MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Robert Suchcicki
Montaż sieci kablowych
725[02].Z3.02
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Stanisław Górniak
mgr inż. Krzysztof Słomczyński
Opracowanie redakcyjne:
Robert Suchcicki
Konsultacja:
mgr inż. Andrzej Zych
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 725[02].Z3.02
 Montaż sieci kablowych , zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu
monter sieci i urządzeń telekomunikacyjnych.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiały nauczania i zadania 7
4.1. Symbole graficzne, schematy i projekty stosowane przy budowie sieci
telekomunikacyjnych 7
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 11
4.1.3. Ćwiczenia 11
4.1.4. Sprawdzian postępów 14
4.2. SÅ‚ownictwo fachowe stosowane w kablowej technice telekomunikacyjnej 15
4.2.1. Materiał nauczania 15
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 20
4.2.3. Ćwiczenia 21
4.2.4. Sprawdzian postępów 22
4.3. Dokumenty normatywne stosowane przy budowie (montażu) sieci
telekomunikacyjnych 23
4.3.1. Materiał nauczania 23
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 23
4.3.3. Ćwiczenia 24
4.3.4. Sprawdzian postępów 25
4.4. Ogólne zasady projektowania i budowy (montażu) sieci
telekomunikacyjnych 26
4.4.1. Materiał nauczania 26
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 33
4.4.3. Ćwiczenia 33
4.4.4. Sprawdzian postępów 34
4.5. Przepisy BHP i Ppoż. obowiązujące przy budowie (montażu) sieci
telekomunikacyjnych 35
4.5.1. Materiał nauczania 35
4.5.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 35
4.5.3. Ćwiczenia 36
4.5.4. Sprawdzian postępów 39
4.6. Budowa (montaż) kanalizacji kablowej pierwotnej  rozdzielczej 40
4.6.1. Materiał nauczania 40
4.6.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 52
4.6.3. Ćwiczenia 53
4.6.4. Sprawdzian postępów 53
4.7. Budowa (montaż) sieci kablowych miejscowych magistralnych 
rozdzielczych 54
4.7.1. Materiał nauczania 54
4.7.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 56
4.7.3. Ćwiczenia 57
4.7.4. Sprawdzian postępów 69
5. Sprawdzian osiągnięć 60
6. Literatura 65
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Poradnik, który będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o montażu sieci kablowych
telekomunikacyjnych, dokumentach normatywnych - do których należy się stosować
wykonując montaż sieci kablowych, symbolach graficznych stosowanych w schematach
ideowych, blokowych i projektach telekomunikacyjnych sieci kablowych, poprawnie czytać
i interpretować schematy ideowe, blokowe i projekty sieci kablowych, a także ułatwi ci
wykonanie montażu fragmenty telekomunikacyjnej sieci kablowej.
W poradniku zamieszczono:
- Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej.
- Cele kształcenia tej jednostki modułowej.
- Materiał nauczania (rozdział 4) umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania
zadań i zaliczenia sprawdzianów. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną
literaturÄ™ i inne z
ródła informacji. Obejmuje on również zadania (ćwiczenia), które
zawierajÄ…:
wykaz materiałów, narzędzi i sprzętu niezbędnych do wykonania zadania,
pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia,
sprawdzian teoretyczny,
sprawdzian umiejętności praktycznych.
- Przykłady zadań oraz zestaw pytań sprawdzających Twoje opanowanie wiedzy
i umiejętności z zakresu całej jednostki. Zaliczenie tego zadania jest dowodem
osiągnięcia umiejętności praktycznych określonych w tej jednostce modułowej.
Wykonując sprawdzian postępów powinieneś odpowiadać na pytanie tak lub nie, co
oznacza, że opanowałeś materiał albo nie.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub zadania (ćwiczenia), to poproś
nauczyciela lub instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz
daną czynność. Po przerobieniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z jednostki
modułowej.
Jednostka modułowa: Montaż sieci kablowych, której treść teraz poznasz jest jednym
z modułów koniecznych do zapoznania się z procesem montażu instalacji i urządzeń
telekomunikacyjnych.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bhp i higieny
pracy, instrukcji przeciw pożarowych oraz instrukcji użytkowania wykorzystywanych
narzędzi, wynikających z rodzaju wykonywanych prac. Przepisy te ora instrukcje poznasz
podczas trwania nauki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
725[02].Z3
Montaż instalacji i urządzeń
telekomunikacyjnych.
725[02].Z3.01
Wykonywanie rożnych
typów złączy.
725[02].Z3.02
Montaż
sieci kablowych.
725[02].Z3.03
Wykonywanie remontów sieci
telekomunikacyjnych.
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji jednostki modułowej powinieneś umieć:
- stosować prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
- wyszukiwać informację,
- stosować się do podstawowych aktów prawnych,
- posługiwać się bezpiecznie podstawowym narzędziami: ręcznymi, elektronarzędziami,
pomiarowymi (miernik uniwersalny, megaomomierz itp.), przyrzÄ…dami i testerami
specjalistycznymi (psofometr, miernik poziomu, lokalizator uszkodzeń w kablach
miedzianych itp.),
- współdziałać w grupie z uwzględnieniem podziału stanowisk,
- stosować podstawowe zasady etyki (koleżeństwo, prawdomówność, odpowiedzialność za
siebie i innych, odpowiedzialność za powierzone narzędzia i inne mienie, punktualność,
odpowiedzialność za skutki, uczciwość, rzetelność w pracy, dotrzymywanie słowa),
- czytać schematy ideowe sieci telekomunikacyjnej,
- interpretować symbole graficzne i oznaczenia cyfrowo literowe występujące na
schematach ideowych sieci telekomunikacyjnych,
- rozpoznawać na schematach ideowych elementy sieci telekomunikacyjnych;
- nazywać elementy sieci telekomunikacyjnych,
- udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym,
- odróżniać rodzaje sieci telekomunikacyjnych,
- odróżniać materiały i technologie wykonania sieci telekomunikacyjnych;
- stosować terminologię telekomunikacyjną,
- posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu: telekomunikacji, teletechniki,
energetyki, elektroniki, elektrotechniki,
- stosować podstawowe prawa z zakresu elektrotechniki i elektroniki (np. Prawo Ohma,
itp.).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA.
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
 zinterpretować podstawowe zjawiska z zakresu telekomunikacji,
 czytać schematy montażowe sieci,
 zidentyfikować na planach sieci kablowych urządzenia telekomunikacyjne,
 rozpoznać na planach sieci kablowych różne rodzaje: kanalizacji, studzienek, skrzynek
i szaf kablowych,
 rozróżnić i rozpoznać na podstawie wyglądu i oznaczeń kable stosowane
w telekomunikacji,
 dobrać elementy i podzespoły na podstawie danych,
 dobrać narzędzia potrzebne do montażu sieci,
 wybrać odpowiednie kable na podstawie projektu sieci,
 obliczyć długości potrzebnych odcinków kabli,
 dobrać odpowiednie złącza i osłony do montażu kabli: przelotowych, odgałęz
nych
i równoległych,
 dobrać rodzaje i odmiany zakończeń łączówkowych (abonenckich),
 dobrać obudowę do zakończenia kablowego,
 dobrać sposób zabezpieczenia linii abonenckich,
 określić na podstawie projektu sieci ilości potrzebnych materiałów,
 dobrać przyrządy pomiarowe,
 ocenić parametry łącza na podstawie wyników pomiarów pętli łącza,
 sporządzać wykazy narzędzi i materiałów, elementów, podzespołów i przyrządów
pomiarowych,
 przygotować bezpieczne stanowisko do prac montażowych,
 wyznaczyć trasę kablową,
 zbudować kanały teletechniczne lub przygotować trasy wykopu z rurami ochronnymi
i oznakowaniem,
 wciągać kable do kanału ręcznie lub przy użyciu urządzeń wytwarzających sprężone
powietrze,
 montować symetryzatory oraz urządzenia do nadmuchu powietrza,
 układać kable światłowodowe w różnych środowiskach,
 stosować ochronę kabli przed prądami błądzącymi,
 zabezpieczać antykorozyjnie kable i konstrukcje z nimi związane,
 wykonywać pomiary oporności kabli,
 stosować czujniki ogniowe oraz sygnalizację braku ciśnienia powietrza,
 analizować i interpretować wyniki pomiarów oraz wyciągać wnioski praktyczne,
 zademonstrować poprawność wykonywania odcinka sieci,
 ocenić jakość i estetykę wykonanej pracy,
 uporządkować stanowisko pracy,
 wskazać i korzystać z norm i przepisów dotyczących budowy sieci i montażu urządzeń
telekomunikacyjnych,
 stosować właściwe przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, przeciwpożarowych oraz
przepisów o ochronie środowiska,
 przewidywać zagrożenia dla życia i zdrowia w pracy z wykorzystaniem narzędzi
i urządzeń elektrycznych,
 przewidywać zagrożenia występujące przy montażu i pomiarach sieci kablowych,
 dobrać środki ochrony osobistej podczas prac montażowo-instalacyjnych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. MATERIAA
Y NAUCZANIA
4.1. Symbole graficzne, schematy i projekty stosowane przy
budowie sieci telekomunikacyjnych
4.1.1. Materiał nauczania
Wszystkie budowy w tym także budowy sieci telekomunikacyjnych wykonuje się
w oparciu o projekty i schematy ideowe. Częścią składową wyżej wymienionych
dokumentów projektowych są symbole graficzne. Dokładna znajomość symboli graficznych
wykorzystywanych w schematach i projektach sieci telekomunikacyjnych pozwala na ich
właściwe odczytanie i interpretację. Ponadto podczas prac budowlanych zachodzi (o wiele
częściej niż byśmy tego chcieli) konieczność naniesienia poprawek do projektu
wykonawczego w zwiÄ…zku z napotkanymi przeszkodami lub infrastrukturÄ… podziemnÄ… nie
ujętą na projekcie wykonawczym. Tak więc bez znajomości symboli graficznych
wykorzystywanych w schematach i projektach sieci telekomunikacyjnych wykonywanie
zawodu monterska sieci i urządzeń telekomunikacyjnych staje się praktycznie nie możliwe.
W tabeli poniżej zamieszczono przykłady symboli graficznych wykorzystywanych
w schematach i projektach sieci telekomunikacyjnych.
Tabela 1. Symbole graficzne stosowane w technice kablowej.
Symbol graficzny. Objaśnienie symbolu.
- centrala telefoniczna,
- jednostka dostępowa: szafa kablowa,
- skrzynka, słupek, puszka kablowa
- skrzynka (puszka) kablowa zewnętrzna
- skrzynka (puszka) kablowa wewnętrzna
- puszka kablowa
- słupek kablowy,
- słupek kablowy pojedynczy,
- słupek kablowy podwójny,
- skrzynka kablowa na słupie,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
- złącze odgałęz
ne, rozgałęz
ne na kablu miedzianym,
- złącze odgałęz
ne, rozgałęz
ne na kablu światłowodowym,
- studnia kablowa,
- złącze przelotowe na kablu miedzianym lub spaw włókien
kabla światłowodowego,
- kanalizacja kablowa,
- przekrój kanalizacji kablowej,
- oznaczenie zajętości otworów kanalizacji kablowej
- złącze przelotowe kabla światłowodowego (do
wykorzystania wraz z symbolem zasobnika) (15 
wielkość zapasów w metrach, 1583,7  odległość trasowa
od poczÄ…tku linii),
- złącze rozgałęz
ne kabla światłowodowego (do
wykorzystania wraz z symbolem zasobnika) (15 
wielkość zapasów w metrach, 1583,7  odległość trasowa
od poczÄ…tku linii),
- zapas kabla światłowodowego (do wykorzystania wraz z
symbolem zasobnika) (15  wielkość zapasów w metrach,
1583,7  odległość trasowa od początku linii),
- złączka rury kanalizacyjnej wtórnej, kanalizacji
pierwotnej Ø40 lub rurociÄ…gu kablowego,
- słupek oznaczeniowy,
- słupek oznaczeniowo  pomiarowy,
- zasobnik złączowy lub skrzynka zapasu,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
- obiekt trasowy o długości 8,0m z pojedynczej rury HDPE
Ø 110 uÅ‚ożonej na gÅ‚Ä™bokoÅ›ci 1,2m (RS  rura stalowa,
RPP  rura polipropylenowa, HDPE  rura polietylenowa
wysokiej gęstości, LDEP  rura polietylenowa niskiej
gęstości, PCV  rura z polichlorku winylu),
- zabezpieczenie linii przykrywami ochronnymi na odcinku
linii (okręgi pokazują liczbę rur rurociągu kablowego lub
kabli doziemnych.,
- j.w ale na całym przebiegu (np. na danym arkuszu),
- gniazdko abonenckie,
- aparat telefoniczny,
- centrala tranzytowa,
- centrala okręgowa,
- centrala główna,
- centrala satelitowa,
- centrala miejska,
- rozdzielnica kablowa,
- telefoniczny kabel miejscowy,
- punkt rozgałęzienia kabla,
- kabel miedziany w kanalizacji,
- kabel światłowodowy w kanalizacji lub w rurociągu
kablowym,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
- kabel doziemny,
- kabel napowietrzny,
Poniżej zamieszczono przykładowy schemat cieci telekomunikacyjnej.
Rys. 1. Przykładowy schemat sieci miejscowej dwuczłonowej. 1  linia kablowa między centralowa (między
strefą wewnętrzną i zewnętrzną), 2  linia kablowa między centralowa, 3  linia kablowa magistralna,
4  linia kablowa rozdzielcza, 5  lina kablowa instalacyjna.
Na rysunku 2 przedstawiono przykład projektu fragmentu sieci telekomunikacyjnej.
Rys. 2. Przykład fragmentu projektu sieci telekomunikacyjnej.
Rysunek 3 przedstawia przykład projektu sieci telekomunikacyjnej w układzie trójczołowym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Rys. 3. Przykład projektu sieci telekomunikacyjnej w układzie trójczołowym. 1- przełacznica główna strona
liniowa, 2  złącze rozdzielcze w komorze kablowej centrali, 3  kabel magistralny, 4  rozdzielnica kablowa,
5  głowice kablowe, 6  szafka kablowa, 7  kabel pośredni, 8  kabel rozdzielczy, 9  złącze odgałęz
ne,
10  puszka kablowa, 11  kabel instalacyjny, 12  skrzynka kablowa, 13  tor napowietrzny do abonenta,
14  kabel zakończeniowy.
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co oznacza symbol graficzny?
Rys. 4. Do pytania 1.
2. Co oznacza symbol graficzny?
Rys. 5. Do pytania 2.
3. Co oznacza symbol graficzny?
Rys. 6. Do pytania 3.
4. Co oznacza symbol graficzny?
Rys. 7. Do pytania 4.
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie znanych ci symboli stosowanych w schematach i projektach sieci
telekomunikacyjnych wykonaj poniższe zadania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) wykonać wszystkie polecenia poprawnie,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
2) udzielić wyczerpujących odpowiedzi,
3) oddać wypełnioną kartę nauczycielowi.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- schematy sieci telekomunikacyjnych,
- projekty sieci telekomunikacyjnych,
- mapy geodezyjne terenów na których będzie budowana sieć telekomunikacyjna.
Tabela 2. Zadanie1.
Nr Pytanie
1. Określ który z poniższych rysunków przedstawia schemat a który projekt
fragmentu sieci telekomunikacyjnej.
Rys. 8.
Rys. 9.
Odpowiedz. Rysunek nr. 8 przedstawia:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ......
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ......
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ......
Rysunek nr. 9 przedstawia:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ......
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ......
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ......
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
2. Wypisz jaka ilość szafek kablowych, rozdzielnic kablowych, puszek
kablowych oraz ilość i rodzaje kabli telekomunikacyjnych i innych
elementów sieci telekomunikacyjnych widać na rysunku przedstawionym
poniżej.
Rys. 10.
Odpowiedz. Na rysunku nr.10 rozpoznałem:
a) szafek kablowych& & & & & & ...& & & & & & & & & & & & ...sztuk.
b) puszek kablowych& & & & & & & & & & & & .............................sztuk.
c) złączy rozgałęz
nych& & & & ..........................................................sztuk.
d) złączy przelotowych& & & & & & & & & & & & & .& & & & & sztuk.
e) skrzynek kablowych napowietrznych& & & & & & ...& & & & & sztuk.
f) puszek kablowych& & & & & & & & & & & & & ..& & & & & ...sztuk.
g) kabel teleksom typu.& & & & & & & & & .odcinków& & & & & & ..&
h) kabel teleksom typu.& & & & & & & & & .odcinków& & & & & & ..&
i) kabel teleksom typu.& & & & & & & & & .odcinków& & & & & & ..&
j) kabel teleksom typu.& & & & & & & & & .odcinków& & & & & ..& &
k) kabel teleksom typu .& & & & & & & & & .odcinków& & & & & .& &
3. Na rysunku poniżej przedstawiono schemat sieci telekomunikacyjnej.
Wypisz wszystkie elementy sieci przedstawione na tym rysunku i je nazwij.
