293014626

obowiązków i zachowanie się adresata. Zamknięty katalog norm : Konstytucja, Ustawy, Ratyfikowane umowy międzynarodowe, to co różni prawo materialne od sądowego to, że nie ma ono ściśle określonego zakresu rzeczowego z powodu braku kodyfikacji tego prawa¹.

7. Koncentracja i dekoncentracja administracji publicznej

Koncentracja to skupienie procesu decyzyjnego w ręku organów centralnych. Przy koncentracji zmniejsza się liczba pośrednich szczebli decyzji (podejmowanie decyzji przesuwa się w górę) i zmniejsza się liczba osób podejmujących decyzje. Koncentracja łączy się z centralizacją i dotyczy relacji między organami administracji. Jednak nadmierna koncentracja utrudnia zdobywanie informacji o sytuacji w terenie, pozbawia samodzielności odpowiedzialności niższe instytucje, co w sytuacjach nagłych przy utrudnionej komunikacji powoduje paraliż decyzyjny. Zaś dekoncentracja, to przenoszenie zadań na organy niższego szczebla. Może być pionowa (terytorialna) lub pozioma (resortowa). Pod pojęciem dekoncentracji rozumie się również powierzenie organom niższym uprawnień do podejmowania decyzji w ściśle określonym zakresie z utrzymaniem szerokiej ingerencji organów wyższych, oddanie części kompetencji władz centralnych władzom niższego szczebla. Paradoksalnie łączy się ona z centralizacją, gdy decyzje idą z góry, a zadania przenoszone są w dół drabiny administracyjnej. Przykładem dekoncentracji jest przekazanie wojewodom uprawnień ministrów. Czasem rozsądne powiązanie dekoncentracji z centralizacją pozwala na szybszą modernizację państwa. Jednym z warunków jest oczywiście istnienie rzetelnej kontroli nad działaniami urzędów niższych.

Dekoncentracja to rozpraszanie uprawnień decyzyjnych w administracji publicznej bez wprowadzania samodzielności podmiotów, którym te uprawnienia zostały przekazane. O skali dekoncentracji w administracji publicznej świadczy ilość podmiotów wykonujących administrację publiczną. Im więcej jest podmiotów wykonujących zadania administracji publicznej, tym bardziej wskazuje to na to, że administracja jest zdekoncentrowana. W dekoncentracji podmioty są zależne. Na przykład administracja rządowa-jest istotnie zdekoncentrowana. Modelowo wszystkie zadania byłyby skoncentrowane w jednym podmiocie, ale to nie jest możliwe do realizacji.

Wyróżniamy: dekoncentrację rzeczową, resortową, funkcjonalną, która polega na tym, że tworzy się organy wyspecjalizowane w określonym zakresie zadań publicznych. Najważniejszym celem dekoncentracji jest spowodowanie, żeby wszystko działało lepiej, szybciej, sprawniej.

Dekoncentracja rzeczowa: zamiast jednego podmiotu mamy wiele podmiotów. Ma ona miejsce na poziomie organizacyjnym. Przejawem dekoncentracji są ministrowie. Premier decyduje o ilości ministrów, więc dokonuje dekoncentracji rzeczowej, resortowej na szczeblu centralnym. Rozrost administracji w poziomie to podstawowe znamię dekoncentracji rzeczowej.

Drugi kierunek rozrostu administracji publicznej konieczny w państwach dużych to dekoncentracja terenowa, której przejawem jest tworzenie odpowiedników organów centralnych w terenie; skutkiem jest szczeblowość administracji rządowej. Istnieje konieczność zdekoncentrowania dla sprawnego wykonywania zadań. Niektóre organy administracji centralnej nie mają swoich odpowiedników w terenie, np. urząd ochrony konsumentów. Przykładem dekoncentracji terenowej jest policja- komenda główna, komenda wojewódzka, powiatowa.

Zewnętrzna dekoncentracja wiąże się z tworzeniem organów administracji publicznej. Tworzenie nowego organu jest możliwe w drodze aktu rangi ustawy. Dekoncentracja wewnętrzna nie wiąże się z tworzeniem nowych organów, ale powoduje wzrost podmiotów zaangażowanych w wykonywanie zadań administracji publicznej. Podmioty te nie mają jednak własnych kompetencji. Przykład: W Łodzi oprócz urzędu wojewódzkiego przy ul. Piotrkowskiej jest kilka delegatur urzędu. Jest to przejaw dekoncentracji. Struktura tych odpowiedników funkcjonujących na terenach różnych dzielnic jest analogiczna. Wszystko, co dzieje się w delegaturze jest czynione w imieniu i na rachunek

1

J. Boć (red) Administracja publiczna, Wrocław 2003

Administracja publiczna. Skrypt.