dzikiej, \arliwej, fanatycznej wegetacji, wystrzelajÄ…cej taniÄ… i lichÄ… zieleninÄ…, trujÄ…cÄ…, zjadliwÄ… i paso\ytniczÄ….
To zielsko pali się za\egnięte słońcem, tchawki liści dyszą płonącym chlorofilem  armie pokrzyw, wybujałe
i \arłoczne, po\erają kultury kwiatowe, wdzierają się do ogrodów, zarastają przez noc tylne nie dozorowane
ściany domów i stodół, plenią się w rowach przydro\nych. [...]
W te dni có\ robić, dokąd uciec od \aru, od cię\kiego snu, który wali się zmorą na piersi w gorącej
godzinie południa? W te dni, bywało, matka wynajmowała powóz i wyje\d\aliśmy wszyscy stłoczeni w jego
czarnym pudle za miasto [...].
W tych dniach dalekich powzięliśmy po raz pierwszy z kolegami ową myśl niemo\liwą i absurdalną, a\eby
powędrować jeszcze dalej poza zdrojowisko, w kraj ju\ niczyj i bo\y, w pogranicze sporne i neutralne, gdzie
gubiły się rubie\e państw, a ró\a wiatrów wirowała błędnie pod niebem wysokim i spiętrzonym. Tam chcie-
liśmy się oszańcować, uniezale\nić od dorosłych, wyjść poza obręb ich sfery, proklamować republikę mło-
dych. [...] Miało to być \ycie pod znakiem poezji i przygody, nieustannych olśnień i zadziwień. [...]
Miała to być forteca opanowująca okolicę  na wpół twierdza, na wpół teatr, na wpół laboratorium wizyj-
ne. Cała natura miała być wprzęgnięta w jego orbitę. Jak u Szekspira, teatr ten wybiegał w naturę, niczym
nie odgraniczony, wrastający w rzeczywistość, biorący w siebie impulsy i natchnienie z wszystkich \ywio-
łów, falujący z wielkimi przypływami i odpływami naturalnych obiegów. Tu miał być punkt węzłowy wszyst-
kich procesów przebiegających wielkie ciało natury, tu miały wchodzić i wychodzić wszystkie wątki i fabuły,
jakie majaczyły się w jej wielkiej i mglistej duszy. Chcieliśmy, jak Don Kichot, wpuścić w nasze \ycie koryto
wszystkich historyj i romansów, otworzyć jego granice dla wszystkich intryg, zawikłań i perypetyj, jakie
zawiązują się w wielkiej atmosferze przelicytowującej się w fantastycznościach [...]  jesteśmy wszak wszy-
scy z natury marzycielami, braćmi spod znaku kielni, jesteśmy z natury budowniczymi...
1936
Bruno Schulz, Opowiadania. Wybór esejów i listów, BN 1998.
7
kanikuła (łac.)  u staro\ytnych Rzymian pora roku, w której Słońce znajduje się w gwiazdozbiorze Psa (od 22 czerwca do 23 sierpnia); okres największych upałów.
8
partykularz (łac.)  miejscowość lub kraina odcięta od świata, zapadły kąt.
9
Kanaan  biblijna kraina, w której mieszkał Jakub i jego ród.
47
47
47
47
47
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
Temat 2.
Obraz małej ojczyzny w początkowym fragmencie poematu Tomasza Ró\yckiego10 Dwanaście stacji.
Jaką rolę odgrywają w tym tekście nawiązania do Pana Tadeusza?
Tomasz Ró\ycki Dwanaście stacji
Był marzec, bardzo ciemny i bardzo szalony, taki, jakie bywają
często w tej części Europy nad Odrą, w przedwcześnie poszarzałym mieście,
które nazywało się Opole, po niemiecku Oppeln.
To miasto, choroba moja! Prątek czarnej \ółci, smutny tumor11
RozrastajÄ…cy siÄ™ w duszy  jak\e ciÄ™ nienawidzÄ™, miasto!
Zostawić cię, wyjechać, opuścić na zawsze! Namolny
koszmarze, potworze bez duszy, bez twarzy zarazku!