Rys. 11.
Odpowiedz. Na rysunku powyżej rozpoznałem następujące elementy sieci
telekomunikacyjnej:
a)
n)
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
4. Napisz co przedstawia poniższy rysunek i zinterpretuj go.
Rys. 12.
Odpowiedz. Powyższy rysunek przedstawia
& & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Na podstawie posiadanych wiadomości mogę określić iż na rysunku nr 12
zaznaczono oraz podano następujące informacje:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) rozpoznać i narysować symbole graficzne kabli telekomunikacyjnych na
schematach i projektach sieci telekomunikacyjnych?
2) rozpoznać i narysować symbole graficzne osprzętu kanalizacji kablowej
na schematach i projektach sieci telekomunikacyjnych?
3) rozpoznać i narysować symbole graficzne osprzętu kablowego
(skrzynki, puszki rozdzielnice itp.) na schematach i projektach sieci
telekomunikacyjnych?
4) rozpoznać i narysować symbole graficzne urządzeń telekomunikacyjnych
(centrale, itp.) na schematach i projektach sieci telekomunikacyjnych?
5) odróżnić schemat ideowy od projektu wykonawczego (w formie
graficznej) sieci telekomunikacyjnej?
6) odróżnić projekt graficzny cieci telekomunikacyjnej od mapy
geodezyjnej terenu na którym sieć ta przebiega?
7) odróżnić schemat ideowy sieci telekomunikacyjnej od mapy
geodezyjnej terenu na którym sieć ta przebiega?
8) wskazać w projekcie technicznym wykonawczym rysunki
przedstawiajÄ…ce schematy projekty graficzne sieci
telekomunikacyjnych, mapy geodezyjne terenu na którym sieci te będą
budowane oraz właściwie je nazwać?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
4.2. SÅ‚ownictwo fachowe stosowane w kablowej technice
telekomunikacyjnej
4.2.1. Materiał nauczania
W zawodzie montera sieci i urządzeń telekomunikacyjnych obowiązuje fachowe
słownictwo związane ściśle z tym zawodem. Jednak zawód montera sieci i urządzeń
telekomunikacyjnych zawiera kilka słowników. Jednym z nich jest słownik kablowej techniki
telekomunikacyjnej inne powinny być umieszczone w innych modułach.
Dla zapewnienia zrozumienia i nauczenia się podstawowych pojęć zamieściłem dla Was
skrócony słownik kablowej techniki telekomunikacyjnej.
Tabela 3. Skrócony słownik techniki kablowej telekomunikacyjnej.
Termin (nazwa). Określenie Skrót
Stacja Obiekt telekomunikacyjny, w którym zainstalowano
ST
telekomunikacyjna. urzÄ…dzenia telekomunikacyjne
Stacja telekomunikacyjna, w której są zamieszczone
Stacja transmisyjna. STr.
urzÄ…dzenia transmisyjne.
Stacja telekomunikacyjna, w której są zamieszczone
Stacja komutacyjna. STko.
urzÄ…dzenia komutacyjne.
Stacja telekomunikacyjna stanowiÄ…ca urzÄ…dzenie lub
Stacja abonencka. Sab.
zespół urządzeń abonenckich.
Centrala macierzysta  Stacja komutacyjna (centrala cyfrowa) obsługująca
HOST.
HOST. region.
Moduł komutacyjny dołączony do HOST  a,
Moduł wyniesiony lub MW.
obsługujący abonentów na obszarze oddalonym od
centrala satelitowa. lub CS.
centrali macierzystej.
Moduł dostępowy. Moduł umożliwiający bezpośredni dostęp do sieci. MD.
Linia kablowa. Zespól kabli połączeniowych i stacji transmisyjnych. LK.
Linia między Linia (telekomunikacyjna) łącząca dwie stacje
LMm.
miastowa. komutacyjne (HOST) położone w różnych regionach.
Linia światłowodowa lub miedziana łącząca HOST ze
Linia magistralna. LM.
stacjami komutacyjnymi.
Linia Å‚Ä…czÄ…ca stacjÄ™ komutacyjnÄ… z punktem
Linia dostępowa. LD
dystrybucyjnym (skrzynkÄ…, puszkÄ… abonenckÄ…).
Lina Å‚Ä…czÄ…ca punkt dystrybucyjny (skrzynkÄ™, SzafkÄ™
Linia abonencka
kablowÄ…) sieci rozdzielczej z punktem dystrybucyjnym Lab.
(przyłączeniowa).
sieci abonenckiej (wewnÄ…trz budynkowej).
Kanalizacja kablowa Zespół rur, studni, komór kablowych, kanałów, szybów
KK.
telekomunikacyjna. itp. dla kabli (linii) telekomunikacyjnych.
Kanalizacja Kanalizacja do której wciąga się kable
KKP.
(kablowa)pierwotna. telekomunikacyjne i rury kanalizacji wtórnej.
Kanalizacja pierwotna wielootworowa lub rurociÄ…g
Kanalizacja (kablowa) kablowy, przeznaczone przede wszystkim dla kabli
KKPm.
magistralna. (linii) magistralnych światłowodowych i miedzianych
w pętlach sieci ODN.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Kanalizacja (kablowa) Kanalizacja jedno lub dwuotworowa przeznaczona dla
KKPr.
rozdzielcza. kabli (linii) rozdzielczych.
Kanalizacja kablowa pierwotna przystosowana do
Kanalizacja układania w terenie nie narażonym w nadmiernym
(kablowa)) pierwotna stopniu na uszkodzenia mechaniczne (np. pod KKPz.
zwykła. chodnikami lub na trawnikach), wykonana z rur
cienkościennych.
Zespół rur polietylenowych lub innych o nie gorszych
Kanalizacja (kablowa) właściwościach, zaciąganych do otworów kanalizacji
KKW.
wtórna. pierwotnej, stanowiących dodatkowe zabezpieczenie
kabli światłowodowych i innych.
Wiązka mini tub otoczona powłoką, tj.  okablowana
Kanalizacja (kablowa)
(kable puste KP) lub wiązka mini tub ułożona w rurze KKT.
trójna.
kanalizacji wtórnej (minikanalizacja MK).
CiÄ…g kanalizacyjny stanowiÄ…cy wprowadzenie kanalizacji
kablowej pierwotnej do budynku, składający się na ogół
Kanalizacja (kablowa)
z czterech elementów: studni stacyjnej, kanalizacji KKZ.
zakończeniowa.
(kablowej) wprowadzeniowej, komory kablowej i
kanalizacji (kablowej) wewnÄ…trz budynkowej.
Kanalizacja (kablowa) Odcinek kanalizacji zawarty między studnią stacyjną
KKwp.
wprowadzeniowa. a komorÄ… kablowÄ….
Poziome i pionowe kanały i rurociągi, umożliwiające
prowadzenie kabli instalacyjnych wewnÄ…trz budynku
Kanalizacja (kablowa)
oraz stanowiÄ…ce ich zabezpieczenie przed KKwb.
wewnÄ…trzbudynkowa.
uszkodzeniami mechanicznymi (ciÄ…gi instalacyjne
wewnÄ…trz budynkowe).
CiÄ…g rur polietylenowych lub innych o nie gorszych
właściwościach oraz zasobników złączowych
RurociÄ…g kablowy. RK.
układanych w ziemi i stanowiących osłonę ochronną dla
kabli światłowodowych.
Studnia kablowa usytuowana przy budynku obiektu
telekomunikacyjnego, przeznaczona do połączenia
Studnia stacyjna. SS
komory kablowej w budynku z kanalizacjÄ… kablowÄ…
(pierwsza studnia kanalizacji).
Wydzielony, obudowany, pionowy ciÄ…g w formie
Szyb kablowy. wnęki, łączący co najmniej dwie kondygnacje budynku,
przeznaczony do układania kabli.
Ciąg wszystkich konstrukcji osłonowych i wsporczych
do układania kabli telekomunikacyjnych (kanalizacja
CiÄ…g kablowy.
kablowa, tunele, kanały, pomosty i szyby kablowe ,
podziemne i naziemne).
Ciąg położonych jeden za drugim i połączonych ze sobą
CiÄ…g kanalizacji
rur kanalizacyjnych, tworzących kanał do ułożenia w
kablowej.
nim kabli telekomunikacyjnych.
Otwór wydrążony pod przeszkodą terenową
Przewiert. (prostoliniowo lub Å‚ukiem) w celu przeprowadzenia
przepustu.
Przejście kanalizacji kablowej pod przeszkodą terenową
Przepust. (tor kolejowy, ulica, ciek itp.), wykonane z rury lub rur
przepustowych (grubościennych).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Pomieszczenie podziemne wybudowane w ciÄ…gu
kanalizacji kablowej, umożliwiające wciąganie, montaż
Studnia kablowa. SK.
i konserwacjÄ™ kabli lub przynajmniej jedno z tych
zadań.
Studnia (kablowa) Studnia kablowa przeznaczona do doprowadzenia kabli
SKsz.
podszafkowa. z kanalizacji do szafy kablowej.
Studnia (kablowa) Studnia kablowa w kanalizacji przeznaczonej przede
SKm.
magistralna. wszystkim do budowy linii kablowych magistralnych.
Studnia (kablowa) Studnia kablowa w kanalizacji przeznaczonej do
SKr.
rozdzielcza. budowy linii kablowych rozdzielczych.
Studnia kablowa na prostym odcinku kanalizacji,
Studnia (kablowa)
zwykle o jednakowej liczbie otworów w ciągu SKp.
przelotowa.
przychodzÄ…cym i wychodzÄ…cym.
Studnia (kablowa) Studnia kablowa na załamaniu trasy kanalizacji, zwykle
SKn.
narożna. ze zmianÄ… kierunku o kÄ…t okoÅ‚o 90°.
Studnia na rozgałęzieniu trasy kanalizacji, zwykle ze
zmianÄ… kierunku o kÄ…t ok. 90° w jednÄ… stronÄ™
(odgałez
na jednostronnie, lewostronnie, prawostronnie)
Studnia (kablowa)
lub w dwie strony (odgałęz
na dwustronnie), przy czym SKo.
odgałęz
na.
ciągi odgałęz
ne mogą mieć różną liczbę otworów,
zwykle mniejszą od liczby otworów w głównym ciągu
przychodzÄ…cym.
Zwężenia komory studni przy ścianie, w której są
Gardło studni.
otwory doprowadzonych rur kanalizacyjnych.
Otwór w stropie studni umożliwiający wejście do jej
Otwór włazowy.
komory.
Czterościenny szyb łączący otwór włazowy z ramą
Właz studni. zamykany pokrywą, o wysokości zależnej od głębokości
posadowienia studni względem powierzchni gruntu.
Zagłębienie w dnie studni ułatwiające odprowadzanie
Osadnik. wody deszczowej do gruntu, wypompowanie lub
wybranie czerpakiem.
Kolumna wsporcza Pionowa rura lub listwa przy ścianie studni
(rura wspornikowa). przeznaczona do mocowania wsporników kablowych.
Poziome ramię (półka) mocowane na kolumnie
Wspornik kablowy
wsporczej lub w ścianie, przeznaczone do
(jedno-, dwu-, & . 
podtrzymywania kabli przeprowadzonych przez komorÄ™
kablowy).
studni kablowej.
Pomieszczenie w budynku telekomunikacyjnym
Komora kablowa. przeznaczone do wprowadzenia kabli zakończeń sieci KmK.
telekomunikacyjnej do urządzeń stacyjnych.
Pionowo usytuowana powierzchnia na ścianie komory
kablowej, na której znajdują się uszczelnione przed
Pole zakończeń
przenikaniem gazu zakończeń wody otwory wlotowe
otworów wlotowych
kanalizacji pierwotnej (z kablami i/lub rezerwowe, tj.
kanalizacji kablowej
nie zawierające kabli), przy czym sposób
(liniowej).
rozmieszczenia otworów powinien zapewniać łatwy
dostęp do poszczególnych kabli zakończeń uszczelnień.
Obudowa zakończenia Szafka, skrzynka, puszka, słupek, mieszczące w sobie
OZK.
kablowego. zakończenia (łączówki, głowice) kablowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Obudowa prostopadłościenna z drzwiczkami,
z umieszczonÄ… wewnÄ…trz konstrukcjÄ… wspornÄ… dla
Szafka (szafa) zakończeń kablowych (głowice, zespoły łączówkowe
SzK.
kablowa. zwykle 100 parowe), przeznaczona do ustawienia na
cokole (fundamencie), połączonym z kanalizacją
kablowÄ….
Obudowa z drzwiczkami lub pokrywÄ…, z umieszczonÄ…
Skrzynka/puszka wewnątrz konstrukcją wsporczą dla zakończeń
(kablowa) kablowych ewentualnych urządzeń zabezpieczających, Sks.
słupowa/ścienna. przeznaczona do mocowania na słupie linii naziemnej
albo na zewnętrznej ścianie budynku.
Obudowa z drzwiczkami lub pokrywÄ…, z umieszczonÄ…
wewnątrz konstrukcją wsporczą dla zakończeń
Skrzynka/puszka
kablowych ewentualnych urządzeń zabezpieczających, Skw.
(kablowa) wnętrzowa.
przeznaczona do mocowania na ścianie wewnątrz
budynku.
Obudowa w postaci kolumny z kołpakiem, pokrywą lub
Słupek (kablowy) drzwiczkami przeznaczona do ustawiania bezpośrednio
SÅ‚R.
rozdzielczy. w gruncie jako osłona zakończenia kabla rozdzielczego
i kabli abonenckich.
Zamykana obudowa zakończeń kablowych w formie
zamykanej puszki, instalowana z reguły w piwnicy lub
na dolnej kondygnacji budynku, a także słupku
Punkt dystrybucyjny. PD.
rozdzielczym lub skrzynce słupowej, stanowiąca
połączenie sieci dostępowej z siecią abonencką lub
instalacjami abonenckimi.
Puszka instalowana w pomieszczeniu abonenta lub
w jego bezpośrednim sąsiedztwie, stanowiąca punkt
Puszka abonencka. Pa
końcowy kabla abonenckiego a początkowy instalacji
abonenckiej zakończonej gniazdkiem abonenckim.
Zakończenie kabla instalacyjnego pomieszczeniu
abonenta, wykonane w postaci gniazdka wtykowego
Gniazdko abonenckie. zawierającego również ewentualnie zabezpieczenia GA.
przepięciowo  przetężeniowe, do którego przyłącza się
stacjÄ™ abonenta.
Zespół urządzeń telekomunikacyjnych,
Sieć (kablowa) telekomunikacyjnych szczególności central miejscowych
SM.
miejscowa. oraz stacji telefonicznych i linii telekomunikacyjnych
zainstalowanych na określonym obszarze.
Sieć dostępowa utworzona z linii kablowych łączących
Sieć (kablowa)
stację komutacyjną bezpośrednio z punktem
jednoczłonowa.
dystrybucyjnym.
Zespół izolowanych przewodów (zżył) metalowych
Kabel (najczęściej miedzianych M) lub światłowodów (O)
TK.
telekomunikacyjny. w powłoce ochronnej, przeznaczonych do przesyłania
sygnałów telekomunikacyjnych.
Kabel (telekomunikacyjny) o torach przystosowanych
Kabel
szczególnie do transmisji sygnałów na małe odległości,
(telekomunikacyjny) TKM.
przeznaczony głównie do budowy linii (kablowych)
miejscowy.
miejscowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Kabel
Kabel (telekomunikacyjny) światłowodowy (lub
(telekomunikacyjny)
niekiedy miedziany)w sieci ODN.
magistralny.
Kabel Kabel (telekomunikacyjny) łączący wyniesiony moduł
(telekomunikacyjny) komutacyjny (lub bezpośrednio HOST) z punktem
rozdzielczy. dystrybucyjnym.
Kabel
Kabel (telekomunikacyjny) Å‚Ä…czÄ…cy punkt dystrybucyjny
(telekomunikacyjny)
sieci rozdzielczej z puszką przelotowo  odgałęz
nÄ… sieci TKab.
abonencki
abonenckiej (wewnÄ…trzbudynkowej).
(przyłączeniowy).
Kabel Kabel (telekomunikacyjny) Å‚Ä…czÄ…cy punkt dystrybucyjny
(telekomunikacyjny) sieci rozdzielczej lub/i abonenckiej TKI.
instalacyjny. (wewnÄ…trzbudynkowej) z gniazdkiem abonenckim.
Kabel (telekomunikacyjny) z torami miedzianymi lub
Kabel
światłowodowymi, o konstrukcji wzmocnionej,
(telekomunikacyjny)
przystosowany do zawieszenia kabla na podbudowie
samonośny.
telekomunikacyjnej lub energetycznej.
