3236691819

J.K. Galbraith, Godne społeczeństwo. Program troski o ludzkość, Warszawa 1999.

Leksykon polityki społecznej, praca pod red. B. Rysz-Kowalczyk, Warszawa 2001._

BEZPIECZEŃSTWO SPOŁECZNE PAŃSTWA (ang. social safrty ofthe stale) -stan wynikający z takiego poziomu integracji społecznej, który zapewnia lad i porządek społeczny w państwie oraz akceptację przez społeczeństwo władzy państwowej.

Kategoria bezpieczeństwo społeczne państwa jest ściśle związana z charakterem reżimu politycznego danego państwa. W zależności od tego, czy mamy do czynienie z reżimem demokratycznym czy totalitarnym, albo autorytarnym pożądany stan społeczeństwa, o którym mowa w definicji, jest inny.

W strukturach niedemokratycznych, państwo traktuje się jako organizm, a różne grupy i jednostki tworzące społeczeństwo jako jego części, które spełniają określoną funkcję wobec całości (np. Hegel, Spencer). W ten sposób gloryfikuje się państwo (organizm) i wskazuje na przedmiotowy charakter części (grup społecznych, jednostek ludzkich), które tę całość stanowią. Takie podejście jest niezgodne z istotą współczesnego państwa demokratycznego, w którym to właśnie wspomniane części organizmu są podmiotami, wolnymi i rozumnymi istotami, tworzącymi państwo dla obrony i kreacji dobra wspólnego. Podmiotem bezpieczeństwa zawsze jest w takim państwie człowiek i zbiorowości społeczne tworzone przez ludzi.

Odnosząc kategorię bezpieczeństwo społeczne państwa do struktur demokratycznych łatwo można dostrzec centralne miejsce jakie zajmują w niej potrzeby bytu i rozwoju człowieka. Priorytet człowieka nad strukturą wyraża się również tym, że to obywatele poprzez swą aktywność tworzą określone stany rzeczy. W demokratycznych społeczeństwach nie są oni tylko odbiorcami poleceń wyrażających wolę władzy. To władze państwowe muszą wyrażać interesy obywateli. Państwo jest w tym przypadku organizacją służącą stwarzaniu jak najlepszych warunków rozwoju dla jednostek oraz poszczególnych społeczności. Pełni rolę sprawiedliwego arbitra, nie dopuszczającego do nieuczciwej gry pomiędzy podmiotami i oceniającego ich działalność z perspektywy dobra społeczności. Zapobiega w ten sposób powstaniu sytuacji, w której może dojść do gloryfikowania interesów jednych grup kosztem innych, czy też egalitaryzacji społeczeństw. Grozi to w pierwszym przypadku wystąpieniem konfliktów, w drugim zaś osłabieniem ludzkiej aktywności. Demokratyczne społeczeństwo, w którym władza uległa decentracji, jest czynnikiem mającym niezwykle duży wpływ na oblicze państwa. Decyzje na temat wielu ważnych aspektów życia ludzi zapadają w społecznościach lokalnych. Pytanie o bezpieczeństwo społeczne państwa demokratycznego jest więc w dużym stopniu pytaniem o stan kultury obywatelskiej, która przejawia się w stosowanych metodach rozwiązywania spraw publicznych i ważnych kwestii społecznych.

W tym kontekście bezpieczeństwo społeczne państwa to taka jakość kultury społeczeństwa oraz struktury społecznej i systemu podziału pracy, która umożliwia obywatelom osiąganie wartości indywidualnych oraz przejawia się podejmowaniem przez jednostki, grupy naturalne i formalne działań kooperacyjnych zorientowanych na rzecz dobra wspólnego i realizację uznawanych wartości kulturowych przy użyciu akceptowanych środków, a także utrzymanie i umacnianie więzi społecznej, zapewniającej kształtowanie się tożsamości wspólnotowej społeczności objętej organizacją polityczną państwa.

Każda działalność państwa stwarza sytuacje wywołujące u jednostek czy grup społecznych poczucie zadowolenia, pewności i optymizmu lub też zagrożenia, niepewności, zniechęcenia i frustracji. Od tych subiektywnych ocen zależy reakcja społeczności na działania podejmowane przez państwo. Jeżeli jakaś grupa nie dostrzega w warunkach panujących w państwie szans rozwoju dla siebie czy też ma poczucie upośledzenia pod