Zgiń, przepadnij, zły duchu, smogu marnych \yczeń,
porzuconych planów, marzeń, przekleństwo ka\dego ranka,
przepadnij na wieki! Ach, miasto  to miasto,
wszelkich mych uniesień świadek i mych zgryzot!
Miasto-Bohater, odznaczone po trzykroć Śląskim Orderem Błyskotliwości
i dwakroć Medalem Miasta Stu Banków i Jednej Księgarni!
Miasto o Wapiennym Licu, poło\one w Kotlinie
Siedmiu Cementowni, gdzieś na granicy pomiędzy Durnym
oraz Polnym ÅšlÄ…skiem, na ÅšlÄ…sku zwanym czasami Podolskim,
z uwagi na du\ą liczbę ekspatriantów12, nad zaczarowaną,
gęstą rzeką o barwie sinobrunatnej, z pięknym rtęciowym poblaskiem
w te dni pogodne, nad spienioną rzeką, po której pływały
fantastyczne mazutowe figury, a detergentowe piany
opatulały przęsła mostów i oblepiały idących górą na spacer przechodniów;
nad niezgłębioną rzeką, zamieszkaną przez rzeczne potwory,
wodniki, rybole i zmutowane karpie.
Miasto rodzinne, otoczone przez doskonale urzÄ…dzone lasy
z zasadzonymi równym szeregiem drzewami, salutującymi
ju\ z dala pędzącym trasą przelotową autokarom;
miasto okalane przez lasy papierkowe, naturalne ubikacje
setek wędrowców, miasto porosłe wapiennym kołnierzem,
zasypane popiołem, z pięknymi archaicznie spękanymi blokowiskami
piętrzącymi horyzont, ze staropolską hurtownią z falistej blachy,
ze śmiejącym się zgiełkiem plansz, reklam, szyldów, słupów, kabli,
ze swoim niewymuszonym błotem, ze swym krwiobiegiem autobusów,
taksówek, cię\arówek, przesłonięte ołowiową mgłą,
pod spalinową tęczą co dzień wstające, \ywe, \ywe miasto.
Ach, jak\e chciałbym ci powiedzieć:  śegnaj! .
Właśnie w tym mieście, we wschodniej dzielnicy,
nieopodal torów kolejowych i trzech barów piwnych,
pośród kału\ i wielkich błotnych zagonów, stała kamienica,
do której dostęp był od trzech ulic trzema bramami,
a przy nich stró\owały gromady pijaków i miejscowych meneli. [...]
Tam to właśnie, klucząc pośród kału\, szedł nasz Bohater,
nie tak ju\ młody jak niegdyś, ale jeszcze chy\y.
Wszedł zatem przez otwarte na oście\ drzwi klatki schodowej
i potem dalej, prosto do mieszkania na parterze.
10
Tomasz Ró\ycki (ur. 1970)  współczesny poeta i tłumacz; w 2004 r. otrzymał Nagrodę Kościelskich za Dwanaście stacji.
11
tumor  nowotwór, guz.
12
ekspatriant  człowiek, który przymusowo lub dobrowolnie opuścił ojczyznę.
48
48
48
48
48
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Najpierw zapukał, tak, zapukał i odczekał chwilę,
ale nie słysząc \adnej odpowiedzi, nacisnął klamkę.
[...] Nasz Bohater chodził po mieszkaniu z westchnieniem
\ałosnym, wcią\ się rozglądając po ró\nych kątach i ró\nych pokojach
za panią domu. Ach, jak\e wiele się łączyło wspomnień z tymi ścianami,
tego nie uniesie pióro \adnego literata ni jego komputer tego nie zrozumie!
Oto słynny prastary fotel wielogarbny, na którym usiąść
było niewidzianą sztuką i który zrzucał zaraz niebacznych intruzów
niby nieokiełznany wielbłąd  tak sprę\yny w nim pracowały [...].