Zespół wszystkich wiązek lub pęczków (w kablach
MTK symetrycznych) albo par współosiowych (w
Ośrodek kabla MTK. kablach MTK współosiowych) wraz z ich izolacją oraz
ewentualnymi składnikami dodatkowymi, np. linką
nośną, chroniony powłoką zewnętrzną.
Środkowa część ośrodka kabla MTK, symetrycznego,
Rdzeń kabla.
złożona z jednej lub kilku wiązek (pęczków),
Warstwa (wiązek) Wiązki (pęczki) ośrodka kabla NTK symetrycznego
kabla. rozmieszczone w jednakowej odległości od osi kabla.
Warstwa ochronna izolacyjna lub ekranujÄ…ca wykonana
Obwój.
przez owinięcie.
Warstwa ochronna izolacyjna lub ekranujÄ…ca wykonana
Oplot.
w postaci siatki.
Szczelna powłoka (ołowiana, plastikowa), chroniąca
Powłoka zewnętrzna.
ośrodek kabla przed wilgocią.
Zewnętrzna warstwa w postaci obwoju, na ogół z taśm
Pancerz kabla. lub drutów stalowych, nałożona na powłokę w celu
ochrony kabla przed uszkodzeniami mechanicznymi.
Nałożona wzdłużnie na ośrodek kabla taśma aluminiowa
Zapora
lub np. taśma poliestrowa pokryta aluminium,
przeciwwilgociowa
stanowiÄ…ca ochronÄ™ przed wnikaniem wilgoci do
(bariera Glovera).
ośrodka.
Element wytrzymałościowy w postaci linki ze stali lub
Linka samonośna. z odpowiednio wytrzymałego tworzywa sztucznego,
stosowany w kablach samonośnych.
Uszczelnienie Uodpornienie ośrodka kabla na wnikanie i penetrację
wzdłużne. wilgoci.
Elementy wytrzymałościowe wprasowane w powłokę
Roving. kabla w celu uzyskania zwiększonej wytrzymałości
powłoki.
Wyróżnik w formie nadruku na izolacji lub owinięcia
Oznaczenie toru
taśmą lub nicią pozwalający na identyfikacje toru w
kablowego.
ośrodku kabla.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Oznaczenie wiązki Wyróżnik w formie owinięcia taśmą lub nicią
kablowej. pozwalający na identyfikację wiązki w ośrodku kabla.
Złącze kabli o żyłach Złącze łączące odcinki kabli zawierających tory o
ZMTK.
miedzianych żyłach miedzianych.
ZMTK
ZMTK przelotowe. ZÅ‚Ä…cze Å‚Ä…czÄ…ce odcinki kabli MTK
p.
Złącze, w którym od kabla głównego odgałęziona
ZMTK
ZMTK odgałęz
ne. zostaje pewna grupa torów w jednym lub kilku kablach
o.
odgałęz
nych.
Osłona złączowa
Kompletny zestaw osprzętu do trwałego połączenia
(złącza kabla OZK.
dwóch lub większej liczby odcinków kabli MTK.
telekomunikacyjnego).
Kompletny zestaw montażowy z arkuszem
OZTK
termokurczliwym, stosowany przy wykonywaniu OZTt.
termokurczliwa.
ZMTK przelotowych i odgałęz
nych.
Zacisk (lub zaciski) w izolowanej obudowie
A
ączni żył kablowych
umożliwiające wprowadzenie łączonych żył, wykonanie
zaciskowy, A
Å».
połączenia przez zaciśnięcie odpowiednim narzędziem
szczelinowy.
oraz wzajemne odizolowanie sąsiednich połączeń żył.
Izolacyjny korpus (lista, cokół) i osadzone nim zaciski
lub końcówki umożliwiające uporządkowane połączenie
A
ączówka (kablowa). A
K.
określonej liczby par żył kablowych i/lub przewodów
łączeniowych oraz wzajemne odizolowanie połączeń.
A
ączówka, która może być wyposażona w elementy lub
A
ączówka układy służące do elektrycznego zabezpieczenia
ochronnikowa. przyłączonych torów i/lub urządzeń stacyjnych przed
przepięciami i przewężeniami (ochronniki).
Zespół łączówkowy. Zespół łączówek na odpowiednich wspornikach.
Urządzenie (na ogół czwórnik z końcówkami
uziemiajÄ…cym), stanowiÄ…ce zabezpieczenie ludzi i
urządzeń przed szkodliwymi (niebezpiecznymi,
Ochronnik O.
zakłócającymi) oddziaływaniami elektrycznymi
(przepięciami, przewężeniami i zakłóceniami
radiowymi), zawierajÄ…cy odgromniki, warystory itp.
Bezpiecznik. Element zabezpieczający przed przewężeniami. Bp.
Przedmiot metalowy umieszczony w gruncie i tworzÄ…cy
Uziom. Uz.
połączenie przewodzące z ziemią.
Uziom pionowy Uziom ułożony swym największym prostopadle do
Uzs.
(szpilkowy). powierzchni ziemi.
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co oznacza skrót A
Å»?
2. Powiedz co to jest powłoka zewnętrzna kabla telekomunikacyjnego?
3. Napisz czym się różni puszka abonencka od gniazdka abonenckiego?
4. Co oznacza termin Roving?
5. Wyjaśnij pojęcie kabel (telekomunikacyjny) magistralny?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie posiadanej wiedzy i dostępnych na Sali zajęciowej dokumentacji
katalogów odpowiedz na poniższe pytania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) wykonać wszystkie polecenia poprawnie,
2) udzielić wyczerpujących odpowiedzi,
3) oddać wypełnioną kartę nauczycielowi.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- dokumenty normatywne zawierające wyjaśnienia skrótów i fachowe słownictwo
telekomunikacyjne.
Tabela 4. Zadanie 2 sprawdzające znajomość słownictwa z zakresu kablowej techniki telekomunikacyjnej.
Nr Pytanie
1. Napisz co oznacza skrót SKo?
Odpowiedz
. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
2. Studnia kablowa na załamaniu trasy kanalizacji to? Napisz pełną nazwę
studni i jej oznaczenie literowe.
Odpowiedz
. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
3. Przewiert to?
Odpowiedz
. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
4. Napisz czym się różni przewiert od przepustu. (podaj ich definicje i zaznacz
różnice.
Odpowiedz
. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
5. Kanalizacja kablowa wtórna to ? Napisz definicje kanalizacji kablowej
wtórnej.
Odpowiedz
. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
6. Podaj różnicę między linią kablową międzymiastową a magistralną. Napisz
definicje obu linii i podaj wynikające z nich różnice.
Odpowiedz
. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wyjaśnić co oznacza skrót TKM?
2) wymienić co najmniej 3 elementy telekomunikacyjnej kanalizacji
kablowej?
3) określić w jakim rodzaju kabla telekomunikacyjnego stosowana jest
linka samonośna?
4) wyjaśnić zastosowanie ochronnika w telekomunikacyjnej sieci
kablowej?
5) napisać definicję stacji teletransmisyjnej?
6) określić co oznacz skrót SKr?
7) powiedzieć z czego składa się ośrodek kabla telekomunikacyjnego?
8) wyjaśnić znaczenie skrótu ZMTK?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
4.3. Dokumenty normatywne stosowane przy budowie
(montażu) sieci telekomunikacyjnych
4.3.1. Materiał nauczania
W związku z dosyć pokaz
ną ilością dokumentów normatywnych stosowanych w przy
budowie (montażu) sieci telekomunikacyjnych. Jednak na salach dydaktycznych podczas
zajęć praktycznych znajduje się ich pełny zakres.
Służby inwestycyjne inwestora, projektant (projektanci) i wykonawca (wykonawcy)
powinni dysponować kompletem dokumentów w postaci obowiązujących przepisów,
rozporządzeń, zarządzeń, wytycznych itp., normami, których stosowanie jest obowiązkowe
(np. polskie normy (PN) wprowadzone do stosowania rozporzÄ…dzenia odpowiednich
ministrów resortowych), a także (PN) i normami branżowymi (BN), których stosowanie może
się opierać na zasadzie dobrowolności. Ponadto praktycznie przy każdej budowie sieci
telekomunikacyjnych obowiązuje stosowanie się do postanowień zawartych w normach
zakładowych (NZ) operatora dla którego sieć będzie budowana.
Polskie Normy są aktualizowane drogą nowelizacji lub też przez wprowadzenie do nich
zmian lub dodatków. Dlatego każdy użytkownik powinien każdorazowo upewnić się, że
dysponuje aktualną wersją normy (łącznie z treścią wprowadzonych modyfikacji).
Natomiast w przypadku NB należy zaznaczyć, że normy te  do dobrowolnego
stosowania  są przestarzałe i znacznie bezpieczniej jest posługiwać się NZ operatora.
Niemniej należy mieć na względzie, że w różnych dokumentach normatywnych
niejednokrotnie występują powołania na NB w zakresie różnych szczegółów dotyczących
konkretnych rozwiązań technicznych. Także posiadanie i umiejętność korzystania z norm
branżowych jest nadal materialnie i prawnie wskazane.
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jaki dokument normatywny określa wymagania techniczne i eksploatacyjne oraz warunki
wzajemnej współpracy urządzeń, linii i sieci telekomunikacyjnych zakładanych
i używanych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Podaj pełną nazwę dokumentu
normatywnego oraz bezpośrednio związane z nim załączniki i datę wydania oraz w jakim
dzienniku urzędowym i na jakiej pozycji został opublikowany?
2. Określ dokument normatywny który dotyczy zamówień publicznych i wraz
z załącznikami dotyczy także robót w zakresie budownictwa telekomunikacyjnego. Podaj
pełną nazwę dokumentu normatywnego i datę wydania oraz w jakim dzienniku
urzędowym i na jakiej pozycji został opublikowany?
3. Wymień dokument normatywny który określa obowiązujące zasady oznakowania
urządzeń telekomunikacyjnych. Podaj pełną nazwę dokumentu normatywnego i datę
wydania oraz w jakim dzienniku urzędowym i na jakiej pozycji został opublikowany?
4. Jaki dokument normatywny reguluje obowiązujące zasady posiadania uprawnień
budowlanych w telekomunikacji. Podaj pełną nazwę dokumentu normatywnego i datę
wydania oraz w jakim dzienniku urzędowym i na jakiej pozycji został opublikowany?
5. W jakim dokumencie normatywnym określono zasady wykonywania wykopów. Podaj
pełną nazwę dokumentu normatywnego i datę wydania oraz w jakim dzienniku
urzędowym i na jakiej pozycji został opublikowany?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zadanie polega (podobnie jak poprzednie) na udzieleniu poprawnych i pełnych
odpowiedzi na zadane pytania lub wykonanie poleceń. Nauczyciel przed przystąpieniem
powinien udostępnić Wam pełny zestaw dokumentów normatywnych niezbędnych do
wykonania tego zadania. Pamiętaj że podstawą osiągnięcia sukcesu podczas wykonywania
tego zadania jest dokładne przeczytanie i zrozumienie pytania i udzielenie pełnej odpowiedzi.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
4) udzielić poprawnych,
5) udzielić wyczerpujących odpowiedzi,
6) oddać wypełnioną kartę nauczycielowi.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- różne dokumenty normatywne.
Tabela 5. Zadanie 3 ćwiczące wyszukiwanie informacji i poznawanie dokumentów normatywnych stosowanych
przy wykonywaniu Budowy(montażu) sieci telekomunikacyjnych.
Nr Pytanie
1. Wymień z nazwy typów dokumentów wchodzących w skład dokumentów
normatywnych stosowanych przy budowie (montażu) sieci
telekomunikacyjnych. Należy wymienić wszystkie typy dokumentów.
Odpowiedz
. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
2. Podaj jakie normy obowiązują i mają zastosowanie przy budowie (montażu)
sieci telekomunikacyjnych. Należy wymienić wszystkie normy.
Odpowiedz
. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
3. Napisz które normy z niżej wymienionych mają pierwszeństwo i uzasadnij
swojÄ… odpowiedz.
Normy branżowe z zakresu telekomunikacji.
Normy zakładowe z zakresu telekomunikacji.
Polskie Normy z zakresu telekomunikacji.
Odpowiedz
. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
4. Napisz w przypadku jakich prac wykonywanych przy budowie (montażu)
sieci telekomunikacyjnych znajdzie zastosowanie norma PN  68/b  06050.
Odpowiedz
. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
5. Przy budowie jakich linii kablowych zastosowanie znajdujÄ… normy:
PN- 90/T  06591, PN  91/T  06700, PN  91/T  06701, PN  EN 340:1996.
Odpowiedz
. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
6. Przy skrzyżowaniach i zbliżeniach linii telekomunikacyjnych z liniami
kolejowymi należy stosować się do zasad zawartych w jakim dokumencie
normatywnym? Podaj jego pełną nazwę i symbol oraz rok wydania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Odpowiedz
. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
7. Podaj jaki dokument normatywny zawiera dane dotyczÄ…ce wykonania
drewnianych słupów stosowanych w telekomunikacyjnych liniach
nadziemnych. Podaj jego pełną nazwę i symbol oraz rok wydania.
Odpowiedz
. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
8. Który z dokumentów opisuje sposoby wykonania słupów żelbetowych dla
telekomunikacyjnych linii nadziemnych (napowietrznych).
Odpowiedz
. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wyjaśnić co to są dokumenty normatywne?
2) wymienić co najmniej 5 różnych typów dokumentów normatywnych?
3) określić według jakich dokumentów normatywnych wykonywał byś
budowÄ™ instalacji dla operatora TP?
4) wyjaśnić jakiego rodzaju dokumentem normatywnym jest dokument
 Prawo telekomunikacyjne ?
5) (napisać) jakich podmiotów gospodarczych dotyczy i obowiązuje
dokument normatywny  Prawo telekomunikacyjne ?
6) określić co reguluje dokument normatywny  Prawo
telekomunikacyjne ?
7) powiedzieć na podstawie jakiego dokumentu normatywnego buduje się
w Polsce linie telekomunikacyjne?
8) wskazać według jakich dokumentów normatywnych wykonuje się
projekty budowlane i techniczne na terenie Polski?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
4.4. Ogólne zasady projektowania i budowy (montażu) sieci
telekomunikacyjnych
4.4.1. Materiał nauczania
Na poniższym diagramie przedstawiono przebieg procesu inwestycyjno  projektowego
który poprzedza proces budowy (montażu) sieci telekomunikacyjnych.
Wniosek inwestycyjny
Wybór jednostki projektowej
Koncepcja programowo -
przestrzenna.
Projekt techniczny
Projekt Projekt
wykonawczy budowlany
Pozwolenie na budowÄ™
Rys. 13. Przebieg procesu inwestycyjno  projektowego.
Projekt techniczny składa się on z dwóch projektów  wykonawczego i budowlanego.
Projekt budowlany jest dokumentem na podstawie którego wydawane jest inwestorowi
pozwolenie na budowę i według niego przeprowadza się całe zadanie budowlane. Natomiast
projekt wykonawczy jest w pełni zgodny z projektem budowlanym tylko można na nim
nanosić niezbędne poprawki wynikłe w trakcie realizacji zadania budowlanego (np. wykryte
w trakcie budowy elementy infrastruktury nie uwzględnione na projekcie budowlanym jak:
nie oznaczone kable elektroenergetyczne lub gazociągi). Na podstawie uzupełnionego
projektu wykonawczego po zakończeniu budowy tworzony jest projekt po wykonawczy
uwzględniający wszystkie naniesione poprawki. Prace budowlane przy budowie sieci
telekomunikacyjnych mogą się rozpocząć dopiero po uzyskaniu przez inwestora pozwolenia
na budowÄ™ i wydaniu decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Zawartość projektu budowlanego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Projekt budowlany powinien zawierać:
a) informacjÄ™ o podstawie prawnej opracowania (nr. zlecenia, nr. umowy, data zlecenia
i umowy),
b) decyzjÄ™ o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,
c) uzgodnienia branżowe wraz z protokułami ZUP,
d) pozwolenie na budowÄ™,
e) ogólny przebieg projektowanej sieci telekomunikacyjnej, wykonany zgodnie z zasadami
określonymi w dokumentach normatywnych,
f) przebieg sieci telekomunikacyjnej i przyłączy energetycznych na mapach geodezyjnych
dopuszczonych na danym terenie do projektowania wraz z wszystkim elementami sieci
naniesionymi w wymaganej skali,
g) projektowane sieci należy wyróżnić (określonym w dokumentach normatywnych)
kolorem, tak by odznaczały się od mapy geodezyjnej, a w wypadku wykonania kopi
kserograficznej nie ulegały powieleniu,
h) każdy rysunek powinien być zapatrzony w tabelkę według wzoru ujętego
w odpowiednim dokumencie normatywnym,
i) trasÄ™ linii (sieci) telekomunikacyjnej stanowiÄ…cÄ… przedmiot inwestycji na mapach
ewidencji gruntów potwierdzonych przez właściwy urząd,
j) wypis z ewidencji gruntów i działek, przez które przebiega projektowana linia (sieć),
potwierdzone przez właściwy urząd, a na kopiach za zgodność z oryginałem,
k) dokumenty stwierdzajÄ…ce prawo Inwestora do dysponowania terenem na czas
prowadzenia budowy potwierdzone na kopiach za zgodność z oryginałem,
l) charakterystykę techniczną opracowania według zasad określonych w odpowiednim
dokumencie normatywnym,
m) numery norm, zgodnie z którymi wykonano projekt,
n) symbolikÄ™ i oznaczenia wykorzystane w projekcie budowlanym,
o) spis rysunków i schematów zawartych w projekcie budowlanym,
p) uwagi końcowe.
Projekt budowlany powinien być wykonany w potrzebnej liczbie tomów (w zależności od
zakresu zadania budowlanego) i opatrzony stroną tytułową według wzoru umieszczonego
w odpowiednim dokumencie normatywnym.
Struktura i zawartość projektu technicznego wykonawczego.
Projekt wykonawczy powinien składać się z potrzebnej liczby tomów (w zależności od
zakresu zadania budowlanego), a przynajmniej z trzech tomów:
- Tom I pod nazwÄ…  Projekt techniczny wykonawczy sieci magistralnej (i/lub sieci
światłowodowej) dla  wpisać nazwę zadania budowlanego . Tom ten (lub poszczególne
jego części, zależnie od zakresu zadania budowlanego) powinien zawierać:
a) informacjÄ™ o podstawie prawnej opracowania (nr. zlecenia, nr umowy, data zlecenia
i umowy),
b) rysunek ogólnego przebiegu projektowanej sieci telekomunikacyjnej, wykonany wg
odpowiednich dokumentów normatywnych,
c) projekt rurociÄ…gu magistralnego wraz z towarzyszÄ…cÄ… kanalizacjÄ… pierwotnÄ… i/lub
kanalizacji pierwotnej wraz z kanalizacją wtórną,
d) lokalizacje posadowienia modułów wyniesionych central i/lub szaf dostępowych oraz
granice obszarów przez nie obsługiwanych,
e) projekt zasilania energetycznego modułów wyniesionych central i/lub szaf
dostępowych łącznie z technicznymi warunkami przyłączenia i przedmiarem
sporządzonym w odrębnym opracowaniu,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
f) projekt sieci światłowodowej,
g) wydruk przedmiarów dla projektowanego zakresu wraz z wersją elektroniczną
w programie ZUZIA DLA WINDOWS zgodnie z powyższym podziałem
dokumentacji (przedmiar kanalizacji magistralnej należy podzielić na części zgodnie
z podziałem obszaru na obszary szafowe oraz sporządzić zbiorczy przedmiar
i kosztorys inwestorski dla całej sieci magistralnej),
h) charakterystykę techniczną opracowania sporządzoną wg zasad określonych
w odpowiednim dokumencie normatywnym,
i) numer normy zgodnie z którym wykonano projekt,
j) symbolikÄ™ i oznaczenia wykorzystane w projekcie,
k) spis rysunków i schematów wykonanych zgodnie z określonymi w odpowiednim
dokumencie normatywnym zasadami ich sporzÄ…dzenia,
l) tablice sporządzone według zasad określonych w odpowiednim dokumencie
normatywnym,
m) dane charakteryzujące sprzęt przeznaczony do zainstalowania w danej sieci (dane
katalogowe, rysunki schematyczne, karty katalogowe kabli, homologacje i atesty) 
punkt ten jest szczególnie istotny podczas realizacji projektó dla tzw. kontraktów  pod
klucz ,
n) uwagi końcowe.
- Tom II/A pod nazwÄ…  Projekt techniczny wykonawczy sieci rozdzielczej i instalacji
wewnątrzbudynkowych dla  wpisać nazwę zadania budowlanego. Obszar modułu
wyniesionego (lub szafy dostępowej)  wpisać nazwę obiektu. Tom ten (lub
poszczególne jego części, zależnie od zakresu zadania budowlanego) powinien zawierać
odpowiednie informacje dla danego obszaru modułu wyniesionego:
a) informacje o podstawie prawnej opracowania (nr. zlecenia, nr. umowy, data zlecenia
i umowy),
b) ogólny przebieg projektowanej sieci telekomunikacyjnej, wykonany wg
odpowiednich dokumentów normatywnych,
c) projekt kanalizacji rozdzielczej dla obszaru obsługiwanego przez moduł wyniesiony
centrali lub szafkę dostępową wymienioną w nazwie tomu,
d) projekt sieci rozdzielczej dla obszaru obsługiwanego przez moduł wyniesiony
centrali lub szafę dostępową wymienioną w nazwie tomu,
e) projekt sieci abonenckich wewnątrzbudynkowych dla obszaru obsługiwanego przez
moduł wyniesiony centrali lub szafę dostępową wymienioną w nazwie tomu,
f) projekt instalacji abonenckich (jeśli taki przewiduje umowa),
g) wydruk przedmiaru i kosztorysu inwestorskiego dla opracowanego w tym tomie
zakresu wraz z wersjÄ… elektronicznÄ… w programie ZUZIA DLA WINDOWS zgodnie
z powyższym podziałem dokumentacji,
h) charakterystykę techniczną opracowania sporządzoną wg zasad określonych
w odpowiednim dokumencie normatywnym,
i) numery norm, zgodnie z którymi wykonano projekt,
j) symbolikÄ™ i oznaczenia wykorzystane w projekcie,
k) spis rysunków i schematów wykonanych zgodnie z określonymi w odpowiednim
dokumencie normatywnym zasadami ich sporzÄ…dzenia,
l) tablice sporządzone według zasad określonych w odpowiednim dokumencie
normatywnym,
m) dane charakteryzujące sprzęt przeznaczony do zainstalowania w danej sieci (dane
katalogowe, rysunki schematyczne, karty katalogowe kabli, homologacje i atesty) 
punkt ten jest szczególnie istotny podczas realizacji projektó dla tzw. kontraktów
 pod klucz ,
n) uwagi końcowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
- Tom III/C pod nazwą  Zestawienie zbiorcze dla  wpisać nazwę zadania budowlanego.
W tomie tym powinno znalez
ć się zbiorcze zestawienie w postaci tablic sporządzonych wg
odpowiedniego dokumentu normatywnego
Każdy tom powinien być opatrzony stroną tytułowa wg wzoru podanego w odpowiednim
dokumencie normatywnym.
Na rysunkach poniżej przedstawiono przykładowe mapy, schematy i projekty sieci
telekomunikacyjnych.
Rys. 14. Mapa geodezyjna terenu na którym projektowana jest sieć telekomunikacyjna
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Rys. 15. Schemat projektowanej sieci telekomunikacyjnej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Rys. 16. Projekt graficzny budowanej sieci telekomunikacyjnej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Rys. 17. Schemat sieci abonenckiej na obszarze objętym projektem sieci telekomunikacyjnej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie czynności i dokumenty trzeba złożyć, aby otrzymać pozwolenie na budowę sieci
telekomunikacyjnej?
2. Kto wydaje pozwolenia na budowÄ™ sieci telekomunikacyjnej na danym terenie?
3. Z czego się składa projekt techniczny?
4. Na podstawie, którego projektu wydawane jest pozwolenie na budowę?
5. Co to jest projekt techniczny wykonawczy?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
W tabeli poniżej udziel pełnych odpowiedzi lub wykonaj polecenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) udzielić poprawnych,
2) udzielić wyczerpujących odpowiedzi,
3) oddać wypełnioną kartę nauczycielowi.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- różne dokumenty normatywne,
- projekt budowlany,
- projekt techniczny wykonawczy,
- projekt techniczny powykonawczy.
Tabela 6. Zadanie 4 sprawdzające zakres opanowanego materiału z działu  Ogólne zasady projektowania
i budowy (montażu) sieci telekomunikacyjnych.
Nr pytania Pytanie
1. Narysuj poniżej schemat blokowy przebiegu procesu inwestycyjno 
projektowego.
Odpowiedz
.
2. Napisz jaka część dokumentacji projektowej jest najważniejsza podczas
starania się o pozwolenie na budowę (montaż) projektowanej lub
rozbudowywanej sieci telekomunikacyjnej.
Odpowiedz
. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
3. Napisz jaka część dokumentacji projektowej jest najważniejsza podczas
wykonywania zadania budowlanego polegającego na budowie (montażu)
projektowanej lub rozbudowywanej sieci telekomunikacyjnej.
Odpowiedz
. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
4. Wymień co najmniej 6 elementów z których powinien składać się projekt
budowlany.
Odpowiedz
. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
5. Napisz z ilu tomów powinien składać się projekt budowlany.
Odpowiedz
. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
4.4.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) narysować i objaśnić przebieg procesu inwestycyjno  projektowego?
2) wymienić wszystkie dokumenty wymagane do uzyskania pozwolenia na
budowÄ™?
3) wyszczególnić wszystkie różnice pomiędzy projektem technicznym
wykonawczym i powykonawczym?
4) określić jakiej dokumentacji znajduje się zestawienie zbiorcze zadania
budowlanego?
5) napisać, z jakich tomów składa się projekt techniczny wykonawczy?
6) wskazać różnice pomiędzy projektem budowlanym, a projektem
technicznym wykonawczym?
7) wymienić typy rysunków, które powinny znalez
ć się w każdym
projekcie technicznym?
8) wymienić dokumenty normatywne na podstawie, których wykonuje się
projekty techniczne wykonawcze i powykonawcze?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
4.5. Przepisy BHP i Ppoż. obowiązujące przy budowie
(montażu) sieci telekomunikacyjnych
4.5.1. Materiał nauczania
Z powodu ogromnej ilości przepisów BHP i Ppoż. obowiązujących przy budowie
(montażu) sieci telekomunikacyjnych, wymienię z
ródła z których możecie skorzystać aby
poznać i stosować w/w przepisy w trakcie wykonywania zadań na zajęciach jak i podczas
póz
niejszej pracy w zawodzie montera sieci i urządzeń telekomunikacyjnych. Nadmienię
dodatkowo iż znajomość tych przepisów jest bezwzględnie wymagana przez nauczycieli
podczas zajęć praktycznych jak i póz
niej przez Waszych przyszłych pracodawców.
Powinniście dobre znać i stosować następujące przepisy BHP i Ppoż.:
-  Ogólne przepisy BHP i Ppoż. obowiązujące w budownictwie .
-  Przepisy BHP obowiązujące przy wykonywaniu prac odkrywkowych i wykopów
w gruntach różnego rodzaju .
- Przepisy BHP i Ppoż. obowiązujące przy budowie linii, sieci, kanalizacji
telekomunikacyjnych zawarte w NP, NZ i instrukcjach wydanych przez operatorów lub
inwestorów.
- Przepisy BHP i Ppoż. obowiązujące na terenie przedsiębiorstw i instytucji przez których
teren przebiegała będzie projektowana (budowana) sieć telekomunikacyjna.
- Przepisy BHP i Ppoż. obowiązujące przy obsłudze narzędzi ręcznych i mechanicznych
stosowanych przy budowie (montażu) sieci telekomunikacyjnych i zawarte
w szczegółowych instrukcjach użytkowana tych narzędzi (np. wciągarka mechaniczna
kabli, wiertarki, lutlampy i palniki gazowe, itd.).
Dopiero posiadając i stosując tą wiedzę możecie przystąpić do wykonywania zadania
sprawdzającego opanowanie materiału z tego rozdziału.
4.5.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. W jaki sposób należy zabezpieczyć miejsce wykonywania wykopów?
2. W jaki sposób zabezpieczysz miejsce wykonywania pracy na drabinach przystawnych
lub rozstawnych?
3. Jakie tablice ostrzegawcze rozstawisz (lub wywiesisz) w pobliżu miejsca gdzie
składowane są butle gazowe (lub naboje gazowe) do palników gazowych?
4. Do jakich wysokości (lub głębokości) pracy nie istnieje potrzeba stosowania
zabezpieczenia w postaci np. szelek przed upadkiem z wysokości?
5. Co najmniej ile osób powinno wykonywać prace montażowe w studni kablowej?
6. W jaki sposób należy schodzić do wykopów, których głębokość przekracza 2m?
7. Jakie środki ochrony osobistej powinien posiadać pracownik wykonujący wykop do
głębokości 1m?
8. Jaki znak ostrzegawczy postawisz, gdy prace przy wykopach wykonywane są w pobliżu
pasa jezdni lub zajmują część chodnika?
9. W jaki sposób zabezpieczysz miejsce prowadzonych prac na okres nocy, aby uniknąć
nieszczęśliwych wypadków z udziałem własnych pracowników (współpracowników) lub
osób trzecich?
10. Podaj chociaż jeden logiczny powód kiedy przestrzeganie przepisów BHP i Ppoż. jest
zbędne lub niepotrzebne?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zadanie do tego rozdziału będzie polegało na wykonaniu na poligonie kablowym wykopu
o długości 15m. pod kabel telekomunikacyjny rozdzielczy XzTKMXpw 10x4x0,5 mm2
pomiędzy szafką rozdzielczą, a słupkiem kablowym. W czasie wykonywania tego zadania
zostanie także sprawdzony zakres opanowanego materiału z poprzednich rozdziałów. Zadane
należy wykonać zgodnie z obowiązującymi normami oraz z zastosować obowiązujące przy
tum zadaniu przepisy BHP.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) sporządzić w formie pisemnej spis materiałów, narzędzi środków ochrony osobistej,
środków do zabezpieczenia wykopu zarówno przed zawałem jak i dostępem osób
trzecich,
2) sporządzić w formie pisemnej spis materiałów, narzędzi, narzędzi i przyrządów
pomiarowych niezbędnych do wykonania wykopu i przygotowania jego ścian przed
osuwaniem i zawałem oraz dna do ułożenia kabla XzTKMXpw 10x4x0,5 mm2,
3) sporządzić w formie pisemnej plan pracy,
4) w czasie wykonywania zadania na bieżąco notować właściwą kolejność wykonywanych
czynności (klasyfikując je do odpowiedniej kategorii wykonywanych czynności),
5) po zakończeniu zadania uporządkować i zabezpieczyć teren prac oraz odnieść i rozliczyć
się z narzędzi i materiałów,.
6) po zakończeniu zadania wykonać w formie pisemnej sprawozdanie z zadania.
Należy pamiętać, że przy wykonywaniu spisu jak i planu pracy należy zastosować się do
odpowiednich dokumentów normatywnych, a w planie pracy zaznaczyć głębokość i sposób
przygotowania wykonywanego wykopu do ułożenia w nim kabla telekomunikacyjnego
miejscowego rozdzielczego typ XzTKMXpw 5*4*0,5 mm2.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- fragment projektowanej sieci telekomunikacyjnej składający się z szafki rozdzielczej
i 1 słupka telekomunikacyjnego, 1 zakończenia kablowego w budynku;
- dokumentacja planowanego przebiegu kabla doziemnego, instrukcja obsługi lutlampy
gazowej, karty lub katalogi rur do budowy kanalizacji kablowych telekomunikacyjnych
miejscowych, karty lub katalogi osłon termokurczliwych złączy na kablach
telekomunikacyjnych, karty lub katalogi łączników żył w kablach telekomunikacyjnych,
karty lub katalogi kabli telekomunikacyjnych miejscowych;
- narzędzia: miernik stężenia gazu w studni kablowej, narzędzie do cięcia kabli
telekomunikacyjnych i rur kanalizacji kablowej, rolki kablowe do układania kabli
telekomunikacyjnych, przejście kablowe lub przejście kablowe z rolkami, taśma lub linka
stalowa do przeciÄ…gania przewodów, miara taÅ›mowa stalowa (3 ÷ 5 m), miara taÅ›mowa
(25m), młotki ślusarskie, nożyce proste, nóż kablowy (monterski), namiot monterski,
poziomica, szczypce boczne (ucinaczki) 150mm, szczypce czołowe do cięcia drutu (cęgi
do drutu) 150 mm, szczypce płaskie (płaskoszczypy) 150 mm, szczypce płaskie
uniwersalne (kombinerki), torba monterska, uchwyty łącznikowe, wkrętaki płaskie
(szerokość ostrza 3, 5, 9 mm), wkrętaki krzyżakowe, czerpak do wody, lampy
akumulatorowe, kapturki ochronne na kable telekomunikacyjne, klucz do szafek
kablowych, klucz nastawny (ślimakowy), komplet kluczy nasadowych dwustronnych,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
kolanka ochronne,. Apteczka pierwszej pomocy, oliwiarka, pędzel płaski do odkurzania,
zaprawa murarska, zaprawa betonowa, kielnia, szpachelka, poziomica, piasek (lub
przesiana ziemia), żwirek (lub gres).