Oto i szuflada, w której chowane były najró\niejsze sprzęty,
papiery, klucze, młotek i obcą\ki, drewniane linijki,
gumki od słoików, zakrętki, ołówki oraz niepojęte w istocie,
przeznaczeniu oraz pochodzeniu części czegoś większego.
[...] Oto na półkach postawione
Cię\kie księgi, które zawierały wszelkie tajemnice istnienia i \ycia,
w ciemnych, zdobionych bogato oprawach, zapisane szyfrem,
sekretnym pismem zwanym te\ gotykiem. [...]
W drugim tomie księgi retuszowane zdjęcia,
opatrzone w dole kabalistycznym pismem, prezentowały niezwykle
okazałych przedstawicieli rasy białej, aryjskiej,
w najczystszym swym nordyckim wydaniu, o włosach w kolorze
słomy, oczach niebieskich albo bez koloru, z płcią swą przysłoniętą listkiem
figowym jakby od niechcenia, prÄ™\Ä…cych siÄ™ w pozycjach
greckich herosów z pierwszej olimpiady. Kobiety przy tym występowały
jako boginie z odsłoniętym biustem. Gimnastyczne pozycje,
przybrane z powagą, podkreślaną niezwykle dramatycznym wyrazem twarzy
i groznym spojrzeniem, zdawały się więc być całkiem niemo\liwe
do przyjęcia przez zwykłych śmiertelnych. Był tam grozny rozkrok,
był bieg dostojny, powa\ny;
było bohaterskie napinanie łuku oraz rzut oszczepem,
dyskiem, pchnięcie kulą; było sześć rodzajów morderczych przyklęków;
był w końcu mniej przystojny karkołomny przysiad,
któremu tragizmu jednak przydawała straszna mina herosa wyznająca grozę.
Z tej\e księgi, pozostawionej w mieszkaniu przez wcześniejszych
jego lokatorów, państwa Petersów, przedstawicieli narodu germańskiego
Rzeszy Niemieckiej w wersji TysiÄ…cletniej, nasz skromny Bohater
uczył się \ycia i szacunku dla jego objawów.
Stąd te\ w nim się wzięła pózniej wyjawiona trwoga
wobec gwałtownych wysiłków cielesnych, które wymagały
przynajmniej boskiej postaci i nieludzkiej odwagi, jak uczyła księga,
wobec czego wolał wybrać karierę intelektualną, nad wszystkie wysiłki
przedkładając poruszanie gałkami w momencie czytania [...].
Wreszcie wszedł do pokoju szczególniej znanego i przez to
te\ jakby cichą mgłą owianego wspomnieniami z dzieciństwa.
Tam, cię\ko sapiąc, stanął tu\ przy oknie, które wychodziło
na mały ogródek, spoczynek dla oka. Zanim jednak zdą\ył obejrzeć
jabłonkę, zobaczył na parapecie znajomą wystawę:
w pudełkach z tworzyw sztucznych, plastikowych miskach
i w wypełnionych ziemią głębokich doniczkach rosły małe trawki,
nad wyraz ostro\nie kierując się ku światłu.
I tak w pojemniku po margarynie wyśmienitej do smarowania rosły
niepowstrzymanie olbrzymie pomidory, ju\ prawie gotowe do zmiany
miejsca zamieszkania, w kubku po jogurcie selery, pory i dalej boćwinka
w pudełku po śledziu i słonych rolmopsach, potem kwiatki: tulipan,
49
49
49
49
49
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
który się rozwinął i inne, mało znane, ale ju\ dojrzałe,
oczekujÄ…ce na przesadzenie w inne okolice. Ta wiosna,
ten widok na roślinny mikrokosmos nagle napotkany we wnętrzu pokoju
zupełnie ju\ z naszego wędrowca zdjął zmęczenie
i przywrócił przyrodzoną mu wesołość oraz optymizm,
co się objawiały szczerymi wybuchami wilgotnego śmiechu.
Tak te\ i teraz pewnie by się mogło zdarzyć, gdyby nasz Bohater
nagle nie zobaczył wreszcie pani domu, Babci, która właśnie z ganku
wracała do kuchni, niosąc pustą rynkę  tak tu nazywano
garnki oraz rondle  z której zrzuciła na schody resztki
pozostałe z obiadu, kartofle i stary gulasz dla kotów przybiegłych
na znajomy odgłos ze wszystkich okolicznych piwnic.