Tabela 7. Zadanie 5 sprawdzające zakres opanowanego materiału z poprzednich rozdziałów i znajomość oraz
umiejętność stosowania przepisów BHP i Ppoż.obowiązujących przy budowie (montażu) sieci
telekomunikacyjnych. Karta pracy ucznia cześć 1.
Spis narzędzi niezbędnych do wykonania zadania.
1. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & . .
n. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..& . .
Spis narzędzi pomiarowych niezbędnych do wykonania zadania.
1. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .. .
n. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..& & .. .
Spis środków ochrony osobistej niezbędnych do wykonania zadania.
1. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .. .
n. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..& & .. .
Spis środków zabezpieczających wykonywany wykop przed zawałę i dostępem osób
trzecich.
1. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .. .
n. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..& & .. .
Plan pracy.
1. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .. .
2. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .. .
3. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .. .
4. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .. .
5. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .. .
6. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .. .
n. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .. .
Tabela 8. Kolejność wykonywanych czynności podczas realizacji zadania z określeniem obszaru. Karata pracy
ucznia cześć 2.
Kolejność wykonywanych czynności podczas realizacji zadania z określeniem obszaru.
Określenie obszaru
Nr wykonywanej
Nazwa wykonywanej czynności. wykonywanej
czynności .
czynności.
Pobranie niezbędnych do wykonania zadania
1. narzędzi, narzędzi i przyrządów pomiarowych, Organizowanie.
środków ochrony osobistej itd.
2.
3.
n.
Poniżej przedstawiono sposób punktacji i oceniania zadania przedstawionego wyżej.
Za każdy pełny spis oraz plan działania otrzymujesz 1 pkt. Za niepełny lub brak 0 pkt. Za
każdą odnotowaną na bieżąco czynność oraz obszar tej czynności otrzymujesz maksymalnie
2 pkt. Za brak czynności lub nie zaznaczenie obszaru o 1pkt mniej. Za brak obu wyżej
wymienionych 0 pkt. Za czynności wypisane do tabeli po zakończeniu zadania łącznie
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
z zaznaczonym obszarem maksymalnie 1 pkt. za każdą. Za sprawozdanie pisemne
maksymalnie 4 pkt.
Tabela 9. Sposób oceniania zadania z tabeli 7.
Liczba punktów. Ocena.
75  78 dopuszczajÄ…cy
79  83 dostateczny
84  89 dobry
90  95 bardzo dobry
96  99 celujÄ…cy
Tabela 10. Sprawozdanie do zadania z tabeli 7. Karata pracy ucznia cześć 3.
Sprawozdanie z zakończonego zadania.
1. W czasie wykonywania zadania bezbłędnie wykonałem następujące czynności:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & .& & & .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
2. W czasie wykonywania zadania pominąłem następujące czynności lub wykonałem je
w nie właściwej kolejności:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & .& & & .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
3. Największe problemy miałem z wykonaniem:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & .& & & .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
4. Gdybym wykonywał to zadanie ponownie postąpił bym w następujący sposób:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & .& & & .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
5. Zadanie swoje oceniam (zgodnie z wykonanymi czynnościami, stawianymi
wymaganiami i tabelÄ… oraz sposobem oceniania) na ocenÄ™
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & .& & & .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
4.5.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) dobrać środki ochrony osobistej do wykonywanego zadania?
2) dobrać środki do zabezpieczenia terenu robót przed dostępem osób
trzecich?
3) dobrać znaki i tablice ostrzegawcze oraz informacyjne do
zabezpieczenia terenu robót i składowania materiałów i sprzętu.?
4) wymienić, jakie zagrożenia występują podczas pracy z lutlampami
i palnikami gazowymi?
5) właściwie zastosować środki do zabezpieczenia terenu wykonywania
prac budowlanych przed dostępem osób trzecich?
6) wskazać główne zagrożenia dla bezpieczeństwa pracy przy
wykonywaniu wykopów?
7) wymienić trzy dokumenty które mówią o przepisach BHP i Ppoż.;
obowiÄ…zujÄ…cych przy wykonywaniu prac budowlanych sieci
telekomunikacyjnych?
8) wskazać sposoby postępowania w przypadku, gdy któryś
z współpracowników ulegnie wypadkowi podczas pracy?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
4.6. Budowa (montaż) kanalizacji kablowej pierwotnej 
rozdzielczej
4.6.1. Materiał nauczania
Podstawowym dokumentem formalno  prawnym (normatywnym) zawierajÄ…cym
wymagania techniczno  eksploatacyjne dotyczÄ…ce kanalizacji kablowej, obowiÄ…zujÄ…cej
operatorów i podmioty zajmujące się projektowaniem i budową kanalizacji kablowej, jest
RozporzÄ…dzenie Ministra A
ączności do ustawy  Prawo telekomunikacyjne z dnia 21 lipca
2000 r., Dz.U. 73, poz. 852 Art. 89  Określenie warunków budowy infrastruktury
telekomunikacyjnej w miejscowościach, wzdłuż dróg publicznych, kanałów i dróg wodnych
oraz w pobliżu lotnisk, a także współwykorzystania, skrzyżowania się lub zbliżenia do torów
kolejowych, dróg publicznych, dróg wodnych i kanałów, linii i urządzeń energetycznych oraz
urządzeń służących do przesyłania płynów i gazów, mając na uwadze uproszczenie procesu
budowy infrastruktury telekomunikacyjnej oraz zapewnienia bezpieczeństwa jej eksploatacji,
a także bezpieczeństwo osób trzecich .
Zgodnie z tym dokumentem kanalizacja kablowa powinna zapewnić:
1) szybkÄ… budowÄ™ i przebudowÄ™ telekomunikacyjnych linii kablowych bez wykonywania
robót ziemnych,
2) ochronę budynków abonenckich i stacyjnych przed przedostawaniem się do nich gazów
i wody z kanalizacji kablowej,
3) ochronÄ™ linii przed uszkodzeniami mechanicznymi, chemicznymi i innymi, ze strony
sąsiednich obiektów infrastruktury terenowej,
4) ochronę innych obiektów infrastruktury terenowej przed uszkodzeniami podczas
eksploatacji kanalizacji kablowej, a w szczególności podczas robót ziemnych związanych
z przebudowÄ… lub usuwaniem awarii kanalizacji,
5) ochronę środowiska naturalnego i zabytków kultury materialnej,
6) bezpieczeństwo ruchu pieszego i kołowego w miejscach włazowych,
7) ochronę linii kablowych przed dostępem osób niepowołanych (trzecich).
Obudowy zakończeń kablowych powinny zapewnić:
1) szybkie instalowanie, przełączane i testowanie linii kablowych,
2) ochronÄ™ linii kablowych przed agresywnÄ… wilgociÄ…, zmianami temperatury, drganiami,
uszkodzeniami mechanicznymi, zakłóceniami elektromagnetycznymi,
3) bezpieczeństwo ruchu pieszego i kołowego oraz estetykę urbanistyczną,
4) ochronę zakończeń linii kablowych przed dostępem osób nieuprawnionych (trzecich).
Telekomunikacyjne kanalizacja kablowa obejmuje:
1) kanalizacjÄ™ kablowÄ… stacyjnÄ…,
2) kanalizacjÄ™ wprowadzeniowÄ…,
3) kanalizacjÄ™ kablowÄ… pierwotnÄ…,
4) kanalizację kablową wtórną i trójną,
5) rurociÄ…gi kablowe,
6) tunele kablowe,
7) kanalizacjÄ™ specjalnÄ…,
8) inne obiekty infrastruktury terenowej, w których mogą być układane kable
telekomunikacyjne.
Obudowy zakończeń kablowych obejmują:
a) wewnątrzbudynkowe stojaki, szafy i skrzynki zakończeń kablowych,
b) zewnętrzne szafy, słupki i skrzynki zakończeń kablowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
Podstawowymi składnikami kanalizacji kablowej (wszelkiego typu) są:
a) rury i akcesoria do tworzenia ciągów kanalizacji kablowej oraz ciągów rurowych;
b) studnie kablowe,
c) komory kablowe,
d) konstrukcje wsporcze w komorach i studniach kablowych i innych obiektach
infrastruktury,
e) zasobniki złączowe,
f) zasobniki dla zapasów awaryjnych kabli.
Poniższy diagram przedstawia struktury ciągu kanalizacji kablowej telekomunikacyjnej
pierwotnej.
CiÄ…g kanalizacji kablowej
pierwotnej.
Kanalizacja
wewnÄ…trzbudynkowa.
Komora
kablowa.
Kanalizacja
wprowadzeniowa.
Studnia stacyjna lub
przybudynkowa.
CiÄ…g rur kanalizacji
kablowej pozabudynkowej.
CiÄ…g rur pierwotnych.
Ciąg rur światłowodowych
(rurociÄ…g kablowy).
CiÄ…g rur pierwotnych z
rurami kanalizacji wtórnej.
CiÄ…g rur mieszany.
Rys. 18. Diagram przedstawiajÄ…cy ciÄ…g kanalizacji kablowej pierwotnej.
Kanalizacja kablowa specjalna budowana jest z rur stalowych kanałowych np.
w przypadku wprowadzania kabli telekomunikacyjnych na teren stacji elektroenergetycznych
wysokiego napięcia.
Obudowy zakończeń kablowych.
Podstawowe składniki.
1. Obudowy zakończeń kablowych torów miedzianych i światłowodowych oraz urządzeń
sieciowych stanowiÄ…:
a) stojaki wewnÄ…trzbudynkowe,
b) szafki kablowe wewnątrzbudynkowe i zewnętrzne,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
c) skrzynki kablowe wewnątrzbudynkowe i zewnętrzne,
d) słupki kablowe,
e) kontenery.
2. Obudowy zakończeń kablowych powinny spełniać następujące wymagania:
a) odporność na czynniki klimatyczne i środowiskowe, jak: szkodliwa atmosfera,
nasłonecznienie, wahania temperatury, duża wilgotność, drgania,
b) zabezpieczenia zakończeń kablowych przed dostępem osób nieuprawnionych
(trzecich) i przypadkowymi uszkodzeniami mechanicznymi,
c) odpowiednie ekranowanie zakończeń torów miedzianych i urządzeń sieciowych.
Do innych obiektów infrastruktury terenowej, w których mogą być układane kable
telekomunikacyjne możemy zaliczyć np.:
a) przewody kanalizacji ściekowej,
b) przewody obudowy ciepłociągów.
Kable układane w przewodach o których mowa wyżej powinny być dodatkowo chronione
przed gryzoniami, przed wpływami szkodliwych płynów i gazów oraz wysokiej temperatury.
Ograniczenia występujące przy budowie (montażu) sieci.
W trakcie budowy traktów kanalizacji kablowej występują różnego rodzaju ograniczenia,
których należy bezwzględnie przestrzegać przy planowaniu i przy jej organizacji, jak również
podczas prowadzenia robót. Poniżej podano główne z tych ograniczeń.
1. Rury kanalizacji kablowej powinny być układane przy temperaturze otoczenia powyżej
(- 5°C). Dopuszcza siÄ™ w wypadkach wyjÄ…tkowych (np. w celu dokoÅ„czenia
rozpoczętych wcześniej robót) układanie rur przy niższych temperaturach powietrza, lecz
w takim wypadku należy zapewnić podgrzewanie rur w zwojach lub na bębnach.
2. W trakcie budowy występuje ograniczenie odnośnie odcinka kanalizacji kablowej
w ciągu jednej zmiany dziennej. Odcinek powinien być takiej długości aby prace na
całym odcinku zostały zakończone w czasie trwania tej zmiany, bez konieczności
zabezpieczania nie ułożonych odcinków rur oraz akcesoriów na okres nocy.
3. Należy przestrzegać wymagań i ograniczeń występujących na odcinkach zbliżeń
i skrzyżowań z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego (gazociągi, wodociągi, itp.).
Prace takich miejscach należy wykonywać w sposób wskazany w uzgodnieniach
i omówieniu zawartym w projekcie technicznym wykonawczym i pod ewentualnym
nadzorem technicznym (jeżeli tak wynika z uzgodnień) użytkowników sąsiadujących
urządzeń uzbrojenia terenu.
4. Należy bezwzględnie wziąć pod uwagę i stosowanie ograniczenia czasowe i przestrzenne
wynikajÄ…ce z zatwierdzonego projektu organizacji ruchu drogowego na czas trwania
budowy.
5. W przypadku wykrycia w wykopie niezidentyfikowanego przewodu (rurociÄ…gu, kabla),
nie wyszczególnionego i nie wykazanego na podkładzie geodezyjnym w projekcie
budowlanym, prace należy natychmiast przerwać. Wznowienie prac następuje wyłącznie
po uzupełnieniu projektu technicznego przez projektanta w trybie nadzoru autorskiego
i po dokonaniu odpowiednich wpisów w dzienniku budowy.
6. Należy wziąć pod uwagę możliwość pojawienia się w wykopie lub studni kablowej
niebezpiecznego gazu stosować się do szczegółowych zaleceń dotyczących wietrzenia
studni i nie rozpoczynania robót, zanim nie zostanie stwierdzony pomiarowo brak gazu.
W przypadku stwierdzenia obecności gazu, pracę należy rozpocząć wyłącznie po
uprzednim powiadomieniu odpowiednich służb gazownictwa o pojawieniu się gazu,
usunięciu przyczyny ulatniania się gazu i stwierdzeniu za pomocą czujnika, że gazu już
nie ma.
7. W przypadku wykrycia zmienionej sytuacji terenowej w stosunku do podanej w projekcie
technicznym (lub budowlanym) jak np. przeszkody na trasie wykopu w postaci kiosku
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
lub słupa linii energetycznej itp., należy prace przerwać. Wznowienie prac może się
odbyć dopiero po uzupełnieniu projektu technicznego przez projektanta w trybie nadzoru
autorskiego i po dokonaniu odpowiednich wpisów w dzienniku budowy.
Wykonywanie wykopów
Wytyczenie trasy kanalizacji kablowej.
Wytyczenie trasy kanalizacji kablowej w terenie powinno być wykonane na podstawie
odpowiedniej mapy (podkładu geodezyjnego). Mapa ta winna stanowić integralną część
zatwierdzonego projektu budowlanego. Wytyczenia trasy w terenie dokonują upoważnione
służby geodezyjne.
Na wytyczonej trasie kanalizacji kablowej pierwotnej studnie kablowe powinny być
usytuowane zgodnie z projektem budowlanym.
ZasadÄ… jest umieszczanie studni:
- przelotowych  na odcinkach przebiegu prostoliniowego dla zachowania dopuszczalnych
długości przelotów między sąsiednimi studniami oraz w miejscu zmian poziomu
usytuowania kanalizacji;
- narożnych  na załamaniach trasy;
- odgałęz
nych (w prawo, w lewo, dwustronnie)  w miejscach odgałęzień od ciągu
głównego kanalizacji;
- szafkowych  przy szafkach kablowych;
- końcowych  na końcu ciągu kanalizacji;
- stacyjnych  przed budynkiem stacji telekomunikacyjnej;
- przy budynkowych  przed budynkiem do którego wchodzi linia kablowa a nie jest on
obiektem telekomunikacyjnym.
Długość wykopów
Wykop dla rur kanalizacji kablowej powinien być wykonywany jednorazowo na odcinku
obejmującym co najmniej dwie sąsiednie studnie kablowe. Krótsze odcinki mogą być
wykonywane tylko w uzasadnionych wypadkach (np. gdy trasa kanalizacji przebiega wzdłuż
budynków nie podpiwniczonych, gdyż długości wykopów w takiej sytuacji są ograniczone ze
względów na bezpieczeństwo; w przypadku konieczności zachowania bezpieczeństwa ruchu
kołowego i pieszego).
Podczas wyznaczania długości wykopów dla poszczególnych etapów robót przy budowie
kanalizacji kablowej należy się kierować danym technicznymi zawartymi w projekcie
technicznym wykonawczym.
Głębokość wykopów
Głębokość wykopów na poszczególnych odcinkach przebiegu kanalizacji powinna być
dostosowana do głębokości ułożenia ciągów kanalizacyjnych wg zatwierdzonego projektu
budowlanego.
Normatywne głębokości usytuowania rur kanalizacji kablowej podane są w normach
zakładowych odpowiednich operatorów.
Należy nadmienić, że głębokość ułożenia kanalizacji na poszczególnych odcinkach
może wynikać np. z typu zastosowanych studni kablowych lub sytuacji terenowej. W trakcie
budowy należy stosować się w tym zakresie do szczegółowych danych zawartych
w zatwierdzonym projekcie budowlanym i wykonywać ewentualne wzmocnienia
mechaniczne wg projektu budowlanego i wykonawczego.
wykonawczego przypadku przewidywanej rozbudowy kanalizacji wykopy należy wykonywać
odpowiednio głębsze. Dla kanalizacji wzmocnionej i dla kanalizacji specjalnej należy
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
stosować głębokość wykopów na poszczególnych odcinkach wg projektu budowlanego i/lub
wykonawczego.
W szczególnych przypadkach może być budowana kanalizacja płytka (zagłębiona płycej
niż na głębokościach normatywnych).
Szerokość wykopów
Wymagana szerokość dna wykopów podano w tabeli poniżej. Dla zestawów o innej
liczbie otworów w rzędzie odległość w świetle od ściany wykopu do rury w dnie wykopu nie
Powinna być mniejsza od 0,15m. Dla kanalizacji specjalnej należy stosować szerokość
wykopów wg tabeli poniżej; chyba że z dokumentacji technicznej na jej wykonanie zachodzi
konieczność zastosowania innej szerokości wykopów.
Tabela 14. Szerokość dna wykopu dla kanalizacji kablowej telekomunikacyjnej.
Wyszczególnienie. Szerokość dna wykopu w metrach.
Liczba rur. 1 2 3 4 5 6 7 8
Kanalizacja z rur. 0,30 0,45 0,55 0,70 0,80 0,90 1,05 1,15
Rozbiórka nawierzchni.
Przy wykonywaniu kanalizacji należy, w miarę możliwości, unikać zrywania nawierzchni
dróg i ulic, stosując metody przewiertu i przecisku. Jeśli jest to już konieczne, zrywanie
powinno być wykonane w taki sposób, aby zerwane elementy nawierzchni mogły być w jak
największym stopniu wykorzystane do jej naprawy po ułożeniu kanalizacji i zasypaniu
wykopów.
Na wytyczonej geodezyjnie trasie kanalizacji roboty rozpoczyna się od rozbiórki nawierzchni.
Nawierzchnię z płyt chodnikowych lub innych rozbiera się ręcznie, odkładając odzyskane
pełnowartościowe materiały do ponownego użycia. Nawierzchnię asfaltową można przecinać
piłami do cięcia asfaltu albo też z użyciem narzędzi ręcznych. Szerokość pasa zdejmowanej
nawierzchni wynika z projektowanej konfiguracji i głębokości układania rur kanalizacyjnych.
Na poniższym rysunku pokazano rozmieszczenie ziemi z wykopu, rur oraz materiałów
i narzędzi Rysunek zależności od kategorii gruntu w jakim wykopy są wykonywane.
Rys. 19. Rozmieszczenie ziemi z wykopu, rur, materiałów i narzędzi: a) grunt kategorii IV, b) grunt kat. II.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
Ręczne wykonywanie wykopów
Należy bezwzględnie pamiętać, że pracownicy zatrudnieni przy kopaniu powinni być tak
rozstawieni, aby przy wyrzucaniu czy rozbijaniu kilofami ziemi nie został uderzony inny
pracownik lub przechodzień.
Wykopy powinny być wykonane z nachyleniem skarp wynikającym z klina odłamu
uzależnionego od głębokości wykopu i kategorii gruntu. Głębokość i szerokość wykopów
wynika z projektu budowlanego i zależy od liczby i średnicy rur w warstwie oraz liczby
warstw w ciÄ…gu kanalizacji.
Ściany wykopów głębszych niż 1m lub zagrożonych wstrząsami np. od przejeżdżających
obok pojazdów mechanicznych należy zabezpieczyć przed osuwaniem się ziemi i/lub
zawałami, kopiąc stok o nachyleniu 450, lub też za pomocą obudowy.
W tabeli poniżej przedstawiono przykłady różnej kategorii gruntów.
Tabela 15. Określenie kategorii gruntu.
Åšrednia
Kategoria
Charakterystyka i rodzaj gruntu gęstość Narzędzia
gruntu
t/m3
I. 1. Piasek suchy bez spoiwa. 1,6
Szufle
2. Gleba uprawna zaorana lub ugorowa. 1,2
i Å‚opaty.
3. Torf bez korzeni. 1,0
II. 1. Piasek wilgotny. 1,7
2. piasek gliniasty, pył i less wilgotne, 1,8
twardoplastyczne i plastyczne. A
opaty,
3. Torf z korzeniami o grubości do 30 mm. 1,1 niekiedy
4. Torf bez korzeni. 1,3 motyki lub
5. Nasyp z piasku oraz z piasku małogliniastego 1,7 oskardy.
z gruzem.
6. Żwir do 25 mm bez spoiwa lub mało spoisty. 1,7
III. 1. Piasek gliniasty, pył i less mało wilgotne, 1,9
półtwarde.
A
opaty
2. Gleba uprawna z korzeniami grubości ponad 1,4
i oskardy
30 mm.
z
3. Torf z korzeniami o grubości ponad 30 mm. 1,4
częściowym
4. Nasyp zleżały z piasku gliniastego, pyłu i lessu 1,9
użyciem
z gruzem, tłuczniem lub odpadami drewna.
drągów
5. Glina, glina ciężka i pyły wilgotne, 2,0
stalowych.
twardoplastyczne i plastyczne bez głazów.
6. Mady i namuły rzeczne gliniaste. 2,0
IV. 1. Less suchy zwarty. 1,9
A
opaty
2. Nasyp zleżały z gliny lub iłu z gruzem, 2,0
i oskardy
tłuczniem lub głazami o masie do 25 kg
przy stałym
stanowiącym 10% objętości gruntu.
używaniu
3. Grube otoczaki lub rumosz o wymiarach do 2,0
oskardów
90mm lub z głazami o masie do 10 kg.
lub drągów
4. Glina ciężka i ił mało wilgotne, półzwarte 2,1
stalowych,
i zwarte.
częściowo
5. Gruz scalony i rumowisko budowlane 1,7
kliny i
z blokami do 50 kg.
młoty.
6. Iłołupek miękki. 2,0
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
V. 1. Żużel hutniczy zwietrzały. 2,0
2. Glina zwałowa z głazami do 50 kg 2,1
stanowiącymi 10  30% objętości gruntu.
3. Rumosz zwietrzelinowy o wymiarach ponad 1,8
90 mm. Oskardy
4. Gruz ceglany i rumowisko budowlane silnie 1,8 i drÄ…gi
scementowane lub z blokami ponad 50 kg. stalowe
5. Margle miękkie i miękka skała kredowa. częściowo
6. Węgiel brunatny i węgiel kamienny 1,6 materiały
rozsypliwy. wybuchowe.
7. IÅ‚ przewarstwiony Å‚upkiem. 1,2
8. Iłołupek twardy lub rozsypliwy. 2,0
9. Zlepieńce słabo scementowane. 2,1
10. Gips. 2,2
VI. 1. A
upek średnio zwarty nierozsypliwy. 2,7
2. Margiel średnio zwarty słabo spękany. 2,3 Młoty
3. Skała kredowa (margiel) zwarta. 2,3 pneumatyczne
4. Wapień miękki porowaty silnie spękany. 1,2 i materiały
5. Węgiel kamienny zwarty. 1,2 wybuchowe.
6. Tuf wulkaniczny częściowo sypki. 1,6
Pionowe ściany wykopów należy odpowiednio umocować i zabezpieczyć za pomocą
oszalowania z desek. W niewielkich wykopach dozwolone jest stosowanie ścian wykopów
bez wzmocnień, przy zachowaniu następujących warunków:
- w gruntach sypkich głębokość wykopu nie powinna przekraczać 0,75 m;
- w gruntach średnich, odkopywanych łopatą, głębokość wykopu nie powinna przekraczać
1,25 m;
- w gruntach twardych, odkopywanych z a pomocą drągów żelaznych i kilofów, głębokość
wykopu nie powinna przekraczać 2 m.
W gruncie dostatecznie zwartym przy gÅ‚Ä™bokoÅ›ci 1 ÷ 1,75 m wystarczy obudowa pionowa.
W gruncie sypkim lub wodonośnym nie wolno kopać od razu głęboko; wykop musi
postÄ™pować etapami po 20 ÷ 30 cm, które należy natychmiast obudować. W gruncie
wodonośnym należy przy takiej obudowie stosować słomę na zewnętrznej stronie obudowy.
Wykopy dla studni kablowych
Zaleca się, aby studnie kablowe były wykonywane równocześnie z budową ciągów
rurowych. Podobnie jak inne wykopy dla kanalizacji kablowej, również wykopy dla studni
mogą być wykonywane ręcznie lub mechanicznie, z zachowaniem wymagań opisanych wyżej.
Rodzaj i typy studni kablowych należy stosować wg zatwierdzonego projektu budowlanego
i wykonawczego.
W zależności od rozmiarów studni i technologii wykonania określane są wymiary wykopów
dla tych studni. Są to wykopy jamiste, o głębokościach większych niż dla ciągów rurowych.
Dlatego też wymagają one szczególnie skutecznego zabezpieczenia na budowie.
Wyrównanie i wzmocnienie dna wykopu
Przed przystąpieniem do układania rur dno wykopu powinno być wyrównane
i ukształtowane zgodnie ze spadkiem wg projektu technicznego. Podłoże w miejscach po
fundamentach, grubych korzeniach, głazach itp. Powinno być wyrównane i ubite.
W gruntach mało spoistych, takich jak próchnica, suchy piasek bez spoiwa lub
w gruntach przesyconych wodą; jak torfy, muły, kurzawki na dnie wykopu układać należy
lawę z betonu marki  100 o grubości co najmniej 10 cm.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
A
awę z betonu na dnie wykopu należy układać również w przypadku możliwości osiadania
gruntu (przebudowy ulic, w świrze wzruszonej lub usypanej ziemi). Dopuszcza się wykonanie
ławy przez sporządzenie warstwy kamieni, tłucznia i piasku i zalanie jej zaprawą cementową.
A
awę betonową w gruntach kategorii III i IV, należy wysypać warstwą piachu lub przesianej
ziemi o grubości nie mniejszej niż 5 cm.
Układanie i łączenie rur.
Na przygotowane dno wykopu należy ułożyć jedną lub kilka rur w jednej warstwie
połączonych przekładkami dystansowymi z tworzywa sztucznego. Jeśli nie ma następnych warstw
należy ułożone rury zasypać. W przypadku układania następnych warstw, ułożoną warstwę rur
należy zasypać piaskiem lub przesianą ziemią i lekko ubić, polewając wodą, w celu dokładnego
wypełnienia szczelin między rurami. W celu zapewnienia spoistości wielootworowego ciągu
kanalizacji szczeliny między rurami należy w odległościach nie mniejszych niż 20 m wypełnić
masą betonową (cement i piasek w stosunku 1:3) na długości 0,8 m.
Rys. 20. Ułożenie rur kanalizacji telekomunikacyjnej z zastosowaniem przekładek dystansowych
Rys. 21. Warstwowe układanie kanalizacji telekomunikacyjnej z rur a) widok z góry; b) widok z boku.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
Przy układaniu rur w wykopie otwartym należy przestrzegać następujących zasad. Rury
powinny być uÅ‚ożone na podsypce wykonanej z piasku o kÄ…cie tarcia 20° i frakcji 0 ÷ 8 mm,
o grubości co najmniej 10 cm. W przypadku gruntów skalistych grubość podsypki powinna
wynosić co najmniej 15 cm. Przestrzeń wokół rury i nad należy wypełnić piaskiem, przy
czym minimalna grubość warstwy piasku nie może być mniejsza niż 10 cm.
W okresie letnim gdy temperatura w ziemi na głębokości układania rur jest znacznie niższa
niż temperatura w miejscu składowania rur, należy ułożyć rury na dnie wykopu, po uprzednim
wykonaniu podsypki, i zostawić na noc, a następnego dnia, po ochłodzeniu rur, zasypać wykop.
Uszczelnienia końców rur i ich łączenie powinno być wykonane przy pomocy uszczelek
i złączek mających świadectwo upoważnionej jednostki naukowo  badawczej.
Rys. 22. Przekrój wykopów z dwururowym rurociągiem kablowym. a) z dodatkowym zabezpieczeniem
przykrywami betonowymi na odcinkach przebiegu znacznie narażonymi na uszkodzenia mechaniczne;
b) z zabezpieczeniem taśmą TO i TOL.
Skrzyżowania kanalizacji kablowej (rurociągów kablowych) z urządzeniami infrastruktury
terenowej.
Rys. 23. Skrzyżowanie rurociągu kablowego (kanalizacji kablowej) z drogą.
Rys. 24. Skrzyżowanie rurociągu kablowego (kanalizacji kablowej)
z drogÄ… przy jednakowych poziomach nawierzchni drogi i terenu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
Rys. 2125. Skrzyżowanie kanalizacji kablowej z torami kolejowymi usytuowanymi w wykopie.
Rys. 2613. Skrzyżowanie kanalizacji kablowej z torami kolejowymi
przy jednakowym poziomie torowiska i terenu.
Rys. 27. Skrzyżowanie kanalizacji kablowej z torami kolejowymi
przy dużej różnicy poziomu torowiska i terenu oraz długości ciągu większej niż 60 m.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49
Rys. 2148. Przykład przejścia rurociągu kablowego w rurze ochronnej pod dnem cieku wodnego.
Rysunek poniżej pokazuje zasadę układania kanalizacji kablowej (lub rurociągu
kablowego) w poprzek skarp.
Rys. 29. Zasada układania rurociągu kablowego w poprzek skarp.
Poniższy rysunek przedstawia zasady łączenie elementów kanalizacji kablowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
50
Rys. 30. Rury osÅ‚onowe. a) dla rur Ø 110 karbowanych i gÅ‚adkich; b) dla rurociÄ…gu kablowego 4 x Ø40/3,7.
Rys. 3151a. Odgałęz
niki rurowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
51
Rys. 31b. Odgałęz
niki rurowe.
4.6.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Wymień co powinna zapewnić kanalizacja kablowa zgodnie z dokumentem
RozporzÄ…dzenie Ministra A
ączności do ustawy  Prawo telekomunikacyjne z dnia 21
lipca 2000 r., Dz.U. 73, poz. 852 Art. 89  Określenie warunków budowy infrastruktury
telekomunikacyjnej w miejscowościach, wzdłuż dróg publicznych, kanałów i dróg
wodnych oraz w pobliżu lotnisk, a także współwykorzystania, skrzyżowania się lub
zbliżenia do torów kolejowych, dróg publicznych, dróg wodnych i kanałów, linii
i urządzeń energetycznych oraz urządzeń służących do przesyłania płynów i gazów,
majÄ…c na uwadze uproszczenie procesu budowy infrastruktury telekomunikacyjnej oraz
zapewnienia bezpieczeństwa jej eksploatacji, a także bezpieczeństwo osób trzecich ?
2. Wymień wszystkie podstawowe składniki kanalizacji kablowej?
3. Narysuj strukturÄ™ ciÄ…gu kanalizacji kablowej telekomunikacyjnej pierwotnej?
4. Wymień, co zaliczamy do innych obiektów infrastruktury terenowej, w których mogą być
układane kable telekomunikacyjne?
5. Wymień i opisz wszystkie główne ograniczenia występujące podczas budowy kanalizacji
kablowej, których należy bezwzględnie przestrzegać?
6. Określ, w jaki sposób należy zabezpieczyć ściany wykopów w zależności od ich
głębokości i rodzaju gruntu?
7. Opisz, w jaki sposób i jakiego typu wykonuje się wykopy dla studni kablowych?
8. W jakim celu wykonujemy wyrównanie i wzmocnienie dna wykopu?
9. Dokładnie opisz sposób układania i łączenia rur na odpowiednio wykonanym dnie
wykopu?
10. Przedstaw w formie graficznej i objaśni słownie zasadę układania kanalizacji kablowej
w poprzek skarp?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
52
4.6.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zadanie do tego rozdziału będzie polegało na wykonaniu na poligonie kablowym wykopu
o długości 15 m. pod kabel telekomunikacyjny wprowadzeniowy pomiędzy słupkiem
kablowym, a zakończeniem kablowym w budynku mieszkalnym. W czasie wykonywania
tego zadania zostanie także sprawdzony zakres opanowanego materiału z poprzednich
rozdziałów. Zadane należy wykonać zgodnie z obowiązującymi normami oraz z zastosować
obowiÄ…zujÄ…ce przy tum zadaniu przepisy BHP.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) sporządzić w formie pisemnej spis materiałów, narzędzi środków ochrony osobistej,
środków do zabezpieczenia wykopu zarówno przed zawałem jak i dostępem osób
trzecich,
2) sporządzić w formie pisemnej plan pracy,
3) w czasie wykonywania zadania na bieżąco notować właściwą kolejność wykonywanych
czynności, (klasyfikując je do odpowiedniej kategorii wykonywanych czynności),
4) po zakończeniu zadania wykonać w formie pisemnej sprawozdanie z zadania.