Nastąpiło witanie, niezwykle radosne [...].
Tomasz Ró\ycki, Dwanaście stacji, Kraków 2004.
50
50
50
50
50
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Część II POZIOM ROZSZERZONY
WYPRACOWANIE
na temat nr .......................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
51
51
51
51
51
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
52
52
52
52
52
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Część II POZIOM ROZSZERZONY
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
53
53
53
53
53
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
54
54
54
54
54
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Część II POZIOM ROZSZERZONY
Brudnopis (nie podlega ocenie)
55
55
55
55
55
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
Brudnopis (nie podlega ocenie)
56
56
56
56
56
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Zestaw I POZIOM ROZSZERZONY
Zestaw I POZIOM ROZSZERZONY
Zestaw I POZIOM ROZSZERZONY
Zestaw I POZIOM ROZSZERZONY
Zestaw I POZIOM ROZSZERZONY
POZIOM ROZSZERZONY
OCENIANIE ARKUSZA POZIOM ROZSZERZONY
POZIOM ROZSZERZONY
POZIOM ROZSZERZONY
POZIOM ROZSZERZONY
Część I  rozumienie czytanego tekstu
Dziennikarstwo  zawód czy wyzwanie?
Model zawiera przewidywane odpowiedzi. Odpowiedzi ucznia mogą przybierać ró\ną formę językową, ale ich
sens musi być synonimiczny wobec modelu. Oceniając pracę ucznia, nale\y stosować punktację z modelu.
Uwaga: za pełną odpowiedz przyznaje się maksymalną liczbę punktów, za niepełną  wskazaną w rubryce
 punkty cząstkowe . Nie nale\y przyznawać połówek punktów. Za brak odpowiedzi lub odpowiedz błędną
nie przyznaje się punktów.
Nr Maksymalna Punkty
Proponowane odpowiedzi
zadania liczba punktów cząstkowe
1. Poprzedzające tekst motto pełni przede wszystkim funkcję 1 0
A. świadomie wprowadzonej wskazówki.
B. podpowiedzi sugerującej sposób interpretacji tekstu.
C. oryginalnego, paradoksalnego wstępu.
D. prologu wprowadzajÄ…cego podstawowe informacje.
C.
2. Nazwij styl, którym napisano tekst. 1 0
Podaj trzy cechy stylu, uzasadniajÄ…ce odpowiedz.
Styl naukowy (popularnonaukowy).
DowodzÄ… tego np.:
 specjalistyczne słownictwo,
 zdania zło\one,
 odwołania do zródeł (przypisy),
 logiczna konstrukcja tekstu.
3. W zdaniu kończącym akapit 10. pojawia się określenie:  zdeper- 1 0
sonalizowane formy przekazywania informacji . Podkreślony wy-
raz zastÄ…p synonimem.
np.:
 bezosobowe,
 anonimowe,
 odczłowieczone.
4. W zakończeniu akapitu 3. autorka mówi o dwóch podejściach do 1 0
dziennikarstwa. Sformułuj ró\nicę między nimi.
np.:
Jedno polega na tym, \e dziennikarze mogą przyczyniać się do
przemian i wytyczać ich kierunki. Istotą drugiego jest utrzymywa-
nie istniejącego porządku społecznego (stanu rzeczy).
5.  A zatem czym jest dzisiaj dziennikarstwo? Zawodem czy powo- 1 0
łaniem, misją czy rzemiosłem? Odpowiedz na pytanie uzasadnij
dwoma wskazanymi w tekście argumentami.
np.:
Autorka jest zdania, \e dzisiaj dziennikarstwo jest zawodem,
poniewa\ wymaga właściwego przygotowania, czyli posiadania
pewnej wiedzy i ciągłego jej poszerzania oraz profesjonalizmu.