Należy pamiętać, że przy wykonywaniu spisu jak i planu pracy należy zastosować się do
odpowiednich dokumentów normatywnych, a w planie pracy zaznaczyć głębokość i sposób
przygotowania wykonywanego wykopu do ułożenia w nim kabla telekomunikacyjnego
miejscowego rozdzielczego typ XzTKMXpw 15*4*0,5 mm2.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- jak w ćwiczeniu 1 z rozdziału 4.5.5.
Karty pracy ucznia i sposób oceniania został przedstawiony w ćwiczeniu 1 w rozdziale 4.5.3.
4.6.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) dobrać wszystkie składniki kanalizacji kablowej?
2) określić wszystkie wymagania jakie powinny spełniać obudowy
zakończeń kablowych?
3) podać przykład, kiedy można wykonywać krótszy odcinek wykopu dla
rur kanalizacji kablowej?
4) obliczyć szerokość dna wykopów dla kanalizacji składającej się z 6 rur?
5) przedstawić na rysunku rozmieszczenie ziemi z wykopu, rur oraz
materiałów i narzędzi jeżeli wykop jest wykonywany w gruncie
kategorii IV?
6) wskazać główne zagrożenia dla bezpieczeństwa pracy przy
wykonywaniu wykopów?
7) wyjaśnić, w jaki sposób wykonuje się wykopy w gruntach sypkich i
wodonośnych?
8) określić, kiedy wykonuje się na dnie wykopu ławę z betonu?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
53
4.7. Budowa (montaż) sieci kablowych miejscowych
magistralnych  rozdzielczych
4.7.1. Materiał nauczania
Do budowy sieci kablowych kanalizacji kablowej i doziemnych stosuje siÄ™ kable
telekomunikacyjne miejscowe. Ze względu na rodzaj terenu, infrastruktury budowlanej,
natężenie ruchu kołowego i szynowego (kolej i komunikacja miejska tramwajowa),
sąsiedztwo linii energetycznych, gazociągów, naftociągów oraz cieków wodnych kable
telekomunikacyjne możemy podzielić na następujące grupy:
- telekomunikacyjne kable miejscowe (XzTKMX),
- telekomunikacyjne kable miejscowe wzdłużnie uszczelniane (XzTKMXw),
- telekomunikacyjne kable miejscowe wzdłużnie uszczelniane z zaporą przeciwwilgociową
(XzTKMXpw),
- telekomunikacyjne kable miejscowe zbrojone taśmą stalową,
- telekomunikacyjne kable miejscowe specjalne.
Podczas budowy linii kablowych używa się kabli telekomunikacyjnych w odcinkach
produkowanych fabrycznie o określonej długości. Ponieważ długość budowanych linii
kablowych przewyższ przeważnie kilka lub kilkanaście razy długości fabryczne kabli
telekomunikacyjnych wynika z tego konieczność łączenia tych kabli (wykonania złączy na
kablach telekomunikacyjnych). Konieczność wykonywania złączy na kablach
telekomunikacyjnych występuje także w przypadku linii kablowych rozdzielczy (tzn. kabel
o większej liczbie par (czwórek) przechodzi w dwa lub więcej kabli o mniejszej liczbie par
(czwórek). Złącza kablowe możemy wykonać w następujących technikach:
- tradycyjna (na skrętkę)  odpowiednie żyły w poszczególnych parach (czwórkach)
jednego kabla łączy się silnie skręcając z takimi samymi żyłami w drugim kablu,
- przy użyciu łączników pojedynczych żył kablowych  odpowiednie żyły
w poszczególnych parach (czwórkach) jednego kabla łączy się stosując łączniki
pojedyncze żył (np. UY firmy 3M, ETON firmy Eton, lub PCABOND firmy Raychem)
z takimi samymi żyłami w drugim kablu,
- przy użyciu łączników wielo parowych żył kablowych  odpowiednie pary (czwórki)
jednego kabla Å‚Ä…czy siÄ™ stosujÄ…c Å‚Ä…czniki wieloparowe (10 - , lub 25 - cio parowe)
z odpowiednimi parami (czwórkami) drugiego kabla.
Każde złącze kablowe musi zostać odpowiednio zabezpieczone przed wpływami
czynników zewnętrznych. Do zabezpieczenia złączy kablowych stosuje się w telekomunikacji
osłony złączy kablowych. W związku z dużą liczbą producentów i dostawców osłon złączy
kablowych nie sposób wymienić wszystkie typy tych osłon, ograniczę się tylko do podania
rodzajów osłon złączy kablowych. Osłony złączy kablowych ze względu na technologię
wykonania dzielimy na:
- osłony termokurczliwe  osłona uzyskuje w pełni swoje właściwości ochronne (dla
złącza kablowego) pod wpływem ogrzewania jej płomieniem palnika lub lutlampy
gazowej (można zastosować także opalarkę elektryczną),
- osłony zimnokurczliwe  osłona uzyskuje w pełni swoje właściwości ochronne (dla
zÅ‚Ä…cza kablowego) w temperaturze 15  25°C (obkurczenie osÅ‚ony nastÄ™puje
w temperaturze powietrz i określonym w instrukcji czasie),
- osłony rozbieralne  wykonane w różnych technologiach umożliwiające rozebranie
i ponowne ich użycie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
54
Rysunek 3216a. Wykonanie Rysunek 32b. Wykonanie złącza Rysunek 33. Zamontowana
złącza z zastosowaniem łączników z zastosowaniem łączników osłona termokurczliwa na złączu
wieloparowych. wieloparowych. rozgałęz
nym.
Podczas budowy linii kablowych kable telekomunikacyjne układa się bezpośredni
w ziemi (doziemne) lub w kanalizacji kablowej. W przypadku układania kabli doziemnych
wykop pod kabel telekomunikacyjny musi spełnić wymagania zawarte w dokumentach
normatywnych. Natomiast przy układaniu kabli w kanalizacji kablowej stosujemy technikę
wciągania ręcznego lub mechanicznego (mechanicznego zastosowaniem mechanicznych np.
spalinowych wciÄ…garek (wind) kablowych). Do wciÄ…gania kabli do kanalizacji kablowej
istnieje konieczność stosowania także innego osprzętu (np. pończoch kablowych, rolek
kablowych itd.) Dokładnie metody wciągania kabli do kanalizacji kablowej omówiono
w poradniku dla ucznia do jednostki modułowej  Remonty sieci telekomunikacyjnych
725[02]Z3.03. .
Do kabli telekomunikacyjnych zaliczamy także światłowody. W światłowodach
w odróżnieni od kabli telekomunikacyjnych miejscowych miedzianych medium służącym do
przenoszenia informacji jest włókno szklane. Metod montażu linii opartych o światłowody
różni się od linii opartych na kablach miedzianych. Światłowody doziemne i w kanalizacji
kablowej wprowadza siÄ™ w rurociÄ…gi kablowe. RurociÄ…gi kablowe doziemne sÄ… wykonane
z rur z odpowiedniego tworzywa (w zależności od warunków terenowych) szczelnie ze sobą
połączonych. W przypadku kanalizacji kablowej rurociąg dla kabli światłowodowych tworzy
przeważnie kanalizację wtórną lub trójną. W przypadku rurociągów doziemnych w analizach
kablowej metoda wprowadzania do nic kabli światłowodowych jest taka sama. Kable
światłowodowe wdmuchuje się do rurociągów przy pomocy specjalnych urządzeń
(wdmuchiwarek). Tak jak w przypadku kabli miedzianych tak i w przypadku światłowodów
zachodzi konieczność wykonywania na nich złączy. Złącza na światłowodach ze względu na
rodzaj medium przenoszącego informacje (szkło) wykonuje się spawając poszczególne
włókna jednego kabla z odpowiednimi włóknami drugiego kabla światłowodowego. Do
wykonania spawów włókien światłowodowych używa się specjalnych spawarek. Złącza na
światłowodach wymagają stosowania także odpowiednich osłon chroniących je przed
wpływami atmosferycznymi i uszkodzeniami mechanicznym.
Po zmontowaniu odcinka linii kablowej (odcinek linii kablowej to odcinek kablowy
pomiędzy jednym zakończeniem kablowym np. szafka kablowa, a drugim zakończeniem
kablowym skrzynka kablowa na ścianie budynku) bezwzględnie należy wykonać niezbędne
pomiary na nowo wybudowanej linii kablowej. Wykonanie, zanotowanie oraz analiza tych
pomiarów jest wymagana nie tylko w dokumentach normatywnych, ale także w dokumentacji
powykonawczej budowanego traktu kablowego. Do pomiarów których wykonania wymaga
siÄ™ na nowo budowanych liniach kablowych zaliczamy:
- sprawdzenie ciągłości i poprawności rozszycia żył kablowych,
- sprawdzenie rezystancji pętli żył kabla oraz asymetrii rezystancji żył w parach,
- sprawdzenie ciągłości ekranu,
- sprawdzenie rezystancji żył kablowych,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
55
- sprawdzenie odstępów przenikowych,
- sprawdzenie poprawności krosowania,
- sprawdzenie rezystancji uziemienia,
- sprawdzenie na poszczególnych torach abonenckich odstępu sygnału użytecznego od
sygnału zakłóceń,
- sprawdzenie tłumienności wynikowej torów abonenckich,
- sprawdzenie rezystancji ekranów.
Do wykonania pomiarów wymienionych powyżej należy użyć następujących przyrządów
pomiarowych:
- miernik uniwersalny (multimetr) z możliwością pomiaru napięcia stałego i zmiennego,
rezystancji i zwarcia  wykorzystywany np. do pomiaru ciągłości i poprawności
rozszycia żył kablowych, rezystancji pętli żył kabla oraz asymetrii rezystancji żył
w parach, czy na badanych żyłach nie występują obce napięcia;
- megaomomierz  wykorzystywany do pomiaru np. rezystancji żył kablowych;
- generator czÄ™stotliwoÅ›ci akustycznych z zamkniÄ™ciem wejÅ›cia pomiarowego na 600© lub
wysoko omowo  wykorzystywany do pomiaru tłumienności wynikowej torów
abonenckich, odstępów przenikowych;
- selektywny miernik poziomu z zamkniÄ™ciem na 600© lub wysoko omowo 
wykorzystywany do pomiaru tłumienności wynikowej torów abonenckich lub odstępów
przenikowych;
- zamkniÄ™cie toru impedancjÄ… 600©  do wykonania np. pomiaru odstÄ™pów przenikowych;
- lokalizator par w kablach miedzianych lub telefon monterski z generatorem
f akustycznych  wykorzystywany do wykonania sprawdzenia poprawności krosowania.
Więcej wiadomości odnośnie wykonywania pomiarów (schematy układów pomiarowych,
przyrządy pomiarowe oraz metody i wymagania odnośnie prowadzenia dokumentacji
pomiarowej) zawarto w poradniku dla ucznia do jednostki modułowej  Remonty sieci
telekomunikacyjnych 725[02]Z3.03. .
W zakończeniach kablowych przed instalacjami stacyjnymi i wewnątrzbudynkowymi
stosuje się na zespołach łączówek różnego rodzaju zabezpieczenia. Zabezpieczenia te chronią
zarówno instalacje wewnętrzne jaki urządzenia końcowe na torach kablowych przed
szkodliwymi wpływami elektromagnetycznymi. Do najczęściej stosowanych zabezpieczeń
linii kablowych zaliczamy:
- bezpieczniki  zapewniają ochronę przed przetężeniami,
- odgromniki gazowe  zapewniają ochronę przed napięciami i prądami udarowymi,
- warystory  zapewniają ochronę przed przepięciami.
Wyżej wymienione elementy zabezpieczeń montuje się w specjalnych magazynkach do
stosowanych do odpowiednich łączówek lub zespołów łączówkowych umieszczonych
w zakończeniach kablowych.
Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1) Wymień wszystkie rodzaje telekomunikacyjnych kabli miejscowych ze względu na
zastosowanie?
2) Podaj, kiedy istnieje w typowych sytuacjach konieczność wykonania złączy na kablach
telekomunikacyjnych?
3) Wymień wszystkie znane ci metody wykonywania złączy na kablach
telekomunikacyjnych?
4) Wymień wszystkie rodzaje osłon złączy kablowych?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
56
5) Podaj wszystkie rodzaje pomiarów które trzeba wykonać na nowo wybudowanych
liniach kablowych?
6) Jakie pomiary możemy wykonać przy pomocy zestawu: generator częstotliwości
akustycznych z zamkniÄ™ciem wejÅ›cia pomiarowego na 600© lub wysoko omowo oraz
selektywny miernik poziomu z zamkniÄ™ciem na 600© lub wysoko omowo?
4.7.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj dwa odcinki linii kablowej. Pierwszy odcinek to linia kablowa doziemna
przebiegająca pomiędzy szafką kablową rozdzielczą, studnią kablową rozdzielczą
(w kanalizacji kablowej kabel 25 czwórkowy), studnia kablowa rozdzielcza słupek kablowy
(kabel 10 czwórkowy doziemny). Drugi odcinek to linia kablowa w kanalizacji kablowej
pomiędzy Szafką rozdzielczą studnią kablową zakończeniową. Na odcinku szafka kablowa
rozdzielcza studnią kablowa rozdzielcza kabel telekomunikacyjny 25 czwórkowy. W studni
kablowej rozdzielczej złącze rozdzielcze na kabel 10 czwórkowy doziemny i 15 czwórkowy
w kanalizacji kablowej do studni kablowej zakończeniowej. Studni kablowej zakończeniowej
musisz wykonać złącze kablowe przelotowe i wprowadzić kable telekomunikacyjny do
zakończenia kablowego (skrzynka kablowa naścienna). We wszystkich zakończeniach
kablowych musisz wykonać krosowanie odpowiednich kabli na zespołach łączówkowych,
osadzić magazynki odgromników odgromniki gazowe dwuelektrodowe na wszystkich parach
wybudowanej linii kablowej. Po zakończeniu prac związanych z montażem kabli
telekomunikacyjnych na wszystkich parach nowo wybudowanych linii kablowych powinieneÅ›
dokonać sprawdzenia poprawności wykonania krosowania i złączy kablowych oraz pomiar
tłumienności wynikowej torów abonenckich.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) sporządzić w formie pisemnej spis materiałów, narzędzi środków ochrony osobistej,
środków do zabezpieczenia wykopu zarówno przed zawałem, dostępem osób trzecich
oraz czynnikami atmosferycznymi,
2) sporządzić w formie pisemnej spis materiałów, narzędzi, narzędzi i przyrządów
pomiarowych niezbędnych do wykonania budowy linii kablowej doziemnej
i w kanalizacji kablowej oraz wykonania sprawdzenia poprawności wykonania
krosowania i złączy kablowych i pomiaru tłumienności wynikowej torów abonenckich,
3) sporządzić w formie pisemnej plan pracy,
4) pobrać wszystkie niezbędne do wykonania zadania materiały narzędzia środki ochrony
osobistej itd.,
5) w czasie wykonywania zadania na bieżąco notować właściwą kolejność wykonywanych
czynności (klasyfikując je do odpowiedniej kategorii wykonywanych czynności),
6) wykonać zabezpieczenie terenu wykonywanych robót (zgodnie z wytyczoną trasą
przebiegu linii kablowych,
7) wprowadzić na odpowiednim odcinku do kanalizacji kablowej i zakończeń kablowych
kabel 25 czwórkowy,
8) wykonać wykop pod ułożenie kabla doziemnego 10 czwórkowego,
9) wprowadzić na odpowiednim odcinku kabel 10 czwórkowy do studni kablowej
rozdzielczej i odpowiedniego zakończenia kablowego (słupek kablowy),
10) wprowadzić do kanalizacji kablowej na odpowiednim odcinku kabel 15 czwórkowy,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
57
11) wykonać złącze odgałęz
ne w studni kablowej rozgałęz
nej z kabla 25 czwórkowego na
kabel 10 i 15 czwórkowy,
12) wykonać osłonę złącza rozgałęz
nego,
13) wykonać wprowadz
kabla 15 czwórkowego pomiędzy studnią zakończeniową
i zakończeniem kablowym(skrzynka kablowa naścienna),
14) wykonać złącze przelotowe na kablu 15 czwórkowym w studni kablowej
zakończeniowej,
15) wykonać osłonę złącza kablowego przelotowego,
16) zasypać i zniwelować teren po wykopie pod kabel doziemny,
17) okrosować wszystkie kable na odpowiednich łączówkach w odpowiednich
zakończeniach kablowych,
18) wykonać sprawdzenia poprawności krosowania i wykonania złączy kablowych,
19) zamknąć studnie kablowe,
20) wykonać pomiar tłumienności wynikowej torów abonenckich na wszystkich parach nowo
wybudowanej linii kablowej,
21) oczyścić narzędzia,
22) po zakończeniu zadania uporządkować teren prac oraz odnieść i rozliczyć się z narzędzi
i materiałów,
23) wykonać w formie pisemnej sprawozdanie z zadania,
24) wykonać prezentację słowną.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- fragment projektowanej sieci telekomunikacyjnej składający się z szafki rozdzielczej
i 1 słupka telekomunikacyjnego, 1 zakończenia kablowego na ścianie budynku, studni
kablowej rozgałęz
nej i końcowej;
- dokumentacja planowanego przebiegu linii kablowej, instrukcja obsługi lutlampy
gazowej, karty lub katalogi kabli telekomunikacyjnych miejscowych, karty lub katalogi
osłon termokurczliwych złączy na kablach telekomunikacyjnych, karty lub katalogi
łączników żył w kablach telekomunikacyjnych, instrukcja użytkowania szukacza
(lokalizatora) par kablowych, instrukcja użytkowania generatora f akustycznych,
instrukcja użytkowania selektywnego miernika poziomu, instrukcja montażu osłony
złącza rozgałęz
nego i przelotowego;
- namioty kablowe, zastawy zapory drewniane lub plastikowe, zaprawa murarska, znaki
ostrzegawcze, szpadle i Å‚opaty, kielnia, szpachelka, kable telekomunikacyjne miejscowe,
linka konopna, linka stalowa, pręty z włókna szklanego, pończochy kablowe, drut
stalowy, rolki do wciągania kabli do kanalizacji kablowej, żwirek lub gres, piasek lub
przesiana ziemia z wykopu, osłona złącza przelotowego, osłona złącza rozgałęz
nego,
łączniki pojedyncze żył, szczypce płaskie (płaskoszczypy), szczypce boczne
(ucinaczki),narzędzie do cięcia kabli telekomunikacyjnych, narzędzie do zaciskania
pojedynczych łączników żył, nóż monterski lub narzędzie do zdejmowania powłoki
zewnętrznej kabla, szukacz (lokalizator) par kablowych, generator f akustycznych
z odpowiednim zamknięciem wyjścia, selektywny miernik poziomu z odpowiednim
zamknięciem wejścia pomiarowego, narzędzie do krosowania kabli w technice szybkiego
montażu (np. SENSOR firmy Krone), magazynek odgromników do łączówek
10 parowych, odgromniki gazowe dwuelektrodowe.