6. Na podstawie akapitów 10. i 11. wymień cechy społeczeństwa 1 0
informacyjnego. (za co najmniej
dwie cechy)
57
57
57
57
57
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
Nr Maksymalna Punkty
Proponowane odpowiedzi
zadania liczba punktów cząstkowe
np.:
 odchodzenie od uzyskiwania informacji  z ust do ust ,
 zaufanie do informacji podawanych przez media,
 wyobra\enie świata zgodne z subiektywnie przykrojoną infor-
macjÄ…,
 postrzeganie informacji jako towaru (czegoÅ›, czym siÄ™ handluje).
7. Wyjaśnij, dlaczego presti\ zawodu dziennikarza nie jest warto- 1 0
ścią stałą.
np.:
Poniewa\ dziennikarze w zale\ności od podejmowanych działań
i przyjmowanych postaw mogą zyskiwać lub tracić zaufanie spo-
łeczne (ich działania społeczeństwo mo\e oceniać jako dla siebie
dobre lub niekorzystne).
8. Jaką funkcję w tekście pełnią pojawiające się w nim pytania? 1 0
np.:
FunkcjÄ™ stylistycznÄ… (ekspresywnÄ…, impresywnÄ…) oraz kompozy-
cyjnÄ….
9. W akapicie 1. pojawia siÄ™ wzmianka o  coraz lepiej przykrojo- 1 0
nych informacjach . Wska\ akapit, w którym proces  przykrawa-
nia informacji został zilustrowany.
Akapit 11.
10. Wymień dwie wskazane przez autorkę tekstu ró\nice między dzien- 1 0
nikarstwem dawnym a współczesnym.
np.:
W dawnym dziennikarstwie liczyły się:
 talent,
 osobiste zdobywanie informacji i publikowanie ich w swojej
gazecie,
 opisywanie rzeczywistości,
 utrzymywanie ładu społecznego.
W dzisiejszym dziennikarstwie liczÄ… siÄ™:
 profesjonalne przygotowanie,
 uczynienie z informacji produktu dostosowanego do oczeki-
wań odbiorców,
 kształtowanie rzeczywistości,
 dÄ…\enie do zmian.
Razem 10
58
58
58
58
58
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Zestaw I POZIOM ROZSZERZONY
Zestaw I POZIOM ROZSZERZONY
Zestaw I POZIOM ROZSZERZONY
Zestaw I POZIOM ROZSZERZONY
Zestaw I POZIOM ROZSZERZONY
Temat 1.
Dwa obrazy prowincji. Porównaj sposoby ich kreacji w podanych fragmentach Pani Bovary Gustawa
Flauberta i Republiki marzeń Brunona Schulza.
I. ROZWINICIE TEMATU (mo\na uzyskać maksymalnie 26 punktów)
Punktacja:
1. Obraz prowincji w Pani Bovary, np.: 0 5
a. miejsce banalne, pozbawione cech wyró\niających,
b. nuda prowincji,
c. marazm mieszkańców, niechęć wobec zmian,
d. budynki typowe dla małego miasteczka,
e. tandetny wystrój miasta (estetyczne sprzeczności, np.  wypłowiały [& ] stary złoty lew ukazuje [& ] fryzo-
wanÄ… jak u pudla grzywÄ™ ),
f. ciasnota zabudowań,
g. miejsce stworzone przez ludzi (podporządkowanie natury człowiekowi).
2. Sposoby kreowania obrazu prowincji przez Flauberta, np.: 0 6
a. konwencja realizmu,
b. opis bogaty w szczegóły, np. dokładne umiejscowienie opisywanego osiedla,
c. bogactwo epitetów,
d. narrator trzecioosobowy, wszechwiedzÄ…cy,
e. negatywny stosunek narratora do przedstawianego miejsca,
f. obecność słownictwa jednoznacznie wartościującego, np.  bezwartościowe ,  mizerna ,
g. wyeksponowanie motywu martwoty, przemijania,
h. narracja kronikarska (zdania oznajmujÄ…ce, wyliczenia).