Karty pracy ucznia i sposób oceniania został przedstawiony w ćwiczeniu 1 w rozdziale 4.5.3.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
58
4.7.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) dobrać odpowiednie kable telekomunikacyjne do wykonania budowy
linii kablowej?
2) dobrać odpowiednie przyrządy pomiarowe do wykonania pomiaru
tłumienności wynikowej łącza abonenckiego?
3) dobrać odpowiednie elementy do zabezpieczenia linii kablowej prze
napięciami i prądami udarowymi?
4) obliczyć długość kabli na podstawie schematu lub projektu graficznego
budowanego odcinka linii kablowej?
5) wykonać łącze odgałęz
ne lub przelotowe z osłoną na kablu
telekomunikacyjnym?
6) wskazać główne zagrożenia dla bezpieczeństwa pracy przy pracy
palnikiem lub lutlampÄ… gazowÄ…?
7) okrosować kable na różnego rodzaju łączówkach lub zespołach
łączówek w zakończeniach kablowych?
8) dobrać osprzęt do wciągania kabli do kanalizacji kablowej?
9) wykonać zaciągnięcie kabla do kanalizacji kablowej na zadanym
odcinku?
10) wykonać sprawdzenia poprawności krosowania i wykonania złączy
kablowych?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
59
5. SPRAWDZIAN OSI
GNI
Ć
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących montażu sieci kablowych. Wszystkie zadania
w sprawdzianie to zadania wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedz
jest
prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Znakiem X zaznacz
prawidłową odpowiedz
(w przypadku pomyłki błędną odpowiedz
zaznacz kółkiem,
a następnie ponownie zakreśl odpowiedz
prawidłową).
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. Trudności mogą
przysporzyć Ci pytania: 14 i 15, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 90 min.
Powodzenia
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Poniższy symbol graficzny przedstawia:
a) gniazdko abonencki.
b) centralÄ™ telefonicznÄ….
c) centralÄ™ tranzytowÄ….
d) centralÄ™ miejskÄ….
2. Widoczny poniżej symbol graficzny to:
a) puszka kablowa.
b) słupek kablowy.
c) skrzynka kablowa zewnętrzna.
d) jednostka dostępowa  szafa kablowa.
3. Narysowany symbol graficzny to:
a) złącze odgałęz
ne, rozgałęz
ne na kablu miedzianym.
b) kanalizacja kablowa.
c) złącze przelotowe na kablu miedzianym lub spaw włókien kabla światłowodowego.
d) przekrój kanalizacji kablowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
60
4. Przedstawiony symbol graficzny to:
a) zasobnik złączowy lub skrzynka zapasu.
b) rozdzielnica kablowa.
c) słupek oznaczeniowy.
d) aparat telefoniczny.
5. Widoczny symbol graficzny to:
a) kabel miedziany w kanalizacji.
b) kabel światłowodowy w kanalizacji lub rurociągu kablowym.
c) kabel napowietrzny.
d) kabel doziemny.
6. Skrót Sab. oznacza:
a) moduł dostępowy.
b) centralÄ™ macierzystÄ…  HOST.
c) stacjÄ™ abonenckÄ….
d) liniÄ™ abonenckÄ….
7. Linia kablowa to:
a) lina Å‚Ä…czÄ…ca punkt dystrybucyjny (skrzynkÄ™, SzafkÄ™ kablowÄ…) sieci rozdzielczej
z punktem dystrybucyjnym sieci abonenckiej (wewnÄ…trz budynkowej).
b) zespól kabli połączeniowych i stacji transmisyjnych.
c) linia Å‚Ä…czÄ…ca stacjÄ™ komutacyjnÄ… z punktem dystrybucyjnym (skrzynkÄ…, puszkÄ…
abonenckÄ…).
d) linia światłowodowa lub miedziana łącząca HOST ze stacjami komutacyjnymi.
8. Podany w cudzysłowie opis to:
a) kanalizacja (kablowa) pierwotna.
b) kanalizacja kablowa telekomunikacyjna.
c) kanalizacja (kablowa) pierwotna zwykła.
d) kanalizacja (kablowa) wtórna.
 Kanalizacja do której wciąga się kable telekomunikacyjne i rury kanalizacji wtórnej.
9. Skrót KmK oznacza:
a) kolumnÄ™ wsporczÄ… (rurÄ™ wsporczÄ…).
b) obudowę zakończenia kablowego.
c) komorÄ™ kablowÄ….
d) rdzeń kabla.
10. Który z podanych niżej skrótów oznacza kabel telekomunikacyjny:
a) TKM.
b) TKI.
c) ZMTK.
d) TK.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
61
11. ZÅ‚Ä…cze przelotowe to:
a) złącze łączące odcinki kabli zawierających tory o żyłach miedzianych.
b) złącze łączące odcinki kabli MTK.
c) kompletny zestaw osprzętu do trwałego połączenia dwóch lub większej liczby
odcinków kabli MTK.
d) złącze, w którym od kabla głównego odgałęziona zostaje pewna grupa torów
w jednym lub kilku kablach odgałęz
nych.
12. Na podstawie jakich dokumentów można na terenie naszego kraju świadczyć usług
w zakresie telekomunikacji:
a) PN  polskie normy.
b) BN  branżowe normy.
c) PT  prawo telekomunikacyjne.
d) EN  europejskie normy do stosowania na terenie Polski.
13. Które z niżej wymienionych norm są podstawowymi normami obowiązującymi przy
montażu linii kablowych w naszym kraju:
a) EN  europejskie normy do stosowania na terenie Polski.
b) PN  polskie normy.
c) BN  branżowe normy.
d) ZN  zakładowe normy.
14. Od którego procesu rozpoczyna się proces inwestycyjno  projektowy:
a) projektu technicznego.
b) pozwolenia na budowÄ™.
c) koncepcji programowo  przestrzennej.
d) wniosku inwestycyjnego.
15. Który z niżej wymienionych elementów występuje zarówno w projekcie budowlanym jak
i w projekcie wykonawczym:
a) decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
b) informacja o podstawie prawnej opracowania.
c) pozwolenie na budowÄ™.
d) dokumenty stwierdzajÄ…ce prawo Inwestora do dysponowania terenem na czas
prowadzenia budowy potwierdzone na kopiach za zgodność z oryginałem.
16. Co najmniej ile osób może wykonywać prace montażowe w studni kablowej:
a) 2 osoby.
b) 3 osoby.
c) 5 osób.
d) 1 osoba.
17. W zimie gdy właz studni kablowej jest zamarznięty i nie można go otworzyć w celu
otwarcia stosuje się następujące metody:
a) podgrzewa siÄ™ go lutlampÄ… gazowÄ….
b) silnie uderza metalowym młotkiem lub oskardem.
c) polewa siÄ™ go gorÄ…cÄ… wodÄ… z czajnika lub imbryka.
d) należy zaczekać na poprawę pogody i dodatnią temperaturę otoczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
62
18. Do wykonania pomiarów odstępów przenikowych tor kablowy należy zamknąć
impedancjÄ…:
a) 300©.
b) 800©.
c) wysoko omowo.
d) 600©.
19. Do sprawdzenia poprawności wykonanych złączy kablowych należy użyć:
a) generatora częstotliwości akustycznych.
b) identyfikatora par kablowych.
c) telefonu monterskiego.
d) megaomomierza.
20. Kabel o oznaczeniu XzTKMXpw5*4*0,5 mm2
a) telekomunikacyjny kabel miejscowy 5 czwórkowy.
b) telekomunikacyjny kabel miejscowy 20 żyłowy.
c) telekomunikacyjny kabel miejscowy 10 parowy.
d) telekomunikacyjny kabel stacyjny 5 czwórkowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
63
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Montaż sieci kablowych
Zakreśl poprawną odpowiedz

Nr
Odpowiedz
Punktacja
pytania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
Razem
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
64
6. Literatura
1. Ustawa  Prawo budowlane
2. Ustawa  Prawo telekomunikacyjne
3.  Instrukcja obsługi Przenośny zestaw lokalizatora kabli, rur i uszkodzeń RYCOM 8879
wydany prze firmÄ™ TOMTRONIX z A
odzi w języku polskim.
4. Normy zakładowe Telekomunikacji Polskiej Zeszyt 1, 2 i 3.
5. Normy zakładowe Telefonii Dialog.
6. Normy branżowe z zakresu telekomunikacji.
7. RozporzÄ…dzenie Ministra A
ączności z dnia 16.07.1993 r. w sprawie wymagań
technicznych i eksploatacyjnych oraz warunków wzajemnej współpracy urządzeń, linii,
i sieci telekomunikacyjnych zakładanych i używanych na terytorium Rzeczpospolitej
Polskiej (Dz. U. nr 70, poz. 340).
8. Krajowy plan transmisji KPT  92 dla sieci telefonicznej.
9. ZarzÄ…dzenie Ministra A
ączności z dnia 28.02.1986 r. załącznik pt.  Wytyczne o ochronie
linii i urządzeń telekomunikacyjnych przed szkodliwym oddziaływaniem linii
energetycznych i trakcji elektrycznej prądu stałego .
10. PN-EN 187200:2002U Specyfikacja grupowa
11. PN-EN Kable telekomunikacyjne
12. PNProjekt Słownictwo telekomunikacyjne. Pojęcia podstawowe.
13. PN-59/T-92062 Telekomunikacyjne druty miedziane wiązałkowe.
14. PN dotyczące Telekomunikacyjnych kabli dalekosiężnych.
15. PN-T-83055:1998 Telekomunikacyjne sieci kablowe. Kabina telefoniczna. Podstawowe
wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ergonomii.
16. PN-EN Kable telekomunikacyjne.
17. PN-T-45002:1998 Telekomunikacyjne linie przewodowe. Skrzyżowania z liniami
kolejowymi. Wymagania ogólne.
18. PN Telekomunikacyjne kable stacyjne i zakończeniowe małej częstotliwości o izolacji
i powłoce polwinitowej
19. PN-92/T-90335 Telekomunikacyjne kable miejscowe z wiązkami czwórkowymi,
pęczkowe, o izolacji polietylenowej, o powłoce polietylenowej z zaporą
przeciwwilgociową, wypełnione
20. PN-EN 50289-1-14:2005 (U) Kable telekomunikacyjne. Metody badania właściwości
elektrycznych
21. PN-EN 60617-10:2002 Symbole graficzne stosowane w schematach. Część 10:
Telekomunikacja. Transmisja.
22. PN Oznaczenia wielkości i jednostek miar używanych w elektryce. Telekomunikacja
i elektronika.
23. PN-T-83053:1998 Gniazdka i wtyczki telefoniczne. Wymagania ogólne i metody badań.
24. PN-T-83020:1996 Ochronnik telefoniczny abonencki. Ogólne wymagania i badania.
25. PN-IEC 60050-731:1999 Międzynarodowy słownik terminologiczny elektryki
Telekomunikacja światłowodowa.
26. PN-IEC 60050(722):2000 Międzynarodowy słownik terminologiczny elektryki
Telefonia.
27. PN Kopalniane sieci telekomunikacyjne.
28. PN-T-45002:1998 Telekomunikacyjne linie przewodowe. Skrzyżowania z liniami
kolejowymi. Wymagania ogólne.
29. Jerzy Dudziewicz  Pomiary teletransmisyjne WKiA
1975 r.
30. MDKTT (CCITT) Księga błękitna WKiA
1965 r.
31. Praca zbiorowa pod red. W. Trusza  Poradni teleelektronika WKiA
1974 r.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
65
32. Instrukcja ET-04, ET- 06, ET-07, ET-16 Telekomunikacji Polskiej.
33. Rozpara, J. Talaga  Lokalizacja uszkodzeń Kompatybilność przewodowych liniach
telefonicznych E. WKiA
1975 r.
34. Instrukcje obsługi aperiodycznych Kompatybilność selektywnych mierników poziomu.
35. Instrukcje obsługi woblatora i wobuloskopu.
36. Instrukcje obsługi psofometru.
37. Instrukcje obsługi mostków rezystancyjnych do lokalizacji uszkodzeń w kablach
miedzianych.
38. Instrukcje obsługi reflektometrów do lokalizacji uszkodzeń Kompatybilność kablach
miedzianych.
39. PN-T-01030:1996 Kompatybilność elektromagnetyczna. Terminologia.
40.  Budownictwo telekomunikacyjne w świetle ustawy prawo budowlane, prawa
i obowiązki uczestników procesu budowlanego . Zeszyt  Budownictwo
telekomunikacyjne nr 1/1996 Państwowa Inspekcja Telekomunikacji i Poczty.
41.  Przygotowanie procesu inwestycyjnego . Zeszyt  Budownictwo telekomunikacyjne nr
2/1996 Państwowa Inspekcja Telekomunikacji i Poczty.
42.  Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa pierwotna . Zeszyt  Budownictwo
telekomunikacyjne nr 1(3)/1997 Państwowa Inspekcja Telekomunikacji i Poczty.
43.  Telekomunikacyjne linie kablowe nadziemne . Zeszyt  Budownictwo
telekomunikacyjne nr 2(4)/1997 Państwowa Inspekcja Telekomunikacji i Poczty.
44.  Systemy radiowego dostępu . Zeszyt  Budownictwo telekomunikacyjne nr 1(5)/1998
Państwowa Inspekcja Telekomunikacji i Poczty.
45.  Przygotowanie budowy przez inwestora, umowa o roboty budowlane, normalizacja
w budownictwie telekomunikacyjnym . Zeszyt  Budownictwo telekomunikacyjne nr
2(6)/1998 Państwowa Inspekcja Telekomunikacji i Poczty.
46.  Światłowodowe linie kablowe podziemne  część 1 . Zeszyt  Budownictwo
telekomunikacyjne nr 3(7)/1998 Państwowa Inspekcja Telekomunikacji i Poczty.
47.  Światłowodowe linie kablowe podziemne  część 2 . Zeszyt  Budownictwo
telekomunikacyjne nr 4(8)/1998 Państwowa Inspekcja Telekomunikacji i Poczty.
48. Ogólno budowlane przepisy BHP i Ppoż.
49.  Przepisy BHP obowiązujące przy wykonywaniu prac odkrywkowych i wykopów
w gruntach różnego rodzaju
50. Instrukcje bezpieczeństwa użytkowania elektronarzędzi (np. wiertarki, oparami,
zagęszczarki itd.).
51. Instrukcje bezpieczeństwa użytkowania lutlampy i palników gazowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
66