3. Obraz prowincji w Republice marzeń, np.: 0 5
a. przestrzeń niezwykła, osobliwa,
b. miejsce niezale\ne, \yjące własnym rytmem,
c. głęboki sens i celowość tutejszego \ycia ( esencjonalność \ycia przeciwstawiona temu, co mo\na poli-
czyć i zmierzyć,  ekonomice ),
d. przestrzeń współistnienia człowieka i przyrody,
e. dynamika świata przyrody,
f. przestrzeń dająca poczucie wolności,
g. miejsce rozbudzające wyobraznię (inspirujące do działań twórczych).
4. Sposoby kreowania obrazu prowincji przez Schulza, np.: 0 6
a. konwencja wspomnienia (powrót do dzieciństwa),
b. odejście od realizmu,
c. konwencja oniryczna,
d. narrator pierwszosobowy, subiektywny,
e. sakralizacja prowincji (nawiÄ…zania do Biblii),
f. mitologizacja rzeczywistości (brak nazw własnych),
g. hiperbolizacja obrazu,
h. nawiÄ…zania do literatury (do postaci Don Kichota, do Szekspira),
i. poetyzacja języka,
j. składnia wyra\ająca emocje (wykrzyknienia, zdania pytające),
k. paralelizmy składniowe nadające prozie rytmiczność,
l. metafory i porównania słu\ące uplastycznieniu wizji.
5. Znajomość i umiejętne stosowanie terminologii teoretycznoliterackiej. 0 1
6. Podsumowanie, 0 3
pełne, np.: 3
dostrze\enie ró\nic w ocenie prowincji i porównanie sposobów kreowania obrazów w przywołanych frag-
mentach (nale\y uwzględnić konwencję, narrację, dobór środków językowych),
częściowe, np.: (2)
wskazanie ró\nic między przedstawionymi obrazami prowincji,
próba podsumowania, np.: (1)
wskazanie ró\nicy między obrazami prowincji lub sposobami ich kreowania.
59
59
59
59
59
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
II. KOMPOZYCJA (maksymalnie 2 punkty)
Kompozycję wypracowania ocenia się wtedy, gdy przyznane zostały punkty za rozwinięcie tematu.
 podporządkowana zamysłowi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewnętrznie, przejrzysta i logiczna;
pełna konsekwencja w układzie graficznym, 2
 uporządkowana wobec przyjętego kryterium, spójna; graficzne wyodrębnienie głównych części. 1
Uwaga: jeśli powy\sze kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
III. STYL (maksymalnie 2 punkty)
 jasny, \ywy, swobodny, zgodny z zastosowanÄ… formÄ… wypowiedzi; urozmaicona leksyka, 2
 zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, na ogół jasny; wystarczająca leksyka. 1
Uwaga: jeśli powy\sze kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
IV. JZYK (maksymalnie 8 punktów)
 język w całej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona składnia, poprawne: słownictwo, frazeolo-
gia i fleksja, 8
 język w całej pracy komunikatywny, poprawne: składnia, słownictwo, frazeologia i fleksja, 6
 język w całej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w większości poprawne: składnia, słownictwo
i frazeologia, 4
 język w pracy komunikatywny mimo błędów składniowych, słownikowych, frazeologicznych i fleksyj-
nych. 2
Uwaga: jeśli powy\sze kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
V. ZAPIS (maksymalnie 2 punkty)
 bezbłędna ortografia; poprawna interpunkcja (nieliczne błędy), 2
 poprawna ortografia (nieliczne błędy ró\nego stopnia); na ogół poprawna interpunkcja. 1
Uwaga: jeśli powy\sze kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
VI. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY 0 4
Temat 2.
Obraz małej ojczyzny w początkowym fragmencie poematu Tomasza Ró\yckiego Dwanaście stacji. Jaką
rolę odgrywają w tym tekście nawiązania do Pana Tadeusza?
I. ROZWINICIE TEMATU (mo\na uzyskać maksymalnie 26 punktów)
Punktacja:
1. Wyjaśnienie znaczenia wyra\enia mała ojczyzna, np.: 0 1
a. miejsce, z którym jest się związanym, mniejsze ni\ kraj,
b. strony rodzinne.
2. Miejsce akcji, np.: 0 2
a. Opole,
b. utracona mała ojczyzna Niemców,
c. miejsce osiedlenia Polaków, którzy musieli opuścić swą małą ojczyznę na Kresach.
3. Obraz małej ojczyzny, np.: 0 5
a. mała ojczyzna zarówno narratora, jak i bohatera,
b. miejsce mające wpływ na to, jaki jest bohater,
60
60
60
60
60
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
Zestaw I POZIOM ROZSZERZONY
Zestaw I POZIOM ROZSZERZONY
Zestaw I POZIOM ROZSZERZONY
Zestaw I POZIOM ROZSZERZONY
Zestaw I POZIOM ROZSZERZONY
c. miejsce wywołujące negatywne uczucia narratora,
d. miejsce na swój sposób fascynujące narratora,
e. zdegradowane środowisko naturalne,
f. tandetność dziedzictwa powojennej rzeczywistości (np. blokowiska, hurtownia z blachy falistej),
g. elementy charakterystyczne dla współczesnej cywilizacji (np. du\o banków, natrętne reklamy, hałas zwią-
zany z ruchem ulicznym),
h. eksponowanie obrazów brzydoty i zniszczenia.
4. Sposoby kreowania tego obrazu, np.: 0 3
a. ironia,
b. elementy groteski,
c. wskazanie środków słu\ących ironii i grotesce (np. hiperbole, kontrast, oksymorony, łączenie elementów
ró\nych stylów, neologizmy, zabawy nazwami własnymi),
d. środki językowe, wyrazy, sformułowania oddające emocje narratora, np.  nienawidzę ,  koszmarze ,  po-
tworze bez duszy ,
e. słownictwo medyczne i jego rola.
5. NawiÄ…zania do Pana Tadeusza, np.: 0 7
a. gatunek literacki (poemat),
b. tytuł (nawiązanie do dwunastu ksiąg Pana Tadeusza),
c. rozpoczynajÄ…ca tekst inwokacja (odmienna wymowa tego fragmentu: miasto nazwane chorobÄ…, w tek-
ście Mickiewicza ojczyzna porównana do zdrowia),
d. narrator zarówno w pierwszej, jak i w trzeciej osobie,
e. drobiazgowe opisy,
f. ukazana sytuacja (powrót do krainy dzieciństwa),
g. odmienny obraz domu rodzinnego (zniszczona kamienica zamiast szlacheckiego dworu),
h. odwrócenie motywu arkadyjskiego (zdegradowany pejza\ miejski zamiast wyidealizowanego obrazu przy-
rody),
i. odmienne ujęcie motywu utraconej ojczyzny (u Ró\yckiego  pragnienie opuszczenia miasta za wszelką
cenę, u Mickiewicza  tęsknota za miejscem, do którego nie mo\na powrócić),
j. kontrast między obrazami domowego wnętrza (u Ró\yckiego  zniszczone meble, pamiątki po Niemcach,
u Mickiewicza  dostatni dwór szlachecki, portrety bohaterów narodowych, zegar wygrywający melodię
Mazurka DÄ…browskiego),
k. odmienne obrazy ogrodu (u Ró\yckiego  parapet zastawiony roślinami  w pudełkach z tworzyw sztucz-
nych, w plastikowych miskach , w tekście Mickiewicza  opis donic z ziołami i uporządkowanego ogródka
Zosi),
l. demonizacja miasta (np.  zły duchu ,  przekleństwo ka\dego ranka ), podczas gdy w tekście Mickiewicza
świat jest pod opieką Bo\ą (apostrofa do Matki Boskiej, sprawującej opiekę nad mieszkańcami),
m. kontrastowo ró\ne postacie, np. bohater to unikający wysiłku fizycznego miłośnik ksią\ek, w tekście Mic-
kiewicza Tadeusz to zwinny młodzieniec nielubiący ksią\ek, zamiast Zosi u Ró\yckiego pojawia się Babcia.
6. Rola nawiązań do Pana Tadeusza, np.: 0 4
a. sytuują utwór Ró\yckiego w tradycji literackiej,
b. wpływają na sposób przedstawienia rzeczywistości,
c. pozwalają widzieć poemat Ró\yckiego jako głos w dyskusji na temat tradycji,
d. sprawiają, \e poemat Dwanaście stacji ma charakter ironiczny,
e. dzięki nim wyrazniejsza staje się zawarta w utworze ocena dzisiejszej rzeczywistości,
f. pozwalają Ró\yckiemu wykreować w tekście prywatny mit.
7. Znajomość i umiejętne stosowanie terminologii teoretycznoliterackiej. 0 1
8. Podsumowanie, 0 3
pełne, np.: 3
dostrze\enie, \e zarówno obraz małej ojczyzny w utworze, jak i postawa autora wobec niej są niejedno-
znaczne; zauwa\enie związku takiego ujęcia z kwestią dziedzictwa kulturowego; interpretacja tych proble-
mów w odpowiednich kontekstach,
częściowe, np.: (2)
dostrze\enie, \e zarówno obraz małej ojczyzny w utworze, jak i postawa autora wobec niej są niejedno-
znaczne; zauwa\enie zwiÄ…zku takiego obrazu z kwestiÄ… dziedzictwa kulturowego,
próba podsumowania, np.: (1)
refleksja dotycząca tego, \e obraz małej ojczyzny w początkowym fragmencie poematu Dwanaście stacji
jest inny ni\ w Panu Tadeuszu.
61
61
61
61
61
EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA POLSKIEGO
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
POZIOM ROZSZERZONY Zestaw I
II. KOMPOZYCJA (maksymalnie 2 punkty)
Kompozycję wypracowania ocenia się wtedy, gdy przyznane zostały punkty za rozwinięcie tematu.
 podporządkowana zamysłowi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewnętrznie, przejrzysta i logiczna;
pełna konsekwencja w układzie graficznym, 2
 uporządkowana wobec przyjętego kryterium, spójna; graficzne wyodrębnienie głównych części. 1
Uwaga: jeśli powy\sze kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
III. STYL (maksymalnie 2 punkty)
 jasny, \ywy, swobodny, zgodny z zastosowanÄ… formÄ… wypowiedzi; urozmaicona leksyka, 2
 zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, na ogół jasny; wystarczająca leksyka. 1
Uwaga: jeśli powy\sze kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
IV. JZYK (maksymalnie 8 punktów)
 język w całej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona składnia, poprawne: słownictwo, frazeolo-
gia i fleksja, 8
 język w całej pracy komunikatywny, poprawne: składnia, słownictwo, frazeologia i fleksja, 6
 język w całej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w większości poprawne: składnia, słownictwo
i frazeologia, 4
 język w pracy komunikatywny mimo błędów składniowych, słownikowych, frazeologicznych i fleksyj-
nych. 2
Uwaga: jeśli powy\sze kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
V. ZAPIS (maksymalnie 2 punkty)
 bezbłędna ortografia; poprawna interpunkcja (nieliczne błędy), 2
 poprawna ortografia (nieliczne błędy ró\nego stopnia); na ogół poprawna interpunkcja. 1
Uwaga: jeśli powy\sze kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
VI. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY 0 4
62
62
62
62
62


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
polski matura arkusz 3
polski matura arkusz 4
polski matura arkusz 2
polski matura arkusz 11
polski matura arkusz 7
polski matura arkusz 2003
matura biologia arkusze maturalne Maj 2008 Biologia poziom rozszerzony przykładowe rozwiązanie(1)
2008 Odpowiedzi Test przed probna matura Arkusz PR Geografia
biologia matura arkusze maturalne Maj 2008 Biologia poziom podstawowy przykładowe rozwiązanie(1)
Matura próbna 2008 Polski podstawowy
2008 Odpowiedzi Test przed probna matura Arkusz PP Geografia
biologia matura arkusze maturalne Maj 2008 Biologia poziom podstawowy przykładowe rozwiązanie

więcej podobnych podstron